‘Inisititiuti
Talateu ki he Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó ʻo e Teuteu ki he Ngāue Fakafaifekaú (Lēsoni Fakalotu 130)


Talateu ki he Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó ʻo e Teuteu ki he Ngāue Fakafaifekaú (Lēsoni Fakalotu 130)

Ko ʻEtau Taumuʻá

ʻOku pehē ʻe he Taumuʻa ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú:

“Ko ʻetau taumuʻá ke tokoni ke mahino mo falala ʻa e toʻu tupú mo e kakai lalahi kei talavoú ki he ngaahi akonaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, fakafeʻungaʻi kinautolu ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé, mo teuteuʻi kinautolu, honau fāmilí mo e niʻihi kehé ki he moʻui taʻengata mo ʻenau Tamai Hēvaní” (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí: Ko ha Tohi Tuʻutuʻuni maʻá e Kau Faiako mo e Kau Taki ʻi he Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú [2012], 1).

Te ke lava ʻi hoʻo hoko ko e faiako ʻinisititiutí ke tokoni ke aʻusia ʻa e kaveinga ko ʻení ʻi hoʻo akoʻi lelei ʻa e ongoongoleleí: “ ‘Oku tau akoʻi ki he fānau akó ‘a e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ‘o e ongoongoleleí, ‘o hangē ko ia ʻoku hā ‘i he folofolá mo e ngaahi lea ‘a e kau palōfitá. ‘Oku akoʻi ‘a e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ‘ení ‘i ha founga ‘e maʻu ai ‘a e mahinó pea mo ha fakamaama. ‘Oku tau tokoni ki he fānau akó ke fakahoko honau fatongia ‘i he akó pea teuteuʻi kinautolu ke nau akoʻi ‘a e ongoongoleleí ki ha niʻihi kehe” (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí, x).

ʻE tokoni atu ʻa e Ngaahi Tefitoʻi Meʻa Mahuʻinga ʻo e Akoʻi mo e Ako ʻo e Ongoongoleleí kiate koe mo hoʻo kau akó fakatouʻosi ke mou aʻusia ʻa e Taumuʻa ʻo e Seminelí mo e ʻInisititiuti Fakalotú ʻi hoʻomou ako fakataha ʻa e folofolá, ngaahi lea ʻa e kau palōfitá, mo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí: Ko e ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻingá ʻeni:

  • Faiako mo ako ʻi he Laumālié.

  • Tanumaki ha ʻātakai ako ʻo e ʻofa, fakaʻapaʻapa, pea mo ha taumuʻa.

  • Ako fakaʻaho e folofolá pea lau ʻa e ngaahi fakamatala ki he lēsoní.

  • ʻAi ke mahino ʻa e ʻuhinga mo e kakano ʻo e folofolá mo e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá.

  • Feinga ke ‘iloʻi, mahino, ongoʻi hono moʻoni mo hono mahuʻinga e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí, pea fakaʻaongaʻi kinautolu.

  • Fakamatalaʻi, vahevahe, mo fakamoʻoniʻi e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

  • Taukei ʻi he ngaahi potufolofola mahuʻingá mo e Ngaahi Tefitoʻi Tokāteliné.

“Ko e taimi ʻoku fakahoko fakapotopoto pea mo nau fenāpasi aí, ʻoku tokoni leva ʻa e ngaahi meʻa mahuʻingá ni ki he malava ʻe he fānaú ʻo maʻu ha mahino ki he ngaahi potu folofolá kae ʻumaʻā ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku ʻi aí. ʻOku nau toe poupouʻi foki ʻa e kau akó ke nau ngāue mālohi ʻi honau fatongia ke ako ʻa e ongoongoleleí pea fakatupulaki ai mo e malava ʻe he kau akó ke moʻui ʻaki ʻa e ongoongoleleí mo akoʻi ia ki he kakai kehé.” (Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí, 14-15). ʻOku totonu ke lau ʻa e ngaahi tefitoʻi meʻa mahuʻinga ko ʻení ko ha ola kae ʻikai ko ha founga akoʻi (vakai, Ko Hono Akoʻi mo e Ako ʻo e Ongoongoleleí, 10). ʻOku ʻomi ʻe he tohi lēsoni ko ʻení ha ngaahi fokotuʻu ki hono akoʻí, mo ha ngaahi founga ke aʻusia ai ʻa e ngaahi ola ko ʻení ʻi hoʻo faiakó.

Ko e Taumuʻa ʻo e Kalasi Ko ʻení

Lēsoni Fakalotu 130 ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e Teuteu ke Ngāue Fakafaifekaú ke tokoni ʻi hono teuteuʻi ʻo e kau akó ki he ngāue fakafaifekau taimi kakató ʻaki ʻene nofotaha ʻi he ngaahi tokāteline, ngaahi tefitoʻi moʻoni, mo e faleʻi ʻoku ʻi he folofolá, lea ʻa e kau palōfitá, mo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. ʻOku hoko ʻa e tohi lēsoní ni, folofolá, mo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí ko hoʻo tefitoʻi maʻuʻanga fakamatala ʻi hoʻo teuteu mo akoʻi ʻa e kalasi ko ʻení. ʻOku hoko ʻa e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí ko e tohi lēsoni ʻa e kau akó ʻi he kalasi ko ʻení, ko ia, ʻoku totonu ke ke poupouʻi ʻa e kau akó ke ʻi ai haʻanau tatau fakatāutaha ki heʻenau akó mo fakaʻaongaʻi ʻi he kalasí. Te ke tāpuekina e moʻui ʻa ha tokolahi hoʻo kau akó ʻi hoʻo tokoniʻi kinautolu ke nau maheni mo ia pea mo ngāue ʻaki ia ʻi heʻenau teuteu ke ngāue fakafaifekaú.

Founga Fokotuʻutuʻu ʻo e Ngaahi Lēsoní

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e tohi lēsoni ko ʻení ke tokoni ki he kau faiako toki uiuiʻí pea pehē ki he kau faiako taukeí. ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e kalasí ni ke feʻunga mo ha semesitā ʻe taha, pea ʻoku vahevahe ia ki ha lēsoni ʻe 15. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni takitaha ke akoʻi ʻi ha kalasi miniti ʻe 90. Kapau ʻoku nounou ange hoʻomou taimi kalasí ʻi he miniti ʻe 90, te ke ala fili ke fakanounouʻi ʻa e lēsoní pe vahevahe fakakongokonga ke akoʻi ʻi ha taimi kalasi ʻe ua pe toe lahi ange.

ʻOku konga ʻe nima ʻa e e lēsoni kotoa pē ʻi he tohi lēsoní:

  • Talateú

  • Tomuʻa Teuteu

  • Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

  • Ngaahi Tokoni ki hono Akoʻí

  • Fakaafe ke Ngāue

Talateú

ʻOku kamataʻaki e lēsoni kotoa pē ha kiʻi talateu nounou ʻokú ne fakamatalaʻi nounou ʻa e ngaahi tokāteliné, ngaahi tefitoʻi moʻoní, mo e ngaahi fakakaukau mahuʻinga ʻoku fakamatalaʻi ʻi he lēsoní.

Tomuʻa Teuteu

ʻOku kau ʻi he konga ko ʻení ha ngaahi maʻuʻanga tokoni mahuʻinga ke ako pea ʻokú ne toe hiki atu foki e ngaahi maʻuʻanga tokoni (hangē ko ʻení, ngaahi vitiō, fakamatala ke tufa, mo e ngaahi alā meʻa pehē) ʻoku fakaʻaongaʻi ʻi he fokotuʻutuʻu ʻo e lēsoní takitaha pea ʻe fie maʻu ke ke teuteuʻi kimuʻa. Hangē ko ʻení, ko e taimi ʻe fokotuʻu atu ai ʻe he lēsoní ke huluʻi ha foʻi vitiō, ʻe fakapotopoto ke ke maʻu ha tatau ʻo ia pe tomuʻa teuteu ia kimuʻa.

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

ʻOku ʻoatu ʻi he konga ko ʻení ha ngaahi fokotuʻu ki hono akoʻi e ngaahi tefito kuo ʻosi palaní. ʻI hoʻo hoko ko e faiakó, ʻoku totonu ke ke ako fakalelei ʻa e konga ko ʻení. Naʻe muimui ʻa e ngaahi fokotuʻu ki hono akoʻí ʻi he tohi lēsoni ko ʻení ki he sīpinga naʻe fakamatalaʻi ʻi he vahe 3 ʻo e Ko Hono Akoʻi mo Ako ʻo e Ongoongoleleí. ʻOku nau fakatātaaʻi ʻa e founga ke fakatahaʻi ai ʻa e Akoʻi ʻo e Ngaahi Meʻa Mahuʻinga ʻo e Ongoongoleleí mo e Ako ʻi hoʻo faiakó ke tokoni ke mahino ki he kau akó mo nau fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo fakatupulaki ʻenau ului fakafoʻituituí.

Te ke maʻu ʻi he sino ʻo e lēsoní takitaha ha ngaahi tokāteline, ngaahi tefitoʻi moʻoni, pea mo ha ngaahi moʻoni mahuʻinga ʻoku matolu hono mataʻitohí. ʻOku ʻoatu ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he nāunau fakalēsoni koeʻuhí (1) he ʻoku nau ʻomai ʻa e ngaahi moʻoni mahuʻinga ʻi he folofolá mo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, (2) ʻoku nau kaungatonu ki he ngaahi fie maʻu mo e tūkunga ʻo e kau teuteu faifekaú, pe (3) ko e ngaahi moʻoni mahuʻinga ia ʻe lava ʻo fakalolotoʻi ai ʻe he kau akó ʻenau fetuʻutaki mo e ʻEikí pea mo teuteuʻi ai kinautolu ki ha ngāue fakafaifekau taimi kakató. Kuo faleʻi kitautolu ʻe Palesiteni Henelī B. ʻAealingi ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí: “ ʻI hoʻo teuteuʻi ko ia ha lēsoní, kumi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakauluí. … Ko e tefitoʻi moʻoni fakauluí ʻa ē ʻoku fakatau ki he talangofua ki he finangalo ʻo e ʻOtuá” (“Converting Principles” [address to CES religious educators, Feb. 2, 1996], 1; si.lds.org). Fakatokangaʻi ʻoku ʻikai feinga ʻa e tohi lēsoni ko ʻení ia ke talaatu kotoa ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻe ala akoʻi ʻi ha lēsoni, pea ʻe ala tataki koe ʻe he Laumālié ke ke akoʻi ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mo ha ngaahi tokāteline kehe ʻoku ʻikai ʻoatu ʻi he fakamatala ʻo e lēsoní. Ke maʻu ha ngaahi fakakaukau lahi ange ki hano filioʻi ʻo e lēsoní, vakai ki he konga ko e“Fakakaukauʻi ʻa e Meʻa Mo e Founga ke Akoʻi Aí” ʻi laló.

Ngaahi Tokoni ki hono Akoʻí

ʻOku ʻasi atu ʻa e ngaahi tokoni fakafaiakó ʻi he fanga kiʻi puhá he lēsoní kakato, pea ʻoku nau ʻoatu ha fakahinohino ʻi ha ngaahi sīpinga, ngaahi poto, pea mo ha ngaahi founga kehekehe. ʻOku nau fakataumuʻa ke ʻoatu ha ʻilo makehe ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻo e ako fakalotú. Kumi ha ngaahi founga ke toutou fakaʻaongaʻi lelei ai ʻa e ngaahi tokoni ko ʻení ʻi hoʻo faiakó.

Ngaahi Fakaafe ke Ngāué

Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē: “Ko ʻeku fakaʻānaua moʻoni kiate kimoutolú [kau teuteu ngāue fakafaifekau] ke ʻoua naʻa mou ō ʻataʻatā pē ʻo ngāue fakafaifekau—ka ke mou tomuʻa hoko ko ha kau faifekau kimuʻa ʻaupito pē pea toki fakahū hoʻomou pepa ngāue fakafaifekaú, kimuʻa ʻaupito pē ia peá ke toki maʻu ha ui ke ke ngāué, kimuʻa ʻaupito pē ia pea toki vaheʻi koe ʻe hoʻo palesiteni fakasiteikí, pea kimuʻa ʻaupito pē peá ke toki hū ki he Senitā Akoʻanga Fakafaifekaú” (“Becoming a Missionary,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2005, 45). Fakatatau mo e foʻi fakakaukau ko ʻení, ʻoku ʻi he lēsoni takitaha ha ngaahi ʻekitivitī kuo fokotuʻu atu ke ne fakaʻaiʻai ʻa e kau teuteu ngāue fakafaifekaú ke nau kamata fakakaukauʻi, ngāueʻi, pea mo tokoni hangē ko e kau faifekaú kimuʻa pea nau toki hū ki he senitā akoʻanga fakafaifekaú. ʻOku poupouʻi ʻe he ngaahi ʻekitivitī ʻoku ʻi he konga ko ʻení ʻa e kau mēmipa ʻo e kalasí ke nau fakahoko ʻi ʻapi ʻa e meʻa kuo nau ako ʻi he kalasí. ʻOku lahi ha ngaahi founga ke vahe pe fokotuʻu ai ʻa e ngaahi ʻekitivitī ko ʻení. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo tufa ha meʻa ne teuteu ke tufa ʻi he lolotonga ʻo e ʻuluaki kalasí, ʻoku lisi ai ʻa e ngaahi ʻekitivitī ne fokotuʻu atu ki he uike takitaha ʻo e semesitaá. Te ke toe lava foki ke hiki ʻa e lisi fakauike ʻo e ngaahi ʻekitivitií ʻi he palakipoé pe ʻatu ha fetohiʻaki telefoni toʻotoʻo pe ʻīmeili fakauike ki hoʻo kau akó.

Fakapapauʻi pe Ko e Hā mo e Founga Hono Akoʻí

Fili ʻa e Ngaahi Fakakaukau Fakafaiako Te Ne Feau e Ngaahi Fie maʻu ʻa e Kau Akó

ʻI hoʻo teuteu ko ia ke faiakó, te ke ala fai pē kiate koe ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení: Ko e hā ha ngaahi founga pe ngaahi ‘ekitivitī ako ‘e tokoni ki heʻeku kau akó, ke mahino kiate kinautolu ‘a e kakano mo e kaveinga ‘oku fie maʻu ke nau ‘iloʻí? Ko e hā nai e meʻa ʻe tokoni ke ʻilo, mahino, pea mo fakamatalaʻi ai ki heʻeku kau akó ʻa e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻingá? Ko e hā teu lava ʻo fai ke tokoni ke ongoʻi ʻe he kau akó ʻa e moʻoni mo e mahuʻinga ʻo e ngaahi tokāteline mo e tefitoʻi moʻoni ko iá? Teu tokoniʻi fēfē ʻa e kau akó ke nau fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko iá ʻi heʻenau moʻuí?

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e tohi lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi koe ʻi he founga palani ʻo e lēsoní. Toe vakaiʻi fakalelei ʻa e fakamatala ʻo e lēsoní. Fili ʻa e ngaahi fakakaukau fakafaiako ko ē ʻoku nau feau lelei taha ʻa e ngaahi fie maʻu hoʻo kau akó, pea fulihi kinautolu ki hoʻo founga fakafaiakó. ʻE tataki koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi he foungá ni. Te ke ala fakaʻaongaʻi kātoa pe ha konga pē ʻo e ngaahi fokotuʻu ʻa e nāunau fakalēsoní, pe ko haʻo fulihi ʻa e ngaahi fakakaukau kuo fokotuʻu atú ki he fie maʻu pe tūkunga hoʻo kalasí. Manatuʻi ke ke teuteu fakamātoato pea tuku foki ki he Laumālié ke ne tataki koe, ʻi he taimi te ke fakakaukauʻi ai e founga ke fulihi ʻa e nāunau fakalēsoní. Fakakaukauʻi ʻa e faleʻi ko ʻeni ʻa ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá: “ ʻOku tau ʻuluaki ohi mai, pea toki fulihi. Kapau te tau nofotaha pē he lēsoni kuo ʻomai ke tau faí, te tau lava leva ʻo muimui ki he Laumālié ke ne liliu ia.” (“A Panel Discussion with Elder Dallin H. Oaks”[Seminaries and Institutes of Religion satellite broadcast, 7 ʻAkosi, 2012], 6; si.lds.org).

ʻOange ha Ngaahi Faingamālie Faiako ki he Kau Akó

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga taha te ke lava ʻo fai ko ha faiako ʻo e kalasi ko ʻení ko hano ʻoange ki he kau akó ha ngaahi faingamālie lahi ke nau akoako ke faiako mo fakamoʻoni ai ʻi he lolotonga ʻo e kalasí, he ʻoku tokolahi ha kakai kei talavou ʻoku ʻikai ke nau lotolahi ʻi hono akoʻi ʻo e ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ʻOange ha faingamālie ke tali ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻí, fakamatalaʻi ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ki he kau mēmipa kehe ʻo e kalasí, mo akoʻi ʻa e ngaahi lēsoni fakafaifekau ʻoku ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí ʻI he fakaʻau ke mahino ki he kau teuteu ngāue fakafaifekaú ʻa e founga ʻoku hanga ai ʻe he ngaahi tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo fakahoko e fakamoʻuí, te nau akoʻi fakamātoato mo mālohi ange ʻa e ongoongoleleí.

Makehe mei hono ako e meʻa ke lea ʻaki mo fakahokó, kuo pau ke ako ʻa e kau teuteu ngāue fakafaifekaú ke nau tokanga ki he ngaahi fie maʻu ʻa e kau fiefanongó mo ʻiloʻi ʻi he Laumālié ʻa e meʻa ʻoku fie maʻu ʻe he fiefanongo takitaha ke hoko atu ai ʻi he hala ki he uluí. Tokoni ke mahino ki he kau akó he ʻikai ke fakafalala e ului tuʻuloa ʻa e fiefanongó ʻi he meʻa ʻoku lea ʻaki pe fai ʻe he faifekaú, ka ʻi he ngāue ʻa e fiefanongó ʻi he tui. Ko e kau faifekau lelei tahá ʻoku nau tokanga moʻoni ki he meʻa ʻoku lea ʻaki mo fai ʻe he kau fiefanongó pea toki tokoniʻi kinautolu ʻi he ʻofa ke nau fakalakalaka ki he uluí.

Fakamatalaʻi ki he Kau Akó ʻa e Meʻa ʻoku Fie Maʻú

ʻE ala tokoni atu ʻa e ngaahi fokotuʻu ko ʻení ʻi hoʻo teuteu mo akoʻi ʻa e ngaahi lēsoní:

  • Vahe ʻa e kau akó ke nau lau ʻa e ngaahi konga ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí pe ngaahi pōpoaki ʻo e konifelenisi lahí kimuʻa ʻi he lēsoni takitaha. Fakakaukau ke ʻoange ki he kau akó ʻa e silapa pe fokotuʻutuʻu ʻo e kalasí ʻi he kamata pē ʻa e kalasí ʻa ia ʻoku fakamatalaʻi ai ʻa e meʻa ʻe akoʻi he lolotonga ʻo e kalasi takitaha mo e meʻa ʻoku totonu ke lau ʻe he kau akó ʻo teuteu ki he kalasi takitaha. Ko e kau ako ko ia ʻoku nau teuteu tokamuʻá ʻoku ngalingali ʻe akoʻi kinautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní he lolotonga ʻo e ngaahi lēsoní.

  • ʻOku fie maʻu ke fakahoko ʻe he kau akó honau fatongia ko e kau akó (vakai, Ko Hono Akoʻi mo e Ako ʻo e Ongoongoleleí, 6, 15, 55).

  • Tuku ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻiate kinautolu pē ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí. ‘Oku fakamāmaʻi ‘a e kau akó ‘i hoʻo tataki kinautolu ‘i he founga ako tatau mo ia naʻá ke foua he lolotonga hoʻo teuteu ‘a e lēsoní. Ko e taimi ʻe ʻilo ai ʻe he kau akó ʻa e ngaahi tokāteliné mo e ngaahi tefitoʻi moʻoní ʻiate kinautolu peé, ʻoange kiate kinautolu ha faingamālie ke nau fakamatalaʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni ko ʻení ʻi he lea pē ʻanautolu pea vahevahe mo fakamoʻoniʻi ʻa e meʻa ʻoku nau ʻiló, anga ʻo ʻenau ongó, mo e meʻa ʻoku nau palani ke faí.

  • Fokotuʻu ha ʻātakai ʻe lava ke ongoʻi ai ʻe he kau akó ʻa e Laumālie ʻo e ʻEikí ʻi heʻenau akó mo e feakoʻakí (vakai, T&F 88:78, 122).

  • Poupouʻi ʻa e kau akó ke nau ʻomi haʻanau tatau fakatāutaha ʻo e folofolá, tatau ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, mo ha tohinoa ako ki he kalasí. Fakamatalaʻi ange ʻa e tohinoa akó mo e anga hono fakaʻaongaʻí.

Manatuʻi ʻa e lea ko ʻeni ʻa ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, ʻi hoʻo fakakaukauʻi ʻa e meʻa ke akoʻí mo e founga ke akoʻi ʻakí:

“Kuó u mamata ki ha ʻulungaanga ʻoku fai tatau ʻi he kau faiako kuo nau maʻu ʻa e ivi tākiekina māʻongoʻonga taha ʻi heʻeku moʻuí. Kuo nau tokoniʻi au ke u fekumi ki he potó ʻi he tui. Naʻe ʻikai ke nau tali ke ʻomi kiate au ha ngaahi tali faingofua ki he ngaahi fehuʻi ʻoku mamafá. Ko hono moʻoní, naʻe ʻikai pē ke nau teitei ʻomi ʻe kinautolu ha tali. Ka naʻa nau fakahinohino ʻa e halá pea tokoniʻi au ke u fakahoko e ngaahi meʻa ko ia ke maʻu ai ʻeku ngaahi tali pē ʻaʻakú. Naʻe ʻikai ke u houngaʻia maʻu pē ʻi he foungá ni, ka kuo hanga ʻe he ngaahi meʻa kuó u aʻusiá ʻo ʻai ke mahino kiate au ko e tali ko ia ʻoku ʻomi ʻe ha niʻihi kehé he ʻikai manatuʻi fuoloa ia, ʻo kapau ʻe manatuʻi. “Ka ko e tali ʻoku tau ʻiloʻi pe maʻu mei hono fakaʻaongaʻi angamaheni ʻo e tuí, ʻoku tau tauhi ia ʻi hono kotoa ʻetau moʻuí” (“Seek Learning by Faith” [an evening with Elder David A. Bednar, 3 Fepueli, 2006], 5; si.lds.org).

Ngaahi ʻEkitivitī Akoʻí

ʻOku lahi ha ngaahi founga ke fokotuʻutuʻu ai ʻa e ngaahi ʻekitivitī akoʻi kuo fokotuʻu mai ʻi he lēsoní. ʻOku meimei ke ʻaonga maʻu pē ke ʻai ke kehekehe ʻa e ngaahi ʻekitivitií ke tokoni ʻo ʻai ke tokanga mo mahuʻingaʻia ʻa e kau akó ai. Hangē ko ʻení, fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ʻi he lolotonga hono fai ha ngaahi fakatātaaʻi, ke nau fetongitongi ko e faifekau mo e fiefanongo pea mo ha taha ke siviʻi ʻo ka malava. Te ke toe lava foki ke kau ʻi ha faʻahinga fatongia ʻo ka fie maʻu.

ʻĪmisi
groups of 4 diagram
ʻĪmisi
groups of 2, 3 diagram

F = Faifekau; FI = Fiefanongo; TF = Tokotaha Vakaiʻi

Sīpinga ʻo e Akó

ʻE lava ʻo fulihi ʻa e sīpinga ʻo e ako ne ngāue ʻaki he Nāunau Fakalēsoni ʻa e Senitā Akoʻanga Fakafaifekaú ʻi he kalasi ko ʻení, ke tokoni ki he kau akó ke nau fakatupulaki ʻa e ngaahi taukeí mo e ngaahi meʻa ʻoku malavá. ʻE lava ʻo ngāueʻaki ʻa e ngaahi ʻelemēniti ʻo e sīpinga ko ʻení ʻi ha faʻahinga fokotuʻutuʻu pē pea mo toutou fakahoko ki hono lavaʻi lelei taha ʻo e taumuʻa hono tokoniʻi e kau akó ke nau fakalakalaka ʻi hono akoako fakahokó.

Fakamatalaʻi—Fakatātaaʻi—Akoako—Vakaiʻi—Toe Akoako

Fakamatalaʻi

Fakamatalaʻi ʻa e ngaahi poto ʻoku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó, pea akoʻi ange ʻa e founga ʻoku tokoni ai e ngaahi taukei mo e ngaahi fakakaukau ko ʻení ke aʻusia e taumuʻa ʻo e ngāue fakafaifekaú.

Fakatātaaʻi

ʻOange ha sīpinga ki he meʻa ʻe fai ʻe he kau akó. ʻE lava ke fakahoko ʻaki ʻeni ha ngaahi faiva fakatātā, vitiō, pe ngaahi founga kehe.

Akoako

ʻAi ke fakahoko tautau toko ua pe fakakulupu ʻe he kau akó e ngaahi taukei fakangāué.

Vakaiʻi

Mei he fakamatala ʻa e kau akó, fakamahinoʻi e ngaahi meʻa ʻoku nau fakahoko leleí mo e founga te nau fakalakalakaʻi ai ʻenau ngaahi taukeí. Fakalotolahiʻi kinautolu.

Toe Akoako

Ka lava, pea tuku ha taimi ke toe akoako ai.

Ngāue Fakafaifekaú ʻi he ʻInitanetí

ʻE ngāue ʻaki ʻe hoʻo kau akó ʻa e ʻInitanetí, ʻi heʻenau hoko ko e kau faifekau taimi kakató, ko ha meʻangāue fakafaifekau ke kumi mo fetuʻutaki ki he kau fiefanongó, fetuʻutaki ki he kāingalotú, ngāue mo e kau taki lakanga fakataulaʻeiki fakalotofonuá mo e kau taki ngāue fakafaifekaú, tali ha ngaahi fehuʻi, maʻu mo fetuʻutaki ki he niʻihi ʻoku fakaongoongoleleiʻi maí, muimuiʻi e ngaahi tukupaá, fakapapauʻi e ngaahi meʻa naʻe aleaʻí, mo akoʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni mei he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. ʻE tokoni ha ngaahi fokotuʻu kehekehe ʻi he tohi lēsoni ko ʻení ke ke poupouʻi ʻa e kau akó ke nau kamata vahevahe ʻa e ongoongoleleí ʻo ngāueʻaki e ngaahi meʻangāue he ʻinitanetí.

ʻI hoʻo hoko ko e faiako ʻi he lēsoni ko ʻení, te ke ala ngāue ʻaonga ʻaki e ngaahi meʻangāue fakaʻilekitulōniká ʻaki haʻo fetuʻutaki fetohiʻaki telefoni toʻotoʻo pe mītia fetuʻutakí ki hoʻo kau akó he lolotonga ʻo e uiké ke muimuiʻi e ngaahi ngāue fakakalasi ne vahé, ke poupouʻi kinautolu ke nau ako kimuʻa pea nau toki omi ki he kalasí, pē fakamanatu ange ke nau lau fakaʻaho e Tohi ʻa Molomoná.

Fulihi ʻo e Tohi Lēsoní Maʻanautolu ʻoku Faingataʻaʻia Fakaesinó

Ko e taimi ʻoku fakahinohinoʻi ai e kau ako ʻoku faingataʻaʻia fakaesinó, ʻe ala fulihi ʻe he kau faiakó ʻa e lēsoní ke fenāpasi mo e meʻa ʻoku malava ʻe he tokotaha akó. Hangē ko ʻení, te ke ala fakakaukau ke ke lau leʻolahi, pe ʻai ke lau ʻe he kau akó, pe ngāueʻaki ha meʻa naʻe tomuʻa lekooti (hangē ko ha ongo pe foʻi vitiō ʻo e folofolá, ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, pea mo e ngaahi malanga konifelenisi lahí, ke fulihi ʻa e ngaahi lēsoní maʻá e kau ako ʻoku ʻikai ke nau lava ʻo laukongá.) ʻI he taimi ʻoku fie maʻu ai ʻe he lēsoní ha ngaahi tali ʻoku tohiʻí, ʻe lava ke ke poupouʻi e kau akó ke nau tali ngutu pē. ʻE lava e kau ako kehé ʻo tokoniʻi kinautolu ʻoku faingataʻaʻia fakaesinó ʻaki haʻanau lau fakafoʻituitui ange ʻa e fakamatalá kiate kinautolu pe hiki ʻa e talí maʻanautolu.

Sio ki he peesi Disability Resources ʻi he disabilities.lds.org ke maʻu ha ngaahi fakakaukau mo ha ngaahi maʻuʻanga tokoni lahi ange pea mo e konga ʻo e tohi tuʻutuʻuni ʻo e Seminelí mo e Ngaahi ʻInisititiuti Fakalotú ʻoku ui ko e “Filioʻi ʻa e Kalasí mo e Polokalamá maʻá e Kau Ako ʻOku Faingataʻaʻia Fakaesinó.

Paaki