‘Inisititiuti
Lēsoni 9: Ko Hono Fakatupulaki e Ngaahi ʻUlungaanga Faka-Kalaisí


9

Ko Hono Fakatupulaki e Ngaahi ʻUlungaanga Faka-Kalaisí

Talateú

ʻOku totonu ke feinga ʻa e kau faifekaú ke nau tatau ange mo e Fakamoʻuí ʻi heʻenau ngāue ke fakaafeʻi ha niʻihi ke haʻu kiate Iá. Ko hotau faʻifaʻitakiʻanga haohaoá ʻa e Fakamoʻuí pea kuó Ne fakahinohino ke tau hoko ʻo hangē ko iá (vakai, 3 Nīfai 27:27), pea ʻoku fakaʻatā kitautolu ʻe heʻene Fakaleleí ke tau hoko ʻo tatau mo Ia mo ʻetau Tamai Hēvaní. Ko ha konga mahuʻinga ʻo e hoko ʻo tatau mo Sīsū Kalaisí ko hono ʻilo ʻEne tōʻonga moʻuí, ʻulungāngá, mo e faiakó. Te tau toe mateuteu ange ʻi he kakato ange ʻetau fakatupulaki fakatāutaha e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí, ke tokoni ki he ʻOtuá mo e kakai kehé ʻi he lolotonga ʻetau ngāue fakafaifekaú pea ʻi he toenga ʻo ʻetau moʻui.

Tomuʻa Teuteu

Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akoʻí

Ko e Mahuʻinga ʻo e Ngaahi ʻUlungaanga Faka-Kalaisí

Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakaava ki he peesi 146 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí ʻo vakai ki he tā ʻo e pine hingoa fakafaifekaú. Fehuʻi ange:

  • Ko e hā ʻa e ongo konga mahuʻinga taha ʻo e pine hingoa fakafaifekaú? (Ko e hingoa ʻo e faifekaú mo e huafa ʻo e Fakamoʻui.)

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai kiate koe mo e niʻihi kehé ke fakafekauʻaki homou hingoá ki he huafa ʻo e Fakamoʻuí?

ʻAi ke taufetongi e kau akó ʻi hono lau leʻolahi ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe nima ʻo e kongá ni, ʻa ia ʻoku maʻu ʻi he peesi 137–138 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí kae muimui ʻa e kalasí, ʻo kumi ʻa e founga te tau lava ai ʻo tali e fakaafe ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí. Fehuʻi ange ʻi he ʻosi ʻenau laukongá:

  • ʻOku tau tali fēfē e fakaafe ʻa Sīsū Kalaisi ke muimui ʻiate Iá? (ʻOku totonu ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: ʻOku tau tali e fakaafe ʻa Sīsū Kalaisi ke muimui ʻiate Iá ʻaki haʻatau hoko ʻo tatau mo Ia mo fakatupulaki Hono ngaahi ʻulungaangá.)

  • ʻOku fakatupulaki fēfē ʻe he ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí hoʻo hoko ko ha faifekau mālohi mo lelei ange ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí?

Kole ki he kau akó ke nau takitaha fili ha taha ʻo e ngaahi potufolofola ʻi he puha Ako Folofolá ʻi he peesi 138 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. ʻAi ke lau ʻe he kau akó e potufolofola ne nau filí mo kumi ʻa e meʻa ʻokú ne lau fekauʻaki mo e sīpinga ko ʻeni ʻa Sīsū Kalaisí. Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau vahevahe mo e kalasí ʻa e meʻa naʻa nau akó. Fehuʻi ange ʻi ha hili ha tali ʻa ha kau ako ʻe niʻihi:

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻokú ke fakafekauʻaki mo Sīsū Kalaisi?

Huluʻi ʻa e foʻi vitiō ko e “Christlike Attributes” (2:54), ʻa ia ʻokú ne fakafōtunga ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻulungaanga ʻo e Fakamoʻuí. ʻAi ke kumi ʻe he kau akó ʻa e anga hono fakahaaʻi e ngaahi ʻulungaanga fakalangi ʻo e Fakamoʻuí ʻi Heʻene ngaahi tōʻongá—tautautefito ki he anga ʻo ʻene feohi mo e kakaí.

Ka hili hono mamataʻi ʻa e foʻi vitioó, fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení, mo fakapapauʻi ke ʻoange ha taimi feʻunga ke fakakaukauʻi ai ʻe he kau akó ʻenau talí:

  • Naʻe hāsino fēfē ʻa e ngaahi ʻulungaanga fakalangi ʻo e Fakamoʻuí ʻi heʻene ngaahi tōʻongá, tautautefito ki heʻene feohi mo e kakaí?

  • Ko e hā e ola ʻo e ngaahi tōʻonga ʻa Sīsuú ʻi he niʻihi kehé?

ʻAi ke vahevahe ʻe he kau akó mo ha taha ʻoku tangutu ʻi hono tafaʻakí ha aʻusia naʻe tokoniʻi ai kinautolu ʻe ha ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻa ha taha. Hili ia pea tukuange ha kiʻi taimi ke nau fakalaulauloto ai ki he fehuʻi ko ʻení:

  • Ko e hā ha ngaahi ʻulungaanga ʻo Kalaisi naʻe hā ʻi he foʻi vitioó ʻokú ke fie fakatupulaki kakato ange?

Ko Hono Fakatupulaki e Ngaahi ʻUlungaanga Faka-Kalaisí

ʻAi ke taufetongi ha kau ako ʻe niʻini ʻi hono lau leʻolahi e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 4:1–7.

  • Fakatatau mo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 4:5–6, ko e hā ʻene fekauʻaki ʻo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí mo e ngaahi fie maʻu ʻo e ui ki he ngāué? (Neongo te nau ala fakaʻaongaʻi ha ngaahi fakalea kehe, ka ʻoku totonu ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení: Ko e niʻihi fakafoʻituitui ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻoku nau taau ke kau ʻi he ngāue ʻa e ʻEikí.)

Fakaafeʻi ʻa e kalasí ke nau huke hake ki he ʻEkitivitī ki he ʻUlungāangá ʻi he peesi 150–151 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. Ka hili hono fakamatalaʻi ange e ngaahi fakahinohino ʻoku ʻi he konga ki ʻolunga ʻo e pēsí, fakaafeʻi ʻa e kau akó ke nau fakakakato ʻa e ʻekitivitií. ʻE ala ʻaonga ke talange ki he kau akó ʻa e lahi ʻo e taimi te nau fakaʻaongaʻi ki he ʻekitivitií. Fakakaukau ke tufa ha ngaahi tatau ʻo e ʻekitivitií ki he kau akó. Kapau ʻoku fili ʻa e kau akó ke fakakakato ʻa e ʻeikitivitií ʻi heʻenau tatau ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, te ke ala poupouʻi kinautolu ke nau tohi ʻaki ha penivahevahe. ʻOange ha taimi feʻunga ke fakaʻosi ai ʻe he kau akó kotoa ʻa e ʻekitivitií. Hili ia pea kole ki he kau akó ke nau vahevahe ʻa e meʻa ne nau ako mo ongoʻi ʻi heʻenau ngāue ki hono vakaiʻi ko ʻeni ʻo kitá. Ka fie maʻu, peá ke fakakaukau ke fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Ko e hā ʻa e ngaahi ʻulungaanga mei he ʻekitivitií ʻoku mahuʻinga kiate koé, pea ko e hā hono ʻuhingá?

  • Ko e hā naʻá ke ako mei he ʻekitivitī ko ʻení?

Tokoni ke fakaloloto ʻe he kau akó ʻenau mahino ki he ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻaki hano fakaafeʻi kinautolu ke nau fili ha ʻulungaanga ʻe taha te nau fie ako lahi ki ai pea mo fakatupulaki kakato ange ʻi heʻenau moʻuí. Kole ki he kau akó ke nau kumi ʻa e konga ʻokú ne fakamatalaʻi e ʻulungaanga kuo nau filí he peesi 138–45 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí. Hili ia pea ʻoange kiate kinautolu ha taimi ke nau ako ai ʻenau kongá, fakataha mo e ngaahi potufolofola fekauʻaki mo iá. ʻE ala ʻaonga ke talaange ki he kau akó ʻa e lahi ʻoe taimi te nau maʻu ke ako aí. Hiki ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi he palakipoé ke fakakaukauʻi ʻe he kau akó ʻi heʻenau laú:

  • Ko e hā ha ʻilo foʻou fekauʻaki mo e ʻulungaanga ko ʻení naʻá ke maʻu?

  • Ko e hā kuo pau ke liliu ʻi ho lotó, ʻatamaí, pe tōʻongá ke fakatupulaki ʻa e ʻulungaanga ko ʻení?

  • ʻE ala fakalahi fēfē ʻe he fakatupulaki ko ʻení hoʻo hoko ko ha faifekau leleí?

Luelue takai ʻi he lokí ke ʻiloʻi pe ʻoku fēfē e ngāue ʻa e kau akó takitaha mo tali ha faʻahinga fehuʻi te nau fie ʻeke. Ka hili hono tuku atu ha taimi feʻunga, fakaafeʻi e kau akó ke nau vahevahe ʻenau tali ki he ngaahi fehuʻi kuo hiki ʻi he palakipoé.

Fakaʻaliʻali e fakamatala ko ʻeni ne fai ʻe Palesiteni Tietā F. ʻUkitofá, mo kole ki he kau akó ke nau kumi ʻa e meʻa ʻoku pehē ʻe Palesiteni ʻUkitofa kuo pau ke tau fai ke fakatupulaki ai e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí:

ʻĪmisi
President Dieter F. Uchtdorf

“ ʻOku fakamatalaʻi ʻe he folofolá ha ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻoku fie maʻu ke tau fakatupulaki he lolotonga ʻetau moʻuí. … Ko e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ko ha ngaahi meʻafoaki ia mei he ʻOtuá. He ʻikai lava ke fakatupulaki kinautolu taʻekau ai ʻEne tokoní. Ko e tokoni ʻe taha ʻoku tau fie maʻu hono kotoá ʻoku foaki taʻetotongi mai ia ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. ʻOku ʻuhinga ʻa e tui kia Sīsū Kalaisi mo ʻEne Fakaleleí, ki he falala kakato kiate Ia—falala ki Hono mālohi, poto, mo e ʻofa taʻefakangatangatá. ʻOku hoko mai ki heʻetau moʻuí ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻi heʻetau fakaʻaongaʻi totonu ʻetau tauʻatāina ke filí. … ʻI heʻetau feinga ke tatau ange mo e Fakamoʻuí, ʻoku fie maʻu ke tau vakaiʻi maʻu pē ʻetau moʻuí mo fakafalala, ki he angaʻofa ʻa Sīsū Kalaisí mo e ngaahi tāpuaki ʻo ʻEne Fakaleleí, ʻo fou he hala ʻo e fakatomala moʻoní” (“Christlike Attributes—the Wind beneath Our Wings,” Ensign pe Liahona, Nov.2005, 102–103).

  • Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ko e “ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ko e ngaahi meʻafoaki mei he ʻOtuá”? (Ko ha ngaahi meʻafoaki ia he ʻikai ke lava ʻo fakatupulaki kakato taʻe-kau ai e tokoni ʻa e ʻOtuá.)

  • Fakatatau kia Palesiteni ʻUkitofa, ko e hā te tau lava ʻo fai ke maʻu ai e tokoni ʻa e ʻOtuá ki hono fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení? (Te ke ala fakamatalaʻi nounou e tali ʻa e kau akó ʻaki hano hiki ʻeni ʻi he palakipoé: Te tau lava ʻo fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻi heʻetau fakatomala, tui kia Sīsū Kalaisi, mo fakafalala ki he Fakaleleí.)

  • ʻE lava fēfē ʻe he fakatomala mo tui ki he Fakaleleí ʻo tokoniʻi kitautolu ke tau fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí? (ʻOku tau fakaafeʻi ʻa e ʻEikí ke ne tāpuakiʻi kitautolu ʻaki e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻo fou ʻi he tuí mo e fakatomalá. Ko e taimi ʻoku tau fakatomala aí, ʻoku tau fakahaaʻi ʻetau holi ke anga faka-Kalaisi ange, pea ʻoku tau fakaafeʻi ai ha konga lahi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ki heʻetau moʻuí.)

Fakaʻaliʻali ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe ʻEletā Tāleni H. ʻOakesi ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, pea fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia ki he kalasí:

ʻĪmisi
Elder Dallin H. Oaks

Naʻe folofola ʻa e Fakamoʻuí ʻi Heʻene akoʻi ʻa e kau Nīfaí, ki he meʻa kuo pau ke nau aʻusiá. Naʻá Ne fakatukupaaʻi kinautolu ke nau fakatomala pea papitaiso mo fakamāʻoniʻoniʻi ʻi hono maʻu ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻkoeʻuhí ke mou tuʻu taʻe-ha-mele ʻi hoku ʻaó ʻi he ʻaho fakaʻosí’ (3 Nīfai 27:20). Naʻá Ne fakaʻosi ʻo pehē: ʻKo ia, ko e hā ʻa e anga ʻoku taau mo kimoutolú? Ko e moʻoni, ʻoku ou pehē kiate kimoutolu, ke mou hangē pē ko aú’ (3 Nīfai (27:27).

“Ko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ko e palani ia ʻe lava ai ke tau aʻusia ʻa e meʻa ʻoku totonu ke aʻusia ʻe he fanau ʻa e ʻOtuá. ʻE hoko ʻa e tuʻunga taʻe-ha-mele mo haohaoa ko ʻení mei ha ngaahi fuakava, ngaahi ouau, mo e ngaahi ngāue ʻoku toutou fakahoko, pea mo e toutou fai ʻo ha ngaahi fili ʻoku totonu, pea mo e fakatomala hokohoko. ʻKo e moʻuí ni ko e taimi ia ki he tangatá ke teuteu ai ke feʻiloaki mo e ʻOtuá’ ( ʻAlamā 34:32)” (“The Challenge to Become,” Ensign, Nov. 2000, 33).

Fehuʻi ange:

  • Fakatatau kia ʻEletā ʻOakesi, ko e hā kuo pau ke tau fai ka tau lava ʻo tatau ange mo Sīsū Kalaisi? (Kuo pau ke tau fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakava toputapú, maʻu ʻa e ngaahi ouaú ʻi he tuʻunga taau, fai ʻa e ngaahi fili ʻoku totonú, mo fakatomala.)

Fakaafeʻi e kau akó ke nau huke ki he Molonai 7:47–48. Fakamatalaʻi ange neongo ʻoku fekauʻaki hangatonu ʻa e ngaahi veesi ko ʻení mo e ʻofá, ka ʻoku nau akoʻi ha tefitoʻi moʻoni fakalūkufua lahi ange fekauʻaki mo hono maʻu ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí. Fakaafeʻi ha tokotaha ako ke ne lau ʻa e ngaahi vēsí kae muimui pē ʻa e kalasí, ʻo kumi ʻa e meʻa te tau lava ʻo fai ke fakaafeʻi ai e tokoni ʻa e Tamai Hēvaní ke tau tatau mo Hono ʻAló (ʻoku totonu ke nofotaha ʻa e ngaahi talí ʻi he mahuʻinga ke tau kole tokoni ki he Tamai Hēvaní pea hoko ko e “kau muimui moʻoni” ʻo Kalaisí). Fakamahino ange koeʻuhí ko e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ko e ngaahi meʻafoaki mei he ʻOtuá, ʻoku totonu ke tau kole tokoni kiate Ia ʻi heʻetau fakatupulaki kinautolú.

Ke tokoniʻi e kau akó ke nau fakakaukauʻi ha founga te nau ala fakaʻaongaʻi ai e meʻa kuo nau akó, te ke ala kole ki he kau akó ke nau vahevahe ha sīpinga ʻo ha ngaahi tōʻonga ʻe ala fakahoko ʻe he tokotaha teuteu ngāue fakafaifekaú ʻi heʻene feinga ke fakatupulaki ʻa e ʻulungaanga naʻa nau akó. Hili ia pea tuku ha kiʻi taimi ki he kau akó ke nau hiki ai ha palani, kau ai ha ngaahi fili tonu ʻoku nau fakahoko maʻu pē, ke tokoni ke lelei ange ʻenau fakatupulaki ʻa e ʻulungaanga ko iá. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻenau palaní mo ʻenau mātuʻá pe kaungāmeʻa falalaʻanga. ʻIkai ngata ai, poupouʻi e kau akó ke ʻoua ʻe fakatoloi hono muimuiʻi ʻenau palaní. ʻE lava ke ʻaonga lahi ʻenau ngāue he taimi ní ki heʻenau ngāue fakafaifekaú.

Fakaʻosi e konga ko ʻeni ʻo e lēsoní ʻaki hano fakamahino ange ki he kau akó ʻe tāpuekina kinautolu ʻe he ʻEikí ʻi heʻenau tui ki he Fakaleleí mo feinga ke tatau mo Iá.

Ko e Ngaahi ʻUlungaanga Faka-Kalaisi ʻi he Ngāue Fakafaifekaú

Hiki ʻi he palakipoé ʻa e fakamatala ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Tietā F. ʻUkitofa ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻi haʻane vahevahe ha kupuʻi lea ʻoku faʻa pehē ko e lea ʻa Sangato Falanisisi ʻo ʻĀsisí. Kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ʻa e fakamatalá:

“Malanga ʻaki e ongoongoleleí he taimi kotoa pē, pea ka ʻaonga, fakaʻaongaʻi ha ngaahi lea” (“Ko e Tatali ʻi he Hala ki Tāmasikusí,” Ensign pe Liahona, Mē 2011, 77).

Hili ia peá ke fai ange ha ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení:

  • Te tau lava fēfē ʻo malangaʻi e ongoongoleleí taʻe fai ha lea?

  • ʻE tokoni fēfē e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ke tau malangaʻi lelei ange ai e ongoongoleleí, ʻo tatau pē ʻi hano fakaʻaongaʻi pe ʻikai fakaʻaongaʻi ha lea?

  • Ko e hā ʻoku hoko ki he loto ʻo e tokotaha fakafoʻituituí ʻi he taimi ʻoku anga faka-Kalaisi ai ha taha kiate kinautolú? (ʻOku fakamolū honau lotó pea te nau fie fanongo ange ki he pōpoaki ʻo e ongoongoleleí).

  • Ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻo ha faifekau ki he ola lelei ʻo e ngāue fakafaifekaú? (ʻE ala kau ʻi he tali ʻa e kau akó ʻa e moʻoni ko ʻení: ʻE lava ke hoko ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ko ha ivi tākiekina mālohi ʻi hono ʻomi ʻa e kakaí ki he Fakamoʻuí.)

Huluʻi ʻa e foʻi vitiō ko e “Impressions of MIssionaries” (4:32). ʻAi ke hiki ʻe he kau akó ha fakamatala ki he ngaahi ʻulungaanga kuo fakatokangaʻi ʻe he kau fiefanongó ʻi he kau faifekaú mo e tokoni ʻa e ngaahi ʻulungaangá ko iá ki he fakakaukau ʻa e kau fiefanongó.

Ka hili ʻa e vitioó, pea fehuʻi ange:

  • Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi ʻulungaanga lelei ʻo e kau faifekaú kuo fakatokangaʻi ʻe he kau fiefanongó?

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fuʻu mahuʻinga ai e ngaahi ʻulungaanga ko ʻení ki he kau fiefanongó?

  • Naʻe fakamatala ha niʻihi ʻo e kau fiefanongó ki ha ngaahi ʻulungaanga ʻoku ʻikai ke fuʻu lelei. Naʻe tokoniʻi fēfē ʻe he ngaahi tuʻunga lelei ko ʻení ʻa e kau fiefanongó?

  • ʻE anga fēfē ha fakaʻehiʻehi ʻa e kau faifekaú mei hano fakatupu ha ngaahi ongo ʻikai lelei peheni?

Ke toe fakamahino ange e founga ʻe lava ai ʻe he ngaahi ʻulungaanga mo e tōʻonga faka-Kalaisí ʻo tokoniʻi ʻa e kau faifekaú ʻi hono teuteuʻi kinautolu ʻoku nau akoʻí ke nau tali ʻa e ongoongoleleí, kole ki ha tokotaha ako ke ne fakamatalaʻi fakanounou ʻa e talanoa ʻo e ngāue ʻa ʻĀmoni ke malangaʻi e ongoongoleleí ki he kau Leimaná. Vahevahe ʻa e kalasí ki ha kulupu ʻe fā, pea vahe ki he kulupu takitaha ha potufolofola ʻe taha mei he ngaahi potufolofola ko ʻení. ʻAi ke lau fakalongolongo ʻe he kau akó ʻenau potufolofola ne vahe angé mo kumi e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi naʻe hā meia ʻĀmoní.

ʻAlamā 17:22–25

ʻAlamā 17:28–31

ʻAlamā 17:33–37

ʻAlamā 18:1–3, 8–10

Aleaʻi eni mo e kalasí ʻi ha hili hano maʻu ʻe he kau akó ha taimi ke laukonga:

  • Ko e hā e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi naʻe hā meia ʻĀmoni ʻi he ngaahi veesi ne mou laú?

  • Naʻe tokoniʻi fēfē ʻe he ngaahi ʻulungaanga ʻo ʻĀmoní ʻa e kakai naʻá ne akoʻí?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ai ʻa e kau faifekau ʻo onopōní ʻo muimui ʻi he sīpinga ʻa ʻĀmoní?

Fakaafeʻi e kau akó ke nau fakakaukau ki ha taha naʻa nau fakatokangaʻi naʻá ne fakahaaʻi mai e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí. Fehuʻi ange:

  • Kuo tokoniʻi fēfē koe ʻe he tokotahá ni ʻi heʻene tōʻonga faka-Kalaisí?

Ko e Ngāue mo ha Hoa

Fakamanatu ki he kau akó ʻoku vahe maʻu pē ha hoa ke ngāue mo e kau faifekaú. Fakaafeʻi e kau akó ke nau fokotuʻu mai ha ngaahi palopalema ʻe ala hoko ʻi he taimi ʻoku nau ngāue ai mo honau hoá. Fai ange ki he kau akó ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení:

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku ngāue tauhoa ai ʻa e kau faifekaú?

Lau leʻolahi ʻa e Tokāteline m e Ngaahi Fuakava 42:6 mo e 2 Kolinitō 13:1 ke tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻoku ngāue tauhoa ʻa e kau faifekaú koeʻuhí he ko ha sīpinga ia naʻe ʻomi ʻe he ʻEikí. Hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakahaaʻi ʻe he kau faifekaú ʻa e ngaahi ʻulungaanga mo e tōʻonga faka-Kalaisí ki honau ngaahi hoá? (Vakai, T&F 38:24–25, 27.)

Fakaʻaliʻali ʻa e lea ko ʻeni naʻe fai ʻe Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920–2007) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí, pea kole ki ha tokotaha ako ke ne lau leʻolahi ia ki he kalasí:

ʻĪmisi
President James E. Faust

“ʻOua naʻa teitei tuku ke ʻi ai ha fekeʻikeʻi ʻi ho vā mo ho hoá. ʻE ʻi ai ha niʻihi ʻi ho ngaahi hoa fakafaifekaú ʻe hoko ko ho ngaahi kaungāmeʻa mamae taha ʻi hoʻo moʻuí. ʻAi ke ke hoko ko e faʻahinga hoa te ke loto ke nofo mo iá. ʻOua te ke siokita ʻi hoʻo feohi mo ho ngaahi hoá. Ko e taimi ʻoku hoko ai ha fekeʻikeʻí, ʻoku mavahe e Laumālie ʻo e ʻEikí, ʻo tatau ai pē pe ko hai ʻoku halá. Ko ha kakai fakafoʻituitui kitautolu mo ha ngaahi ivi mo e talēniti makehe, ʻo kehe mei ha toe taha ʻi he māmaní. ʻOku ʻi ai kotoa hotau takitaha vaivaiʻanga. ʻI he hoa vāleleí, ʻoku ʻi ai ʻa e ngāue fakatahá—ka vaivai ʻa e tahá, ʻoku mālohi ʻa e tahá” (“What I Want My Son to Know before He Leaves on His Mission,” Ensign, Mē 1996, 41).

  • Ko e hā naʻe pehē ʻe Palesiteni Fausi ʻe hoko ʻi he taimi ʻoku fekeʻikeʻi ai ʻa e ngaahi hoa faifekaú? (Vakai foki, 3 Nīfai 11:29.)

  • ʻE tokoni fēfē e ngaahi ʻulungaanga kuo tau akó ke fakaʻehiʻehi ai e ngaahi hoá mei he fekeʻikeʻí kae va lelei ange ʻenau feohí? (Tokoniʻi ʻa e kau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ko e taimi ʻoku hā mai ai mei he ongo hoa faifekaú ʻa e ngaahi ʻulungaanga mo e tōʻonga faka-Kalaisí, ʻoku tāpuakiʻi kinaua ʻaki e Laumālié.)

  • Ko e hā ʻe lava ai ʻe he feohi vā leleí ʻo ʻai ha ongo hoa ke lelei ange ʻena malangaʻi ʻa e ongoongoleleí?

Fakakaukau ke lau leʻolahi ʻa e ʻuluaki palakalafi ʻe nima ʻi he konga ʻuluʻi tohi siʻisiʻi ʻoku ui ko e “Ko ho Hoá” (ʻi he konga ko e “Ngaahi Fetuʻutaki mo e Kakai Kehé”) ʻi he Tohi Tuʻutuʻuni ʻa e Faifekaú (peesi 35). Hili ia pea fehuʻi ange leva:

  • Kuo anga fēfē haʻo fakaʻaongaʻi ha tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi he ngaahi palakalafi ko ʻení ke fakamālohia ho vā mo ha mēmipa ʻo e fāmilí pe kaungāmeʻa?

Fakaʻosi ʻaki haʻo fakaafeʻi hoʻo kau akó ke fai ʻenau fakamoʻoni fekauʻaki mo Kalaisí pea mo hono mahuʻinga ʻo e hoko ʻo tatau mo Iá.

Ngaahi Fakaafe ke Ngāué

Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó ʻoku fie maʻu e tokoni ʻa e ʻEikí mo ha ngāue fakafoʻituitui lahi ki hono fakatupulaki ʻo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí . Poupouʻi e kau akó ke nau fakakakato ha ʻekitivitī ʻe taha pe lahi ange ʻoku fokotuʻu atu hení, ko ha konga ʻo ʻenau feinga ke toe tatau ange mo e Fakamoʻuí:

  • Fili ha taha ʻo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí mei he vahe 6 ʻo e Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí pea ako lahi ange ki ai ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e folofolá, kau ai ʻa e Bible Dictionary, Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, fakahokohoko fakamotuʻaleá, mo e ngaahi meʻa peheé. Faʻu ha palani ke fakatupulaki kakato ange ai ʻa e ʻulungaanga ko iá ʻi hoʻo moʻuí. Vahevahe hoʻo palaní mo hoʻo mātuʻá pe ko hao kaungāmeʻa falalaʻanga.

  • Fakakaukau ki ha meʻa te ke lava ʻo fai ke ke anga faka-Kalaisi ange ai ki ho fāmilí, kaungāmeʻá (fakatou-tatau pē mēmipa mo e taʻe-siasi), pea mo e kau taki faka-Siasí. Hiki haʻo ngaahi fakakaukau pau pea fakahoko ia ʻi he uiké ni.

  • Fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ki ha founga te ke ala teuteu ai ke taʻofi ha fekeʻikeʻi mo hao hoa faifekau ʻi he kahaʻú.

  • Kumi ha ngaahi founga ke fakahaaʻi ai hoʻo ʻofá ki ha kau mēmipa ʻo e fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá pea tokoniʻi kinautolu ʻi he faʻa kātaki mo e ʻofa.

Paaki