Prison Ministry
Tuʻunga Malú


“Tuʻunga Malú,” Ngāue Fakaetauhi ʻi he ʻApi Pōpulá (2023)

“Tuʻunga Malú,” Ngāue Fakaetauhi ʻi he ʻApi Pōpulá

ʻĪmisi
A prison guard stands near inmates who are in a meeting.

Tuʻunga Malú

Ko e kāingalotu ko ia ʻoku ngāue fakaetauhi kiate kinautolu ʻoku ngāue pōpulá, ʻoku totonu ke nau anga fakaʻapaʻapa mo muimui ki he ngaahi lao mo e ngaahi tuʻutuʻuni kotoa ʻo e ʻapi pōpulá mo e ngaahi founga ki he tuʻunga malú. ʻOku totonu foki ke nau muimui ki he ngaahi fakahinohino ko ʻení:

  • Fakaʻehiʻehi mei he nofo toko taha mo ha taha lahi ʻoku tauhi fakalaó. ʻOku ngofua ke fai ha faleʻi fakataautaha pe ko ha tāpuaki lakanga fakataulaʻeiki ʻi hano fakangofua ʻe he kau ʻōfisa ʻo e ʻapi pōpulá pea muimui ki heʻenau ngaahi fakahinohinó.

  • ʻOku totonu ke fakaʻehiʻehi ʻa e kāingalotú mei hono aleaʻi ʻa e fakaikiiki ʻo ha hia, tuʻutuʻuni, pe ngaahi faitoʻo ʻoku fiemaʻu ʻe ha taha ʻo laka ange ʻi he meʻa ʻoku fiemaʻu ke tokoni ai kiate ia ʻi he founga ʻo e fakatomalá. ʻOku totonu ke nau muimui ki he ngaahi founga ngāue ʻa e fakataha alēlea ki he tuʻunga mēmipasipí. Kapau ʻe ʻilo ʻe he kāingalotú ha faʻahinga ngaohikovia, ʻoku totonu ke nau fetuʻutaki leva ki he kau maʻu mafai fakalaó. ʻOku totonu ke telefoni ʻa e kau palesiteni fakakoló, kau pīsopé, mo e kau palesiteni fakasiteikí ki he laine tokoni ki he ngaohikoviá ke maʻu ha fakahinohino ki he muimui ʻi he ngaahi fiemaʻu ki he tuʻunga malú mo feau ʻa e ngaahi fiemaʻu ki he lipōtí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 38.6.2, 38.6.2.1).

  • ʻOku ʻikai totonu ke ʻave ʻe he kāingalotú ha paʻanga pe meʻaʻofa ki ha taha lahi ʻoku tauhi fakalao, pea ʻoku ʻikai totonu ke nau fai ha faʻahinga aleapau ke fakahoko ia hili hono tukuange ʻo e tokotahá. ʻOku totonu ke fakafou mai ʻa e tokoni fakapaʻanga kotoa pē ʻi he paʻanga ʻa e siteikí, uōtí, pe koló. ʻOku ʻikai totongi ʻe he Siasí ha totongi fakalao pe ki he fakamaauʻangá ʻa ha taha naʻe ngāue pōpula, neongo ʻe lava ke ne totongi ha paasi heka pasi, ngaahi totongi ke maʻu ha toe ID foʻou, pe ha toe tokoni fakauelofea kehe (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 22.5.2).

  • ʻOku ʻikai totonu ke teitei vahevahe ʻe he kāingalotú honau tuʻasila ʻapí pe fakaʻatā ha taha kuo tukuange ke ʻaʻahi pe nofo pō kakato ʻi honau ʻapí. Ko e fakamatala fetuʻutaki kehe, hangē ko ha tuʻasila ʻīmeili pe fika telefoni, ʻe toki lava pē ke vahevahe mo ha tokotaha fakafoʻituitui kuo tukuange kapau ʻoku fakangofua ʻe he ngaahi tuʻutuʻuni ʻo e ʻapi pōpulá ke fai ha fetuʻutaki hili hono tukuangé pea ʻoku ʻi ai ha ngāue ʻa e mēmipá ke hokohoko atu hono tokoniʻí.

  • ʻOku ʻikai totonu ke kau ʻa e kau taki ʻo e Siasí mo e kau mēmipá ʻi ha ngaahi meʻa fakalao pe hopo hia ʻa ha kāingalotu ʻi honau ngaahi ʻiunití taʻe-tomuʻa feongoongoi mo e faifaleʻi fakalao ʻa e Siasí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 38.8.23.1). ʻOku kau heni ʻa e fakamoʻoni pe faʻu ha tohi pe fakahoko ʻi he fetuʻutaki lea ki ha poate ki he maluʻi ki tuʻá pe maluʻi angaleleí, pea pehē ki he fengāueʻaki mo e kau ngāue ʻo e fakamaauʻangá ʻo fakafofongaʻi ʻa e kau taukapo ʻo e tokotaha faihiá pe niʻihi kehe. Neongo ʻene ʻuhinga leleí, ka ʻe lava ke fakaʻuhingaʻi hala mo maumauʻi ʻe hono vahevahe ʻe he kau taki ʻo e Siasí ha fakamatalá pea mo fakatupu maumau—tautautefito ki he niʻihi ʻoku mamahí mo honau ngaahi fāmilí. ʻOku ʻai foki ʻe he tuʻutuʻuni ko ʻení ke ʻoua naʻa foua ʻe he Siasí hano fakafaingataʻaʻiaʻi hala ʻi he ngaahi meʻa fakalaó. Kapau ʻoku tui ha taki ʻoku totonu ke ne fakamoʻoni pe fetuʻutaki ʻi ha meʻa fakalao pe kapau ʻoku fiemaʻu ke fai ia ʻe ha taki ʻi he founga fakalaó, ʻoku totonu ke ne fetuʻutaki ki he faifaleʻi fakalao ʻa e Siasí. ʻI he ʻIunaiteti Siteití mo Kānatá, ʻe fetuʻutaki ʻa e kau takí ki he ʻŌfisi Faifaleʻi Fakalūkufua ʻa e Siasí.

    Mavahe mei he ʻIunaiteti Siteití mo Kānatá, ʻe fetuʻutaki ʻa e kau takí ki he faifaleʻi fakalao ʻi he ʻōfisi fakaʻēliá.

  • ʻOku ʻikai totonu ke ʻave ʻe he kāingalotú ha pōpoaki ʻi he vahaʻa ʻo e niʻihi fakafoʻituitui ʻoku ngāue pōpulá mo honau ngaahi kaungāmeʻá pe fāmilí.

  • ʻI he ngaahi ʻapi pōpulá, ʻoku totonu ke ui ha ongo tangata pe ongomeʻa mali ke na ngāue mo ha kakai tangata ʻoku ngāue pōpula. ʻOku totonu ke ui ha ongo tangata, ongo fefine, pe ko ha ongo hoa mali ke ngāue mo e kau pōpula fefiné.

Ka hili hano tukuange ha taha mei ha ʻapi pōpulá, ʻe lava ke fakauta ʻe he kāingalotú lolotonga ʻenau muimui ki he ngaahi fakahinohino ko ʻení:

  • ʻOku totonu ke tātātaha pē ʻa e fefonongaʻakí, fakataimi, pea maʻá e ngaahi fiemaʻu pē ʻoku mahuʻinga ʻa ia ʻoku ʻikai ha founga faingofua ke toe fakakakato aí. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fiemaʻu ʻoku tāú ʻa e fefonongaʻaki ki he lotú, ngaahi tokoni fakafaitoʻó, ngaahi ʻinitaviu fakaengāué, pea tauʻanga pasi pe tauʻanga lēlué ke toe fetaulaki ʻa e taha naʻe tukuangé mo hono fāmilí.

  • ʻOku totonu ke toki fakaʻaongaʻi pē ʻa e fefonongaʻakí ʻi he kolo ʻoku nofo ai ʻa e tokotaha kuo tukuangé pea ʻe fakangāueʻí. ʻOku totonu ke fakaʻehiʻehi mei he fononga mamaʻó.

  • ʻI he taimi ʻoku ʻave ai ha tokotaha kuo tukuangé, ʻoku totonu ke ʻi ai maʻu pē ha kakai lalahi ʻe toko ua ʻi he meʻalelé ʻo tānaki atu ki he fakafoʻituitui kuo tukuangé. ʻOku mātuʻaki mahuʻinga ʻeni ʻi he taimi ʻoku kei taʻu siʻi ai ʻa e tokotaha kuo tukuangé pe naʻe ʻosi halaia kimuʻa ʻi ha ngaahi hia mamafa.

Paaki