Wase 16

Na Kaukauwa ni iVola i Momani

“Ki na dua na vuravura e yamekemeke voli ena kena vakabauta, na iVola i Momani e sa [dua] na ivakadinadina kaukauwa me baleta na bula vakalou ni Turaga.”

Na Bula nei Gordon B. Hinckley

Ni se cauravou o Gordon B. Hinckley, a tauyavutaka o koya e dua na ituvatuva ni vuli ivolanikalou. “Niu se kaulotu, au a wilika e vica na wase ni iVola i Momani ena veibogi ni bera niu moce,” a kaya o koya, “ka sa basika mai lomaqu e dua na veivakadeitaki ka se bera ni lesu: ni oqo na vosa ni Kalou, vakalesui mai ki na vuravura mai na kaukauwa ni Kalou Qaqa, vakadewataki mai na isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou mera vakauqeti kina na Jiu kei na Kai Veimatanitu Tani ni o Jisu na Karisito.”¹

Na nona kilaka kei na ivakadinadina ni iVola i Momani a vakayarayarataka e vuqa sara na tamata ni cava na nona kaulotu, ena nona cakacaka saumi voli ena Komiti ni Lotu ni Radio, Publicity, and Mission Literature A ciqoma o koya e dua na ilesilesi me vola na itukutuku tomani e so ni dua na walesi ka vakatokai E Dua na iVakadinadina Vou i Karisito. Na itukutuku tomani e so a vakabulabulataka na veitikina ni iVola i Momani kivei ira na dauvakarogo walesi. Ena gauna oya, a tukuna o koya kivua e dua na ivakalesilesi: “Au dau vakasamataka tu ga ni da na cakava vakavinaka sara na noda cakacaka ni da saga mera makututaka na tamata na iVola i Momani me yacova ni ra sa wilika rawa. Oya na gauna sa na rawa ni vakadinadinataka kina na Yalotabu na kena vakalou.”²

Ena nona ilesilesi taucoko, a vakadreta o Peresitedi Hinckley na bibi ni iVola i Momani. Ena Okosita ni 2005, ni Peresitedi tu ni Lotu, a bolei ira na Yalododonu Edaidai o koya mera wilika taucoko na ivola ni bera ni cava na yabaki. A tukuna emuri o koya: “E veivakurabuitaki dina na levu ni tamata era tutaka na bolebole oya. O ira kece na vakayacora vakakina a vakalougatataki ena nodra sasaga. Ni ra sa mai ovici ena ikuri ni ivakadinadina oqo ni noda Dauveivueti, sa kusarawa na lomadra ka sa tarai na yalodra³

wilika tiko na ivola e dua na turaga — “Na vakadinadina ni taucoko kei na dina ni [iVola i Momani] e sa koto saraga ena waqana. Na vakatovolei ni kena dina sa koto ena kena wiliki.”

iVakavuvuli nei Gordon B. Hinckley,

Vakataka ga na iVola Tabu, na iVola i Momani e vakadinadinataki Jisu Karisito.

E a kainaki vakailiu, ka kainaka na iVakabula, ni mai na gusu ni rua se levu cake na ivakadinadina sa na vakataucokotaki kina na veika kecega.⁴

Me vaka ni sa veiyalayalati ni Vuravura Makawa na iVola Tabu, na iVola i Momani e sa veiyalayalati ni ka Vou. Rau sa duavata ena kena tusanaki o Jisu me Luve ni Tamada.⁵

Na iVola i Momani … e vakadinadinataki Koya ka sucu e Peceliema e Jutia ka a mate ena ulunivanua o Kalivari. Ki na dua na vuravura e yamekemeke voli ena kena vakabauta, na iVola i Momani e sa dua tale na ivakadinadina kaukauwa me baleta na bula vakalou ni Turaga.” Na kena ikau saraga, ka vola e dua na parofita a lakova na vanua vaka-Amerika ena dua veimama na udolu na yabaki sa oti, a tukuna taumada ni a volai “mera vakauqeti kina na Jiu kei na Kai Veimatanitu Tani ni o Jisu na Karisito, na Kalou Tawamudu, sa vakatakilai koya voli ki na veimatanitu kecega.”⁶

Sa sega na ka bibi cake sara eda rawa ni cakava mai na kena vakadeitaki ena noda bula yadudua e dua na veidinadinati tawayavalati rawa ni o Jisu na Karisito. … Kemuni na taciqu kei na ganequ, oya na inaki ni kena basika mai na ivola wananavu ka totoka oqo.⁷

Mai na kaukauwa ni Yalo Tabu, sa rawa ni da ciqoma e dua na ivakadinadina ni yavu vakalou ni iVola i Momani.

Au sa wilika na iVola i Momani, ka vakadewataka o [Josefa Simici] mai na isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou. Mai na kaukauwa ni Yalo Tabu au sa ciqoma e dua na ivakadinadina kei na vakadinadina ni yavu vakalou ni ivolatukutuku tabu oqo.⁸

Sa veivakurabuitaki na kena yavu; ni se qai tukuni vakadua na italanoa ni yavu oya ki na dua e tawamatata kina, e sa voleka ni tawavakabauti rawa. Ia sa tiko oqo na ivola me na vakilai ka tauri ka wiliki. Sega ni dua e rawa ni vakacala na kena tiko. Na sasaga taucoko ni itukutuku ni kena yavu, mai na itukutuku a solia o Josefa Simici, e sa laurai ni sega ni vakavotukana.⁹

Na vakadinadina ni kena dina, ni kena taucoko ena dua na vuravura e sa matau tu ena cikevi vakadinadina, e sega ni koto ena vulici ni ituvaki ni tamata makawa sa ra mate se vulici ni tamata ni vakatauvatani kei ira na manumanu kei na nodra itovo, dina ga ni na rairai veivuke oqo ki na so tale. E sega ni koto ena vosa vakadidike se vaqaqai ni veika makawa, dina ga era na rairai veivakadeitaki. Na vakadinadina ni kena taucoko kei na dina e sa koto saraga ena waqana. Na vakatovolei ni kena dina sa koto ena kena wiliki. E sa ivola ni Kalou. Era na rairai vaqaqa vakamalua na tamata yalomatua na kena yavu; ia o ira na sa wilika ena yalomasumasu sa ra mai kila ena dua na kaukauwa era sega ni kinoca rawa ni sa dina, ni sa tiko kina na vosa ni Kalou, ni sa tuvalaka na dina veivakabulai e so ni kosipeli tawamudu, ka a “[lako] mai ena isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou … mera vakauqeti kina na Jiu kei na Kai Veimatanitu Tani ni o Jisu na Karisito.”¹⁰

A vola o [Moronai] na iotioti ni nona veiyalayalati ena ivola ka tiko kina na yacana ka sa mai vakacavari kina na kedra ivolatukutuku na Nifai. A volavola o koya me vaka e dua ka sa kila deivaki tu ni na vakavotui mai vakaoti ki na rarama na nona ivolatukutuku. …

Ena iotioti ni wase ni nona ivola a vakadinadinataka o koya na kedra ivolatukutuku na nona tamata ka yalataka vakaoti ni o ira na wilika era na kila mai na kaukauwa ni Yalo Tabu ni sa dina [raica na Moronai 10:3–5].

Sega tale ni dua na ivola e tiko kina na yalayala vakaoya. Kevaka a sega ni vola o Moronai e dua tale na ka, na yalayala oqo ena nona isoqoni ni ivakadinadina ena vakatakilai koya tu vakaoti me dua na tamata vakadinadina momona ni dina tawamudu Ni, kaya o koya, “Ia na kaukauwa ni Yalo Tabu ena vakatakila vei kemudou na dina ni veika kecega” (Moronai 10:5).¹¹

Na ivakadinadina ni iVola i Momani sa muataki keda ki na veivakadeitaki ni dina tale e so.

Ena veigauna kece eda vakauqeta kina e so tale mera wilika na iVola i Momani, eda sa vakamarautaki ira. Kevaka era wilika ena yalomasumasu kei na dua na gagadre yalomalua mera kila na dina, era na kila mai na kaukauwa ni Yalo Tabu ni sa dina na ivola.

Mai na kilaka oya ena tasoro yani e dua na veivakadeitaki ni dina me baleta e vuqa tale na ka. Ni kevaka sa dina na iVola i Momani, sa bula dina na Kalou. Na veivakadinadina e so e sa umani tu ena kena veitabana me baleta na dina vakamareqeti ni sa ka dina na Tamada, ni sa tamata o koya, ni sa lomani ira na luvena ka sa dau saga mera bula marau voli.

Kevaka sa dina na iVola i Momani, sa qai Luve ni Kalou o Jisu, na Luvena Duabau Ga na Tamada ena bula vakayago, a sucu mai vei Meri, “e dua na goneyalewa, totoka sara … sa uasiviti ira na goneyalewa kecega” (raica na 1 Nif. 11:13–21), ni sa vakadinadinataki na ivola ena dua na ivakamacala e sega ni tukuna na kena vakasakiti ena veivola taucoko.

Kevaka sa dina na iVola i Momani, sa qai noda Dauveivueti ka dina o Jisu, na iVakabula kei vuravura. …

Kevaka sa dina na iVola i Momani, sa Parofita ni Kalou o Josefa Simici, ka ni sa iyaya ni cakacaka o koya ena liga ni Kalou ena vakararamataki ni ivakadinadina oqo me baleta na bula vakalou ni noda Turaga.

Kevaka sa dina na ivola oqo, [na Peresitedi ni Lotu] e sa parofita, ni sa taura taucoko tu o koya na idola, isolisoli, kaukauwa, kei na dodonu ni lewa ka a taura tu na Parofita o Josefa, ka sa kauta mai oqo na cakacaka edaidai.

Kevaka sa dina na iVola i Momani, sa dina na Lotu, ni dodonu ni lewa vataga a vakararamataki kina na ivolatukutuku tabu oqo e sa tiko ka vakatakilai voli kivei keda edaidai. E sa dua na veivakalesui mai ni Lotu a tuva na iVakabula e Palesitaina. E sa dua na veivakalesui mai ni Lotu a tuva na iVakabula ni a sikova na vanua levu [o Amerika] me vaka sa vakatakilai tu ena ivolatukutuku tabu.

Kevaka sa dina na iVola i Momani, sa dina na iVola Tabu. Sa Veiyalayalati ni Vuravura Makawa na iVola Tabu, na iVola i Momani e sa Veiyalayalati ni ka Vou. E dua sa ivolatukutuku kei Juta; na kena kadua sa ivolatukutuku kei Josefa, ka rau sa vakasotari vata ena liga ni Turaga me vakataudeitaki kina na parofisai nei Isikeli. (Raica na Isik. 37:19. Rau sa cauraka vakatautauvata na itutu vaka-Tui ni Dauveivueti kei vuravura kei na veika vakaidina ni nona matanitu.¹²

Sa vakarautaka na iVola i Momani na ivakavuvuli e so e rawa ni vukei keda ni kunea na iwali ki na veileqa ni bula edaidai.

Na ivakamacala ni [iVola i Momani] e sa dua na ituvatuva veitaravi ni veimatanitu ka ra sa yali makawa. Ia ena kena ivakamacala ena leqa e so ni bula oqo, e sa ka ni gauna saraga oqo me vaka na niusipepa ena veimataka ka levu cake na kena ivakamacala, kei na veivakauqeti me baleta na iwali ki na veileqa oqo.¹³

Au dolava na kena veitabana ka wiliwili, ka sa tiko kina na vosa e totoka ka veilaveti. Na ivolatukutuku makawa e a vakadewataki mai kina a basika mai na qele me vaka e dua na domo e vosa tiko mai na kuvunisoso. E a basika mai me vaka na nodra ivakadinadina na itabatamata turaga kei na marama era a bula tu e vuravura, era sotavi dredre voli, era veiba ka veivala, era bulataka na lawa vakalou ka rawaka ena so na gauna ena gauna tale e so era yawaka na nodra Kalou ka lutu ena veivakarusai.¹⁴

Au sega ni kila e dua tale na volavola e tuva tu vakamatata na vatuka rerevaki kivei ira na mataisoqosoqo ka muria na sala e so e veibasai ki na ivunau ni Kalou. Na kena veitabana e tukuna na italanoa ni rua na kawatamata duidui ka rawaka vakalevu ena Yasayasa vaka-Ra. Rau a tekivu ruarua vaka e dua na matanitu lailai, ka ra rerevaka voli na Turaga na kena tamata. Rau a rawaka yadua, ia mai na rawaka a basika kina na veitovo vakasisila. Era a tacori na tamata ki na nodra lawaki qaseqase na iliuliu ka a vakaogai ira ena icolacola ni vakacavacava, ka dabui ira ena yalayala lasu e so, ka vakadonuya ka vakauqeta na bula veilasamaki ni veigarovi, ka liutaki ira ki na veivaluvaluti e so ka ra mate kina e milioni vakacaca na tamata kei na kawaboko vakaoti ni rua na itabatamata levu ena rua na itabagauna duidui.

Sega tale ni dua na veiyalayalati volai e vakamacalataka vakamatata sara na ka dina ni gauna era lako rerevaka kina na Kalou na tamata kei na veimatanitu ka talairawarawa ki na nona ivunau, era na rawaka ka tubu, ia na gauna era sega ni kauwaitaki koya kina kei na nona vosa, sa basika mai na ka lolovira ka, vakavo kevaka e tarovi ena ivalavala dodonu, ena muataki ira ki na veilecayaki kei na mate. Na iVola i Momani sa tokona na vosa vakaibalebale ena Veiyalayalati Makawa, “Sa vueta cake na matanitu nai valavala dodonu: ia nai valavala ca sa rogo ca kina na lewe ni veivanua.” (Vakai. 14:34.)¹⁵

Sa tiko ena iVola i Momani na kaukauwa me veisautaka na noda bula kei na itovo ni noda rai.

Ena Okosita 1830, vaka e dua na dauvunau, a gole tiko o Parley Parker Pratt mai Ohio ki na tokalau kei New York. E Newark, taudonuya na iKelimusu na Erie, a biuta na waqa o koya ka taubaletaka e tini na maile [16 na kilomita] ki na loma ni vanua, ka sotava kina e dua na dikoni lotu Papitaiso na yacana o Hamlin, ka a tukuna vua “me baleta e dua na ivola, a IVOLA DUATANI, a IVOLA DUATANI SARAGA! … Na ivola oqo, e kaya o koya, ka nakiti na kena volai taumada ena veipeleti koula se parasa, mai na dua na tabana ni yavusa o Isireli; ka sa mai kunea ka vakadewataka e dua na cauravou volekati Palmyra, ena Vanua o New York, mai na veivuke ni raivotu, se na veilesi ni agilosi. Au a vaqaqai koya se evei ena rawa ni laurai kina na ivola oqo. A yalataka vei au o koya na kena dikevi, ena nona vale ena siga ka tarava. … Au a basika ki na nona vale ena mataka ka tarava, ka, ena imatai ni gauna, au a raica kina na ‘IVOLA I MOMANI’—na ivola ni veivola oya … ka sa usutu levu, ena liga ni Kalou, ni kena dusimaki na itosotoso taucoko ni noqu bula.

wiliwili voli o Parley P. Pratt — A vakayacoka na iVola i Momani kivei Parley P. Pratt, ka a yaco emuri me dua na iApositolo.

“Au a dolava ena yalomaqusa, ka wilika na kena ulutaga. Au a qai wilika na ivakadinadina ni vica na vakadinadina me baleta na iwalewale ni kena kunei ka vakadewataki. Ni oti oqo au sa tekivu wilika saraga na lewenivola. Au a wiliwili ena siga taucoko; sa icolacola na viakana, kau sa sega ni gadreva na kakana; sa icolacola na moce ni sa bogi mai, niu sa vinakata cake na wiliwili mai na moce.

“Niu wiliwili voli, a curumi au na yalo ni Turaga, kau sa kila ka ciqoma ni sa dina na ivola, me vaka ga e kila ka ciqoma vakamatata ka vakamatau e dua na tamata ni sa bula o koya.” (Autobiography of Parley P. Pratt, 3rd ed., Salt Lake City: Deseret Book Co., 1938, pp. 36–37.)

A yabaki ruasagavulu katolu voli o Parley Pratt ena gauna oya. A vakayacoka vakaukauwa saraga vua na iVola i Momani ka sa mani papitaiso ki na Lotu ka yaco me dua na dauveitokoni qaqaco ka kaukauwa duadua. …

Na ka a lako curuma o Parley Pratt ena iVola i Momani a sega ni matalia. Ni ra sa tekivu veisoliyaki ka wiliki na itukutuku ni matai ni wasewase, e a tarai vakabibi e dua na iwiliwili levu ni turaga kei na marama kaukauwa ka ra mani solia na veika kece era taukena tu, kei na veiyabaki ka tarava, sega ni lailai era solia na nodra bula me baleta na vakadinadina era kauta voli e lomadra ena dina ni itukutuku vakasakiti oqo.

Nikua … e sa wiliki vakalevu cake mai na dua tale na gauna ni kena a tavoci. … Na kena ituvaki e sa tawavagauna me vaka na dina, e sa ka raraba me vaka na kawatamata.¹⁶

[Na iVola i Momani] sa tara vakadua na bula ni milioni vakamilioni na tamata era sa wilika ena yalomasumasu ka tugana na kena vosa. Meu tukuna mada vei iko e dua vei ira. …

E a tamata vakabisinisi o koya, ka rawaka ena veika e cakava. Ena nona veitosoyaki voli a sotava o koya e rua na noda daukaulotu. Rau a tovolea ni tuvana e dua na gauna ni veivosaki me rau vakatavulici koya. A vakatikitikitaki rau o koya, ia a qai vakadonuya me vakarorogo. E a vakadonuya wale tu ga me rawa ni rogoca na ka e rau tukuna. Sa vaka me vakasamataka mai o koya ni sa dina na ka rau tukuna, ia a sega ni tarai na lomana.

A mani navuca o koya me sa wilika na iVola i Momani. E tukuna ni sa dua o koya na turaga ni vuravura, ka sega ni dautagi. Ia ni sa wilika na ivola, a turuma na baluna na wainimata. E cakava e dua na ka kivua. A wilika tale o koya ka vakila na ka vataga. Na ka e sa mai saumaki ni vakasama e sa yaco me mai saumaki ni lomana.

Sa veisau na ivakarau ni nona bula, sa veisau na itovo ni nona rai. E a sugulaki koya ena cakacaka ni Turaga. Nikua sa tawana tu o koya e dua na veikacivi cecere ka tabu ena itavi e sa mai taleitaka tu.¹⁷

Meu tukuna vei iko e [dua tale] na italanoa me baleta na iVola i Momani. Au rogoca e dua na tamata ka a daunilavo e California ni tukuna na italanoa oqo. E kaya o koya ni dauvakatavako na nona sekeriteri, vakatavako wasoma. Sa rawai tu o koya ena vakatavako. E sega ni rawa ni biuta tani. A tukuna o koya kivei vunituraga ena dua na siga, “E rawa vakacava meu tamusuka na vakatavako?”

A tatara sobu o koya ena nona teveli ka taura mai e dua na ilavelave ni iVola i Momani ka dulaka vua. A kaya o koya, “Mo wilika mada oqo.”

A kaya o vunimarama, “Sa donu, au na wilika.”

A lesu mai o koya ena vica tale na siga ka kaya, “Au sa wilika e 200 na tabana, kau sega ni raica na vosa vakatavako ena dua na vanua. Au sega ni raica na vosa vakatavako ena dua na vanua. Au sega ni raica e dua na ka e vakaibalebaletaki kina.”

A kaya o vunituraga, “Wiliwili tikoga.”

Sa lesu tale mai o koya ni oti e vica na siga ka kaya, “Au sa wilika e 200 tale na tabana—sega na ka e tukuni ena vakatavako, sega na ka e tukuni ena nikotini, sega na ka e tukuni ena dua na ka e semati ki na tavako.”

A kaya o vunituraga, “Wiliwili tikoga.”

A lesu tale mai o koya ni oti e tolu se va na siga. A kaya o koya, “Au sa wilika taucoko na ivola. Au sega ni raica na tavako ena dua na vanua; au sega ni raica na vakatavako ena dua na vanua. Ia,” e kaya o koya, “e sa basika mai ki na lomaqu me ilutua ni kena wiliki voli na ivola oya e so na veivakayarayarataki, e so na kaukauwa, ka sa kauta tani mai vei au na gagadre ni vakatavako, ka sa totoka dina.”¹⁸

Meu tukuna mada vei iko e dua na ivola keitou a ciqoma. … A volavola e dua na turaga, ka kaya, “Au sa tiko ena dua na valeniveivesu vakamatanitu. Au mai donuya wale tikoga oqo e dua na ilavelave ni iVola i Momani ena valenivola ni valeniveivesu. Au sa wilika, ka niu wilika na lele i Momani me baleti ira na nona tamata sa ra vuki tani—‘Oi kemudou sa mata vinaka, a cava dou sa vuki tani kina mai na sala ni Turaga! Oi kemudou sa mata vinaka, a cava dou a cati Jisu kina ni sa dodoka tu yani na ligana me vukei kemudou! Ia, kevaka dou a sega ni kitaka vakaoqo, ke dou a sega ni vakarusai’ (Moma. 6:17–18)—au vakila ni sa vosa tiko vei au o Momani. Rawa li niu taura e dua na ilavelave ni ivola oya?

Keitou a vakauta vua e dua na ilavelave. Ena dua na gauna emuri, a lako mai ki na noqu valenivolavola o koya ka sa dua na tamata veisau. E a tarai o koya ena yalo ni iVola i Momani ka sa tamata rawaka tu nikua, vakalesui tale ki na nona bula, ka rawailavo bula voli ena yalodina me baleti koya kei na nona matavuvale.

Sa vaka tu kina na kaukauwa ni ivola levu oqo ena nodra bula o ira na sa wilika ena yalomasumasu.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au yalataka vei kemuni ka sega ni vakabekataka ni kevaka o ni na wilika na iVola i Momani ena yalomasumasu, veitalia na levu ni gauna o sa wilika kina, ena basika mai ki na lomamuni e dua na ikuri ni vakarau ni Yalo ni Turaga. Ena basika mai e dua na navunavuci qaqaco mo na talairawarawa voli ki na nona ivunau, ka na basika mai e dua na ivakadinadina kaukauwa cake me baleta na bula voli vakaidina ni Luve ni Kalou.¹⁹

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Na cava eda gadreva kina na iVola i Momani? Na tikina cava soti ena iVola i Momani e sa vaqaqacotaka na nomu ivakadinadina me baleti Jisu Karisito? Na ivakaraitaki cava soti o sa raica ena nodrau “lako vata voli” na iVola i Momani kei na iVola Tabu ena vakadinadinataki ni iVakabula? (Raica na iwasewase e 1.)
Cava na vuna o nanuma kina ni yalayala ena Moronai 10:3–5 e sa bibi cake mai na vakadinadina vakayago me baleta na iVola i Momani? (Raica na iwasewase e 2.) Na cava soti o sa sotava vata kei na yalayala oqo?
Ni o railesuva na iwasewase e 3, dikeva na dina e so eda rawa ni kila ni sa tiko vei keda e dua na ivakadinadina ni iVola i Momani. E vakadinadinataka vakacava na veidina oqo na iVola i Momani?
Vakasamataka e so na “leqa ena veisoqosoqo nikua” (iwasewase e 4). Ena sala cava soti e rawa ni vukei keda kina na iVola i Momani ena kunei ni iwali ki na veileqa oya? Na tikina cava soti ena iVola i Momani e sa vukei iko ena gauna e so ni nomu bolebole?
Vakasamataka vagumatua na italanoa e so ena iwasewase e 5. Kevaka e dua e tarogi iko me baleta na iVola i Momani, na cava o rawa ni kaya ena iwalewale e sa vakayarayarataka kina na nomu bula?

iVolanikalou Veisemati

Aisea 29:9–18; 1 Nifai 13:35–41; 2 Nifai 29:6–9; Moronai 10:27–29; V&V 20:8–12; 42:12–13

Veivuke ena Vuli

“Au sa vakavinavinaka ena veivakauqeti me wiliki na ivolanikalou. Au nuitaka ni na yaco oqo me ka rekitaki vakalevu sara kivei iko mai na dua na itavi; ka mani yaco me dua na veidomoni vata kei na vosa ni Kalou. Au yalataka vei kemuni ni o wilika, ena vakararamataki na nomuni vakasama ka na laveti cake na yalomuni. Ena rairai tatadredre toka vakailiu, ia ena veisau oya ki na dua na ka totoka ena vakanananu kei na vosa e so ni veika vakalou” (Gordon B. Hinckley, “The Light within You,” Ensign, Me 1995, 99).