Wase 4

Na iSolisoli ni Vakabauta kei na Solibula ni Painia

“Ke o kawa beka ni painia se qai lewena walega na Lotu e nanoa, ko sa tiki tiko ni iyaloyalo cecere oqo era a tadra tu o ira na tagane kei na yalewa o ya. … Era a tara na kena yavu. Sa noda itavi meda tara cake.”

Na Bula nei Gordon B. Hinckley

Ena kena vakatabui na Valetabu e Colombus Ohio, a nanumi ira na nona qase e liu painia o Peresitedi Gordon B. Hinckley. A tukuna kina o koya:

“Niu mai dabe toka ena loqi silesitieli, au nanumi tukaqu vakarua. … Au se qai laki sikova oti ga na nona ibulubulu mai Kenada ena vualiku ni yalayala ni vanua kei Niu Ioka. … A mate gone o koya ni se qai yabaki 38.”

Ena gauna a mate kina o tukai Peresitedi Hinckley vakarua, a yaco o luvena o Ira, me tukai Peresitedi Hinckley, ka se bera mada ga ni yabaki tolu. A vakamau tale o tinai Ira ka vica ga na yabaki a toki yani ki Ohio, ka tarava sara ki Illinois. A mate o koya ena 1842, sa mai luveniyali tu o Ira ni se yabaki 13. E tomana o Peresitedi Hinckley na nona italanoa, ka kaya:

“A papitaiso o tukaqu [o Ira Hinckley] mai Nauvoo ka … laki kosova yani na veitokaitua ena ilakolako ni nodra biuvanua [na painia].” Ena ilakolako o ya ena 1850, a rau mate kina ena dua ga na siga na wati Ira “goneyalewa kei taci Ira tagane [vakacabecabe]. A cakava vakusakusa e rua na kisi ni mate ka buluti rau ka tauri luvena dramidrami ka keveti koya yani ki na buca [o Salt Lake].

“Ena kerekere nei Brigham Young a tara kina na Cove Fort, ka laki isevu ni peresitedi ni iteki e Filmore, [Utah,] ka cakava e udolu na veika tale eso me tosoya ki liu na cakacaka oqo.

“Sa qai yaco mai o tamaqu. … A peresitedi sara ni iteki levu duadua ena Lotu ka ra lewe 15,000 na lewena.”

Sa mua sara na vakanananu nei Peresitedi Hinckley mai vei ira na nona qase e liu ki na nona kawa. E a tomana:

“Niu vakananuma tiko na nodratou bula na turaga e tolu oqo niu dabe tiko ena valetabu, au digovi luvequ yalewa, kei na luvena yalewa, na makubuqu, kei iratou na luvena, na makubuqu vakarua. Au raica sara niu mai tu oqo e lomadonu ni vitu na itabatamata—tolu e liu vei au ka tolu e muri vei au.

“Ena loma ni vale tabu ka vakalou o ya au vakananuma kina na noqu ilesilesi talei meu na vakatetea yani na veika kece au sa mai taura sa isolisoli vei au mai vei ira na noqu qase e liu ki na itabatamata era sa muri au tiko mai.”¹

Me ikuri ni noqu vakavinavinaka baleti ira na nona qase e liu painia kei na nodra isolisoli na painia taumada ni Yalododonu Edaidai, sa dau vakamatatataka o Peresitedi Hinckley ni o ira na lewe ni Lotu e vuravura raraba era sa painia nikua. Ena 1997 a kaya vei ira na Yalododonu e Guatemala: “Ena yabaki oqo eda na vakananuma tiko kina nai ka 150 ni yabaki ni nodra yaco mai na painia ni Momani ena Buca o Salt Lake. Era a sala balavu mai ena nodra qiqi kei na qiqidreti. Era painia. Ia sa toso tikoga na cakacaka ni painia. E vuravura taucoko era sa tu kina na painia, ka ko ni sa painia talega.”² A vakaraitaka oqo vei ira Yalododonu mai Thailand, “Sai kemuni na painia ena kena muataki tiko ki liu na cakacaka ni Turaga ena matanitu levu oqo.”³ Ena nona sikovi Ukraine ena 2002, a kaya talega vakakina: “Era a tiko na painia ena gauna makawa, ka ko ni sa painia ena gauna oqo.”⁴

Ena nona tukuni ira na painia taumada o Peresitedi Hinckley, a rabailevu sara na nona inaki mai na nona raici ira matua era a bula e liu. E rai yani ki na veisiga ni mataka, ka nuitaka ni na yaco na nodra vakabauta kei na solibula na Yalododonu me “dua na veivakauqeti kaukauwa vei keda taucoko, ni oi keda yadua ena noda bula vakai keda sa dua na painia, vakabibi ena noda matavuvale.”⁵

era sa biubiu mai Nauvoo na painia — “Na kaukauwa a kauti ira voli na tukada vakosipeli sa kaukauwa ni vakabauta na Kalou.”

iVakavuvuli nei Gordon B. Hinckley

Mai na rai, cakacaka, kei na yalodei ena kaukauwa ni Kalou e cakacaka ena kedra maliwa, era sa mai vakavotukanataka na painia Yalododonu Edaidai na nodra vakabauta.

Na nodra vakabauta e dua na ilawalawa lailai ni lewenilotu vou taumada [ena tokalau kei Amerika] era toki rawa kina mai New York ki Ohio mai Ohio ki Missouri mai Missouri ki Illinois mera vakasaqara na vakacegu kei na bula galala mera qarava na Kalou me vaka sa vakadeitaki e lomadra.

Mai na nodra lako ena vakabauta era a raica kina e dua na siti totoka [Nauvoo] ni ra kosova tiko ena imatai ni gauna na vanua lolobo e Commerce, Illinois. Ni ra sa vakadeitaka ni sa mate na vakabauta ke sega ni cakacakataki, era sa qai kelimacataka na vanua lolobo o ya, era tuva droinitaka e dua na siti, era tara na veivale ni moce kei na vale ni sokalou kei na vuli, ka kena cecere duadua e dua na valetabu totoka, me sa qai vale vakasakiti duadua e Illinois taucoko.

… A [tarava sara mai] na veivakacacani, mai vei ira na ilawalawa ca dauveivakamatei. A vakamatei kina na nodra parofita. Sa mai kasura kina na nodra tatadra. Ia ena nodra vakabauta tikoga era a vakacokotaki ira tale ena ituvatuva a vakarautaka taumada ka tuvanaki ira ki na dua tale na ilakolako.

Ena tagi kei na rarawa ni yalo era a biuta na nodra itikotiko vinaka kei na nodra volau ni cakacaka. Era raicalesu na nodra valetabu vakalou, ka ra sa rai yani ki na Ra ena vakabauta, ki na vanua tawakilai ka sega ni butuki taumada, ka yaco me lutuki ira mai na uca cevata ni vulai batabata, era kosova yani na [Uciwai] o Mississippi ena Feperueri o ya ni 1846 ka ra kosova yani na gaunisala drakidrakita ki na buca e Iowa.

Ena vakabauta era a tauyavutaki Winter Quarters ena [Uciwai] o Missouri. E drau vei ira a mate ena mate lelevu kei na coka ni kete ka vakarusai ira na vuvuce ni domo. Ia na vakabauta a tokoni ira era bula mai kina. Era buluti ira nodra daulomani e kea ena dua na delana e bati ni uciwai, ka ra toso tale ena vulaibatabata ni 1847 … ki na veiulunivanua ena Ra.

Ena vakabauta ga a digova yani kina o Brigham Young na buca [o Salt Lake], e katakata ka liwalala, ka kaya kina, “Oqo na vanua.” Ena vakabauta tikoga, ni oti e va na siga, a teivaka na nona ititoko ena qele … ka kaya, “Oqo na vanua ni valetabu ni noda Kalou.” Na [Valetabu e Salt Lake] totoka ka vakalou sa ivakadinadina ni vakabauta, sega walega ni nodra vakabauta era a tara ia na nodra vakabauta o ira era sa vakayagataka tiko oqo ena dua na cakacaka veinanumi cecere ni loloma.

E vola o Paula vei ira na kai Iperiu, “Ia na vakabauta sa vaka ni sa vakayacori na veika sa vakanuinuitaki, e vaka ni sa vakaraitaki na veika sa tawa kune.” (Iperiu 11:1). Na veika cecere taucoko a rawati au sa tukuna oti a taumada “na veika sa vakanuinuitaki, e vaka ni sa vakaraitaki na veika sa tawa kune.” Ia ena rai, vata kei na cakacaka, kei na yalonuidei tiko ena kaukauwa ni Kalou sa cakacaka vata tiko kei ira, sa mai vakavotukanataki na nodra vakabauta.⁶

Na kaukauwa a kauti ira voli na tukada vakosipeli sa kaukauwa ni vakabauta na Kalou. Sa kaukauwa vata ga a rawa kina na ilakolako levu mai Ijipita, na takosovi ni Wasa Damudamu, na ilakolako balavu ena lekutu, kei na tauyavutaki o Isireli ena Vanua Yalataki. …

Eda sa gadreva sara, vakalevu cake dina e dua na vakabauta kaukauwa katakata vua na Kalou sa bula kei na Luvena sa tucaketale, ni sai koya oqo, na nodra vakabauta cecere veivakauqeti na tukada vakosipeli.

Sa nodra na rai, e bibi cake sara mai na veika kece tale eso. Ni ra gole mai na ra era yawa sara mai ena udolu na maile, e udolu na maile voravora [1,600 na kilomita] mai na itikotiko e voleka duadua ki na tokalau ka walu na drau na maile [1,300 na kilomita] mai vei ira ena ra. Na nodra rai yadua ka kila na Kalou na Tamadra Tawamudu o koya era na rai kina ena vakabauta sa usutu sara ga ni nodra kaukauwa. Era vakabauta tiko na ituvatuva cecere vakaivolatabu o ya: “Vakararavi vua na Kalou mo bula kina.” (Alama 37:47.) Ena vakabauta era saga mera cakava na lomana. Ena vakabauta era wilika ka ciqoma na veivakavulici vakalou. Ena vakabauta era cakacaka vakaukauwa ka ciba, ka ra vakadeitaka ni ra na soli itukutuku ki vua na Tamadra ka nodra Kalou.⁷

Sa siviti keda e dua na itukutuku lagilagi. E ukutaki ena yaloqaqa, ququmi tiko ena ivakavuvuli, ka gugumatua ena yalodina. Sai koya na vua ni vakabauta. Sa tu e matada e dua na veisiga ni mataka cecere. Sa tekivu tiko nikua. Sa sega ni rawa meda tu vakadua. Sa sega ni rawa meda vakamalua. Sa sega ni rawa meda vakaberabera se vakalekataka na noda ikalawa.⁸

Era a rai yani ki na veisiga ni mataka o ira na painia Yalododonu Edaidai ena tadra lagilagi baleti Saioni.

Sa ka dodonu meda tu vakadua ka vakananumi ira ena veidokai era a vakadavora na yavu ni cakacaka cecere oqo. … Na nodra inaki lagilagi o Saioni [raica na V&V 97:21; Mosese 7:18]. Era lagata na kena sere. Era a tatadrataka. O ya na nodra inuinui cecere. Na nodra ilakolako qaqa me sa ka tawamudu ni sa dua na cakacaka sega ni vakatauvatani rawa. Na ilakolako ni tini vakaudolu ki [na] Ra a vakasinaiti ena veika dredre e vakasamataki rawa, oka kina na mate, ka sa ciqomi na rarawa dina oqo mai vei ira na qiqi kei na ilawalawa ni qiqidreti

Au tu oqo ena veidokai ka rokovi Brigham Young. A raici Salt Lake Valley taumada ena raivotu ni bera sara ni mai raica e matana dina. Ke sega au vakatitiqataka ni na mai tu vakadua eke. E a drokadroka vinaka na veivanua e California kei Oregon. Na qele e kea era logaloga balavu ka bulabula. Eso na vanua era a tu kina na veivanua veikaukau, levu kina na wai, ka vinaka ka totoka na draki.

Era a tu eke na veidreke ni wai ni ulunivanua, e dina, ia a sega ni dua e ka levu. A sega sara ni bau tarai na qele. Se bera mada vakadua ni siviyarataki na kena qele mamaca. Au qoroqoro, ka qoroqoro, nona a liutaka mai o Peresitedi Young e dua na ilawalawa levu … ki na dua na vanua se bera mada vakadua ni teivaki se tamusuki. …

Era a tavoraki ena ilakolako oqo, na painia. E taura e 111 na siga mera gole mai Winter Quarters ki Salt Lake City Valley. Era sa wale sara ga. Sa kakadresudresu na nodra isulu. Era sa malumalumu mai na nodra manumanu. A katakata ka mamaca sara na draki—na draki katakata ni vula o Julai. Ia era sa mai tu oqo, ka ra raica yani na veiyabaki ka tatadrataka tiko na mileniumi, na tadra lagilagi kei Saioni.⁹

Ena siga o ya au a tucake tu ena kelekele ni waqa makawa mai Liverpool, e Igiladi. A sega ni dua na cakacaka a caka tiko ena mataka ni Vakaraubuka ni keitou tu e kea. Ia e liu oqo a dua na vanua osooso sara. Ena loma ni yabaki 1800, e tini vakaudolu na tamata era a lakova na gaunisala simede vata oqo eda sa mai lakova tiko. Era a tadu mai Yatu Bolatagane kei na veivanua mai Iurope, era saumaki mai ki na Lotu. Era lako mai vata kei na nodra ivakadinadina kei na vakabauta ni yalodra. A dredre beka nodra biuta nodra vale ka kalawa yani ki na dua na vuravura vou tawakilai? Io e dina sara. Ia era a cakava ena yalonuidei kei na marau. Era soko yani ena waqa. Era kila tu na takoso vinaka oqo ena rerevaki. Era qai kila e muri ni vuqa sara na gauna e kauta mai na rarawa. Era a moce ena veiosoosoti ena veimacawa veitarataravi. Era a sotava na cava, matedewa, kei na tauvimate. E vuqa era a mate ena ilakolako ka buluti ga e wasawasa. Sa dua dina na ilakolako dredre ka vakarerevaki. Era vakatitiqa, io. Ia na nodra vakabauta a uabaleta na vakatitiqa oqori. A uabaleta na nodra rere na nodra yalo nuidei. Era tadrai Saioni tikoga, ka ra sa gole tiko mera na laki vakavotukanataka.¹⁰

Na nodratou laki vueti mai na painia ni qiqi nei Willie kei Martin sa tukuna sara tikoga na usutu ni kosipeli i Jisu Karisito.

Meu kauti kemuni lesu ki … na Okotova 1856. Ena Vakarauwai [4 ni Okotova] e ratou a yaco yani o Franklin D. Richards kei na lewe vica na itokani ki na buca [o Salt Lake]. Era a lako mai Winter Quarters ena vica na timi kaukauwa kei na nodra qiqi lalai ka totolo sara na nodra lako mai. A lako vakatotolo sara yani o Baraca Richards kivei Peresitedi Young. A laki tukuna ni drau na tagane, yalewa, gonelalai era sa veisebayaki tu ena ilakolako balavu o ya … ki na buca [o Salt Lake]. E vuqa vei ira era sa dreta tiko na nodra qiqi. … Sa tu e liu vei ira e dua na delana me laki yacova sara na Continental Divide ka se vuqa tale na maile se vo tu. Era sa tiko leqa ena rarawa. … Era na mate taucoko ke ra sega ni laki vueti mai.

Au vakabauta ni a sega ni moce ena bogi o ya o Peresitedi Young. Au vakabauta ni sa curuma na nona vakasama … na nodra rai o ira sa tu vakaloloma o ya.

Ena mataka e tarava a … kaya vei ira na tamata:

“Au na solia ena gauna oqo na ulutaga kei na itukutuku mera vosa kina na iTalatala Qase. … Sai koya oqo. … E vuqa vei ira na tacida kei na ganeda era sa tiko ena bucabuca kei na nodra qiqidreti, ka vuqa vei ira era rairai sa vitu na drau na maile [1,100 na kilomita] mai na vanua oqo, ka mera sa laki kau mai ki ke, mera sa na laki vukei mai. Oqo na itukutuku, ‘mera laki kau mai ki ke.’

“Oqo na noqu lotu; ni sa tukuna vei au na Yalo Tabu sa tiko kei au. Mera laki vakabulai na tamata.

“Au sa na kacivi ira na Bisopi nikua. Au na sega tale ni waraka me mataka, se na siga e tarava, ni 60 na timi vinaka ni meule kei na 12 se 15 na qiqi. Au sega ni via vakayagataka na bulumakau. Au vinakata na ose kei na meule vivinaka. Era sa tiko ena iWasewase oqo, ka dodonu meda tauri ira. Vakakina me 12 na tani na valawa ka 40 na draiva vinaka, oka kina o ira era na draivataka na timi.

“Au na kaya ni nomu vakabauta, nomu lotu, kei na lotu o kacivaka tiko, ena sega ni vakabula e dua na yalo vei kemuni ena matanitu silesitieli ni noda Kalou, vakavo kevaka o ni cakava na ivakavuvuli au sa vakavuvulitaka yani oqo vei kemuni. Lako ka laki kauti ira mai era sa tiko ena buca” (ena LeRoy R. Hafen and Ann W. Hafen, Handcarts to Zion [1960], 120-21).

Ena yakavi oya era sa vakarautaka sara vakalevu na marama na kakana, iyaya ni moce, kei na isulu.

Ena mataka e tarava, era sa vakaivavataki na ose ka vakavinakataki na qiqi ka vakavodoki.

Ena mataka e tarava, ena Tusiti, era sa seredali yani e 16 na timi ni meuli ka mua yani ki na tokalau. Ena mua ni Okotova era sa gole tiko e gaunisala e 250 na timi mera laki veivueti mai.¹¹

Ena gauna era sa yaco yani kina na dauveivueti vei ira na Yalododonu sa tao tu vakararawa, era sa vaka na agilosi mai lomalagi. Era tagi na tamata ena vakavinavinaka. Era sa vakadewataki na dreti qiqi tiko ki na qiqi levu me totolo kina na ilakolako ki na itikotiko mai Salt Lake.

Era mate e rauta ni rua na drau, ia e udolu era a vakabulai.¹²

vuetaki ni qiqi — “Ena gauna era sa yaco yani kina na dauveivueti vei ira na Yalododonu sa tao tu vakararawa, era sa vaka na agilosi mai lomalagi.”

Ena tokaruataki na kedra italanoa na Yalododonu [o ya] era tao tu vakararawa kei na nodra vakararawataki kei na mate. … Ena gadrevi na kedrai italanoa ni vuetaki mena tukuni ka tukuni tikoga. Sa tukuna sara tikoga na usutu ni kosipeli i Jisu Karisito.

… Au vakavinavinaka ni sega ni dua na tacida se ganeda era tao tiko ena uca cevata, batabata ka vakarau mate, ni ra saga tiko mera yacova … na nodra Saioni ena veiulunivanua. Ia era tiko na tamata, sega ni vica wale, sa dredre tiko na nodra bula ka ra sa kaci veivuke tiko mera vueti.

Era lewe vuqa era walokai tu ena via kana ka ra tiko vakaloloma e vuravura taucoko era gadreva tu na veivuke. Au vakavinavinaka niu mai rawa ni kaya ni da sa vukei ira tiko e vuqa eda sega ni lotu vata ia na nodra leqa e bibi sara ka sa tu vei keda na ivurevure meda veivuke kina. Ia e sega ni gadrevi me yawa sara noda ilakolako. Sa tu o ira na wekada voleka era tagi tiko ena mosi kei na rarawa kei na galili kei na rere. Sa noda ilesilesi tabu ka cecere meda dodoliga yani ka vukei ira, vakani ira kera viakana, ka susuga cake na yalodra kera via gunuva na dina kei na ivalavala dodonu.

E vuqa sara na itabagone era lakosese voli tiko ka lakova tiko na salatu veivakaleqai ni waigaga, ilawalawa ca, ivalavala tawasavasava, kei na veileqa kece e salavata mai kei na veika oqo. Sa tu o ira na vada era gadreva na domo ni veitokani kei na yalo ni veikauwaitaki e cavuta na vosa ni loloma. E tiko o ira era a vakatakatai tu e liu ena vakabauta, ia sa batabata mai na nodra vakabauta. E vuqa vei ira era diva tu mera lesu mai ia era sega ni kila mera cakava vakacava. Era gadreva na liga dauloloma me dodoliga yani vei ira. Ena sasaga lalai, e vuqa vei ira sa rawa mera kaulesu mai mera kana magiti tale ena ikanakana ni Turaga.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au vakanuinuitaka, au vakamasuta, ni o keda yadua … eda na sasagataka ni vakasaqarai ira era gadreva tu na veivuke, o ira esa dredre ka veilecayaki tu na ituvaki ni nodra bula, ka laveti ira ena yalo ni loloma ki na veicuqeni ni Lotu, ka na vakatakatai ira kina na liga qaqaco kei na yalololoma, vakamarautaki ira, tokoni ira, ka biuti ira ena salatu ni bula marau kei na rawa-ka.¹³

Oi keda yadua eda sa painia.

E ka vinaka meda raica na gauna sa sivi meda vakavinavinakataka kina na siga nikua ka rai yani ki na veisiga ni mataka. E ka vinaka meda raica na nodra ivalavala dodonu era sa liu, meda vakaukauwataki ena veika cava ga sa tu mai liu. E ka vinaka meda vakasamataki ira era a cakacaka kaukauwa ka lailai wale na kedra isau ena vuravura oqo, ia mai na nodra tatadra kei na ituvatuva taumada, a susugi vinaka cake, sa yaco kina e dua na tatamusuki cecere eda sa mai taukena tu oqo. Sa rawa ki na nodra ivakaraitaki totoka me dua na veivakauqeti qaqa kivei keda taucoko, ni da sa painia yadua ena noda bula, vakabibi ena nona matavuvale, ka vuqa vei keda na painia ena veisiga eda saga tiko meda tauyavutaka e dua na itekitekivu ni kosipeli ena veitiki vakayawa kei vuravura.¹⁴

Eda sa painia tiko. Eda se bera mada ni muduka na noda painia mai na gauna o ya … ka ra biuti Nauvoo na noda ka yaco mai … ki na buca o Great Salt Lake. E a dua na ilakolako veivakurabuitaki. Ia na kena inaki o ya me kunei e dua na vanua mera na tauyavu kina ka qarava na Kalou me vaka na lomadra. …

Ia oqo, eda sa tomana tiko na noda dodoliga yani e vuravura raraba ki na veivanua [a taumada] sega ni rawa meda gole kina. … Au sa vakadinadinataka vakai au na kena sa tubu na Lotu mai Filipaini. A noqu madigi meu laki dolava na cakacaka ni kaulotu e kea ena 1961, ka rawa kina me kunei e dua na kai Filipaini me lewena na Lotu ena dua na soqoni a vakayacori ena Me ni 1961. Keitou a tiko mai Manila [ena 1996] ka a wiliwili ni ivavakoso kina… e rauta ni 35,000 ena Araneta Coliseum levu o ya. … Vei au o ya e dua na cakamana [mai na ] gauna a dolavi kina na cakacaka ena vanua levu qo o Filipaini [raica na draunipepa 29-30 me baleta na itukutuku oqo].

Eda sa dodoliga tiko yani ena veivanua kecega, ka gadrevi kina na cakacaka ni painia. Era sega sara ni sotava na veika vinaka na daukaulotu ni ra gole yani ki na so na vanua oqo, ia era mua yani ki liu ka cakava na nodra cakacaka, ka tauca na vuana. Sega ni dede era sa vica mai na lewenilotu, ka dua na drau sara, ka laki lima na drau na lewena, ka yacova sara me dua na udolu na lewenilotu.¹⁵

Na veisiga ni painia ena Lotu se tiko ga kei keda; e sega ni cava ena qiqi levu kei na qiqidreti. … Era kune na painia ena kedra maliwa na daukaulotu era vakavulica na kosipeli ka ra kune ena kedra maliwa na saumaki mai ki na Lotu. Sa dau ka dredre oqo kivei ira yadua. E dau yaco na gauna mera solibula kina. E rawa ni oka mai kina na veivakacacani. Ia oqo na isau eda sa dui sotava ga, kei na isau sa sotavi kina sa ka dina me vaka ga na isau era a sotava na takosova na buca ena sasaga levu o ya ni cakacaka cecere ni painia ena dua na senitiuri vakacaca sa oti.¹⁶

Ke o kawa beka ni painia se qai lewena walega na Lotu e nanoa, ko sa tiki tiko ni iyaloyalo cecere oqo era a tadra tu o ira na tagane kei na yalewa o ya. Sa nodra na itavi e totoka sara. Sa qai noda na ilesilesi cecere ni kena tomani yani. Era a tara na kena yavu. Sa noda itavi meda tara cake.

Era tuvanaka na kena sala ka liutaka yani. Sa noda ileslesi meda vakalevutaka ka vakarabataka ka vaqaqacotaka na salatu o ya me yacova ni sa robota na vuravura taucoko. … Na vakabauta ga a ivakavuvuli ni veidusimaki ena veisiga dredre o ya. Na vakabauta sa ivakavuvuli ni veidusimaki meda na muria edaidai.¹⁷

O Peresitedi Hinckley kei ira na marama kei na gone ni Aferika. — “Ke o kawa beka ni painia se qai lewena walega na Lotu e nanoa, ko sa tiki tiko ni iyaloyalo cecere oqo.”

Eda doka na nodra solibula kei na isolisoli ni painia ena noda muria na nodra ivakaraitaki ka yavutaki ena nodra yavu.

Sa dua na ka lagilagi me tiko na noda isolisoli cecere, kemuni na taciqu kei na ganequ. Sa dua na ka cecere meda kila ni tiko o ira era sa liu yani ka tuvanaka oti na sala meda lako kina, vakavuvulitaka na ivakavuvuli tawamudu cecere ni sai koya na kalokalo veidusimaki ni noda bula kei ira era na taravi keda mai. Sa rawa ni da vakamuria nikua na nodra ivakaraitaki. Era a tamata vakabauta cecere na painia, ka ra yalodina sara, ka ra liga gugumatua, ka yalododonu e kaukauwa ka sega ni loveci rawa.¹⁸

Eda mai tu nikua ka da sa mai ciqoma na vua ni nodra sasaga cecere [na painia]. Au vakabauta ni da sa vakavinavinaka kina. Au nuitaka ni da kauta voli e yaloda ka vakavinavinakataka na veika kece era sa cakava vei keda.

… Me vaka ni a namaki vei ira na veika cecere, sa na vakakina vei keda. Eda raica ni ra a cakava mai na veika sa tu rawa vei ira. E levu cake sara e tu vei keda, kei na ibolebole veiuabaleti meda gole yani ka tara cake na matanitu ni Kalou. E levu sara na ka me caka. Sa tu vei keda e dua na ilesilesi vakalou meda kauta na kosipeli ki na veimatanitu, veimataqali, duidui vosa, kei na tamata. Sa noda itavi meda veivakavulici ka veipapitaisotaki ena yaca ni Turaga o Jisu Karisito. A kaya na iVakabula sa tucaketale, “Dou lako yani ki vuravura taucoko ka vunautaka nai tukutuku vinaka vei ira na tamata kecega” [Marika 16:15]. …

Era vakadavora na tukada e liu e dua na yavu kaukauwa ka totoka. Sa noda madigi cecere ena gauna oqo meda tara cake e dua na yavu, sa cobari vakavinaka na kena isema ka sa kena vatu ivakadei na Karisito.¹⁹

Sai kemuni na vua ni nodra ituvatuva taucoko [na painia] kei na nodra cakacaka taucoko. … Era a tamata totoka dina sara. E sega ni dua na ka me vakataka na nodra sasaga cecere ena itukutuku taucoko ni veigauna. … Sa vakalougatataka na Kalou na nodra itukutuku ki na noda vinaka. Ni sa vaka me dredre na sala, ka da yalolailai ni da nanuma sa dreve na ka kecega, sa rawa meda rai vei ira ka raica na kedra ituvaki a vakaloloma duadua. Ni da vakasamataka na veisiga ni mataka, meda sa raici ira kei na nodra ivakaraitaki cecere ni vakabauta. …

Ena levu ni isolisoli cecere sa tu oqo, meda sa qai toso yani ki liu. Meda sa kakua ni guce. Meda sa rai cake yani. Meda lako ena ivalavala dodonu. Meda “dina tu ga ko na qai tauca” (“Dina Tu Ga,” Sere ni Lotu, 1985, naba 143).²⁰

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Na cava a bibi kina vei ira na painia era a vinakata mera laki vakaitikotiko e Salt Lake Valley? (Raica na iwasewase e 1.) Era a cakava vakacava me cakacaka na nodra vakabauta? Ena sala cava meda cakacakataka kina na noda vakabauta meda rawata “na veisiga ni mataka cecere” sa tu e matada?
E vakavulica o Peresitedi Hinckley ni ra a rai yani ki na veisiga ni mataka na painia taumada, ka sa nodra “inaki cecere,” “inuinui levu,” ka “tatadra” o Saioni (iwasewase 2). Na cava o nanuma ni oqo e dua na kaukauwa veivakauqeti kivei ira na painia taumada? Na inuinui cava vata ga oqo sa vakauqeti keda nikua?
Na cava e vakauqeti iko mai na italanoa i Peresitedi Hinckley baleta na nodra vueti na painia ni qiqidreti ni William kei Martin. (Raica na iwasewase e 3) E vakaraitaka vakacava na kaci ni veivueti nei Peresitedi Young ni sa veivakauqeti vakaparofita? Na cava eda rawa ni vulica maivei ira era vakaio ki na kaci oqo? Na cava eda rawa ni cakava meda vueta ka laveti ira era tiko leqa nikua?
Ena vukei kemuni vakacava na nomuni raica na gauna sa sivi mo ni “vakavinavinakataka kina na siga nikua ka rai yani ki na veisiga ni mataka”? (Raica na iwasewase e 4.) Ena sala cava eda sa painia yadudua kina?
Na cava ena vinaka kina vei keda meda dokai ira na painia taumada? (Raica na iwasewase e 5.) Ena sala cava era sa vakalougatataki taucoko kina na lewe ni Lotu mai na nodra vakabauta kei na solibula na painia oqori. Ena vukei keda vakacava na nodra ivakaraitaki na painia taumada ni da sotava na ibolebole?

iVolanikalou Veisemati

Maciu 25:40; Ica 12:6–9; V&V 64:33–34; 81:5; 97:8–9; 98:1–3

Veivuke ena Vuli

“Na veivosaki yaga e taumada e na kena dau vakavulici na kosipeli. … Mai na veivosaki e tuberi vakavinaka, e vakalevuya kina na nodra via kila-ka kei na nodra vakarorogo na lewenikalasi. O ira yadua na tiko ena kalasi era rawa ni vakauqeti yadudua mera vakaitavi e na vuli. … Taroga na taro e rawa ni vakauqeta na veitalanoa vinaka ka me rawa talega ni vakasamataki kina vakatitobu na kosipeli” (Veituberi, Me iLutua ni Noda Bula, [1999], 72).