Wase 20

Veiwasei Kei Ira Era Sega ni Vakabauta Vata Kei Keda

“Me da tatara yani ka vukei ira na tagane kei na yalewa yalovinaka, se cava ga na nodra vakabauta vakalotu kei na vanua era tiko kina.”

Na Bula nei Gordon B. Hinckley

Ni vosa tiko ena dua na nodra koniferedi na iliuliu vakalotu ena Noveba 1994, a kaya kina o Peresitedi Gordon B Hinckley:

E duidui na noda dui vakabauta vakaivunau. Ni da vakadinadinataka na duidui ni noda vakabauta, au vakabauta ni duavata noda nanuma ena noda vakila na veika ca kei na leqaleqa ni vuravura kei na veivanua eda tiko kina, kei na noda itavi cecere me da tutaka vata na veitiki ni bula raraba kei na bula yadua ka tukuna na ivalavala dodonu kei na bula savasava, nodra rokovi na tagane kei na yalewa kece ni ra luve ni Kalou, na gadrevi ni yalovinaka kei na veivakaliuci ena noda isema vakaveiwekani, kei na taqomaki ni matavuvale me vaka ni sa isoqosoqo taumada lewai vakalou ni bula vakatamata.

“… O keda kece sara e tu e yaloda na gagadre me ra vukei na dravudravua, me ra vueti na vakaleqai, me soli na vakacegu, inuinui, kei na veivuke vei ira era sotava na leqa kei na mosi mai na ivurevure cava ga.

“Eda vakadinadinataka na gagadre me vakamamacataki na mavoa ni veitikotiko ka vakaisosomitaki ena vakanuinui na veilecayaki ni noda gauna oqo. Sa dodonu me da kila ni sega ni gadrevi na veidusi se na veivakacacani vakataki keda. Me da veivakayarayarataki me vagalui na domo ni veilecalecavi ena cudru kei na veisausaumi.

“… Na noda kaukauwa e koto ena noda galala me da digidigi. E tiko na kaukauwa ena noda duidui levu sara mada ga. Ia e koto na kaukauwa levu cake ena ivakaro mai vua na Kalou vei keda yadua me da cakacakataka na nodra laveti kei na nodra vakalougatataki o ira kece na Luvena tagane kei na yalewa, veitalia na matatamata era lewena se vanua era lako mai kina se na duidui tale eso. …

Me vakalougatataki keda na Turaga me da cakacaka vata ka kauta tani mai yaloda ka vakasava tani mai na noda itikotiko na tiki kece sara ni veicati, vakadonui koya, veivakaduiduitaki vakatamata, kei na vosa kei na ivalavala ni veiwasei tale eso. Na vosa rogo ca, na vosa ni veivakacacani, veivakasewasewani, na kakase, kei na vakauvosa rogorogo ca me kakua ni tu vei keda.

“Me vakalougatataki keda kece na Kalou ena vakacegu e vu mai Vua. Me vakalougatataki keda ena yalo vakavinavinaka kei na lomasoli me da veimaliwai ena veidokadokai, vakaduavatataki noda sasaga ena nodra vakalougatataki na veitikotiko eda kalougata ni da tiko kina.”¹

Ni oti e dua na yabaki mai na nona tukuna na itukutuku oqo, a vosa o Peresitedi Hinckley vei ira eso na iliuliu vakavuravura. E dua ga na ilawalawa lailai—rauta ni 30 na tamata—ia e ilawalawa rabailevu toka nodra lewa: na peresitedi, edita liu, porodiusa, kei ira na daunitukutuku mai na veikabani ni itukutuku e Amerika. Ena dua na “veitalanoa momona ka lasa ena so na gauna,” a tukuna kina e “dua na itukutuku raraba me baleta na kena raici vakarabailevu na Lotu, vosa me baleta na kena daukaulotu, tabana ni veiqaravi raraba, kei na sasaga vakavuli, ka qai tuvakarau me saumi taro. … A sauma na taro yadua ena yalomarau ka sega ni vakataratutu se dua na ivakaraitaki ni lomaleqa.” Era vakaraitaka na veiqaravi kina na nodra kurabui ena nona yalogalala, ka sauma kina ni ka walega ena sega ni veivosakitaka na matailalai ni veicakacaka vakalotu ni valetabu. “E tadola tu vakadua na katuba ni veika kece tale,” e kaya o koya.

Ena dua na gauna ena loma ni veitarotarogi, a kaya o Mike Wallace, e dua na daunitukutuku dede ena parokaramu ni retioyaloyalo na 60 Minutes, ni vinakata me cakava e dua na ripote baleti Peresitedi Hinckley. A cegu vakalailai o Peresitedi Hinckley qai kaya, “Vinaka vakalevu. Au na tovolea mada.”²

Qai vakadinadinataka e muri o Peresitedi Hinckley ni a via lomalomarua vakalailai me vakatarogi mai vei Mike Wallace, ka dau kilai tu ni dua na daunitukutuku sega ni dau vakasuka. A vakamacalataka na vuna e vakadonuya kina na veitarotarogi qo ni lomalomarua tu:

“Au nanuma ni basika mai kina na madigi me vakaraitaki eso na veika vinaka ni noda itovotudei kei na itukutuku vei ira e milioni vakamilioni na tamata. Au vakadeitaka ni vinaka cake me da tovolea noda vinaka ena veigauna dredre mai na noda levea na veigauna dredre ena noda sega ni cakava e dua na ka.”³

A vaqo na veitalanoa ena veitarotarogi rabailevu oqo:

Mr. Wallace: “E vakaivei na nomu dau raici ira era sega ni Momani?”

Peresitedi Hinckley: “Ena loloma kei na veidokai. E levu tu noqu itokani sega ni Momani. Au dokai ira. Dau cecere noqu qoroi ira.”

Mr. Wallace: “E dina ni ra se bera ni raica vinaka sara na rarama?”

Peresitedi Hinckley: “Io! Vei kemuni kece o ni sega ni lewena na Lotu oqo, au kaya ni keimami vakadinadinataka na ivalavala dodonu kei na vinaka e tu vei kemuni. Ni kauta mai ka raica de rawa ni keimami vakaikuritaka.”⁴

Ni mai tini na veitarotarogi rau sa veitokani o Peresitedi Hinckley kei Mike Wallace. E tukuna o Mr. Wallace me baleti Peresitedi Hinckley ni dua “na iliuliu yalovinaka dauveinanumi, dodonu ka daunanamaki” ka “ganiti koya vakavinaka na veivakacaucautaki mai na voleka ni vuravura taucoko, e dau soli vua.”⁵

daukaulotu era veiqaravi — E vakayaloqaqataki keda o Peresitedi Hinckley me da duavata kei ira era sega ni lewe ni noda vakabauta “ena veiinaki vivinaka vakaitikotiko.”

iVakavuvuli nei Gordon B. Hinckley,

Ni da nanuma ni tamata kece e luve ni Kalou, eda na tatara yani vakalevu cake me da laveti ira ka vukei ira era tu maliwai keda.

Me da kakua ni guilecava ni da tiko ena dua na vuravura levu kina na duidui. O ira na tamata e vuravura era luvena kece na Tamada ia e levu ka duidui na nodra dui vakabauta vakalotu. Me da vakabulabulataka na dauveiciqomi kei na vakavinavinaka kei na veidokai.⁶

E sega ni yaga ena dua na vanua na veisaqasaqa vakamatatamata se cava ga na keda duidui. Me vakavuvulitaki ena nodra veivale na tamata ni da luvena kece na Kalou, na Tamada Tawamudu, ia me vaka ni dei tu na itutu vakatama, sa rawa ka dodonu me tu talega na itutu vakaveitacini.⁷

Kevaka eda na dau nanuma dei tiko na noda ivotavota vakalou oya, na nona itutu vakatama na Kalou kei na itutu vakaveitacini ni tamata ni ka dina, eda na dauveivosoti vakalevu cake vakalailai, eda na yalovinaka vakalevu cake vakalailai, eda na dau tatara vakabalavu cake yani vakalailai me da veilaveti ka veivuke ka tokoni ira era wavoliti keda tu. Ena lailai sobu vakalailai na noda via cakava na veika sega ni veiganiti kei keda. Eda luve ni Kalou ka da lomani Koya. Me vakaoqori vakalevu cake vakalailai na nomu ivalavala.⁸

Sa dodonu me da dau bula vakarokoroko, vakavinavinaka, ka veitokani vei ira era sega ni da vakabauta vata.

“Keimami vakabauta ni dodonu me soli na galala me da dui qarava kina na Kalou Kaukauwa me vaka na dodonu ni tamata yadua; ia me soli ena galala oqori me dui lewa kina na ivakarau ni nodra lotu, na vanua me ra sokalou kina kei na kalou me ra lotu vua” (Yavu ni Vakabauta 1:11).

Sa dua na ka bibi sara oqori—ena gauna vata eda vakabauta tiko kina na qaravi Kalou me vaka na noda ivunau, eda sega ni qaciqaciataka se vakadonui keda se dokadokataka, ia eda solia vei ira na tani na galala ni sokalou me vaka na nodra gagadre. E vuqa na leqa e vuravura e yaco mai na veisaqasaqa ni veimatalotu. Au marau ni rawa niu kaya ni rawa vei au meu dabe vata kei ira noqu itokani katolika ka veitalanoa vata kei ira, ni rawa niu dabe vata kei ira noqu itokani Protestant ka veitalanoa vata kei ira. Au na tu ka taqomaki ira, me vaka sa vakayacora tiko ka na vakayacora tikoga na Lotu oqo, ena nodra taqomaki ena vuravura oqo.⁹

Au vakatakekere vei ira na noda ena veivanua kecega me ra doka ka vakavinavinaka ena vukudra era sega ni da vakabauta vata. Sa gadrevi vakalevu sara na yalovinaka kei na veidokai vei ira e duidui nodra vakabauta kei na ivakavuvuli. Me da kakua ni tokona e dua na ivunau e tukuna ni vinaka cake e dua na kawatamata. Eda bula ena dua na vuravura levu kina na duidui. E rawa ka dodonu me da dokai ira eda sega ni duavata kei na nodra ivakavuvuli. Sa dodonu me da tuvakarau me da taqomaka na nodra dodonu na tani ka rawa ni ra ise ni vakadonui koya.

Au vagoleya na noda vakasama ki na malanivosa veilauti oqo a cavuta o Josefa Simici ena 1843:

“Kevaka beka e kena irairai niu sa tu vakarau meu mate ena vukuna e dua na ‘Momani,’ au doudou meu kaya e matai Lomalagi niu sa tuvakarau talega vakakina meu mate ena noqu taqomaka na nona dodonu e dua na Presbyterian, e dua na Baptist, se dua na tamata vinaka mai na dua tale na matalotu; ena ivakavuvuli vata ga ena butuqaqia kina na nodra dodonu na Yalododonu Edaidai ena butuqaqia na nodra dodonu na Katolika Vakaroma, se dua tale na matalotu” (iTukutuku ni Lotu, 5:498).¹⁰

Me da kakua ni dau veiwasei. Me kakua sara vei keda na ivakarau ni rai niu daulotu cake mai vei iko. Me da kakua ni vakadonui keda. Me da dauveivosoti ka yalogalala ka dauveitokani. E rawa ni da maroroya na noda vakabauta. E rawa ni da vakatovotovotaka na noda lotu. E rawa ni da vakamareqeta na noda ivakarau ni sokalou ka sega ni vakacudrui ira na tani. Au taura na gauna oqo meu kerea kina na yalo ni veiciqomi kei na veiwekani vinaka, ni veitokani kei na loloma vei ira ena vakabauta tale eso.¹¹

Me da kakua sara ni veileti ni da veivosakitaka na duidui vakaivunau. E sega ni dua na vanua ni yaloca. Ia eda na sega ni rawa ni cakitaka se veisautaka na kila ka sa yaco mai vei keda ena ivakatakila kei na veisolisolitaki mai ni idola kei na lewa mai na ligadra o ira era a taura tu ena gauna makawa. Me da kakua sara ni guilecava ni oqo na kena vakalesui mai na veika a mai tekivutaka na iVakabula kei vuravura. …

E rawa ni da rokova na veimatalotu tale eso, ka dodonu me da vakayacora vakakina. Sa dodonu me da vakadinadinataka na vinaka cecere era sa mai rawata. Sa dodonu me da vakavulici ira na luveda me ra dauveiciqomi ka veitokani vei ira era sega ni da vakabauta vata.¹²

Eda na sega ni vakamavoataki ira na matalotu tale eso. Eda na sega ni vakamosia na yalodra na matalotu tale eso. Eda na sega ni veileti kei ira na matalotu tale eso. Eda na sega ni veisavosa kei ira na matalotu tale eso. Eda kaya ga vei ira ena vakabauta tale eso se o ira e sega nodra vakabauta, “Ni kauta mai na dina oqori sa tu vei kemuni me keimami raica de rawa ni keimami vakuria.”¹³

Ni da sega ni veisautaka na noda ivunau, e rawa ni da cakacaka vata kei ira na tani ena veiinaki vivinaka.

E rawa ka da sa dau cakacaka vata kei ira ena veimatalotu tale eso ena veivala sega ni oti rawa kei na veika ca ni bula veimaliwai e dau yavalata na veiitovo vakamareqeti ka ra sa rui bibi sara vei keda kece. O ira oqo eda sega ni vakabauta vata, ia era noda itokani, neiba, ka da cakacaka vata ena veiinaki vivinaka eso. Eda marau me da solia na noda igu ena nodra sasaga.

Ia ena veika kece oqo e sega ni veisautaki kina na noda ivunau. E sega ni gadrevi me vakakina ka sega ni dodonu vei keda. Ia e dua na veiwasei e dau yaco ni da cakacaka vata.¹⁴

Me da kakua ni guilecava ni da vakabauta ni sa dodonu me da dau lomasoli ka caka vinaka ki na tamata kecega. Au sa vakadeitaka ni rawa me veirauti na uasivi ni noda vakavulici ira na luveda me da kua kina ni leqataka de na yali na nodra vakabauta ena gauna era veitokani ka dau kauwaitaki ira voli kina era sega ni vakabauta na ivunau ni Lotu … Me da vakaitavitaki keda ena veiinaki vivinaka vakaitikotiko. Ena yaco beka ena so na gauna, ni yaco eso na cala bibi ni bula savasava, eda na sega ni rawa ni veisautaka na ivunau. Ia ena veigauna vakaoqori e rawa ni da sega ni duavata ena yalovinaka ka sega ni vakaduiduile. E rawa ni da vakadinadinataka na nodra yalodina o ira e sega ni rawa ni da ciqoma na nodra ile. E rawa ni da vosa me baleta na ivakavuvuli ka kua na tamata.

Ena inaki eso ka vakavinakataka cake na draki ni bula vakaitikotiko, ka nakiti me ra vakalougatataki kina na lewena kece sara, me da kalawa yani ka veivuke. …

… Vakavulici ira era vakarurugi e rukumu ena bibi ni itovo vinaka vakaitikotiko. Vakauqeti ira me ra vakaitavi, ka nanuma tiko ena veivosaki raraba na domo malua ni soli vakasama vinaka e veiuqeti vakalevu cake mai na domo kosakosa kailavaki ni vakaduiduile. Ni ra ciqoma na itavi vaqori o ira na noda era na vakalougatataka na nodra itikotiko, nodra matavuvale, kei na Lotu.¹⁵

veimokomoko na marama — “Na noda yalovinaka e rawa ni ile veivakauqeti duadua ni veika eda vakabauta.”

Me da kakua sara ni soro ki na kaukauwa ni ca. E rawa ka dodonu me da maroroya na ivakatagedegede sa tutaka tu na Lotu oqo mai na gauna a tauyavu kina. E dua na sala vinaka cake mai na sala vakavuravura. Kevaka e kena ibalebale ni da na tu taudua, sa dodonu me da kitaka.

Ia eda na sega ni tu taudua. Au vakadeitaka ni ra tu e milioni na tamata e vuravura raraba era rarawataka na ca era raica vakavolivoliti ira. Era taleitaka na ivalavala dodonu, na vinaka, kei na ka e veilaveti. O ira talega era na vakarogoya na domodra ka solia nodra igu ena taqomaki ni veitovo ni bula e dodonu me maroroi ka vakabulabulataki.¹⁶

Me da masulaka na kaukauwa ni cakavinaka. Me da tatara yani ka vukei ira na tagane kei na yalewa yalovinaka, se cava ga na nodra vakabauta vakalotu kei na vanua era tiko kina. Me da tudei ena vorata na ca, e noda vanua vakakina ena veivanua tani. … E rawa ni da dauveivakayarayarataki ni vinaka ena vuravura oqo, o keda kece sara.¹⁷

Ni da lomani ira, rokovi ira, ka yalovinaka vei ira na tani, eda vakaraitaka ni da tisaipeli dina i Jisu Karisito.

Ni da tosoya tiko na noda itavi duidui, eda cakacaka ena dua na ivakaro a solia na Turaga sa vakaturi cake tale, o koya sa vosa ena iotioti ka icavacava ni itabagauna. Oqo na Nona inaki duatani duadua ka vakasakiti. Eda tukuna na ivakadinadina ka da ivakadinadina bula kei Koya. Ia me da kakua ni kitaka ena qaciqacia kei na vakadonui koya.

Me vaka e vakamacalataka o Pita, o keda “na itabatamata digitaki, a matabete vakaturaga, a matanitu yalosavasava, a tamata sa taukena na Kalou.” Na cava na vuna? “Mo dou vakaraitaka kina na nona vinaka sara o koya ka kacivi kemudou mai na butobuto ki na nona rarama e veivakurabuitaki” (1 Pita 2:9). …

… Me da tisaipeli dina nei Jisu Karisito, ka rokova na Lawa Koula, cakava vei ira na tani na ka eda vinakata me caka vei keda. Me da vaqaqacotaka na noda dui vakabauta kei na nodra na luveda ni da daulomani ira tiko era sega ni da vakabauta vata. Na loloma kei na veidokai ena ulabaleta na yalo kece sara ni veisaqasaqa. Na noda yalovinaka e rawa ni ile veivakauqeti duadua ni veika eda vakabauta.¹⁸

Au vinakata meu vakatura me da tara cake e dua na itovonirai ni veitaratara me ra vukei kina o ira eda sega ni lotu vata, me ra vakayaloqaqataki, me ra tuberi ena dua na ivakarau ni loloma kei na yalovinaka ki na veitokani ena rawa ni yacovi ira kina na veiparokaramu vakasakiti ni Lotu.

Au nanuma kina na serekali nei Edwin Markham:

A droinitaka e dua na iwirini ka sogoti au—
Dauvakalasuya, dauveisaqa, kua vei au.
Ia ko loloma kei au keirau via wini: 
Keirau droinitaka e dua na iwirini ka biuti koya ki na rigi!19

Eda sega dina ni gadrevi me da raqataka noda [lotu] se me da qaciqacia ena sala cava ga. Na veika oqori e veisaqasaqa kei na Yalo i Karisito o koya e dodonu me da tovolea me vakatotomuria. Na Yalo oqori e dau vakavotuka e yaloda kei na lomada, ena loma ni ivalavala malua ka sega ni tukutukuni koya ni noda bula.

O keda kece eda sa raici ira e dau voleka sara me da vuvutaka baleta ni ra taracake e dua na ivalavala e, sega mada ga ni tukuni, e vakaraitaka na totoka ni kosipeli era sa vakaitovotaki ira kina.

E rawa ni da vakalailaitaka na rorogo ni domoda. E rawa ni da sauma na ca ena vinaka. E rawa ni da matadredredre ena gauna e rawarawa sara kina na cudru. E rawa ni da lewai keda vakavinaka ka vakaivakarautaka noda bula ka kua ni kauwaitaka na veivakacacani ena vukuda.²⁰

Eda sa kila rawa beka, eda sa ciqoma beka na vakaitamera ni noda duatani o keda? Oqo na vua ni bula ni veitabatamata, na iotioti ni wase ena iyaloyalo ni bula vakatamata.

Ia oqo e sega ni biuti keda me da levu cake. Ia e dodonu me vakayalomalumalumutaki keda. Sa biuta e buradelada e dua na itavi sega ni vosoti rawa me da tatara yani ena kauwai ena vukudra na tamata kecega ena Yaloi koya na iVakavuvuli, ka a vakavuvulitaka, “Mo lomana na wekamu me vaka ko sa lomani iko” (Maciu 19:19). Me da vakasava tani na vakadonui koya ka ulabaleta na dau nanumi koya ga. …

O keda ena itabatamata oqo eda sa vua ni veika sa caka oti. E sega ni sa rauta me da kilai wale tu ga ni da lewe ni Lotu oqo. E dua na itavi bibi sa koto ena usouso ni domoda. Me da sotava ka cakacakataka.

Me da bula vaka ni da daumuri Karisito, ena loloma cecere ki na tamata kecega, sauma na ca ki na vinaka, vakavulica ena ivakaraitaki na sala ni Turaga, ka rawata na veiqaravi rabailevu sa tuva vei keda o Koya.²¹

Mai na masu ni vakatatabu baleta na Vale ni Koniferedi e Salt Lake City, Utah: Me keimami dau veiqaravi ka yalololoma oi keimami ena Nomuni Lotu. Me keimami maroroya na ivakatagedegede kei na ivalavala keimami kilai kina ka vakarautaka vei ira tale eso na galala me ra lewa o cei me ra qarava, “na vanua me ra sokalou kina, se na kalou me ra lotu vua” [Yavu ni Vakabauta 1:11]. Ni vakalougatataki keimami me keimami tatara yani vakaitokani vinaka ka vukea na tamata kecega. Me keimami vakaukauwataka na ligadra sa wadamele, kei na durudra sa malumalumu o ira kecega era vakaleqai tu [raica na V&V 81:5]. Me da bula vata ena sautu ena vakavinavinaka ka veirokorokovi.²²

Vakatutu ni Vuli kei na Veivakavulici

Taro

Ena noda veiwekani kei ira na tani, na cava na vuna ena veivuke kina me da nanuma tiko ni o keda kece eda luvena na Kalou? (Raica na iwasewase e 1.) Ena rawa vakacava me da vakabulabulataka na vakavinavinaka kei na vakarokoroko vei ira na tani? Ena rawa vakacava vei ira na itabaqase me ra vakavulici ira na gone me ra dau vakavinavinaka ka rokovi ira na tani?
Railesuva na ivakasala nei Peresitedi Hinckley me baleta na noda veiwekani kei ira na tamata e sega ni da vakabauta vata (raica wasewase e 2). Eda na kila vakacava kevaka eda qaciqacia se vakadonui keda tiko ena veiwekani oqo? Ena rawa vakacava ni da vakaraitaka na veitokani cecere cake kei na loloma vei ira e duatani nodra vakabauta?
Na cava e bibi kina me da cakacaka vata na lewe ni Lotu kei ira eso tale na tamata ena veiinaki vivinaka? (Raica na wasewase e 3.) Na cava eso na ivakaraitaki ni mataqali sasaga vakaoqo? E rawa vakacava ni da yaco me da dauveivakayarayarataki vinaka ena noda itikotiko?
Na cava e rawa ni da vulica baleta na bula vakatisaipeli mai na ivakavuvuli nei Peresitedi Hinckley ena wasewase e 4? O sa raica beka vakacava na kena ulabaleta na yalo ni veisaqasaqa na loloma kei na vakarokoroko? Na cava na vuna me “noda ile veivakauqeti duadua ni veika eda vakabauta” na noda itovo? Vakasamataka na sala eso e rawa ni o veitaratara kina kei ira eso tale.

iVolanikalou Veisemati

Maciu 7:12; Luke 9:49–50; Joni 13:34–35; 1 Joni 4:7–8; V&V 1:30; 123:12–14; Yavu ni Vakabauta 1:13

Veivuke ena Vuli

“Ena nomu marautaka tiko na kila ka vakosipeli, ko na via vakayacora na ka ko sa vulica. Segata mo bulataka na ka ko sa kila. Na nomu vakayacora oqo ena vaqaqacotaka nomu vakabauta, kila ka, kei na ivakadinadina” (Vunautaka na Noqu Kosipeli [2004], 21).