2021
Ko e Kau Muimui ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he Hala ʻo e Tuʻunga Fakaākongá
ʻEpeleli 2021


“Ko e Kau Muimui ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he Hala ʻo e Tuʻunga Fakaākongá,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, ʻEpeleli 2021, 2–5.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

Ko e Kau Muimui ʻo Sīsū Kalaisí ʻi he Hala ʻo e Tuʻunga Fakaākongá

Mei he lea ʻo e konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2010 “ʻOku Tau Muimui ʻia Sīsū Kalaisi.”

Kuo hanga ʻe he Fakamoʻuí ʻo fakafaingofuaʻi ke tau takitaha malava ʻo maʻu ʻa e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí. Ka kuo pau ke tau muimui ʻi he hala kuó Ne ʻomi ke maʻu ai ʻa e malú mo e nongá.

ʻĪmisi
Sīsū Kalaisi

Faitaaʻi ʻe Tyler Rickenbach

ʻOku tau fakamanatua ʻi he Sāpate Toetuʻú, hono ikunaʻi ʻe hotau ʻEiki mo e Fakamoʻui, ko Sīsū Kalaisí, ʻa e maté. ʻOku tau mataʻikoloa ʻaki ʻa e mahino ʻoku tau maʻú mo ongoʻi ha loto-houngaʻia moʻoni ʻi he feilaulau fakalelei mo loto-fiemālie ʻa e Fakamoʻuí maʻatautolú. Ko e meʻa mahuʻinga taha ia kuo hoko ʻi he hisitōlia ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá.

Koeʻuhí naʻe fakakakato ʻe Kalaisi Hono misiona toputapu ko e Fakamoʻui mo e Huhuʻí, te tau toetuʻu leva mei he maté pea ʻe fakataha hotau laumālié mo hotau sinó. Makatuʻunga ʻi he moʻui taau fakatāutahá, ʻe lava ai ke tau maʻu ʻo fakafou ʻi Heʻene ʻaloʻofá ʻa e faingamālie nāunauʻia ke toe foki ki he ʻafioʻanga ʻo e ʻOtuá.

Ko ʻEtau Pōpoaki ki he Māmaní

Naʻe lea ʻa e Palōfita ko Siosefa Sāmitá, ki he ngaahi meʻa ʻe hoko ʻi he Toetuʻú, ʻo pehē, “Ko e ngaahi tefitoʻi moʻoni mahuʻinga ʻo ʻetau tui fakalotú ko e fakamoʻoni ʻa e Kau ʻAposetoló mo e Kau Palōfitá, ʻo kau kia Sīsū Kalaisí, naʻá Ne pekia, telio, pea toe tuʻu ʻi he ʻaho hono tolú, ʻo hāʻele ki he langí; pea ko e ngaahi meʻa kehe kotoa ʻoku fekauʻaki mo ʻetau tui fakalotú ko ha ngaahi tānaki atu pē ia ki ai.”1

Lolotonga ʻetau fiefia ʻi he mahuʻinga taʻengata ʻo Ketisemani mo Kalevalé, kuo tuku taha maʻu pē ʻetau tokangá ʻi he ʻEiki ne toetuʻú. Ko ʻetau pōpoaki ki he māmaní ʻokú Ne moʻui! ʻE maʻu ʻa e fakaʻilonga ʻo Kalaisí ʻe he Kāingalotu ʻo e Ngaahi ʻAho Kimui Ní ‘i hono fakafōtunga lelei taha ʻo ʻetau tuí mo e founga ʻoku tau moʻui ʻaki ai ʻEne ongoongoleleí.2

ʻI heʻetau fifili ki he ʻuhinga ʻo e Kalisitiane ʻi he ʻaho ní, ʻoku totonu ke tau fakakaukau pe ko e hā ʻe fie maʻu meiate kitautolu ʻi hotau hala ʻo e tuʻunga fakaākongá. ʻOku ou fokotuʻu atu ke tau fakakaukauloto pea ʻi he ngaahi founga totonu ke tau muimui ʻi he meʻa ne fakahoko ʻe he Fakamoʻuí ʻi he ongo ʻaho fakamuimuitaha ʻo ʻEne moʻui matelié mo e ngāue fakafaifekaú.

Manatuʻi mo Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e Sākalamēnití

ʻI he ʻOhomohe Fakaʻosí, naʻe fakafeʻiloaki ʻe he Fakamoʻuí ʻa e ouau ʻo e sākalamēnití. Naʻá Ne toʻo ʻa e maá, pakipaki, tāpuakiʻi, pea tufaki ki Heʻene kau ākongá, ʻo Ne folofola, “Ko hoku sinó ʻeni ʻa ia kuo foaki koeʻuhí ko kimoutolu: fai ʻeni ʻi he fakamanatu kiate au.” (Luke 22:19). ʻI he founga ko ʻení naʻá Ne kamata ai ʻa e sākalamēnití. Kapau te tau hoko ko ʻEne kau ākonga mo ha kāingalotu faivelenga ʻo Hono Siasí, kuo pau ke tau manatuʻi mo fakaʻapaʻapaʻi ʻa e sākalamēnití.

ʻOku fakaʻatā ʻe he sākalamēnití kitautolu takitaha ke tau fakahaaʻi ʻi he loto-mafesifesi mo e laumālie fakatomala ʻetau fie muimui ki he Fakamoʻuí, ke fakatomala, pea hoko ko ha [Tokotaha] Māʻoniʻoni ʻo fakafou ʻi he Fakalelei ʻa Kalaisí. (vakai, Mōsaia 3:19). ʻOku fakaʻatā ʻe he sākalamēnití ke tau fakamoʻoni ki he ʻOtuá te tau manatu ki Hono ʻAló mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú ʻi heʻetau fakafoʻou ʻetau fuakava ʻi he papitaisó (vakai, Mōsaia 18:8–10; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:37, 77–79). ʻOku fakatupulaki heni ʻetau ʻofa mo e houngaʻia ʻi he Tamaí pea mo e ʻAló fakatouʻosi.

ʻĪmisi
finemui ʻokú ne toʻo ʻa e sākalamēnití

Ke Mou Feʻofaʻaki

Naʻe folofola foki ʻe he Fakamoʻuí, “ʻI he meʻá ni ʻe ʻilo ai ʻe he kakai kotoa pē ko ʻeku kau ākonga ʻa kimoutolu, ʻo kapau te mou feʻofaʻaki kiate kimoutolu” (Sione 13:34–35). ʻI he taimi ʻoku tau fakakaukau ai ki he mahuʻinga taʻengata ʻo e Fakalelei naʻá Ne teu ke fakahokó, ʻoku fie maʻu ʻetau talangofuá ki ha faʻahinga fekau pehē. ʻOku tau fakahaaʻi ʻetau ʻofa ki he ʻOtuá ʻi heʻetau tauhi ʻEne ngaahi fekaú mo tokoniʻi ʻEne fānaú. ʻOku ʻikai mahino kakato e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí kiate kitautolu, ka te tau lava ʻo feinga ʻi he kotoa ʻo ʻetau moʻuí ke angaʻofa mo angalelei ange, neongo ʻa e faingataʻa ʻoku tau fehangahangai mo iá.

Ko e fekau ʻa e Fakamoʻuí ki Heʻene kau ʻAposetoló pea mo e kau ākonga kotoa pē ʻe omi ʻamui angé ke nau feʻofaʻaki ko e taha ia ʻo e meʻa mahuʻinga taha ʻo ʻEne ngaahi akonakí. Ko e founga ʻo ʻetau fakafekauʻakí mo e fengāueʻakí ko e meʻafua ia ʻo ʻetau loto-fiemālie ke muimui kia Sīsū Kalaisí.

ʻĪmisi
kau talavou mo honau sote mo e hēkesi

Moʻui Taau mo e Ngaahi Ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní

ʻI he taimi ko ʻení, naʻe talaʻofa ange ʻe he Fakamoʻuí, ki he kau ʻAposetoló, ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, ko e mēmipa hono tolu ʻo e Toluʻi ʻOtuá. Ko ha laumālie pē ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní, ko e Fakafiemālié, ʻa ia ʻoku fakamoʻoni ki he Tamaí mo e ʻAló, fakahā mai e moʻoni ʻo e ngaahi meʻa kotoa pē, pea fakamāʻoniʻoniʻi ʻa kinautolu kuo fakatomala mo papitaisó.

ʻOku tau nofo ʻi ha māmani longoaʻa mo fekeʻikeʻi, ʻa ia ʻoku lava ai ke mamataʻi pe fanongo ki ha fakamatala, hiva, pe meʻa laulaunoa ʻi he ʻinitanetí ʻi he meimei taimi kotoa pē. Kapau ʻoku tau fie maʻu ʻa e ivi tākiekina ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, kuo pau ke tau kumi ha taimi ke ʻoua te tau fuʻu femoʻuekina ai, fakalaulauloto, lotu, mo moʻui taau ke maʻu mo ngāue ʻo fakatatau mo ʻEne ngaahi ueʻí. Te tau fakaʻehiʻehi ai mei hono fakahoko ʻo ha ngaahi fehalaaki lalahi ʻo kapau te tau tokanga ki Heʻene ngaahi fakatokangá. Ko hotau faingamālie ʻi heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ke maʻu ʻa e maama mo e ʻilo meiate Ia ʻo aʻu ai pē ki he ʻaho haohaoá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 50:24).

Muimui ʻi he Hala ʻo e Fakamoʻuí

ʻOku tau fiefia ʻi he faʻahitaʻu Toetuʻu ko ʻení, ʻi he meʻa kotoa kuo fakahoko ʻe he Fakamoʻuí maʻatautolú. Kuó Ne fakafaingofuaʻi ke tau takitaha malava ʻo maʻu hotau fakamoʻuí mo hotau hakeakiʻí. Ka kuo pau ke tau muimui ʻi he hala kuó Ne ʻomi ke maʻu ai e malú mo e nongá.

Ko e taha ʻo e ngaahi founga ke tau fakahoko ai ʻení ko ʻetau tokanga ki he ngaahi akonaki ʻa hotau palōfita moʻuí. ʻOkú ne hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga haohaoa ʻo ha tokotaha ʻoku muimui ki he Fakamoʻuí. Ko ha founga ʻe taha ko e fekumi ki he hūfangaʻanga mo e maluʻi taʻengata ʻo e temipalé.

ʻOku ou fakamoʻoni fakaeʻaposetolo ko Sīsū Kalaisí ko e Fakamoʻui mo e Huhuʻi ʻo e māmaní. Kuó Ne tofa mai ʻa e hala ki he fiefia moʻoní.

Paaki