2021
Ngaahi ʻElemēniti ʻe 4 ʻo e Fakalelei Haohaoa ʻa e Fakamoʻuí
ʻEpeleli 2021


“Ngaahi ʻElemēniti ʻe 4 ʻo e Fakalelei Haohaoa ʻa e Fakamoʻuí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, ʻEpeleli 2021, 18–19.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

Ngaahi ʻElemēniti ʻe4 ʻo e Fakalelei Haohaoa ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku haohaoa ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí ki he tokotaha kotoa pē, kau ai koe!

ʻĪmisi
Sīsū Kalaisi

Ngaahi tā fakatātā ʻa Corey Egbert

Kuó ke fifili nai ki he founga ʻoku lava ai ʻe Sīsū Kalaisi ʻo fakahaofi ʻa e taha kotoa pē kuo moʻuí? Ko e hā ʻa e meʻa ʻokú ne fakafaingamālieʻi ʻEne feilaulau fakaleleí ke ʻatā ki he tokotaha kotoa peé?

ʻOku kamata kotoa ia mei he palani ʻo e fakamoʻuí. Ko e ngāue ʻa e Tamai Hēvaní ke “fakahoko ʻa e moʻui taʻe-faʻa-mate mo e moʻui taʻengata” ʻa ʻEne fānaú kotoa—kau ai koe mo au (Mōsese 1:39 Ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi faingataʻa kuo pau ke tau takitaha ikunaʻi ka tau maʻu ʻa e moʻui taʻe-faʻa-maté mo e moʻui taʻengatá. Te tau mate kotoa ʻi ha ʻaho, ko ia ʻoku ʻikai ke tau taʻe-faʻa-mate. Pea ʻoku tau takitaha fai angahala, ʻa ia ʻokú ne ngaohi kitautolu ke tau taʻe taau mo e moʻui taʻengatá, pe nofo ʻi he ʻao ʻo e Tamai Hēvaní mo moʻui ʻo hangē ko ʻEne moʻuí.

Naʻe ʻafioʻi ʻe he Tamai Hēvaní te tau fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá ni, ko ia naʻá Ne fekauʻi mai Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí, ki māmani ke moʻui, mamahi koeʻuhí ko ʻetau ngaahi angahalá, pekia, pea toetuʻu. ʻOku tau ui ʻeni ko e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Te tau toetuʻu kotoa pē koeʻuhí ko Sīsū Kalaisi. Pea kapau te tau fili ke fakatomala, ʻe lava ʻo fakamaʻa kitautolu mei heʻetau ngaahi angahalá pea tau foki ki he Tamai Hēvaní (vakai, 2 Nīfai 9:8–9; ʻAlamā 11:41–43).

He ʻikai lava ʻe ha taha ʻiate kitautolu ʻo fai ʻeni maʻatautolu. Ko Sīsū Kalaisi pē ʻa e tokotaha te ne lava ke fakahoko ha feilaulau fakalelei maʻatautolú, koeʻuhí he kuo pau ke fakahoko ia ʻi he haohaoa. Ka ko e hā ʻetau ʻuhinga ʻi heʻetau pehē naʻe haohaoa ʻa ʻEne feilaulau fakaleleí?

Ko ha ngaahi meʻa ʻeni ʻe fā naʻá ne ʻai ke haohaoa ʻa e Fakalelei ʻa hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí.

1. Hono ʻAloʻi Fakalangí

ʻĪmisi
pēpē ko Sīsuú, ʻi ha ʻaiʻangakai ʻo e manú, mo Mele

Naʻe ʻaloʻi ʻa Sīsū Kalaisi ko e ʻAlo ʻo e ʻOtuá (vakai, Mōsaia 3:5–8). Na‘á Ne maʻu ha fa‘ē fakamatelie mo ha Tamai fakalangi. ʻOku ʻuhinga ʻeni ʻe aʻusia ʻe Kalaisi ha moʻui fakamatelie peá Ne fakahoko ha ngaahi fili Maʻana, ka te Ne toe maʻu foki mo e tokoni mo e mālohi ʻo e ʻOtuá, pea pehē ki he mālohi ke toetuʻú.

2. Ko ʻEne Moʻui ʻIkai ha Angahalá

ʻĪmisi
Ko Sīsū Kalaisi mo e lamí

Naʻe ʻikai faiangahala ʻa Sīsū Kalaisi lolotonga ʻEne moʻuí. Naʻá Ne fakaʻaongaʻi ʻEne tauʻatāina ke filí ke fili ke talangofua mo angatonu kae ʻikai ko e angahala (vakai, Mōsaia 15:5; Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:24; 20:22). Koeʻuhí ko ʻEne moʻui haohaoá, ko ia naʻá Ne hoko ai ko ha feilaulau taau ʻa ia ʻe lava ʻo huhuʻi ai ʻa e niʻihi kehé mei he angahalá.

3. Ko ʻEne Mamahi ʻi he Ngoue ko Ketisemaní pea ʻi he Funga Kolosí

ʻĪmisi
Ko Sīsū Kalaisi ʻi Ketisemani

ʻI he Ngoue ko Ketisemaní pea ʻi he kolosi ʻi Kalevalé, naʻe fuesia ʻe hotau Fakamoʻuí ʻa e ngaahi mamahi mo e angahala ʻa kinautolu kotoa pē kuo moʻuí (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 19:16–19; ʻAlamā 7:11–14). Koeʻuhi ko e mamahi ko iá, ʻoku mahino ai kia Sīsū Kalaisi ʻa e meʻa ʻokú ke ongoʻi mo fouá—ʻa e leleí mo e koví—pea ʻe lava ke tokoni atu ʻi ho ngaahi ʻahiʻahí.

4. Ko ʻEne Pekiá mo e Toetuʻú

ʻĪmisi
ko Sīsū Kalaisi kuo toetuʻú ʻi he fonualotó

Hili ʻEne ʻuluaki mamahi ʻi he ngoué, naʻe ʻave ʻa Sīsū Kalaisi, kauʻimaeaʻi, pea tutuki. Naʻe ʻikai tali Ia ʻe Hono kakaí neongo ʻEne tonuhiá (vakai, Mōsaia 3:9, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 45: 3–4). Naʻe toetuʻu ʻa Sīsū Kalaisi ʻi he ʻaho hono tolú hili ʻEne pekiá, ko e fuofua tokotaha ke ne fakahoko ia ʻi he māmaní (vakai, 1 Kolinitō 15:20–22). Naʻá Ne tuʻu hake mei he maté peá Ne maʻu ha sino haohaoa. Hili ʻEne Toetuʻú, naʻe kakato ʻa ʻEne Fakalelei maʻatautolú. ʻOku maʻu ʻe Sīsū ʻa e mālohi ke tokoniʻi kitautolu ke tau ikunaʻi ʻa e angahalá mo e maté koeʻuhí ke tau lava ʻo toe foki ʻo nofo fakataha mo e Tamai Hēvaní (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 18:11–12; 20:23–26).

ʻOku Tokoni Fēfē ʻa e Mahino Ko ʻEní Kiate Koe?

ʻE lava ke tokoni ʻene mahino kiate kitautolu ʻa e founga naʻe hoko ai ha meʻá ke tau fakahoungaʻi ʻa e meʻa naʻe hokó. Koeʻuhí naʻe fakakakato ʻe Sīsū Kalaisi Hono misiona naʻe tomuʻa fakanofo ia ki aí ʻo fakafou ʻi Hono ʻaloʻi fakalangí, moʻui taʻe ʻi ai ha angahalá, mamahiʻiá, pekiá, mo e toetuʻú, naʻá Ne fakakakato ai ʻa e Fakalelei haohaoá.

Naʻe haohaoa ʻaupito ʻa e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí te Ne lava ai ʻo huhuʻi ʻo “ʻikai ngata ʻiate kinautolu pē naʻe tui ʻi he hili ʻene hāʻele mai … ʻi he kakanó, ka ko kinautolu kotoa pē foki talu mei he kamataʻangá” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:26). Ko e tokotaha kotoa pē kuo moʻui—ʻoku ʻuhinga ia te ke!—lava ʻo fili ke tui, fakatomala, fakahoko mo tauhi ʻa e ngaahi fuakavá, pea foki ki he Tamai Hēvaní.

Paaki