2021
Kau Finemuí mo e Lakanga Fakataulaʻeikí
ʻAokosi 2021


“Kau Finemuí mo e Lakanga Fakataulaʻeikí,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, ʻAokosi 2021, 14–15.

Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au

Kau Finemuí mo e Lakanga Fakataulaʻeikí

Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84

ʻĪmisi
finemui

Laʻitā mei he Getty Images

ʻOku fakaofo ʻa e lakanga fakataulaʻeiki ʻo e ʻOtuá. Kapau ko ha finemui koe, ʻe ngali faingataʻa ke mahino kiate koe ʻa e founga ʻoku felāveʻi ai ia mo koé. Ko e fē leva e meʻa te ke kamata mei aí?

Ko ha ngaahi fehuʻi angamaheni ʻeni te ke ala maʻu, mo ha ngaahi tali:

ʻUluakí, ko e hā ʻa e lakanga fakataulaʻeiki?

“Ko e lakanga fakataulaʻeikí ko ha mālohi mo ha mafai fakalangi ia kuo tuku mai ki he ngāue ʻa e ʻOtuá ki he lelei ʻEne fānaú kotoa.”1

Ko e lakanga fakataulaʻeikí ko ha meʻaʻofa ia mei he Tamai Hēvaní ke tāpuekina ʻaki ʻEne fānaú kotoa, ʻa e fefine mo e tangata fakatouʻosi.

Ko e hā ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

“Ko e fakamafaiʻi ia ke fakafofongaʻi e ʻOtuá mo ngāue ʻi Hono huafá.”2 ʻOku ngāue ʻaki ia ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa kinautolu ʻoku nau maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku malava ke maʻu ʻe he kakai tangata ʻoku moʻui tāú ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he foaki mo e fakanofo kiate kinautolu. ʻOku fakaʻatā foki ʻe he mafai ko ʻení ʻa e kāingalotu kotoa pē ke nau ngāue ʻi he ngaahi uiuiʻí mo e fatongiá, hangē ko hono puleʻi ha fakataha, ko hono akoʻi mo hono maʻu ha fakahā ki he ngaahi uiuiʻi mo e fatongia ko iá.

Ko e hā ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

“Ko e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko e mafai ia ke tataki ʻa hono fakaʻaongaʻi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí maʻá e fānau ʻa e ʻOtuá. Ko hono ngāue ʻaki ko ia e mafai kotoa ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi he Siasí ʻoku tataki ia ʻe kinautolu ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 65:2).”3

Ko e hā e faikehekehe ʻo e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

Ko e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi hoʻo moʻui fakafoʻituituí ʻokú ne fakahoko ʻa e:

  • Fakahinohino mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Fakahā kiate koe.

  • Fakafiemālie.

Ko e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻokú ne fakaʻatā ke ke:

  • Ngāue ʻi hoʻo ngaahi uiuiʻí.

  • Puleʻi e ngaahi fakatahá.

  • Maʻu fakahā ʻi he ngaahi uiuiʻí.

ʻĪmisi
finemui

ʻOku maʻu nai ʻe he kau finemuí ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

ʻIo. “Ko e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko e mālohi ia ʻoku tāpuekina ʻaki ʻe he ʻOtuá ʻa ʻEne fānaú. ʻOku afuhia e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ʻi he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeiki ʻa e ʻOtuá—ʻa e fefine mo e tangata—ʻi heʻenau tauhi ʻenau ngaahi fuakava kuo nau fakahoko mo Iá. ʻOku fakahoko ʻe he kāingalotú ʻa e ngaahi fuakavá ni ʻi heʻenau maʻu e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. (Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 84:19–20.)”4

ʻE lava nai ke ngāue ʻaki ʻe he kau finemuí ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

ʻIo, ʻi he ngaahi tūkunga pau pē. Naʻe tala ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ki he kau finemui ʻo e Siasí: “ʻI he taimi ʻoku vaheʻi ai koe ke ngāue ʻi ha fatongia ʻi he fakahinohino ʻa ha taha ʻokú ne maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí—ʻo hangē ko hoʻo pīsopé pe palesiteni fakasiteikí—ʻoku foaki atu ʻa e mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ke ke ngāue ʻi he fatongia ko iá.”5

ʻOku maʻu nai ʻe he kau finemuí ʻa e ngaahi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

ʻIkai. ʻOku maʻu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e ngaahi kī kotoa ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻI he malumalu ʻo ʻEne fakahinohinó, ʻoku toki foaki pē ia ki he kakai tangata ʻoku nau maʻu ha ngaahi uiuiʻi pau. ʻI he toʻu tupú, ʻoku maʻu ʻe he ongo palesiteni ʻo e kōlomu ʻo e kau tīkoní mo e kau akonakí ha ngaahi kī.

ʻĪmisi
finemui

ʻOku maʻu ʻe he kau finemuí ʻa e ngofua ki he lakanga fakataulaʻeikí.

Neongo ʻoku ʻikai te ke maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ka ʻokú ke maʻu ʻa e mafai ke ngāue ʻi hoʻo ngaahi uiuiʻí koeʻuhí he naʻe vaheʻi koe ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa ha tokotaha ʻokú ne maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku tāpuekina ʻaki koe ʻa e mālohi ʻo e ʻOtuá ʻi hoʻo tokoni ki he niʻihi kehé mo maʻu e fakahinohino fakalaumālié. ʻOkú ke maʻu foki ʻa e faingamālie ke maʻu ʻa e ngaahi tāpuaki kotoa pē ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻa ia kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní maʻatautolú.

Kapau ʻoku teʻeki mahino kiate koe ʻa e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí, ʻoua te ke hohaʻa. ʻI hoʻo fekumi ʻi he ngaahi folofolá pea ako e ngaahi lea ʻa e kau taki ʻo e Siasí ʻi he kuonga ní, ʻe tokoniʻi koe ʻe he ʻEikí ke ke ako lahi ange ki hoʻo ngofua ki he mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, mafai ʻo e lakanga fakataulaʻeikí mo e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Paaki