2022
Te reo o Linahei
Māti 2022


« Te reo o Linahei », Nō te Pūai o te Feiā ’Āpī, Māti 2022.

Te reo o Linahei

Mai te pehe tae atu i te ’ā’amu ’utuāfare, tē fa’a’ohipa nei ’o Linahei i tōna reo nō te maita’i.

Hōho’a
tamāhine ’āpī i te pae tahatai

Hōho’a nā Stephane Sayeb ; fa’ahōho’ara’a nā Claire Lock

Mea ’aravihi mau o Linahei D. nō Tahiti i te fa’a’ohipa i tōna reo nō te ha’amaita’i ia vetahi ’ē—nā roto e rave rahi rāve’a. ’Ei hi’ora’a, tē tuatāpapa nei ’oia nō te riro ’ei tahu’a fa’atītī’aifaro parau i te hō’ē mahana. Nā ’ō ra ’oia : « hina’aro vau e tauturu i te mau tamari’i i roto i tā rātou pī’āpā ’e ’aore rā i tā rātou huru parauparaura’a ».

’Ei ha’amatara’a noa terā. Nō te mea ho’i ’ua fānauhia ’oia i roto i te hō’ē ’utuāfare ’aravihi i te pae o te pehe, ’ua ti’a ia Linahei, 14 matahiti, ’ia fa’a’ohipa i tōna reo nō te hīmene. « E mea au roa nā māua tō’u taea’e ’ia hīmene ’āmui. Mātauhia ē, nāna te reo teitei, ’e nā’u e ’āpiti atu ! »

Tē vai ato’a ra te pupu ’upa’upa ’utuāfare. « E ha’uti tō’u māmā i te piana nō te ha’api’ipi’i ia mātou i te mau hīmene, ’e e fa’ata’i mai tō’u pāpā i te tītā ’e te ukulele ». ’E e aha te hō’ē pupu ’upa’upa ’utuāfare ’aita ana’e e mā’a tariparau ? « E mea au nā māua tō’u pāpā ’ia ha’uti i te tō’ere, hō’ē ’upa’upa mātauhia e te mā’ohi ».

Hōho’a
tamāhine ’āpī e ha’uti ra i te ’ukulele

Ma te ’āpe’ehia e te pupu ’utuafare tā’āto’a, ’ua hau atu te tauturu a te ’utuafare iāna i te hīmene noa. « E fa’aitoito noa tō’u nā metua iā’u i roto i tā’u ha’api’ira’a, ’e e hōro’a tō’u metua tāne i te ha’amaita’ira’a autahu’ara’a iā’u nei ». ’Ia tae ana’e mai te mau fifi, e ’ite ’oia e nehenehe tāna e fāriu ti’a atu i tōna Metua i te ao ra. « ’Ua ’ite au ē tē here nei te Fatu iā’u ’e tei pīha’i iho ’oia i tāna mau tamari’i i te mau taime ato’a ».

Hōho’a
’utuāfare e hīmene ra ’e e fa’ata’i ra i te ’upa’upa

’Aita ’o Linahei e fa’a’ohipa noa i tōna reo nō te hīmene ’e te pure, nō te ha’aparare ato’a rā i te parau nō te tauturura’a i te mau melo ’utuāfare i te tahi atu pae o te pāruru.

E Reo nō te Here i te ’Utuāfare i’ō mai i te Pāruru

Tē nā ’ō ra ’oia « moemoeāhia vau i te hō’ē pō ’a ’ite ai au e rave rahi hānere ta’ata, ’aita rā hō’ē o rātou e nehenehe e paraparau te tahi i te tahi ». « ’Ua mana’o vau ē, ’ua mātau vau ia rātou, ’aita rā i pāpū ».

I te ha’amatara’a ’aita o Linahei i ta’a e aha te aura’a o te moemoeā. I muri iho, ’ua tupu te tahi mana’o au maita’i : « Hou te tau ’ōpanipanira’a a te COVID-19, ’ua rave au e hau atu i te 100 bāpetizora’a nō tō’u mau tupuna—o rātou paha terā mau ta’ata i roto i tā’u moemoeā ! »

Hōho’a
tamāhine ’āpī ’e te hōho’a nō tōna tupuna

Nō tōna ’oa’oa rahi i te ’ā’amu ’utuāfare, ’ua rave Linahei i te mau rāve’a ato’a nō te tauturu i te fa’ahaere i te reira mau i’oa i roto i te hiero ’ia fāri’i i tō rātou mau ’ōro’a hau atu. ’Aita i maoro roa, ’ua pi’ihia Linahei ’e tōna māmā ’ei tauturu ’ā’amu ’utuāfare i roto i tā rāua pāroita.

« ’Ua tauturu māua i te hō’ē vahine i roto i tā mātou pāroita ’ia fa’atū’ati atu i tāna parau tomora’a FamilySearch. I tōna ra ’itera’a i tōna papara’a tupuna, ’ua ’oa’oa roa ’oia—o te taime mātāmua ho’i ’ōna ’a ’ite ai i tōna mau tupuna ato’a ! »

Hōho’a
tamāhine ’āpī ’e tōna metua vahine e rave ra i te ’ā’amu ’utuāfare

« I mūta’a iho ra mea taiā nō’u ’ia tāpiri atu i te mau ta’ata o tā’u pāroita », te parau ïa a Linahei. « I teienei rā, te vai nei to’u māmā i pīha’i iho iā’u, roa’a mai ïa te ti’aturi rahi i te ha’api’ira’a atu i te ta’ata nō ni’a i te ’ā’amu ’utuāfare ».

’A fa’ateitei i tō ’oe reo

Hōho’a
tamāhine ’āpī

I teienei, ’ana’anatae roa Linahei ’ia tauturu i te mau ta’ata ’ia ha’api’i mai nō ni’a i tō rātou mau tupuna. « mea au roa nā’u ’ia hi’o atu i te ’oa’oa o te mau ta’ata ’ia rave ana’e rātou i tā rātou ’ā’amu ’utuāfare. ’E tē mana’o nei au ē, tē ’oa’oa nei tō tātou mau tupuna ’e tē ’ana’anatae nei rātou i te ravera’a i tō rātou mau ’ōro’a ».

I roto i tāna pi’ira’a ’ei tauturu nō te ’ā’amu ’utuāfare, ’aita i maoro a’enei, ’ua fa’anaho ’oia i te hō’ē ’ohipa ri’i na te feiā ’āpī tamāhine o tāna pāroita. ’Aita ’oia i tauturu noa ia rātou ’ia ’imi i te mau i’oa tupuna nō te ’āfa’i i te hiero, ’ua tauturu ato’a rā ’oia i te mau tamari’i Paraimere ’ia ha’amau i tā rātou mau parau tomora’a ’ia nehenehe ia rātou ’ia rave ato’a.

« Fātata roa mātou i te haere i te hiero », tāna ïa parau.

Hōho’a
tamāhine ’āpī ’e tōna metua vahine i te hiero

Hina’aro ānei ’outou ’ia maita’i, mai ia Linahei te huru ? ’Eiaha e ha’ape’ape’a, e nehenehe noa. « E nehenehe te feiā ’āpī e fa’ahaere i te ’ohipa a te Atua i mua nā roto i te fa’a’ohipara’a i te mau rāve’a ’āpī », tē parau ra Linahei. « Te mau mea ato’a ’o tē tauturu ia tātou ’ia fa’aha’amana’o i tō tātou mau tupuna e mea fa’ahiahia ana’e ïa. ’Ua ’ite au e tae mai te ’oa’oa rahi i roto i tō rātou orara’a ’o rātou tei rave i te ’ohipa ’ā’amu ’utuāfare. ’Ua ha’afātata te ’ā’amu ’utuāfare iā’u, i tō’u mau tupuna ’e i te Mesia ».

I te mau ’ohipa ato’a tāna e rave ra nō tōna mau tupuna, hō’ē mea pāpū roa : E ere roa atu te ’utuāfare o Linahei i te ’ā’amu noa !

Nene’i