2023
Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni Fakalūkufuá, Ngaahi Fili Paú
Māʻasi 2023


“Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni Fakalūkufuá, Ngaahi Fili Paú,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻutupú, Māʻasi 2023.

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni Fakalūkufuá, Ngaahi Fili Paú

ʻOkú ke fakaʻaongaʻi fēfē ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakalūkufuá ʻi ha ngaahi tūkunga pau ʻi hoʻo moʻuí?

ʻĪmisi
finemui ʻi ha lalo sioʻata fakaʻatalahi

Tā fakatātā ʻa Josh Talbot

Ko ha kupuʻi lea ʻeni ʻe tolu mei ha kau palōfita kehekehe ʻe toko tolu. Sio angé pe te ke lava ʻo ʻiloʻi ha kaveinga tatau:

“ʻOiauē mou fakapotopoto; ko e hā ha meʻa ke u toe lea ʻaki atu kiate kimoutolú?”

“ʻOku ʻikai te u lava ʻo fakahā kiate kimoutolu ʻa e ngaahi meʻa kotoa pē ʻoku mou lava ai ʻo fai angahalá.”

“ʻOku ou akoʻi ange kiate kinautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni totonú, pea nau puleʻi pē ʻe kinautolu ʻa kinautolu.”

Hangē ʻoku ʻomi ʻe he kau palōfitá kiate kitautolu ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongolelei ʻa e ʻEikí pea tuku mai ke tau moʻui ʻaki kinautolu. ʻOku ʻikai ke nau ʻomi ʻa e foʻi fakaikiiki kotoa pē. Ko ia, ʻe founga fēfē haʻatau toʻo ʻenau ngaahi akonakí pea fakaʻaongaʻi kinautolú?

ʻOkú Ke Fakaʻaongaʻi Fēfē e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palōfitá?

ʻOku ʻomi ʻe he kau palōfitá ha ngaahi fekau mei he ʻEikí. ʻOku nau toe akoʻi mai foki ha ngaahi tefitoʻi moʻoni mo ha ngaahi fakahinohino ʻe tokoni ke tau fakaʻaongaʻi ai ʻa e ngaahi moʻoni mo e ngaahi fekau taʻengatá—hangē ko ʻeni, ʻi he fakahinohino ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻutupú.

Ka ʻoku faʻa fifili ʻa e kau mēmipa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní fekauʻaki mo e ngaahi fakaikiikí—ʻa e ngaahi meʻa pau ʻoku totonu ke tau fai ke tau moʻui lelei taha ʻaki e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí mo e ngaahi fekaú. Hangē ko ʻení, mahalo ʻe fifili e kakaí pe ko e hā e faʻahinga vala pau ʻokú ne fakahaaʻi ʻa e fakaʻapaʻapa totonu ki honau sinó. Pe mahalo te nau fifili pe ko e hā e meʻa pau ʻoku totonu ke nau fai ʻi he ʻaho Sāpaté ke tauhi ia ke māʻoniʻoní.

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni fakalūkufuá ʻi ha ngaahi founga kehekehe ʻe ha kakai kehekehe, ka te tau lava ʻo fekumi ki he fakahinohino ʻa e ʻEikí ʻi heʻetau fai ʻetau ngaahi fili fakafoʻituituí kae lava ke tau ʻunu ʻo ofi ange ki he ʻOtuá.

Ko ha Sīpinga ʻAonga

Naʻe fakamatala ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni ʻi ha taimi ʻe taha ʻa e founga ʻokú ne fakahoko ai ʻene ngaahi fili fekauʻaki mo hono tauhi ʻo e ʻaho Sāpaté ke māʻoniʻoní:

“Naʻá ku toki ako kimui ange mei he folofolá ʻoku hoko ʻeku tōʻonga mo ʻeku fakakaukau ʻi he Sāpaté ko ha fakaʻilonga ʻi hoku vā mo ʻeku Tamai Hēvaní. ʻI he mahino ko iá, ʻoku ʻikai ke u toe fiemaʻu ʻa e ngaahi lisi ʻo e meʻa ke fai pe taʻe faí. Ko e taimi kuo pau ai ke u fai ha fili pe tuʻutuʻuni pe ʻoku taau ʻa e ʻekitivitī ko iá pe ʻikai mo e Sāpaté, ʻoku ou fehuʻi pē kiate au, ʻKo e hā ʻa e fakaʻilonga ʻoku ou fie foaki ki he ʻOtuá?’ Naʻe ʻai ʻe he fehuʻí ni ke mahino ʻaupito ʻeku ngaahi fili kau ki he ʻaho Sāpaté” (Konifelenisi lahi ʻo ʻEpeleli 2015 [Ensign pe Liahona, Mē 2015, 130]).

ʻE lava ke fakahaaʻi mai ʻe he founga naʻe tali ʻaki ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e fehuʻi pau ko ʻení ha sīpinga fakalūkufua ki hono fai ʻo e ngaahi fili fekauʻaki mo e ngaahi fekaú mo e ngaahi fakahinohinó. Ko ha founga ʻeni ʻe taha te ke lava ʻo fakahaaʻi ai ia:

Te ke lava ʻo muimui ʻi he sīpinga ko ʻení mo ha faʻahinga fekau pe fakahinohino—ko e Lea ʻo e Potó, mītiá mo e fakafiefiá, mūsiká, haohaoa fakasekisualé, pea naʻa mo e vahehongofulú. ʻOku fiemaʻu ki ai ha ngāue, ka ʻoku ʻaonga ia.

ʻI hoʻo ako ʻa e ngaahi meʻá ni, te ke lava ʻo lau ʻa e meʻa ʻoku lea ʻaki ʻe he ngaahi folofolá mo e kau palōfita ʻo onopōní fekauʻaki mo kinautolú, fakalaulauloto, mo lotu ki he Tamai Hēvaní. ʻE lava leva ke tokoniʻi mo ueʻi koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke ke fai ha ngaahi fili ʻoku leleí.

Fēfē e Ngaahi Fili ʻa e Niʻihi Kehé?

Fakatokangaʻi ange naʻe ʻikai talamai ʻe Palesiteni Nalesoni ʻa e ngaahi fili pau naʻá ne fai fekauʻaki mo e ʻaho Sāpaté. Naʻá Ne fakahaaʻi mai ʻa e founga te tau lava ai ʻo fai ʻetau ngaahi fili pē ʻatautolú. Te ke ala fakahoko ha konga lahi ʻo e ngaahi fili tatau naʻá ne faí. Ka ko e tefitoʻi taumuʻá ke feinga ke ʻunu ke ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻo fakafou ʻi heʻetau ngaahi filí.

Kapau te ke fakatokangaʻi ha taha kehe ʻi he Siasí ʻoku ʻikai ke ne fai ʻa e meʻa kotoa pē ʻo hangē tofu pē ko koé, ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke ke hohaʻa ke fakatonutonuʻi kinautolu. ʻI ha lea ʻe taha ʻa Leina I. ʻĀpeto, ne hoko kimuʻa ko e Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Fineʻofá, “Tuku muʻa ke tau muimui he hala ʻa e Fakamoʻuí pea fakalahi ʻetau ʻofá, fakasiʻisiʻi ʻetau fakahehema ke faifakamāú, pea taʻofi ʻetau hoko ko e kau faisivi ki he tuʻunga fakalaumālie ʻo e niʻihi kehé” (Konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa 2019 [Ensign pe Liahona, Nōvema 2019, 58]).

Te ke lava ʻo tali ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni totonu naʻe akoʻi ʻe he kau palōfitá. Te ke lava ʻo tākiekina e niʻihi kehé ki he Fakamoʻuí, ʻEne ʻofá, manavaʻofá, mo e ngaahi fekaú. Te ke lava ʻo lau ʻa e fakahinohino ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻutupú. Te ke lava ʻo feinga ke moʻui faivelenga ko ha ākonga ʻa Sīsū Kalaisi, hoko ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei, pea vahevahe hoʻo ngaahi aʻusia fakalaumālié.

Kapau te ke tokanga taha ke ʻofa ki he ʻOtuá mo ʻofa ki he niʻihi kehé, ʻe tataki koe ke ke fai e ngaahi fili ʻe tokoni ke ke fiefia ai mo e niʻihi kehé.

Paaki