Katok
Jen Elder Dallin H. Oaks
Jen Doulul eo an Jon̄oulruo Rijilōk ro
Mour ko ad kōn jerbal in jipan̄ im kaarmejete rej kwaļo̧k ko rekkar tata kōn kalim̧m̧ur eo ad n̄an jerbal n̄an M̧aajta eo im ro m̧ōttad.
Katok in pinmuur eo an Jisōs Kraist kar ņae etan “m̧akūtkūt eo ejejuwaan iaan aolep m̧akūtkūt jān jinoin kōm̧anm̧an n̄an indeeo.”1Katok in ej ennaan eo ej dilepen aolep ennaan an aolep rikanaan ro. Eaar kōmeļeļeik jen katok ko an menin mour ekkar n̄an kien Moses. Juon rikanaan eaar kwaļo̧k bwe likio in meļeļe eo aer “eaar jitōn̄ļo̧k katok eo eļap im āliktata; im bwe katok eo eļap im āliktata naaj eo Nejin Anij, aaet, indeeo im ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin” (Alma 34:14). Jisōs eaar kijenmej i en̄taan eo epen kōmeļeļeiki n̄an kōm̧m̧an bwe E Make en juon katok kōn jerawiwi ko an aolep armej. Katok in kar bōktok em̧m̧an tata eo—ļamb kom̧aan e weepān—jen jon̄ak eo eļap an nana—jerawiwi ko an aolepān laļ. Ilo naan ko rem̧m̧an an Eliza R. Snow.
Bōtōktōk In eaorōk eaar to̧o̧rļo̧k;
Mour eo an eaar anemkwoji im ajeļo̧k
Juon katok erreo kōn bōd,
Juon laļ emej n̄an lo̧mo̧o̧ren2
Katok in—Pinmuur eo an Jisōs Kraist—ej pād io̧ļapļap in karōk in lo̧mo̧o̧r eo.
En̄taan eo epen kōmeļeļeik an Jisōs Kraist eaar kōjem̧ļo̧k katok kōn kōto̧o̧rļo̧k bōtōktōk, ak eaar jab kōjem̧ļo̧k aorōk in katok eo ilo karōk eo an ko̧jpeļ eo. Rilo̧mo̧o̧r eo ad ej wōnm̧aanļo̧k im kōm̧m̧an bwe jen ajeļo̧k katok ko, ak katok ko Ej kiiō kean̄ kaki rej bwe jen “ajetok āinwōt juon katok n̄an Eō bōro e rub im jetōb ettā” (3 Nipai 9:20). Ej barāinwōt kean̄ kōj kajjojo n̄an iakwe im jerbal n̄an doon—ilo m̧ool, n̄an ajeļo̧k juon m̧akūtkūt edik ejjeļo̧k oktak jen katok eo An make jen katok ko ilo iien ko ad make im jokālet ko ad im̧aan tata. Ilo juon al eim̧we, kōm̧ ar al “Sacrifice brings forth the blessings of heaven.”3
Inaaj kōnono kōn katok kein an mour in Rilo̧mo̧o̧r eo ad ej kajjitōk ippād n̄an kōm̧m̧ani. Menin ej jamin naaj kitbuuj katok ko jej kipel n̄an kōm̧mani ak m̧akūtkūt ko me rej kareel jen nōbar an juon make ijjeļo̧kin jen jerbal in ak katok eo (lale 2 Nipai 26:29).
I.
Kabun̄ eo an rikūrijin ewōr ippān juon bwebwenato in katok, ekitbuuj katok eo eļap. Ilo iiō ko m̧okta ilo bwebwenato in Rikūrijin, Rom eaar m̧an taujin armej ro kōn tōmak ko aer ilo Jisōs Kraist. Ilo epepen ko tokālik, ilo an katak ko jab jokin wōt juon kar kōjepel Rikūrijin ro, jet kumi ko raar kiel er im kar kamej membōr ro uwaan kumi ko jet. Rikūrijin ro raar m̧an Rikūrijin ro jet rej m̧anm̧an ko relukkuun kaburom̧ōjm̧ōj tata an kabun̄ an Rikūrijin.
Elōn̄ Rikūrijin ro raar m̧ōņōņō in leļo̧k katok ko kar kareel jen tōmak ilo Kraist im ikdelel n̄an jerbal n̄an E. Jet raar kālet n̄an ajeļo̧k mour ko aer rerūtto n̄an jerbal eo an M̧aajta eo. Kumi eo eutiej ekitbuuj ro ilo doulul ko an kabun̄ an Catholic Church im ro raar leļo̧k jerbal eo ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin āinwōt Rikūrijin in mijenede ro ilo kabun̄ ko rellōn̄ an Protestant. Waanjon̄ak ko aer rej rie im im̧we, ak enan̄in aolep ritōmak ro ilo Kraist rej jab kōtmene barāinwōt maron̄ ajeļo̧k aolepān mour ko aer n̄an jerbal eo an kabun̄.
II.
Bwe enan̄in aolep rikaļoor ro an Kraist, ad katok ekitbuuj ta eo jemaron̄ kōm̧m̧ane kajjojo raan aolep iien ilo mour ko ad make. Ilo en̄jake in Ijjab jeļā jabdewōt kumi me membōr ro aer rej kōm̧m̧an eļap ļo̧k katok ko jān Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata. Katok ko aer—katok ko ami, ro jeiū im jatū—repād ilo jekjek eo n̄an kōbakejeen men ko reppen loi ilaļ in n̄an kakūrm̧ool juon make.
Waanjon̄ak eo kein kajuon ej Mormon paineer ro ad. Pija in katok ak kaarmejete an mour ko aer, jem̧jerā ko an baam̧le, m̧ōko, im kainem̧m̧an ko rej pād ilo pedped in jepļaaktok eo an ko̧jpeļ eo. Sarah Rich eaar kōnono kōn ta eo eaar kareel paineer rein ke eaar kōmeļeļe kake ļeo pāleen, Charles, an maron̄ kar kūr n̄an ijo eto ļo̧k ilo juon mijen: “Em̧ool menin eaar juon iien epen n̄an n̄a barāinwōt n̄an ļeo pāleeō; ak jerbal in kūr kōj kake ej em̧m̧akūt ilo juon iien im jeļā bwe kōm̧ [kar] pokake kōņaan eo an Irooj, kōm̧ kar en̄jake aikuj eo n̄an likūt en̄jake ko am make n̄an jipan̄ ejaake jerbal eo … ilo jipan̄ n̄an kalōk Aelōn̄ in Kiin̄ eo an Anij ioon laļ.”4
Rainin kajoor eo ealikkar tata an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata ej jerbal in jipan̄ eo ewōr tokjān im kaarmejet eo an membōr ro an. M̧okta jen aje eo an juon iaan tampeļ ko ad, juon Rikūrijin rūkaki eaar kajjitōk ippān Gordon B. Hinckley etke eaar jab wōr jabdewōt kakkōļe in dōbwāāl, kakkōle eo ekkā kōjerbale an kabun̄ an Rikūrijin. Būreejtōn Hinckley eaar uwaak bwe kakkōļļe ko an kabun̄ an Rikūrijin eo ad rej “mour ko an armej ro ad.”5 Em̧ool, mour in jerbal in jipan̄ ko ad im kaarmejete rej kwaļo̧k eo ejjejet tata an kalim̧m̧ur eo ad n̄an jerbal n̄an Maajta eo im ro m̧ōttad.
III.
Ejjeļo̧k ad rūkaki etijem̧ļo̧k im ej bōk wōņāān ilo Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata. Āinwōt juon tōprak, membōr ro kar door er ro rej kūr n̄an tōl im jerbal n̄an jarlepju ko ad aikuj in jerbale aolepān kweilo̧k ko an Kabun̄ rellōn̄ ad, būrookraam̧ ko, im m̧akūtkūt ko. Rej kōm̧m̧ane menin ilo elōn̄ ļo̧k jen 14,000 jarlepju ko ilo United States im Canada. Aaet, jejjab āinjuon ilo door membōr ro an jarlepju ko ad jerbal āinwōt rūkaki ro im ritōl ro kar doori. Ak jon̄an iien eo letok jen membōr ro ad n̄an kaminene im jerbal n̄an doon ej juon wāween eļap an em̧m̧an. Kijejeto ko ad bwe kajjojo baam̧le ilo jarlepju ko ad rej loļo̧k jen rūkaki in loļo̧k m̧ōko ro an em̧m̧aan kajjojo allōn̄ im bwe en wōr juon kōrā erūtto ej loļo̧k jen Doulul eo an Kōrā ro rūkaki in loļo̧k ro an kōrā ilo kajjojo allōn̄ rej waanjon̄ak ko kōn menin. Jejeļā bwe ejjeļo̧k jerbal in jipan̄ keidi ilo jabdewōt doulul ilo laļ in.
Waanjon̄ak eo–ebun̄bun̄ kōn jerbal in jipan̄ eo ejenolo̧k an LDS im kaarmejete eo ej jerbal eo an mijenede ro ad. Kiiō orāer eļap ļo̧k jen 50,000 likao ro im jiron̄ ro im ilōn̄in ļo̧k 5,000 em̧m̧aan im kōrā ro rerūtto. Rej ajeļo̧k jān jiljiljino allōn̄ ko n̄an ruo iiō ko an mour ko aer n̄an katakin ko̧jpeļ eo an Jisōs Kraist im kakke jerbal in jipan̄ an humanitarian ro ilo enan̄in 165 laļ ko ilo laļ in. Jerbal eo aer aolep iien ej kobaik kaarmejete, ekitbuuj iiō ko rej leļo̧k n̄an jerbal n̄an Irooj im barāinwōt kaarmejete ko kar kōm̧m̧ani ilo kakke jāān ko n̄an jipan̄ er make.
M̧am̧a im baba ro rej pād wōt ilo m̧weo—m̧am̧a im baba im membōr ro jet an baam̧le eo—rej barāinwōt kaarmejete jen etal wōt kōn m̧ōttā im jerbal in jipan̄ an mijenede ro raar jilikinļo̧k er. N̄an waanjon̄ak, juon ri-Brazil ej bōk juon kūr in mijen iien eo eaar jerbal būratōr ro im sister ro an ālkin an jemān im jinen mej. Juon Ritōl Eutiej eaar kōmeļeļeik kweilo̧k in an ajri rein in ilo ko̧o̧njeļ im kakememej bwe jinen im jemān ro remej raar katakin er wāween eo rej aikuj in aolep iien pojak n̄an jerbal n̄an Irooj. Likao eo eaar bōk mijen kūr eo an, im juon an būratōr 16 iiō rūttoon eaar bōk eddo in jerbal n̄an kakke n̄an baam̧le eo.6 Enan̄in kōj aolep jejeļā kōn elōn̄ waanjon̄ak ko jet an kaarmejete n̄an jerbal e juon mijen ak n̄an jipan̄ juon mijenede. Jejeļā bwe ejjeļo̧k bar juon jerbal in paļintier im kaarmejete āinwōt in ilo jabdewōt doulul ko jet ilo laļ in.
Emakijkij kajjitōk tok ippād, “Ewi wāween am̧ kareel jodikdik ro am̧ im membōr ro rerūtto n̄an em̧m̧akūt jen jikuuļ ko aer ak aer retirement n̄an kaarmejete ilo wāween in?” Iaar ron̄ elōn̄ rej leļo̧k kōmeļeļe in: “Ijeļā kōn ta eo Rilo̧mo̧o̧r eo eaar kōm̧m̧ane n̄an eō—An jouj ilo en̄taan kōn jerawiwi ko aō im ilo eļļā ioon mej bwe In maron̄ bar mour—Ij en̄jake jeram̧m̧an in n̄an kōm̧m̧ane kaarmejete eo edik kar kajjitikūn eō n̄an kōm̧m̧ane ilo jerbal in jipan̄ eo An. Ikōņaan kwaļo̧k meļeļe eo Eaar letok n̄an eō.” Ewi wāween am̧ kareel rikaļoor ro an Kraist n̄an jerbal? Ilo an juon rikanaan kōmeļeļeiki, “Jej [baj] kajjitōk ippāer.”7
Kaarmejete ko jet rej waļo̧k jān jerbal in mijenede rej kaarmejete ko an ro jabdewōt rej m̧akūtkūt ekkar n̄an katak ko an mijenede ro im erom membōr ro an Kabun̄ eo. N̄an elōn̄ rioktak ro, kaarmejete kein rejejuwaer, ekitbuuj jako an ro jeraer im iaio ko an baam̧le.
Elōn̄ iiō ko ļo̧k kweilo̧k in eļap kar ron̄ kōn juon likao eo eaar lo jepļaaktok eo an ko̧jpeļ eo iien eo eaar ekkatak ilo United States. Ke eaar epaak an ro̧o̧l ļo̧k n̄an āne eo ānen, Būreejtōn Gordon B. Hinckley eaar kajjitōk ippān ta eo enaaj waļo̧k n̄an e n̄e ej ro̧o̧l ļo̧k n̄an m̧weo āinwōt juon Rikūrijin. “Baam̧le eo aō renaaj illu,” likao in eaar uwaak. “Remaron̄ in kadiwōjļo̧k n̄a im ļōmņak bwe n̄a āinwōt rimej. Ilo ilju im jekļaj eo aō im jerbal eo aō, aolep iien em̧m̧an maron̄ kilōk n̄an n̄a.”
“Kwoj m̧ōņōņō ke in kōļļā wōņāān eo eļap kōn ko̧jpeļ eo?” Būreejtōn Hinckley eaar kajjitōk.
Likao eo eaar uwaak, “Em̧ool ke, ejjab ke? Ke men in eaar pen, eaar uwaak, “Innām ta men ko jet raorōk?”8En̄in ej jetōb in kaarmejete eo ilubwilijin elōn̄ iaan membōr ro ad rekāāl.
Bar juon waanjon̄ak kōn jerbal in jipan̄ im kaarmejete ej waļo̧k ilo mour ko an membōr ro retiljek ro rej jerbal ilo tampeļ ko ad. Jerbal in tampeļ eaorōk n̄an Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata, ak aiboojoj eo kōn kaarmejete in ej aikuj lukkuun meļeļe n̄an aolep Rikūrijin ro. Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata ejjeļo̧k aer m̧anit in jerbal ilo juon em̧, ak jemaron̄ in meļeļe wōt im kautiej kaarmejete eo an jabdewōt kabun̄ an Rikūrijin ej kareel er n̄an ajeļo̧k mour ko aer n̄an m̧akūtkūt eo an kabun̄ eo.
Ilo kweilo̧k in eļap ilo iiō eo ļo̧k, Būreejtōn Thomas S. Monson eaar kwaļo̧k juon waanjon̄ak kōn kaarmejet ilo ekkejel ippān jerbal an tampeļ. Juon Jemān etiljek an Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Aliktata ioon juon āne ilo Pacific eaar kōm̧m̧an juon jerbal eddo ilo juon jikin ettoļo̧k ium̧win jiljilino iiō ko n̄an bōk jāān n̄an bōk kōrā eo pāleen im 10 ajri ro n̄an m̧are im liāp n̄an indeeo ilo New Zealand Temple. Būreejtōn Monson eaar kōmeļeļeik, “Ro me remeļeļe kōjeram̧m̧an ko indeeo ko rej itok jān tampeļ eo jeļā bwe ejjeļo̧k en̄taan ekanooj ļap, ejjeļo̧k wōņāān ekanooj kilep, ejjeļo̧k apan̄ ekanooj in pen n̄an maron̄ bōk kōjeram̧m̧an kein.”9
Eļap aō kam̧oolol kōn waanjon̄ak ko rekabwilōn̄lōn̄ kōn iakwe an Rikūrijin, jerbal, im kaarmejete eo em̧ōj aō loe ilubwilijin Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata. Ij lo ami kōm̧m̧ani kūr ko am̧ an Kabun̄, ekkā ilo kaarmejete eo eļap ilo iien im ilo menin jipan̄ ko. Ij lo ami jerbal e mijen ko ilo wōņāān eo ami make. Ij lo ami m̧ōņōņō in leļo̧k kapeel ko ami ilo jerbal n̄an armej ro m̧ōttami. Ij lo ami kea kōn rijeram̧ōl ro jen kijejeto ko ami make im jen menin jipan̄ an Kabun̄ im jipan̄ ko an humanitarian.10 Aolep menin ej kam̧ool e aolepān laļ in ekkatak eo ededeļo̧k bwe aolep membōr ro an Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata “rej paļintier im leļo̧k eļapļo̧k jān jon̄an eo em̧m̧an ri Amedka im eļapļo̧k aer jouj ilo iien im jāān jān lōn̄in ļo̧k [20 bōjāāņ] in rikūrijin in Amedka.”11
Waanjon̄ak kein rej kōkajoorļo̧k kōj aolep. Rej kakeememej kōj kōn katak ko an Rilo̧mo̧o̧r eo:
“Eļan̄n̄e jabdewōt armej e kōņaan ļoor Eō, en make kaarmejjete. …
“Bwe jabdewōt eo e kōņaan lo̧mo̧o̧ren mour eo an, mour enaaj jako jān e: im jabdewōt eo mour enaaj jako jān e kōn N̄a, enaaj lo e” (Matu 16:24–25).
IV.
Bōlen enan̄in aolep waanjon̄ak ko jeļā kaki im raorōk kōn jerbal in tūriam̧o im kaarmejete rej kōm̧m̧an ilowaan baam̧le ko ad. M̧am̧a ro rej ajeļo̧k er make n̄an jipan̄ im kōkaajririik ajri ro nejier. Ļōm̧aro pālele rej leļo̧k n̄an er jipan̄ eo n̄an kōrā ro pāleer im ajri ro nejier. Kaarmejete ko rekoba ilo jerbal eo eaorōk indeeo n̄an baam̧le ko ad reddik ilo bwini n̄an kwaļo̧k im lukkuun jeļā kaki n̄an aikuj eo kōnono kake.
Ij barāinwōt loe Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata retūriam̧o̧ rej kōkaajririik ajri ro, ekoba ro ewōr ippāer aikuj ko rejenolo̧k, im kappukōt n̄an kakke n̄an ajri ro kōjatdikdik im iien ko rem̧m̧an raar kakkuri jen jekjek ko aer im̧aan tata. Ij lo ami kea n̄an membōr in baam̧le ko ami im ro riturūm̧i ro rej en̄taan jān wāween ko rejoreen rej waļo̧k jen kar kōļōtak, nan̄inmej in kōmālij im ānbwin, im jekjek ko rejelet iiō ko rej itok. Irooj ej lo kom̧ barāinwōt, im Eaar kōm̧m̧an bwe rikanaan ro An ren kwaļo̧k menin “ilo ami kaarmejete kōn kajjojo ro jet im ajri ro nejimi, Irooj enaaj kōjeram̧m̧an kom̧”12
Ij tōmak bwe Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata ro rej leļo̧k jerbal in tūriam̧o eo im kaarmejete eo ilo kabun̄jar n̄an Rilo̧mo̧o̧r eo jen ļoor waanjon̄ak eo an dāpdep n̄an aorōk ko an indeeo n̄an juon jon̄ak eļap ļo̧k jen jabdewōt kumi ko jet an armej. Armej ro Rekwojarjar ilo Raan-ko Āliktata rej reilo̧k ioon kaarmejete ko aer kōn iien im menin jipan̄ āinwōt juon m̧ōttan jikuuļ eo aer im kōkkare er n̄an indeeo. Menin ej juon men em̧ool kar waļo̧ktok ilo Kōnono ko kōn Tōmak, ko rej katakin bwe “juon kabun̄ eo me ejjab aikuj kaarmejete eo an men otemjej ko rejjan̄in kar wōr kajoor eo eaiboojoj n̄an kōļapļo̧k tōmak eo emenin aikuj n̄an mour im lo̧mo̧o̧r. … En̄in [ej] jen katok in, im menin wōt, bwe Anij eaar kapit em̧m̧aan ro rej aikuj lan̄lōn̄ kōn mour indeeo”13
Āinwōt katok in pinmuur eo an Jisōs Kraist ej pād io̧ļapļap in karōk in lo̧mo̧or eo, jej rikaļoor ro an Kraist raikuj in kōm̧m̧ani katok ko aer make n̄an bōk mejān kajjik eo me karōk eo em̧ōj kōpooje n̄an kōj.
Ijeļā bwe Jisōs Kraist ej Emake wōt Nejin Anij Jemād Indeeo. Ijeļā bwe kōn katok in pinmuur eo An, ewōr ippād kalim̧m̧ur eo an jab wabanban im iien eo em̧m̧an n̄an mour indeeo. E ej ad Irooj, ad Rilo̧mo̧o̧r, im Ij kam̧ool kōn E ilo etan Jisōs Kraist, amen.