Me Kakua Vei Iko na Kalou Tani

Mai vei Elder Dallin H. Oaks

Ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua

Eda sa vakaliuca tiko beka na veikalou tale eso mai vua na Kalou eda tukuna tiko ni da na qarava?

Era sa ka bibi sara ena vakabauta Vakarisito kei na vakabauta Vakajiu na iVakaro e Tini. A solia na Kalou vei ira na luvei Isireli mai vua na parofita o Mosese, na imatai ni rua vei ira na ivakaro oqo e dusimaka na noda sokalou kei na veika me vakabibitaki. Ena kena imatai, sa vakarota kina na Turaga, “Me kakua vei iko na kalou tani” (Lako Yani 20:3). Ena vica na senijiuri i muri, ni tarogi ko Jisu, “A cava na ivakaro levu ena ivunau?” a sauma o Koya, “Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kecega” (Maciu 22:36–37).

Na ikarua ena iVakaro e Tini e vakamacalataka na idusidusi me kua tale ni dua na kalou ka dusia na veika e dodonu me liu duadua ena noda bula vaka luve ni Kalou. “Mo kakua ni cakava vei iko e dua na matakau ceuceu, se dua na ivakatakarakara ni ka” mai lomalagi se vuravura (Lako Yani 20:4). Qai vakuria na ivakaro, “Mo kakua ni cuva vei ira, se qaravi ira” (Lako Yani 20:5). E sega walega ni vakatabuya na matakau, e tukuni eke na veika me vakabibitaki ena veigauna kece. E vakamacalataka o Jiova, “Niu sa Kalou vuvu, koi au ko Jiova na nomu Kalou, … kau sa vakatakila na loloma … vei ira era sa lomani au, ka muria na noqu ivunau” (Lako Yani 20:5–6). E veivakatakilai na ibalebale ni vuvu. Na kena ibalebale na vunivosa vaka-Iperiu “e koto kina na yalobibi ka titobu” (Lako Yani 20:5, ivakamacala e ra b). Eda vakacudruya na Kalou ni da “cuva vei ira” se “qarava” eso tale na kalou—ni da vakaliuca eso tale na ka.¹

I.

Na cava “eso tale na ka vakaliuci” se ka eda “cuva [tiko] vei ira” se dau “qaravi” tiko me liu vua na Kalou na tamata—o ira sara mada ga na tamata lotu—ena noda veisiga oqo? Vakasamataka na veika eso oqo, sa takalevu tu ena noda vuravura:

iValavala vakavanua kei na matavuvale
Dodonu vakapolitiki
Torocake vakacakacaka
iYau
Sasaga ni tiko bulabula
Kaukauwa, irogorogo, kei na qoroi

Kevaka e sega ni dua na ivakaraitaki oqo e tu vei keda, e rawa ni da vakatura eso ka tu vei keda. E bibi cake na ivakavuvuli mai na ivakaraitaki ena tamata yadua. E sega ni ivakavuvuli eke se dua tale beka na ka eda vakaliuca tiko. Na taro e tarogi ena kena ikarua sai koya “Na cava na ka bibi duadua eda vakaliuca?” Eda sa vakaliuca tiko beka na veikalou tale eso mai vua na Kalou eda tukuna tiko ni da na qarava? Eda sa guilecava beka na iVakabula ka vakavulica ni kevaka eda lomani Koya, eda na talairawarawa ki na Nona ivakaro? (raica na Joni 14:15). Ke vakakina, sa vakatoboicutaki na veika eda vakaliuca mai na wele vakayalo kei na lomada sega ni vakaivakarautaki sa takalevu tu ena noda gauna oqo.

II.

Vei keda na Yalododonu Edaidai, na ivakaro ni Kalou era yavutaki ka sega ni tawasei tani rawa mai na ituvatuva ni Kalou me baleti ira na Luvena—na ituvatuva cecere ni veivakabulai. Na ituvatuva oqo, ka dau vakatokai ena so na gauna me “ituvatuva cecere ni marau” (Alama 42:8), e vakamacalataka na vanua eda vu mai kina kei na noda icavacava ni da luvena na Kalou—eda lako mai vei, na cava eda mai cakava eke, kei na vanua eda lako tiko kina. Na ituvatuva ni veivakabulai e vakamacalataka na inaki ni veibuli kei na ivakarau ni bula oqo, oka kina na ivakaro ni Kalou, na kena gadrevi e dua na iVakabula, kei na itavi bibi ni matavuvale eke kei na matavuvale tawamudu. Kevaka, o keda na Yalododonu Edaidai, sa soli vei keda na kila oqo, ka qai sega ni tuva na veika eda vakaliuca me vaka na ituvatuva oqo, eda sa rawa ni qarava tiko eso na kalou tani.

Na kena kilai na ituvatuva ni Kalou me baleti ira na Luvena sa soli kina vei ira na Yalododonu Edaidai e dua na ivakarau ni rai duatani ni vakamau kei na matavuvale. Sa donu vinaka ni kilai tu ni noda lotu e kena itakele na matavuvale. Na noda vakabauta vakalotu e tekivu mai na itubutubu vakalomalagi, ka noda sasaga cecere duadua me da rawata na vakalagilagi tawamudu, ka da kila ni na rawa duadua ena isema vakamatavuvale. Eda kila ni gadrevi me rawati kina na ituvatuva ni Kalou na nodrau vakamau e dua na tagane kei na dua na yalewa. Na vakamau duadua ga oqo ena vakarautaka na vanua me cadra kina na tamata ka vakarautaka na lewe ni matavuvale ki na bula tawamudu. Eda raica na vakamau kei na nodra sucu mai ka susugi cake na gone me tiki ni nona ituvatuva na Kalou ka dua na itavi tabu vei ira e soli vei ira na madigi me ra vakaitavi kina me ra vakayacora vakakina. Eda vakabauta ni ulumatua ni noda iyau e vuravura ka vakakina mai lomalagi o ira na luveda kei na noda kawa.

III.

Ena vuku ni veika eda kila me baleta na itavi tawamudu ni matavuvale, eda lolositaka kina na kena sa lutu sobu sara vakatotolo na iwiliwili ni sucu kei na vakamau ena vuqa na veivanua ena Ra ni vuravura ka ra vakabauta Vakarisito kei na Jiu. Era tukuna na veika oqo na ivurevure nuitaki eso:

O Amerika ena gauna oqo e tu duadua e ra ena kena itukutuku ni iwiliwili ni sucu,² kei na vuqa na veimatanitu Cokovata vaka-Iurope kei na veimatanitu lelevu tale eso, sa tu na iwiliwili ni sucu ena ruku ni ivakatagedegede e gadrevi me taqomaki toka kina na iwiliwili ni nodra lewenivanua.³ Oqo e rawa ni vakaleqa na bula ni itovo vakavanua kei na matanitu.
Mai Amerika, na pasede ni cauravou kei na goneyalewa ena maliwa ni yabaki 18 ki na 29 era vakamau e lutu mai na 59 na pasede ena 1960 ki na 20 na pasede ena 2010.⁴Na yabaki e levu duadua era qai vakamau kina ena imatai ni gauna e tu duadua e cake ena kena itukutuku: 26 vei ira na yalewa ka voleka ni 29 vei ira na tagane.⁵
Ena vuqa na veimatanitu kei na itovo (1) na ivakarau tudei ni matavuvale ni dua na veiwatini o tina kei tama kei ira na gone sa yaco tiko me digidigi ka sega ni kena lawa, (2) na kena sagai na cakacaka ka sega na vakamau kei na vakaluveni sa nodra digidigi e levu sara na goneyalewa, kei na (3) nodra itavi bibi na tama sa seyavu tiko yani.

Ena loma ni ivalavala ka da lomaleqataka tiko oqo, eda sa kila tiko ni nona ituvatuva na Kalou e baleti keda kece na Luvena ka ni lomani ira kece na Luvena ena veivanua kecega na Kalou.⁶ Na imatai ni iwase ena iVola i Momani e tukuna na “nomuni kaukauwa kei na nomuni loloma kei na nomuni yalovinaka, sa yacovi ira na lewe i vuravura kecega” (1 Nifai 1:14). E dua na iwase e muri e tukuni kina “sa solia wale vei ira na tamata kecega [na nona veivakabulai]” ka sa “solia vei ira na tamata kecega, ka sega e dua sa vakatabui vua” (2 Nifai 26:27–28). O koya sa vakavulici keda kina na ivolanikalou me da dau yalololoma ka dau veilomani (vinaka) vei ira na tamata kecega (raica na 1 Cesalonaika 3:12; 1 Joni 3:17; V&V 121:45).

IV.

Eda rokova talega na nodra vakabauta vakalotu na tamata kecega, vei ira sara tale mada ga sa tubu cake tikoga na kedra iwiliwili ka ra sega ni vakabauta na Kalou. Eda kila mai na kaukauwa ni digidigi e solia na Kalou, e vuqa ena veisaqasaqa kei na noda vakabauta ena nodra, ia eda nuitaka tiko ni na tautauvata kei keda na nodra rokova na noda vakabauta vakalotu o ira na tani ka ra ciqoma ni noda vakabauta ena vakavuna me duatani na noda digidigi kei na itovo mai vei ira. Me kena ivakaraitaki, eda vakabauta, ni dua na tiki yaga ni Nona ituvatuva ni veivakabulai, sa tauyavutaka kina na Kalou e dua na ivakatagedegede tawamudu, ni veiyacovi e dodonu duadua ga vei rau na tagane kei na yalewa erau sa vakamau.

Na kaukauwa me vakavuna na bula vakayago oqo sai koya na kaukauwa vakacerecerei duadua sa solia na Kalou vei ira na Luvena. Na kena vakayagataki a tukuni ena imatai ni ivakaro ni Kalou vei Atama kei Ivi (raica na iVakatekivu 1:28), ia a soli eso tale na ivakaro bibi me vakatabui kina na kena vakayagataki vakailowa (raica na Lako Yani 20:14; 1 Cesalonaika 4:3). Na noda vakabibitaka na lawa ni bula savasava e vakamacalataka na noda kila na inaki ni noda kaukauwa ni vakatubu kawa ena kena rawati na ituvatuva ni Kalou. Ena taudaku ni ivau ni vakamau vei rau e dua na tagane kei na dua na yalewa, na ivakavakayagataki kece tale ni kaukauwa ni vakatubu kawa era sa ivalavala ca ka veisaqasaqa ki na ituvatuva ni Kalou me baleta nodra bula vakacerecerei na Luvena.

Na noda vakabibitaka na lawa ni bula savasava e vakamacalataka na noda yalataki keda ki na ivakarau ni vakamau ka a tekivu mai vei rau o Atama kei Ivi ka sa tomani tiko mai ena veitabagauna me ivakarau ni Kalou me baleta na kedra isema ni vakatubu kawa na Luvena tagane kei na yalewa kei na nodra susugi na Luvena. E kalougata, ni vuqa na tamata era lewena na vakabauta tale eso se isoqosoqo era duavata kei keda ena ivakarau kei na bibi ni vakamau, eso ena yavu vakaivunau ni lotu kei na so tale ena veika era nanuma ni vinaka ki na noda bula.

Na noda kila na ituvatuva ni Kalou me baleti ira na Luvena⁷ e vakamacalataka na noda rarawataka na kena sa levu cake tikoga na gone era sucu ena taudaku ni vakamau—ena gauna oqo e 41 na pasede ni gone kece era sucu mai Amerika⁸—kei na kedra iwiliwili na veiwatini era sa tiko vata ka se bera tu ni vakamau sa tubu vakalevu sara ena veimama ni senijiuri sa oti. Ena limasagavulu na yabaki sa oti, e dua na pasede lailai sara ni imatai ni vakawati a tekivu ena tiko vakatevoro. Ena gauna oqo, na tiko vakatevoro sa sivia e 60 na pasede ni vakawati.⁹ Sa ciqomi sara tiko vakalevu oqo, vakauasivi vei ira na yabaki ni tinivakacaca. Na itukutuku ni vakadidike ena dua na gauna walega oqo e kunei kina ni 50 na pasede vei ira na yabaki tinivakacaca era kaya ni vakaluveni ena taudaku ni vakamau e “ivakarau ni bula kilikili.”¹⁰

V.

Sa levu cake tiko ga na ile vakapolitiki kei na tamata era vinakata me vakalawataki ka veisau na lawatu ni itovo tudei ka veisaqasaqa kei na lawa va-Kalou me baleta na bula savasava ni veiyacovi kei na ivakarau tawamudu kei na inaki ni vakamau kei na vakaluveni. Na ile oqori sa vakatarai rawa kina na vakawati vakamataqali vata ena veiyasana kei na veimatanitu. Eso tale na ile sa veisautaka na tikiniyago ka dau vakaduiduitaka na tagane kei na yalewa ka yaga vakalevu ena kena rawati na nona ituvatuva cecere ni marau na Kalou.

Na noda kila na ituvatuva ni Kalou kei na Nona ivunau sa solia vei keda e dua na rai tawamudu ka sega ni vakatara vei keda me da vakalasa na mataqali itovo vakaoqori se me da vakadonuya na lawa e vakatarai kina. Ia, eda sega ni vakataki ira na veisoqosoqo ka rawa ni ra veisautaka na nodra lawatu kei na nodra ivunau sara mada ga, na noda lawatu era yavutaki mai na dina sa vakarota oti na Kalou ni na sega ni veisautaki rawa.

Na ikatinikarua ni noda yavu ni vakabauta e tukuna na noda vakabauta ni da na vakarorogo vei ira na iliuliu vakamatanitu ka “rokova ka muria na lawa.” Ia na lawa ni tamata ena sega ni rawa ni vakasavasavataka na veika sa tukuna na Kalou ni tawasavasava. Noda yalodina ki na veika e bibi duadua vei keda—me da lomana ka qarava na Kalou—e gadrevi kina vei keda me da raica mai na Nona lawa na ivakatagedegede ni noda itovo. Me kena ivakaraitaki, eda sa vauci ena ivakaro vakalou me da kakua ni ia na veibutakoci se veidauci kevaka sara mada ga e sega ni cala vakalawa na ivalavala oqori ena matanitu se vanua eda tiko kina. Sa vakakina, na lawa e vakadonuya na ka e vakatokai me “vakawati vakamataqali vata” e sega ni veisautaka na lawa ni Kalou ni vakawati se na Nona ivakaro kei na noda ivakatagedegede. Eda sa vauci kina ena dua na veiyalayalati, me da lomana na Kalou ka muria na Nona ivakaro ka kakua ni cuva se qarava e dua na kalou tani se vakaliuca e dua tale na ka—na kena sara mada ga era sa matau tu ena noda gauna kei na vanua.

Ena gagadre vaqo, eda na sega beka ni ciqomi kina vei ira eso, ka da na beitaki beka ena dau vakaduiduile, ka da vakacacani, se eda na vakasosataki beka mai na noda galala ni sokalou. Ke vakakina, au vakabauta ni dodonu me da nanuma na ka e bibi duadua vei keda—me da qarava na Kalou—ka, me vakataki ira na ivuvu era liu vei keda, me da dreta ga na noda dui qiqidreti ki liu ena kena yalo vata era a vakayacora.

E dua na ivakavuvuli nei Peresitedi Thomas S. Monson, ena yaga ki na ituvaki oqo. Ena koniferedi vata oqo ena 27 na yabaki sa oti, a tukuna kina ena yaloqaqa: “Me da qaqa ka vorata na veivakasaurarataki, na yaloqaqa ni tutaka na dina. Yaloqaqa ga ka sega ni caka cala, ena kauta mai na marau ni veivakadonui ni Kalou. Na yaloqaqa sa yaco me ka bula ka dodonu me taleitaki ni vakatokai me sa solibula, ia sa okati talega me ivakarau ni bula savasava. Na tamata rerere sai koya e rerevaka me vakayacora na veika e nanuma ni dodonu baleta era na sega ni tokoni koya se era na dredrevaki koya na tamata. Mo nanuma tiko ni tamata yadua era daurere, ia vei ira na bolea yani na nodra rere ena dodonu era sa na yaco me ra qaqa.”¹¹

Sa noqu masu ni da na sega ni laiva na veika dredre ni bula oqo me vakavuna noda guilecava na ivakaro kei na veika sa solia mai vei keda na noda Dauveibuli ka noda iVakabula. Me da kakua ni domona na veika ni vuravura oqo me ra dokai keda kina na tamata (raica na V&V 121:35) ka da guilecava kina na noda icavacava tawamudu. O keda eda kila na ituvatuva ni Kalou me baleti ira na Luvena—o keda eda sa veiyalayalati me da vakaitavi kina—e matata vinaka na noda itavi. Me da kakua ni guilecava na noda gagadre bibi duadua, me da rawata na bula tawamudu.¹²Me da kakua sara ni vakatanitaka na ka bibi duadua vei keda—me kakua tale ni dua na kalou tani ka kakua ni vakaliuca e dua tale na ka, na Kalou ga na Tamada kei na Luvena, na noda iVakabula, o Jisu Karisito.

Me vukei keda na Kalou me da kila na ka bibi duadua oqo ka ciqomi mai vei ira na tani ena noda segata me da vakasaqara ena sala ni yalomatua kei na loloma, sa noqu masu ena yacai Jisu Karisito, emeni.