Shipshape and Bristol Fashion: Mangin Takos Para sa Templo—sa Maayo kag Malain nga Mga Tion
Ni Elder Quentin L. Cook
Sang Korum sang Napulogduha ka Mga Apostoles
Ang pagtuman sang sagradong mga prinsipyo sang ebanghelyo magatugot sa aton nga mangin takos para sa templo, makapasarang sa aton sa pag-agum sang kalipayan sa sining kabuhi, kag magatuytoy sa aton pauli sa aton langitnon nga puluy-an.
Ang propetang si Lehi nagpahayag, “Kon wala sang pagkamatarong wala sang kalipayan.”1
Ang kaaway madinalag-on nga nagbutang sang dakung butig sa mga hunahuna sang madamo nga katawhan. Siya kag ang iya mga alagad nagapahayag nga ang tunay nga pilian amo ang kalipayan kag kasadyahan karon sa sining kabuhi ukon ang kalipayan sa pihak nga kinabuhi (nga ginasiling sang kaaway nga wala nagatuhaw). Ining butig isa ka pagpili nga di-matuod, apang labing makagalanyat.2
Ang pinakadungganon nga tuyo sang plano sang kalipayan sang Dios amo nga ang matarong nga mga disipulo kag mga pamilya sang kasugtanan maghiliusa sa pagpalangga, paghiliugyon, kag paghidaet sa sining kabuhi3 kag mag-angkon sang selestiyal nga himaya sa mga walay katubtuban upod ang Dios nga Amay, ang Manunuga naton; kag ang Iya Pinalangga nga Anak, si JesuCristo, ang aton Manluluwas.4
Sang ako isa ka batan-on nga misyonero nga ara sa British Mission, ang una kong lugar sang pag-alagad amo sadto ang Bristol District. Isa sa mga lider sang Simbahan sa lugar naghambal gid nga ang mga misyonero nga nagaalagad sa lugar dapat gid nga mangin “shipshape and Bristol fashion.”
Una wala ko maintiendihan ang buot niya silingon. Apang nabal-an ko dayon ang kasaysayan kag kahulogan sining hambalanon nga parte sa mga barko “shipshape and Bristol fashion.” Sa nagligad ang Bristol amo ang ikaduhang pinakamasako nga dulungkaan sa United Kingdom. Kon taob ang tubig nagalab-ut 43 piye (13 m), ikaduha nga pinakamataas sa kalibutan. Kon hunas ang tubig nagpanaog, ang mga daan nga mga barko mabara kag magtakilid, kag kon ang mga barko indi mapag-on, ang mga ini maguba. Sa dugang, ang tanan nga mga pagkabutang nga wala mabutang sing maayo ukon nahigtan maglalapta kag mabuka ukon magkalapan-os.5 Pagkatapos nga nahangpan ko ining hambalanon, maathag nga ining lider nagsiling sa amon nga, bilang mga misyonero, dapat nga kami mangin matarong, magsunod sa mga sulondon, kag mangin handa sa mabudlay nga mga sitwasyon.
Ang amo nga panghangkat nagakadapat sa kada isa sa aton. Ipaangay ko ang mangin “shipshape and Bristol fashion” bilang mangin takos para sa templo—sa maayo kag malain nga mga tion.
Ang pagbaylo sang hunas kag taob sa Bristol Channel daw sa mapaktan kag sarang pagahandaan, ang mga bagyo kag mga pagsulay sining kabuhi masami indi mapaktan. Apang ini ang nabal-an naton: ang mga ini magaabot! Sa tuyo nga malutos ang mga pagtilaw kag mga pagsulay nga indi naton malikawan, nagakinahanglan ini sang matarong nga paghanda kag paggamit sang langitnon nga mga pangamlig. Dapat naton siguradohon nga kita takos para sa templo bisan ano man ang matabo sa aton. Kon kita handa, indi kita magakahadlok.6
Ang kalipayan sa sining kabuhi kag sa pihak nga kinabuhi nagaangot sa kada isa paagi sa pagkamatarong. Bisan sa panahon sa tunga sang kamatayon kag pagkabanhaw, “ang mga espiritu sadtong mga matarong pagabatunon sa isa ka kahimtangan sang kalipayan, nga ginatawag nga paraiso, kahimtangan sang pagpahuway, kahimtangan sang paghidaet.”7
Sa pagsugod sang kalibutanhon nga pagpang-alagad sang Manluluwas sa Israel kag sang ulihi sa tunga sang mga Nephites, ang Manluluwas nagpamulong parte sa isyu sang kalipayan angay diri sa sining kabuhi kag sa walay katubtuban. Ginpatalupangod Niya ang mga ordinansa, apang daku man nga importansya ang Iya ginhatag sa moral nga pagginawi. Halimbawa, ang mga disipulo mangin bulahan kon sila nagahandom sa pagkamatarong, mangin maloloy-on, mangin putli sa tagipusuon, mangin manugpaluntad sang paghidaet, kag magsunod sang iban pa nga naunang mga prinsipyo sang moralidad. Maathag, ang aton Ginuong JesuCristo nagpatalupangod, bilang sadsaran nga mensahi sang doktrina, angay ang matarong nga mga batasan kag ang pagginawi sa matag-adlaw nga pagpangabuhi. Ang mga panudlo Niya indi lamang nagbaylo kag naglampuwas sa mga elemento sang layi ni Moses8 apang amo man ang pagsikway sa di-matuod nga mga pilosopiya sang mga tawo.
Sa ginatos ka mga tuig ang ebanghelyo ni JesuCristo naghatag sang inspirasyon sa mga pagpati kag nagtukod sang mga talaksan sang pagginawi parte sa kon ano ang matarong, halandumon, kag moral kag nagabunga sang kalipayan, kag kasadya. Apang, ang mga prinsipyo kag nahaunang moralidad nga ginpanudlo sang Manluluwas seryoso nga ginasalakay sa karon nga kalibutan. Ang Kristiyanismo ginasalakay. Madamo ang nagapati nga ang moral nga mga butang nagbag-o.9
Nagapangabuhi kita sa mabudlay nga mga tion. Nagadugang ang huyog nga “magtawag sang malaut nga maayo, kag sang maayo nga malaut.”10 Ang kalibutan nga nagahatag sang importansya sa kaugalingon nga pagsakdag kag pagbaliwala sa relihiyon makahatag sang dakung pagkabalaka. Isa ka bantog nga manunulat, indi upod sa aton pagtuo, nagsulat: “Sa walay palad nakit-an ko ang diutay nga ebidensya nga ang katawhan mas tunay nga malipayon sa nagapasulod nga dispensasyon, ukon ang ila mga anak mas maayo, ukon ang kawsa sang katilingban nga hustisya maayo nga ginpatuman, ukon ang nagkubos nga mga pag-asawahay kag nagdiutay nga mga pamilya … nagpromisa sang bisan ano luwas sa mas dakung kamingaw para sa kadam-an, kag kabilogan nga di-pag-uswag.”11
Bilang mga disipulo sang Manluluwas, ginapaabot nga kita magplano kag maghanda. Sa plano sang kalipayan, ang moral nga pagpili isa ka dakung nagatukod nga prinsipyo kag ang aton mga pagpili may importansya.12 Ang Manluluwas nagpatalupangod sini sa bug-os Niya nga pagpang-alagad, kalakip sa Iya mga paanggid parte sa di-mainandamon nga mga dalaga kag parte sa kwarta.13 Sa kada paanggid, ang Ginuo nagdayaw sa paghanda kag pagbuhat kag nagkondenar sa pagpabuyanbuyan kag pagtinamad.
Nabal-an ko nga, wala sapayan sa tuman kadaku nga kalipayan nga ara sa diosnon nga plano sang Dios, kon kaisa ini daw sa tuman ka malayo kag wala sang labot sa aton mga kahimtangan karon. Ini daw sa kapin sa aton masarangan bilang nabudlayan nga mga disipulo. Halin sa aton limitado nga panan-aw, ang mga pagsulay karon kag mga pagpasala daw makabuluyok. Ang mga padya sa pagbato sa yadtong mga pagsulay, sa pihak nga bahin, daw sa malayo kag di-maangkon. Apang ang matuod nga paghangop sa plano sang Amay nagapakita nga ang mga padya sang pagkamatarong ara subong gid. Ang pagkamalaut, subong sang di-moral nga batasan, indi gid bahin sang kalubaran. Si Alma nagsiling sini sa iya anak nga si Corianton: “Yari karon, ginasiling ko sa imo, ang pakamalaut wala pa gid nga nangin kalipayan.”14
Ang aton doktrina maathag nga ginsiling ni Amulek sa Alma 34:32 : “Lantawa, ining kabuhi amo ang tion para sa mga tawo agud maghanda sa pag-atubang sa Dios; huo, lantawa ang adlaw sining kabuhi amo ang adlaw para sa mga tawo agud maghikot sang ila mga buluhaton.”
Paano kita maghanda sa amo nga mabudlay nga panahon? Dugang sa pagkatakos para sa templo, may ara sang madamo nga mga prinsipyo nga nagabulig sa pagkamatarong. Ipatalupangod ko ang tatlo.
Una: Matarong nga Pagdumala sa Kaugalingon kag Batasan
Nagapati ako nga kon kaisa ang mapinalanggaon naton nga Amay sa Langit nagalantaw sa aton nga may pagkawili subong sa aton kon kita nagalantaw sa aton diutay nga mga kabataan samtang sila nagatuon kag nagadaku. Kita tanan nagakasandad kag nagakatumba samtang nagaangkon sang inagihan.
Ginapasalamatan ko ang pamulong sa konperensya ni President Dieter F. Uchtdorf sang 201015 parte sa bantog nga eksperimento nahanungod sa dulse nga marshmallow nga ginhimo sa Stanford University sang mga 1960s. Madumdoman ninyo nga ang apat ka tuig nga mga bata ginhatagan sang isa ka marshmallow. Kon sila maghulat sa 15 ukon 20 minutos nga indi pagkan-on ini, sila makabaton sang ikaduha nga marshmallow. Makit-an sa mga video ang madamo nga mga arte nga ginhimo sang mga bata agud mapaiway ang pagkaon sang marshmallow. Ang pila nalugaw-an.16
Sang nagligad nga tuig ang professor nga naghimo sang naunang eksperimento, si Dr. Walter Mischel, nagsulat sang libro kon diin ginsiling niya nga ang pagtuon kabahin nga nagsugod halin sa iya mga pagkabalaka parte sa pagdumala sa kaugalingon kag sa iya adiksyon sa pagpanigarilyo. Pinasahi siya nga nagkabalaka sang ang U.S. Surgeon General nagpahayag sang 1964 nga ang pagpanigarilyo amo ang ginatunaan sang kanser sa baga.17 Pagkatapos sang mga tinuig nga pagtuon, ang isa niya nga kaupod sa propesyon nagpahayag nga ang “ang pagdumala sa kaugalingon kasubong sang maskulo: kon ini ginausar sang mas masami, nangin mas mabakod ini. Ang paglikaw sa bagay nga nagasulay sang kaisa magabulig sa inyo nga makatukod sang abilidad sa pagbato sa iban pa nga mga pagsulay sa palaaboton.”18
Isa ka prinsipyo sang padayon nga pag-uswag amo nga ang pagdumala sa kaugalingon kag pagpangabuhi sing matarong nagapabakod sa aton abilidad sa pagbato sa pagsulay. Matuod ini angay sa espirituhanon nga lugar kag sa mga kalibutanhon nga mga bagay.
Ang aton mga misyonero pinakamaayo gid nga halimbawa. Sila nakaangkon sang Cristohanon nga mga kinaiya kag nagapatalupangod sa pagkamatinumanon kag pagkadiosnon. Ginapaabot nga sila magsunod sa isa ka estrikto nga schedule kag maggamit sang ila panahon sa pag-alagad sa iban. Ang ila itsura simple kag konserbatibo indi subong sa pasapayan kag di-maayo nga pagpamisti nga masami makit-an karon nga adlaw. Ang ila batasan kag itsura nagapahayag sang isa ka moral, kag importante nga mensahe.19
May ara kita sang mga 230,000 ka batan-on nga katawhan nga nagaalagad karon bilang mga misyonero ukon nagbalik halin sa pag-alagad pangmisyonero sa nagligad nga lima ka tuig. Sila nakaangkon sang halangdon nga kabakod sa espiritu kag pagdumala sa kaugalingon nga kinahanglan hanason sing padayon, kay kon indi ining mga abilidad mangluya kasubong sa mga maskulo nga wala ginausar. Kita tanan dapat mag-angkon kag magpakita sang batasan kag itsura nga nagapahayag nga kita tunay nga mga sumulunod ni Cristo. Yadtong nagbiya sa matarong nga batasan ukon maayo kag maugdang nga itsura nagapakita sang ila mga kaugalingon sa sahi sang pagpangabuhi nga wala nagabunga sang kasadya ukon kalipayan.
Ang ginpanumbalik nga ebanghelyo nagahatag sa aton sang sulundan sang plano sang kalipayan kag kaluyag sa paghangop kag paghanas sang pagdumala sa kaugalingon kag maglikaw sa pagsulay. Ini nagatudlo man sa aton kon paano maghinulsol kon ang mga paglapas natabo.
Ikaduha: Ang Pagpadungog sa Adlaw nga Inugpahuway Magadugang sa Pagkamatarong kag Mangin isa ka Pagpangapin sa Pamilya
Ang naunang Kristiyanong Simbahan nagbaylo sa pagtuman sa Adlaw nga Inugpahuway halin sa Sabado padulong sa Domingo agud saulogon ang Pagkabanhaw sang Ginuo. Ang iban nga sagrado kag naunang katuyoan sang Adlaw nga Inugpahuway nagpabilin nga wala sang pagbag-o. Para sa mga Hudeo kag mga Kristiyano, ang Adlaw nga Inugpahuway nagasimbolo sa dalagkung mga buhat sang Dios.20
Kami nga mag-asawa, kag ang amon duha ka mga kaupod nga magtiayon, bag-o lang nagpakigbuylog sa isa ka Jewish Shabbat (Adlaw nga Inugpahuway) sa pagdapit sang isa ka palangga nga abyan, si Robert Abrams kag ang iya asawa nga si Diane, sa ila puluy-an sa New York.21 Ini nagsugod sa tion sang Jewish Sabbath sa gab-i sang Biyernes. Ang tuyo amo ang magpadungog sa Dios bilang Manunuga. Ini nagsugod paagi sa pagbendisyon sa pamilya kag pag-amba sang isa ka himno sang Adlaw nga Inugpahuway.22 Nakigbuylog kami sa pangseremonya nga paghugas sang mga kamot, ang pagbendisyon sa tinapay, mga pangamuyo, ang kosher nga pagkaon, ang paghambal sang kasulatan, kag pag-amba sang mga kanta sang Adlaw nga Inugpahuway nga may kasadya. Nagpamati kami sa mga pulong Hebrew, nga ginsundan sang English nga mga paglubad. Ang pinakamakatalandog nga mga kasulatan nga ginbasa naghalin sa Daan nga Testamento, nga naluyagan man naton, halin sa Isaiah, nagapahayag nga ang Adlaw nga Inugpahuway isa ka kalipayan,23 kag halin sa Ezekiel, nga ang Adlaw nga Inugpahuway “mangin palatandaan sa tunga ko kag sa inyo, agud mabal-an ninyo nga Ako ang Ginuo amo ang inyo Dios.”24
Ang mabaskog nga mensahi sa sining matahom nga kagab-ihon amo ang panimalay nga pagpalangga, debosyon, kag pagka may salabton sa Dios. Samtang ginhunahuna ko ining hitabo, nagbinagbinag ako sa tuman nga pagpamigos nga naagyan sang mga Hudeo sa ginatos ka mga tuig nga nagligad. Maathag, ang pagpadungog sa Adlaw nga Inugpahuway nangin “isa ka nagapadayon nga kasugtanan,” nagapabilin kag nagabugay sa Hudeo nga katawhan bilang katumanan sang kasulatan.25 Ini nagbulig man sa pinasahing kabuhi sa pamilya kag kalipayan nga makit-an sa mga kabuhi sang madamo nga Hudeong katawhan.26
Para sa mga miyembro sang Ang Simbahan ni JesuCristo sang Mga Santos sa Ulihing Mga Adlaw, ang pagpadungog sa Adlaw nga Inugpahuway isa ka porma sang pagkamatarong nga nagabugay kag nagapabakod sa mga pamilya, nagaangot sa aton sa aton Manunuga, kag nagadugang sa kalipayan. Ang Adlaw nga Inugpahuway makabulig sa pagpain sa aton halin sa sinang di-importante, di-nagakabagay, ukon di-moral. Nagatugot ini sa aton nga mangin ara sa kalibutan apang indi iya sang kalibutan.
Sa nagligad nga anum ka bulan, isa ka labing halangdon nga pagbag-o ang natabo sa Simbahan. Ini ang nangin sabat sang mga miyembro sa pagpatalupangod liwat sa Adlaw nga Inugpahuway sang Unang Pangulohan kag sang Korum sang Napulogduha ka Mga Apostoles kag sa panghangkat ni President Russell M. Nelson nga himuon ang Adlaw nga Inugpahuway nga isa ka kalipayan.27 Madamo nga mga miyembro ang nakahangop nga ang tunay nga paghimo sa Adlaw nga Inugpahuway nga sagrado isa ka palasilongan sa mga bagyo sining kabuhi. Ini tanda man sang aton debosyon sa aton Amay sa Langit kag sa nagdugang nga paghangop sa pagkasagrado sang sacrament meeting. Sa gihapon, malayo pa ang aton lalakton, apang may ara kita sang maayo nga sinugoran. Ginahangkat ko ang tanan sa aton nga magpadayon sa pagbaton sining laygay kag paayohon pa gid ang aton pagsimba sa Adlaw nga Inugpahuway.
Ikatatlo: Ang Langitnon nga Mga Pagpangamlig Ginahatag Kon Kita Matarong
Bilang bahin sang langitnon nga plano sang Dios, ginbugayan kita sang dulot sang Balaan nga Espiritu. Ining dulot “amo ang pag-angkon sang kinamatarong, kon ang tawo takos, sang pag-upod sang Balaan nga Espiritu.”28 Ining miyembro sang Pangulohang Dios nagaalagad bilang nagalimpyo nga bagay kon ang ebanghelyo nauna sa aton mga kabuhi. Siya man ang tingog sang pagpaandam batok sa malaut kag tingog sang pagpangamlig batok sa katalagman. Samtang kita nagapanakayon sa kadagatan sang kabuhi, ang pagsunod sa mga pagpabatyag sang Balaan nga Espiritu kinahanglanon. Ang Espiritu magabulig sa aton nga maglikaw sa mga pagsulay kag mga katalagman, kag magpasulhay kag magtuytoy sa aton lampuwas sa mga pagtilaw. “Ang bunga sang Espiritu amo ang pagpalangga, kasadya, paghidaet, pagkamainantuson, pagkamalolo, pagkamaayo, pagtuo.”29
Ang pagtuman sang sagradong mga prinsipyo sang ebanghelyo magatugot sa aton nga mangin takos para sa templo, makapasarang sa aton sa pag-agum sang kalipayan sa sining kabuhi, kag magatuytoy sa aton pauli sa aton langitnon nga puluy-an.
Palangga kong mga kautoran, ang kabuhi di-mahapos, kag ini wala ginbuot nga mangin mahapos. Ini panahon sang pagtilaw. Kasubong sa daan nga mga barko sa dulungkaan sa Bristol, may mga tion nga hunas ang tubig kag ang tanan nga nagapalutaw sa aton sa sining kalibutan daw sa nadula. Sarang kita nga mabara kag magtakingking. Sa tunga sang amo nga mga pagtilaw, ginapromisa ko sa inyo nga ang pagtuman kag pagpabilin sang takos para sa templo nga mga kabuhi magapabilin sang tanan nga importante sa inyo kabuhi. Ang matam-is nga mga bugay sang paghidaet, kalipayan, kag kasadya, upod ang bugay sang kabuhing walay katapusan kag selestiyal nga himaya upod sa aton Langitnon nga Amay kag sang Iya Anak, si JesuCristo, maangkon naton. Nagasaksi gid ako sa ngalan ni JesuCristo, amen.