Na Cava na Vuna Me Salatu Kina ni Veiyalayalati
E duatani na salatu ni veiyalayalati ni sa cecere ka tawamudu na kena inaki.
Ena gauna ni nona cakacaka vakalotu, a vulica ka vakavulica o Peresitedi Russell M. Nelson na veiyalayalati ni Kalou vata kei ira na Luvena. O koya e vakaraitaki serau ni dua e lako tu ena salatu ni veiyalayalati. Ena imatai ni nona vosa vaka Peresitedi ni Lotu, a kaya o Peresitedi Nelson:
Na nomuni dinata mo ni muria na iVakabula ena nomuni cakava na veiyalayalati kei Koya ka qai maroroya tiko na veiyalayalati oqori ena tadolava na katuba ki na veivakalougatataki vakayalo yadua kei na madigi me nodra na tagane, yalewa, kei ira na gone ena veivanua kecega.
“… Na cakacaka tabu ni valetabu kei na veiyalayalati o cakava e kea era sa idola me qaqaco na nomu bula, nomu vakamau kei na matavuvale, kei na nomu gumatua mo vorata rawa na ravuravu ni meca. Na nomu sokalou e valetabu kei na kena veiqaravi baleti ira nomuni qase e liu ena vakalougatataki kemuni ena levu ni nomu ivakatakila kei na vakacegu ka na vaqaqacotaka na nomu dinata mo tiko ena salatu ni veiyalayalati.”1
Na cava na salatu ni veiyalayalati? Sai koya na salatu duadua ga e mua ki na matanitu vakasilesitieli ni Kalou. Eda kalawa ki na salatu ena katuba ni papitaiso ka “toso ki liu ka tudei vei Karisito, ena taucoko ni nomudou vakanuinui, ka mo dou lomana na Kalou kei ira na tamata kecega [oi rau na vunau levu] … me yacova na ivakataotioti.”2 Ena ilakolako ena salatu ni veiyalayalati (ni na yaco ga, me uabaleta na bula oqo), eda na ciqoma na cakacaka vakalotu kece kei na veiyalayalati ki na veivakabulai kei na bula vakacerei.
Na noda yalodina ena veiyalayalati o ya meda cakava na lewa ni Kalou “ka talairawarawa ki na nona ivakaro ena ka kecega e vakaroti [keda] kina.”3 Ni vakamuri na ivakavuvuli kei na ivakaro ni kosipeli i Jisu Karisito ena veisiga yadua sai koya na ilakolako marautaki duadua ka veivakacegui dina ni noda bula. Dua mada ga, ena calata na tamata e vuqa sara na veileqa lelevu kei na rarawa. Meu taura mada e dua na ivosavosa vakaqito. Ena tenisi, e dua tiko na ka e vakatokai me nomu cala ga. Oqo me vaka na ravuta na polo e rawarawa ki na neti se cala vakarua ni ravuravu: Na nomu cala ga sai koya e vakatokai na kena e cakava ga o dauqito ka sega ni vakavuna yani o kenai isa kadua.
E vakavuqa na noda leqa kei na ibolebole eda cakava ga vei keda, na isau ni digidigi cala, se meda kaya na isau ni “nomu cala ga.” Ni da vakasaqara gumatua yani na salatu ni veiyalayalati, eda calata galugalu ga e vuqa na “nomu cala ga.” Eda kalawa tani mai na veimataqali ituvaki ni veivakatotogani. Eda sa sega ni lutu ki na ikeli ni itovo lawaki. Eda takosova yani na ikeli sega na botona ni veika cala kei na tawavakabauta. Eda lako siviti ira na tamata kei na veika, ke ra kilai levu tu, ena rawa me vakacacana na noda bula vakayago ka vakayalo. Eda drotani mai na digidigi e vakamavoataka se vakaluluqataki ira na tamata ka meda sa taukena ga na itovo ni bula vakaivakarau kei na veiqaravi.4
A kaya vakainaki o Elder J. Golden Kimball, “Au sega beka ni [dau] lako ena salatu dodonu ka rabalailai, ia au dau [tovolea] meu kosova ena kena wasoma au rawata.”5 Ena kena gauna e bibi cake, au vakabauta ni na duavata kina o Brother Kimball ni tiko ga kina, sega walega ni kosovi, na salatu ni veiyalayalati sa noda inuinui cecere duadua meda drotani kina mai na rarawa e drotaki rawa ena kena imatai ka gumatua rawa mai na rarawa sega ni drotaki rawa ni bula oqo me kena ikarua.
Eso era rairai kaya, “Au rawa ni digidigi dodonu keu papitaiso se sega; au sega ni gadreva na veiyalayalati meu dua kina e dokai ka bula rawati au.” E dina sara, e vuqa era sega ni tiko ena salatu ni veiyalayalati, era vakaivalavala e rokataka tiko na digidigi kei na cau era cakava o ira era tiko ena salatu. O rairai kaya era sa tamusuka na veivakalougatataki ni lako tu ena salatu ni “veiyalayalati-vakaivakarau” Sa qai cava beka, na duidui ni salatu ni veiyalayalati?
Na ka dina, na duidui e duatani sara ka tawamudu. E oka kina na ituvaki ni noda talairawarawa, na ivakarau ni yalodina ni Kalou vei keda, na veivuke vakalou eda dau ciqoma, na kalougata e vauci ki na sokomuni vaka tamata ni veiyalayalati, ka kena bibi duadua, na noda rawata na bula tawamudu.
Talairawarawa Yalodina
Na imatai sai koya na ituvaki ni noda talairawarawa vua na Kalou. Sega walega ni da sa loma vinaka kina, eda sa yalodina vakalou meda bulataka na vosa yadua sa lako mai na gusu ni Kalou. Ni da sa papitaiso, “sa vakaraitaka vei ira na luve ni tamata ni sa vakayalomalumalumutaki koya vua na Tamada ena bula vakayago oqo, ka vakadinadinataka vua na Tamada ni na talairawarawa vua ka muria na nona ivakaro.”6
Ena veiyalayalati, eda sa gadreva meda drotani rawa mai na caka cala se meda sa lewa dodonu. Eda ciqoma ni da sa na soli itukutuku vua na Kalou baleta na noda digidigi kei na noda bula. Eda taura vei keda na yaca i Karisito. Eda sa vakanamata vei Karisito—ena noda qaqa tiko ena ivakadinadina baleti Jisu ka tarai cake ena ivakarau ni bula i Karisito.
Ena veiyalayalati, sa yaco na talairawarawa ki na ivakavuvuli ni kosipeli me vakawakana ki yaloda dina. Au kila vinaka e dua na veiwatini, ena gauna ni nodrau bula vakawati, sa sega tu ni laki Lotu o yalewa kei watina tagane a sega sara ni bau lewena na Lotu. Au na vakatokai rau me o Meri kei Joni, sega ni yacadrau dina. Ni ra sa basika mai na gone ki na nodrau bula, sa vakila o Meri na gagadre me na susugi ira, me vaka e kaya na ivolanikalou, “ena vunau kei na ivakavuvuli ni Turaga.”7 A veitokoni kina o Joni. A cakava o Meri eso na solibula bibi me tiko e vale ka vakavulica na kosipeli ena kena veigauna tudei. A vakadeitaka o koya me ratou gumatuataka na vuvale na sokalou ena Lotu kei na itaviqaravi. Rau sa itubutubu vakaraitaki vinaka o Meri kei Joni, kei ratou tubu na luvedrau (ra gonetagane gugumatua) ena vakabauta kei na yalodina ki na ivakavuvuli kei na itagede ni kosipeli.
E ratou a marau sara na itubutubu i Joni, na tubudratou na gonetagane, ena vuku ni bula cecere kei na nodratou rawa-ka na makubudrau, ia ena vuku ni kena saqati na Lotu, e ratou sa gadreva me vakacaucautaki na rawa-ka oqo ki na nodrau kila vakaitubutubu o Joni kei Meri. Dina ga ni sega ni lewe ni Lotu o Joni, a sega ni vakatara me sega ni bolei na lewa o ya. A vakadeitaka ni ratou sa vakadinadinataka tiko na vua ni ivakavuvuli ni kosipeli—na veika rau sa sotava tiko na luvena tagane ena lotu vakakina na veika sa yaco tiko e vale.
O Joni vakai koya a vakauqeti ena Yalo, ena loloma kei na ivakaraitaki nei watina, kei na nodratou veivakauqeti na nona cauravou. Toso na gauna, a papitaiso o Joni, ka ra mamarau na lewe ni tabanalevu kei na itokani.
Dina ga ni nodrau bula a sotava na ibolebole kei na nodrau cauravou, e rau vakadeitaka e lomadrau taucoko o Meri kei Joni ni a veiyalayalati dina ga ni kosipeli sa mai waka ni nodratou kalougata. E ratou sa raica na vosa ni Turaga vei Jeremaia sa mai vakavotukanataki ena nodratou bula na luvedrau vakakina na nodrau bula: “Kau na tugana na noqu vunau ki na lomadra, kau na vola talega ki na yalodra; ia kau na yaco meu nodra Kalou ka ra na yaco ko ira mera noqu tamata.”8
Vauci vua na Kalou
E dua tale na ituvaki cecere ni salatu ni veiyalayalati sai koya na noda veimaliwai kei na Kalou. Na veiyalayalati sa solia mai na Kalou kivei ira na Luvena ena sega walega ni dusimaki keda kina. Era vauci keda vei Koya, me rawa ni na vakamalumalumutaki vuravura ena vukuda.9
Dua na gauna au a wilika e dua na itukutuku ni dua na dauvola niusiveva luluqa a vakamacalataka ni sala eda veipapitaisotaki kina baleti ira na mate sai koya noda tabadromuca e wai na rola ni filimu. Sa qai oka kece na yaca oqori era tiko ena maikorofilimu ni ra sa papitaiso. Na ituvatuva o ya ena daumaka, ka dodonu vakaoti, ia e vakuwa na kilikili tawayalani ni yalo yadua kei na bibi cecere ni veiyalayalati yadua vata kei na Kalou.
“E kaya o [Jisu] … : Mo dou curu ki na matamata ni koro qiqo; ni sa qiqo na matamata ni koro ka rabailailai na sala sa basika ki na bula, a ra sa lewelailai sa kunea.”10 Ena vosa vakaibalebale, na matamata oqo sa qiqo e rawa ni curu vakayadudua ga kina na tamata. Na tamata yadua ena veiyalayalati vakai koya ga vua na Kalou ka kena isau ena ciqoma mai Vua e dua na veiyalayalati, ena yacana, me vakararavi vakaoti kina o koya ena gauna oqo kei na tawamudu. Ena cakacaka vakalotu kei na veiyalayalati, “ena vakatakilai mai na kaukauwa ni bula vakalou” ena noda bula.11
Veivuke Vakalou
Oqo e veimuataki meda nanuma tiko na ikatolu ni kalougata ni salatu ni veiyalayalati. Sa vakarautaka na Kalou e dua na isolisoli tawa vakamacalataki rawa mera vukei kina na cakava na veiyalayalati mera daumaroroya na veiyalayalati: na isolisoli ni Yalo Tabu. Na isolisoli oqo sai koya na dodonu ki na veitokani, veitaqomaki, kei na veidusimaki ni Yalo Tabu.12 Ni sa vakatokai talega me Dauveivakacegui, na Yalo Tabu sa “veivakasinaiti ena inuinui kei na loloma e taucoko.”13 Ni “sa kila na ka kecega ko Koya na Dauveivakacegui, a sa dau tukuni Tamada kei na Luvena.”14 o Koya eda sa yalataka meda dau vakadinata.15
Ena salatu ni veiyalayalati eda sa kunea talega kina na kalougata bibi ni veivosoti kei na vakasavasavataki mai na caka cala. Oqo na veivuke e lako duadua ga mai na loloma soliwale vakalou, e vakayacora na Yalo Tabu. “Ia oqo na ivakaro,” e kaya na Turaga, ,”Mo ni veivutuni, koi kemuni kecega mai na iyalayala kei vuravura, ka lako mai vei au ka papitaisotaki ena yacaqu, mo ni vakatabui kina ena isolisoli ni Yalo Tabu mo ni duri ka sega ni tauvi duka kina e mataqu ena siga mai muri.”16
Vakasokumuni kei Ira na Tamata ni Veiyalayalati
iKava, o ira sa sasaga tiko ki na salatu ni veiyalayalati era na kune kalougata tiko vakayadua ena veimataqali veisokumuni vakalou sa lesi kina. Na veiparofisai ni vakasokumuni vakayago vei ira na mataqali i Isireli sa veisebayaki ki na nodra vanua era sa taukena sa volai tu ena ivolanikalou raraba.17 Na vakavotukana ni veiparofisai oqori kei na kedra yalayala sa yaco tiko oqo ena nodra sokumuni na tamata ni veiyalayalati ki na Lotu, na matanitu ni Kalou e vuravura. E vakamacalataka o Peresitedi Nelson, “Ni da tukuna tiko na vakasokumunieda sa kaya tiko na ka bibi dina oqo: ni luvena yadua na Tamada Vakalomalagi, ena yasa ruarua ni ilati, sa dodonu mera na rogoca na itukutuku ni kosipeli vakalesuimai i Jisu Karisito.”18
Sa vakarota na Turaga vei ira na lewe ni Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai me: “dou tucake ka cila yani, me ivakaraitaki vei ira na veimatanitu kecega na nomudou rarama; … ia me yaco na vakasoqoni vata ena vanua ko Saioni kei na kena veiteki, me baleta na veitaqomaki, ka ivakaruru mai na cava; kei na cudru ena gauna ena sovaraki mai kina ena kena sosoko ki vuravura taucoko.”19
Sa yaco tale tikoga e veimacawa e dua na sokumuni ni tamata ni veiyalayalati ki na vale ni masumasu ena siga ni Turaga, meda sa qai “qarauni [keda] vakavinaka me kakua ni tauvi [keda] na duka ni ka vakavuravura.”20 Sa sokumuni ni kena tauri na madrai ni sakaramede kei na wai me ivakananumi ni Veisorovaki i Jisu Karisito ka sa gauna talega ni “lolo ka masu ka veivosakitaka baleta na tiko vinaka ni [yaloda].”21 Niu se itabagone, o au duadua ga au lewe ni Lotu ena noqu kalasi e koronivuli. Au a marautaka na veimaliwai ni tokani vinaka e koronivuli, ia au a raica niu a vakararavi vakalevu ga ena sokumuni oqo ena veimacawa meu vakabulabulataki ka vakavoui vakayalo, ka vakakina vakayago. Sa vakaidina sara na noda vakila na kena yali na sokumuni tudei oqo ena gauna ni mate raraba, kei na noda guta tiko na gauna namaki meda soqoni vata tale mai me vaka e liu.
Era sokumuni na tamata ni veiyalayalati ki valetabu, na vale ni Turaga, me tauri na cakacaka tabu, veivakalougatataki, kei na ivakatakila cecere sa tu kina. E vakatavulica na Parofita o Josefa Simici: “Na cava beka na inaki ni nodra sokumuni, na tamata ni Kalou ena yabaki cava ga e vuravura? Na kena inaki bibi duadua o ya me tara vua na Turaga e dua na vale me rawa kina Vua me vakatakila vei ira na Nona tamata na cakacakatabu vakalotu ni Nona matanitu, ka vakavulica vei ira na tamata na sala ni veivakabulai; ni tiko eso na cakacakatabu vakalotu kei na ivakavuvuli, ni gauna era vakavulici ka vakatovotovotaki kina, e dodonu me caka ena vanua se dua na vale e tara ena inaki ko ya.”22
Taukena na Yalayala ni Veiyalayalati
Na kena itini, na kena sasagataki ga na salatu ni veiyalayalati eda sa taukena kina na veivakalougatataki i Eparama, Aisake, kei Jekope, na veivakalougatataki cecere ni veivakabulai kei na bula vakacerei e solia duadua ga na Kalou.23
Na itukutuku vakaivolanikalou baleti ira na tamata ni veiyalayalati sa dau vakaibalebaletaki tiko vei ira na kawa dina i Eparama e vakatokai tu me “kawa i Isireli.” Ia o ira na tamata veiyalayalati era oka kece talega kina o ira era sa ciqoma na kosipeli i Jisu Karisito.24 A vakamacalataka o Paula:
“Ni sai Karisito dou sa vakasulumi kemudou kina, oi kemudou yadua sa papitaisotaki vei Karisito.
“Ia kevaka dou sa nei Karisito, dou sa qai kawa i Eparama, kei nai taukei me vaka na vosa ni yalayala.”25
O ira era sa yalodina ki na nodra veiyalayalati “era na lako mai ena nodra tucake tale na bula dodonu.”26 Sai ira sa “uasivi sara ena vuku i Jisu na dauveivakaduavatataki ni veiyalayalati vou. … Ko ira oqo sai ira sa yago vakasilesitieli, a nodra lagilagi sa vaka na matanisiga, io na lagilagi ni Kalou, sa uasivia na ka kecega.”27 “Ia, sa nodra na ka kecega, se na bula se na mate, se na veika sa tu oqo se na veika ena qai yaco mai, sa nodra kece ka ra sa nei Karisito, ka sa nona na Kalou na Karisito.”28
Meda sa rogoca na kaci ni parofita meda tiko ga ena salatu ni veiyalayalati. A raici keda kei na noda gauna o Nifai ka vola: “Ka sa yaco niu sa raica koi au ko Nifai, na kaukauwa ni Lami ni Kalou, ni sa sobuti ira na yalododonu ni lotu ni Lami, kei ira na nona tamata ni veiyalayalati na Turaga, ka ra sa veiseyaki tu e delai vuravura ka ra sa vakaiyaragi tu ena ivalavala dodonu kei na kaukauwa ni Kalou ena lagilagi cecere.”29
Au reki kei Nifai ni, “sa daurekitaka talega na yaloqu na nona veiyalayalati na Turaga.”30 Ena Sigatabu ni Mate oqo, au sa vakadinadinataki Jisu Karisito, ni nona Tucaketale sa noda inuinui ka veivakadeitaki tawasaqati rawa ni veika kece sa yalataki tu ena salatu ni veiyalayalati. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.