Na Rarama ni Kosipeli ni Dina kei na Loloma
Au vakadinadinataka ni rarama ni kosipeli ni dina kei na loloma sa cila serau tu e vuravura taucoko nikua.
Na serenilotu totoka ni Yalo Dodonu Edaidai na “Na Veivanua Rogoca Tu!” e katona vinaka tu na loma katakata kei na marau levu ena vuku ni sa vakatetei yani ki vuravura taucoko na taucoko ni kosipeli. Ena sere ni lotu oqo eda lagata kina:
Na veivanua rogoca Tu! Rogoca na domo mai lomalagi
Ena veivanua kecega mera reki kina na tamata kecega!
O ira na agilosi lagilagi era kailavaka na kena itale:
Na Dina sa vakalesuitale mai!1
O Louis F. Mönch, ka vola na veivosa ni marau oqo, e dua ka saumaki ki na Lotu mai Jamani ka vola na veivosa veivakauqeti ni sere ni lotu ena nona a bula voli mai Siwitiseladi ena nona veiqaravi vaka daukaulotu tu mai Iurope.2 Na marau ka vure mai na vakadindinataki ni kena vakayacoka e vuravura na Veivakalesui Mai e cavuti vakamatata ena vei qaqa ni sere oqo:
Era tagi na veivanua ni ra vakayayamo ena butobuto;
Ka ra yadrayadravaki, me kida mai na mataka.
Oti na bogi, meda marau kecega.
Na Dina sa tiko tale oqo e vuravura!3
Ena vuku ni tekivutaki ni Veivakalesui Mai voleka ni 200 na drau na yabaki sa oti, na “na rarama ni kosipeli ni dina kei na loloma”4 e sa cila ramase tu e vuravura taucoko ena gauna oqo. Na Parofita o Josefa a vulica ena 1820, kei na milioni tale mai na gauna o ya era sa vulica, ni Kalou sa “solia vakalevu vei ira kecega na tamata, ka sa sega ni dau veivakadirideini,”5
Ni oti toka na yavutaki ni Lotu ena iotioti ni tabagauna oqo, a vosa na Turaga vei Josefa Simici ka vakaraitaka na levu ni Nona loloma vei keda ni tukuna:
“Raica, koi Au na Turaga, au sa kila tu na veika rarawa ena yaco vei ira na kai vuravura, au sa kacivi Josefa Simici Lailai kina na noqu tamata ka vosa vua mai lomalagi, ka solia vua na ivakaro; …
“Io na noqu veiyalayalati tawavakaiyalayala me na vakataudeitaki;
“Io na taucoko ni noqu kosipeli me ra na vunautaka yani ko ira na malumalumu kei na tamata wale ki na iyalayala kei vuravura.”6
Ni oti na kena ciqomi na ivakatakila oqo, era a tekivu kacivi na daukaulotu ka talai yani ki na vuqa na veimatanitu e vuravura. Me vaka ga na nona namaka tu mai na parofita o Nifai, na itukutuku ni kosipeli vakalesuitale mai sa tekivu me vunautaki “ena kedra maliwa na veimatanitu, veimataqali, duivosavosa, kei ira na tamata.”7
“Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalo Dodonu Edaidai e a tauyavitaki vakaivola ena dua na vale kau lailai ena vualiku kei Niu Ioka ena 1830.
“E a taura e 117 yabaki—me yacova na 1947—me tubu kina na Lotu mai na iwiliwili taumada e ono ki na dua na milioni na lewena. O ira na daukaulotu era a tiki ni Lotu ena kena tauyavu, ka qai tete yani ena 1837 ki na veiqele Vakaitaukei e Amerika, ki Kenada kei na taudaku ni vanua ni Vualiku kei Amerika ka yaco ki Igiladi. Sega soti ni dede, era sa tekivu cakacaka na daukaulotu ena vanua vaka Iurope ka dewa vakayawa yani ki Idia kei na Veiyanuyanu ena Pasifka.
“E a mai yacova na rua na milioni na iwiiwili ni lewenilotu ni oti e 16 na yabaki ki muri, o ya ena 1963, kei na tolu na milioni ena loma ni walu tale na yabaki.”8
Ni dusia tiko o Peresitedi Russell M. Nelson wale tikoga oqo na tubu totolo ni Lotu a kaya kina vakaoqo “Nikua, na cakacaka ni Turaga e Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai sa toso tiko ki liu vakatotolo sara. Na vunilagi ni Lotu e na sega ni vakatauvatani rawa.”9
Na Vakalesuitale Mai ni taucoko ni kosipeli i Jisu Karisito, na tauyavutaki tale ni Lotu bula ni Turaga e vuravura, kei na kena tubu veivakurabuitaki mai na gauna o ya, sa mai rawa ni tiko kina e vuravura taucoko na veivakalougatataki ni matabete. Na veicakacaka vakalotu tabu kei na veiyalayalati ka semati keda vua na Kalou, ka vakatikori keda ena salatu ni veiyalayalati, e vakatakila mai vakamatata “na kaukauwa ni bula vakalou.”10 Ena noda vakaitavi ena veicakacaka vakalotu tabu oqori me baleti ra na bula kei ira na mate, eda sa vakasokumuni Isireli tiko kina ena yasa ruarua ni ilati ka vakarautaki vuravura ki nai Karua ni Lako Mai ni iVakabula.
Ena Epereli ni 1973, keitou biuta mai na neitou vanua vakaitaukei mai Argentina me laki vauci ena valetabu. Me vaka ni a sega na valetabu e loma taucoko i Latina qali vei Amerika ena gauna o ya, keitou a vukaca mai e sivia ni 6,000 na maile (9,700 km) me vauci ena valetabu e Salt Lake. Dina ga niu a se qai yabaki rua tiko ena gauna o ya ka sega soti ni vakila vakavinaka na taucoko ni veika sotavi vakasakiti o ya, e tolu na ka a makare vinaka tu ena noqu vakanananu mai na ilakolako oya ka sa dau tikoga vei au.
Kena imatai, au nanuma na noqu a vakadaberi volekata na katubaleka ni waqavuka ka irova sobu tu na vei o vulavula era.
O ira na vei o totoka, ka ramase era solega tu na noqu vakanananu me vaka eso na polo vauvau vakaitamera.
E dua tale ka sa dau tu ga ena noqu vakanananu sai koya eso na tamata rairai-lasa ena dua na rara ni veivakamarautaki ena yasana ko Los Angeles. Na tamata vaka o ya sa dau dredre me guilecavi.
Ia e bibi cake sara na ivakatakarakara ramase ka guilecavi dredre oqo:
Au nanuma vakavinaka na noqu tiko ena dua na rumu tabu ni Vale tabu e Salt Lake na vanua ka vakayacori kina na veivauci vakaveiwatini kei na matavuvale me baleta na gauna oqo kei na tawamudu. Au nanuma na icabocabo ni soro totoka ni valetabu ka nanuma lesu na ramase ni matansiga ni curu basikata mai na katubaleka e taudaku ni rumu. Au a vakila ena gauna o ya, ka yacova mai oqo, na katakata, veitaqomaki, kei na veivakacegui ni rarama ni kosipeli ni dina kei na loloma.
Na veika vata au a vakila o ya a mai vakadeitaki tale e lomaqu ena 20 na yabaki ki muri, niu curuma na valetabu meu vauci tale vakadua–ena gauna oqo vua na yalewa ka na yaco me watiqu ena gauna oqo kei na tawamudu. Ia, ena gauna oqo, e a sega ni gadrevi me keirau vukaca e udolu na kilomita, baleta na valetabu e Buenos Aires Argentina sa mai tara ka vakatabui, ka dua ga na sala-motoka lekaleka mai na neirau itikotiko.
Ni oti e ruasagavulu na yabaki mai na neirau vakamau kei na vauci, keirau a kalougata me keirau taleva tale na valetabu vata o ya, ia ena gauna oqo vata kei luvei keirau yalewa totoka, ka vauci vata vaka vuvale baleta na gauna oqo kei na tawamudu.
Niu vakananuma lesu na veigauna tabu vakaoqo ni noqu bula, au sa dau luvuci ena marau e levu ka tudei. Au a vakila ka tomani na noqu vakila tiko na nona loloma na Tamada mai Lomalagi dauloloma, e kila na noda gagadre vakayadua kei na gagadre dina ni lomada.
Ni vosa baleta na vakasokumuni nei Isireli ena iotioti ni veisiga, e kaya kina na Turaga ko Jiova: “Kau na tugana na noqu vunau ki na lomadra, kau na vola talega ki na yalodra; ia kau na yaco meu nodra Kalou ka ra na yaco ko ira mera noqu tamata.”11 Au vakavinavinaka tawamudu baleta niu a se gone ga sa tekivu me veivakayarayarataki vakatitobu e lomaqu na lawa ni Turaga ena veicakacaka vakalotu tabu ena Nona vale tabu. Sa ka bibi me kilai ni o Koya e noda Kalou, ka da sa Nona tamata, se mani vakacava na ituvaki e wavoliti keda tu, ke da yalodina ka talairawarawa ki na veiyalayalati eda sa cakava oti, sa rawa meda “ovici tu ka tawamudu ena liga ni nona loloma.”12
Ena soqoni ni marama ni koniferedi raraba ni Okotova 2019, a kaya kina o Peresitedi Nelson, “Noda sasaga kece me da veiqaravi, vunautaka na kosipeli, vakataucokotaki ira na Yalododonu, ka vueti ira na mate, era na laki sotasota kece ena valetabu.”13
Ena koniferedi vata o ya a vakavulica kina o Peresitedi Nelson: “Ka dina sara, na valetabu sa ka talei duadua ena Veivakalesui Mai. Na kena veicakacaka tabu vakalotu kei na veiyalayalati era sa tiki bibi ni nodra vakarautaki na tamata era sa vakarau tu me ra kidavaka na iVakabula ena iKarua ni Nona Lako Mai.”14
Na Veivakalesui Mai ka sa vakacagau tiko e sa vakatakilakilataki ena tara kei na vakatabui vakatotolo ni veivaletabu mai na kena ka dau yaco mai liu. Ni da veivakasokumuni ena yasa ruarua ni ilati, ni da solibula ka veiqaravi ka vakayacora me tiki bibi ni noda bula na valetabu, na Turaga sa tarai keda cake tiko vakaidina–sa tarai ira tiko na Nona tamata ni veiyalayalati.
Sa lagilagi dina, mai na idabedabe vakatui mai cake
Na iserau ni rarama ni kosipeli ni dina kei na loloma!
Serau me vaka na siga, na rarama vakalomalagi oqo
Cilava na veivanua kecega nikua.15
Au vakadinadinataka ni rarama ni kosipeli ni dina kei na loloma sa cila serau tu e vuravura taucoko nikua. Na “cakacaka vakurabui dina sara” ka tukuna mai liu na parofita ko Aisea16 ka raica ko Nifai17 sa yaco tiko vakatotolo sara, ena gauna veibolei sara mada oqo. Me vaka na nona cavuta vakaparofisai ko Josefa Simici: “Na iVakatagedegede ni Dina sa mai tarai cake; ena sega na liga tawa savasava me na tarova na cakacaka ena kena toso ki liu … na inaki ni Kalou ena yaco kusarawa, ka na kaya o Jiova sa Cecere sa vakayacori oti na cakacaka.”18
Taciqu kei na ganequ, meda yalorawarawa mada ka digitaka nikua meda vakaogai keda kei na noda matavuvale me rogoca na domo mai lomalagi, io na domo ni noda iVakabula. Meda caka ka maroroi veiyalayalati mada kei na Kalou ka na vakadeitaki keda matua ena salatu ni na kauti keda lesu ki na Nona i serau, ka rekitaka na veivakalougatataki ni rarama lagilagi ni dina ni Nona kosipeli. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.