Te Bwai ae te Kabanea ni Kakannato
Ngaira n tatabemaniira ti nakon Kristo ma motinnano aika aki bibitaki n Ana euangkerio.
E taekinaki ni koroboki aika a tabu rongorongon te tia tautaeka ae kaubwai man kairake ngke e biri nakon Iesu, ao ni katorobubua i waena, ma te nano ae itiaki, e titirakina Iesu, “Tera te bwai ae N na karaoia bwa e aonga n reke i rou te maiu are aki toki?” Imwiin rinanoakin tuua ake e a tia teuaei n kawakin ma te kakaonimaki, Iesu e a tuanga te mwaane aio bwa e na kaboonakoi ana bwai ni kabane, e na anga te mwane nakoia kainnano, e tabeka ana kaibangaki, ao n Iria. Mataatan te taeka ni kairi aio e a karika te tia tautaeka aio e ngae ngke e boobuaka ana kau—a mwaitoro waena, ao e a nako ma te nano ae rawawata kioina, bwa e taekinaki ni koroboki aika tabu “A bati Ana bwai.”1
Ni koauana, aio bon te kauring ae kakaawaki ibukin kamanenaan kaubwaia ao kainnanoia aomata aika a kainano. Ma n tokina bon te karaki iaon te anganano ae bwanin, te nano ae e aki tiatianaki nakon te Atua ao Ana kaantaninga ibukira. Ngkana iai kaubwaira ke akea, ngaira n tatabemaniira nako ti na riai n roko nakon Kristo ma te kakaonimaki nakon ana euangkerio n aron are e kantaningaaki mai iroun te mwaane ni kairake aio. N aia kakaraki kairake ni boong aikai, ti riai n kaotia i nanora bwa ti na kabaneira “inanona.”2
N ana koroboki ae kakauringaaba, C.S Lewis e katamneia te Atua ae taetae nakoira ni kangai: “‘I aki tangira … am tai … [ke] am mwane … [ke] am mwakuri, [n aron ae] I [ti] Tangiriko. [Te kai are ko korobaaia.] I aki tangiria bwa kona korea mwaangana ikai ao ikekei … , I tangiria bwa e na bwaka ni [kabane] inano. [Ao te wii arei.] I aki tangiria bwa [e], na kaitiakaki wiiu, ke e na bonotaki, ke e na [kanoaaki]. I tangiria bwa e na [koutaki]. [Ni bon arona raoi, I tangiria bwa] [kona anganai] ae bon ngkoe. … [Ao] N na anganiko te nano ae boou. Ni koauana, N na anganiko Ngai: au … kantaninga e na riki bwa [am kantaninga].’”3
Ni kabane ake a taetae nakoira n te maungatabu ni kabuta aio a na kabwarabwara, n aro aika a kakaokoro, ana reirei Kristo nakon te kaubwai ae kangai: “Nakon am Tia Kamaiu. Nakomai n arom ae bwanin ma nanom ni kabane. Tabeka am kaibangaki, e ngae ngke e taraa n rawawata, ma Iriiria.”4 Ao ana bane n taekinna bwa n abanuean te Atua, bon akea te kabwara bae, akea te teitei, akea te tanrikaaki. Nakoia naake a bubuti te kariaiakaki ibukin taunakin aia karo ae mate ke ni kaboo nakoia tabeman kaain te utu, ana kaeka Iesu e bon kairoro ao e mataata. “Katuka anne nakoia tabeman,” E taku. “Akea ane e katoka baina i aon te barau n taua rikaki, ae tau i bukin uean te Atua.”5 Ngkana ti tuangaki bwa ti na karaoi bwaai aika a kanganga, e ngae ngke bwaai ake a kaitara ma baike a tangiri nanora, uringnga bwa te kakaonimaki are ti tuea iai nakon ana mwakuri Kristo e na riki bwa ara anganano ae kakannato inanon maiura. Ao, e ngae ngke Itaia e kamatoa nakoira bwa e tauraoi “n aki kainnanoa te mwane ao n akea boona”6—ao ngaia—ti riai n tauraoi, n aron are e taku T.S. Eliot, bwa e na moanibwai “i aon bwaai nako.”7
E koaua, e bane n iai anuara ke kabwakara ke arora mai mwaina are e na kona n tukira mani kabanean korakorara n te mwakuri aio. Ma te Atua bon Tamara ao e na bon kabwarai ma ni mwanuokin buure ake ti a tia ni kiitan, tao ibukina e bati ukoukoran kabwaraan ara bure mai i Rouna. N aro nako, bon iai buokara mairoun te Atua n te aua are ti namakinna iai bwa ti na bita anuara. Te Atua e angan Tauro te “nano ae okoro.”8 Etekiera e wetea Iteraera ni kabanea bwa e na kanakoi aron maiuna ngkoa ao ma ni “karekea … te nano ae boou ao te tamnei ae boou.”9 Aramwa e bubuti karekean te “bitaki ae korakora.”10 are e na kakorakora te tamnei, ao boni Iesu are e reirei bwa “ngkana e aki manga bungiaki te aomata ao e aki kona n noora Uean te Atua.”11 E koaua bwa reken te bitaki ao maiuakinan te maiu ae tamaroa riki bon teuana mai ibuakon ana bwaintangira te Atua nakoia aomata ake a ukoria.
Raoraora, inanon ara tai aei ti kunei aekakin nako te maenako ao taabo aika bwenauaki, tiete ao tiabutiete, kinaakim ikai ao kakaean kinaakim ikekei, e riaon ae tau anua n aki iraorao a roko n taabo nako. Ti na bae n titirakiniira ngkana te maiu ae “rietata man tabu”12 n te maiu, ni kabongana ana taeka Beretitenti Nelson, bon te bwai ae ti kona ni ukoukoria? Ngkana ti karaoa aio, ti na kona n uringa te tai ae tamaroa n ana Boki Moomon are a titiraki aomata ao a kaeka te titiraki aei ma te nanomatoa:
“Ao e a koro bukina bwa bon akea te itabaraaraa imarenaia aomata ni kabane, n aaba ni kabane; … ibukin tangiran te Atua are e maeka inanoia aomata.
“Ao akea te bakantang, waaki ni kauntaba, … ke aekan nako te waaki ni kaibwabwaru; ao e koaua bwa bon akea riki te botanaomata n ai aroia ae a kukurei i buakoia aomata nako ake a karikaki ni bain te Atua.
“Bon akea taan iraa, ke taan tiriaomata, ao akea naba Reimwanaite, ke aekan reeti riki n aomata, ma a katiteuanaki, natin Kristo, ao taan bwaibwai n uean te Atua.
Ao ai kakabwaiara ngaiia!”13
Tera te kiing nakon maiuakinan te maiu ae rauaki man kakukurei? E katuruturuaki raoi inanon teuana te kibu n taeka: “Ana tangira te Atua … e bon maeka inanoia aomata.”14 Ngkana ana tangira te Atua ti bwainna i nanon maiura, n ara reitaki i marenara ao n tokin ara taratara i bukia aomata ni kabane, e na mauna te waaki ni kakaokoroaki, te kataorikaki, ao te kaokoroaki n te katei ma rabakau aika a boou, ao e rikirake te rau. Aio raoi te bwai ae e kona n noraki n teuana te katoto n Ana Boki Moomon. Ai akea Remwanaite, ke Iakobwaite, ke Iotebwaite, ke Tioromwaite. Akea “-ite” ni kabanean te ara. Ai ti teuana te reeti ae a kinaaki iai aomata. A bane n riki, n aron are taekinaki, bwa “natin Kristo.”15
E koaua, ti taekinna ikai te moan tua ae moan te korakora are e anganaki te utu—bwa ana tangira te Atua, n akea te tabwarabwara ma iangoana riki, e na moanibwai i aon bwaai nako.16 Tangiran te Atua bon te moan korakora n tua n te aonaaba. Ma te moan korakora n koaua n te aonaaba bwa e tangiriira te Atua n te kawai raoi anne—te nano ae koaua, n akea te nanououa ke te boraraoi, ma nanona, mwaakana, ana iango, ao korakorana. Ao ngkana e katiteuanaki nanora ma Nanona n akea ae tianaki, e na iai te korakora ae bati mai iroun te Tamnei ae Raoiroi. Ao ngkanne, n aron ae koreia Teilhard de Chardin, “ao n [te] kauatai n rongorongon te aonnaba, te aomata e na kunea te ai.”17
Ao ngkanne, tii ngkana e riki aei, are ti a kona iai ni karaoa nanon te kauoua n tua ae korakora n te aro ae e aki kewe ke ni kabwarabae. Ngkana e tau ara tangira nakon te Atua ni kakaonimaki ni koaua nakoina, E na anganiira te rabakau, te konabwai, ao arora n tangiriia kaain rarikira ao n tangiriira boni iroura. Ao tao ti na kona ni manga kangai, “E koaua bwa bon akea riki te botanaomata n ai aroia ae a kukurei i buakoia aomata nako ake a karikaki ni bain te Atua.”18
Tariu ao mwaaneu, I tataro bwa ti na tokanikai ngke e bwaka te rorobuaka n ataei ae kaubwai, bwa ti na tabeka ana kaibangaki Kristo, e ngae ngke e kairoroaki karaoana, n aki ongea te kanganga ma boona. I kaota au koaua bwa ngkana ti tuea bwa ti na Iriiria, te kawai, n te anga aei ke are teuana, e na katuaa te bau te akanta ae kateketeke ma te kaibangaki mai Rom. N aki tabeakina kaubwain te tia tautaeka are te kairake, e bon aki nang kaubwai n are e na kona n kabooa kawaina n okirikaaki ma kanikinaa akekei, ao bon ngaira naba. Ibukin kakabwaia ni karekean bwaai aika moan te tamaroa—te bwaintituaraoi ae akea tokina—tao e bon tau tuangara bwa ti na tei ni ira te kawai n iriira te Ibonga ae Rietata n ara Mwakuri ae ti Uaiakinna, ara Boto ibukin ara Bong, te tia Tei Imarenara, ao ara Uea. I kakoaua irarikin Amareki are ngkoa ae ngaira n tatabemaniira tina, “[anganna] tamneira bwa te karea nakoina.”19 N aron te nanomatoa, te aki neneaki n nebobeo, ti anene:
Kamoamoa te tabuki; I kabaeaki iai:
Tabukin am tangira ni kabooai. …
Aio nanou, o anaia ao kabaea;
Kabaea ibukin abam i eta.20
N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.