Ana Rau Kristo E Kamauna te Nano ni Kairiribai
Ngkana ana tangira Kristo e riki bwa te bwai ae moan te kakaawaki inanon maiura, ti na butimwaea te aki boraoi n nano ma te nimamannei, te taotaonaki n nano ao te akoi.
Tariu ao mwaneu aika tangiraki, n tain te kamarurung n tuoan te korakai, e rikirake korakoran ana mwakuri te buro. Buroo ake a ti tau ibukin te nakonako a kona ni korakai ni karaoa te biri rake nakon are tabuki. N te aro aei, waakin tuoan te korakai a na kona ni kaotii aoraki ake aki noraki. Bwaai ake a nooraki a kona ngkanne ni bwainaorakiaki imwain ae na karekea te kangaanga n te maiu.
Butinakon te aoraki ae te COVID-19 e a tia n riki bwa te bwai ni karawawata n te aonaaba! Te tutuo e a tia ni kaotaki mwiina aika irengan. Iti n totoko aika mano man nakoraoi a tia ni karaoaki.1 Taan rabakau n te o n aoraki, taan reirei, taan tararua, ao tabeman a tia n ninikoria ni mwakuri ma nanoia—ao n reitinako ni karaoia. A mwaiti aomata ake a tia ni kaoti mwakuri ni mwamwannano ao n akoi—ao n reitinako ni karaoia. Ma, baika a raba aika aki nakoraoi atia n noraki. Kurubu n aomata ake a kai rootaki a tia ni korakai—ao a reitinako n rootaki. Koraki ake a mwakuri ni buoka katokan bwaai aika raba n aki boraoi a na kaungaaki ao ni kaaitauaki.
Butinakon te aoraki bon te bwai ni kataaki naba n tamnei ibukin ana Ekaretia te Tia Kamaiu ma kaaina. Mwiina bon ti tebo ma a renganaki. Maiura a bon tia ni kakabwaiaki man te ibuobuoki n te “karietataaki ao te kawai ae mimitong,”2 te Nakomai, Iriirai karikiram, ao ni boboto n te mweenga, boutokan reiakinan te euangkerio n te Ekaretia. A mwaiti ake a tia ni katauraoi mwakuri n nanoanga ao karaunano inanon taai ni kangaanga aikai ao n teimatoa ni karaoia.3
Ma, ni katooto tabeua, te karawawata n te maiu n tamnei man butinakon te aoraki e karika te itabaraara ao te kamaenakoaki mairouia tabeman. Aio te iango bwa ara mwakuri ti riai ni bitii nanora ao n riki ni katiteuanaaki n aron ana reirei ni koaua te Tia Kamaiu. Aio bon tiaki te kakaewenako ae boou, ma bon te bwai ae rang ni kakaawaki.4
Ngke e kawariia Nibwaite te Tia Kamaiu, E reirei, “E na akea te ikakaiwi i marenami. … Bwa ane iai irouna tamnein te kakauntaeka ao bon tiaki mai irou, ma bon mai iroun te riaboro, are taman te kakauntaeka, ao e kakiriweei nanoia aomata bwa a na itabaraaraa, i marenaia.”5 Ngkana ti kauntaeka ma temanna n te un, Tatan e kukurei ao te Atua e nanokawaki.6
Tatan e kukurei ao te Atua e nanokawaki iaan bukina aika uoua. Te Moan, te itabaraara e bon kamamarai aroarora ni kakoaua nakon te aonaaba ibukin Iesu Kristo ao te kamaiuaki are e roko rinanon “mwakuri aika raoiroi, … nanoanga, ao akoi.”7 E taku te Tia Kamaiu, “I anganingkami te tua nabangkai, Bwa kam na itangirtangiri imarenami. .… Ane a na ataingkami aomata ni kabaneia ba au reirei ngkami n aei, ngkana kam i tangitangiri ”8 Te maroro e bon koaua—e ataaki irouia aomata ae tiaki ngaira taan irira Iesu Kristo ngkana tiaki kaota ara tangira imarenara. Ana mwakuri n te Kaitira ni bong e na aki bebete ana waaki ngkana te itabaraara ke te kairiribai9 e roko ibuakoia Ana reirei.10 Te Kauoua, te itabaraara e bon aki tamaroa ibukin marurungin tamneira n tatabemaniira. Ti bon kakiriweaki man te rau, te kimwareirei, ao te motirawa, ao ara atatai n namakina te Tamnei bon ara rinerine.
Iesu Kristo e kabwarabwara bwa Ana reirei e aki “kakireweei nanoia aomata bwa a na un, i marenaia; ma [anne Ana] reirei [are] a na bon riai ni kaakeaki bwaai aikai.”11 Ngkana I waekoa n iangoia ke ni kaeka nakon iango aika kaokoro man n un ke ni momotikitaeka, I “bwaka” n te bwai n tutuo n tamnei. Te bwaka man te tutuo aei tiaki nanona bwa I a bwarannano. Ma, e bon kaotia bwa N na riai ni bitaki. Ao anne e tamaroa n ataaki.
Imwin kawaraia kaain America iroun Te Tia Kamaiu, aomata a katiteuanaaki; “bon akea te itabaraara n te aba ni kabuta.”12 N am iango a katiteuanaki aomata ibukina bwa ti tebo aroia, ke ibukina bwa akea kaokoron aia iango? I nanououa iai. N onean mwiina, te itabaraara ao te kairiribai a bua ibukina bwa a karimoa aia kakaonimaki iroun te Tia Kamaiu iaon bwaai ni kabane. Kakaokoroia e taraa n aki kakaawaki ngkana a kabotaua tibwaan aia tangira ibukin te Tia Kamaiu, ao a na katiteuanaaki ni “bwaibwai n abanuean te Atua.”13 Mwiin anne bwa “bon akea riki te botanaomata n ai aroia ae a kukurei ibuakoia aomata … nako ake a karikaki ni bain te Atua.”14
Te katiteuanaaki e kainnanoa karaoana.15 E rikirake ngkana ti ribanaia ma tangiran te Atua inanora16 ao ti katuruturua ara iango iaon tokin kawaira ae akea tokina.17 Ti bon katiteuanaaki man moan kinaakira ae kabuta riki ngkai ngaira natin te Atua18 ao ara motinnano nakon koauan te euangkerio ae kaokaki. N tokina, tangiran te Atua ao ara kakaonimaki iroun Iesu Kristo e kamwakura ara tabeaianga ae koaua ibukiia tabeman. Ti kakaei tamaroaia ni kabotaui kaokoron anuaia aomata nakon mwaitin karaia ao teia ao bibitakin bannaia, aia noonori, ao aia tarena.19 Ngkana ti aki katuka ara kakaonimaki iroun Iesu Kristo iaon riki nanora ao ara taratara, ti riai ni manga kamatoai baika a moan kakaawaki ao ni bitii.
E na bae n kairaki ara iango n taekina aio, “E koaua ti kona ni karekea te katiteuanaaki—ngkana kam a boraoi naba ni iango ma ngai!” Te waaki ae tamaroa bon te titiraki, “Tera I kona ni karaoia ni karikirakea te katiteuanaaki? N na kanga ni kaeka ni buoka te aomata aei ni kaaniia nakon Kristo? Tera ae N na karaoia ni kauarerekea te itabaraara ao ni katea te nanoanga ao tabeakinan te komunite n te Ekaretia?”
Ngkana ana tangira Kristo e riki bwa te bwai ae moan te kakaawaki inanon maiura,20 ti na butimwaea te aki boraoi n nano ma te nimamannei, te taotaonaki n nano ao te akoi.21 E na karako raraomara iaon kakai rotakira ao e na raka riki iaon kakai rotakiia kaan rarikira. Ti na ukora te raunnano ao ni katiteuanaaki.”22 Ti aki kabaeki n “baike a nanokokoraki,” ni motiki taekaia koraki ake ti aki boraoi ni iango ma ngaiia, ke ni kataia ni karikia bwa a na bwaka.23 N onea mwiina, ti ataia bwa koraki ake ti taku bwa aki boraoi a karaoi aia kabanea n tamaroa are a konaa ma te taneiai inanon maiuia.
Kaainabau bon te rooia inanon 20 te ririki Ngkai te rooia ngaia, e aki toki ni mwakuri ma tabeman ake a na taetae iaon bwaai ake a na uotakirake ni kaitara. Ma e reiakinna n aki boraoi ma a na akea te moakakung ke n un. E na kona ni marooro ni kauntaeka n ana itera te kaitara, “I kona n nooria bwa ti aki boraoi iaon te tabeka aio. I tangiriko. I kariaia am iango. Au kantaninga bwa ko kona n anganai butimwaena ae rau ae ti te arona.” N tainako aio e kariaia ibukin marooro ni karinerine ao riki te iraorao n aki tabe ma te kakaokoro.
Kairiribai ngkoa a konaa n riki ni katiteuanaaki inanon te riki bwa ana reirei te Tia Kamaiu.24 N 2006, I kaea katabuan te Helsinki Finland Tembora n anga au karinerine nakon Tamau ao tibu ake a kaman rairaki nakon te Ekaretia i Finland. Kain Finland, n ikotaki ma tamau, a kaman tangira tein te tembora i Finland bwii n ririki nako. N te tai anne, mwakoron te tembora e na ikotiia Finland, Estonia, Latvia, Lithuania, Belarus, ao Ruutia.
N tain te katabu, I reiakina te bwai teuana ae kakubanako. Moa ni bongin te mwakuri ae kabuta e a tia ni kaokoroaki ibukiia kaain Ruutia ni karaoan taian otenanti n te tembora. E bon kangaanga kabwarabwaraana bwa e kanga ni kakubanako. Ruutia ao Finland a tia ni bubuaka inanon tienture aika bati. Tamau e aki onimakiniia ao e aki tangiriia tiaki ti Ruutia ma bon kaain Ruutia ni kabane. E a tia ni kabwarabwara ana namakin ae korakora, ao ana namakin e bon tiku aekan ana riribai Finland nakon Ruutia. E matenikuna karaki aika abwabwaki ni karakinan te aitara ni buaka n te ka19 n tienture imarenan Finns ao Ruutia. Ana taneiai inanon te Kauoua ni Buaka, ngke a manga aianaki riki kaain Finland irouia I-Ruutia, akea te bwai ae e na bita ana iango.
Teuana te ririki imwain katabuan te Helsinki Finland Tembora, kometen te tembora, ake membwa bon tii taian Finnnish, a bowi ni maroroakin babaire ibukin te katabu. Inanon te boowi, temanna e taraia bwa Aika Itiaki mai Ruutia a na bon mwananga tabeua te bong ni ira te katabu ao a kantaningaia bwa a na karekea aia kakabwaia n te tembora imwain manga okiia. Te tia babaire n te komete, te Tari Sven Eklund e tabekia bwa kaain Finns a kona n tataninga teutana, bwa membwa mai Ruutia a riai moa ni karaoi taian otenanti n te tembora. Ni kabane komete a bane ni kariaia. Taan kakaonimaki aika Itiaki mai Finns a taona moa aia kakabwaia man te tembora ni kariniia moa Aika Itiaki mai Ruutia.
Te Beretitenti n te Aono are e mena n tain aia boowi kometen te tembora, Unimwaane Dennis B.Neuenschwander e koreia imwina: “I tuai ni kamoamoa irouia kaain Finns nakon ae e a riki nakoiu n te tai aei. Rongorongon ana kangaanga Finland ma kaain rarikina mai mainiku … ao kukureia bwa e a kateaki [te tembora] iaon abaia a katukaki moa taekaia. Anganakiia kaain Ruutia bwa a na rin moa n te tembora [bon] te rongorongo n tangira ao n anganano.”25
Ngke I kaongoa tamau aron te akoi aei, nanona e bitaki ao e tang, bon te I Finn ngaia ae kangaanga tangina. Man te tai anne ni karokoa matena teniua te ririki imwina, e aki manga taekina kabuakakan Ruutia. E kaungaaki man aia katooto raraona ae kaain Finns, tamau e rineia n riki bwa ana reirei Iesu Kristo iaon bwaai ni kabane ake e iangoi. Taian Finns ai bon tiaki kaain Finnish, kaain Ruutia ai bon tiaki I Ruutia, kurubu aikai a kitan kateiia, rongorongoia, ke aia taneiai ni kabuaa te kairiribai. A aki manga kainnanoia. N onea mwiina, aia moan iango a rineia bwa a na riki bwa ana reirei Iesu Kristo.26
Ngkana a kona ni karaoia, ngaira naba ti kona. Ti kona ni uoti taneiai mairouia ara bakatibu, kateira, ao taneiai nakon Ana Ekaretia Iesu Kristo. Tamuera e aki maama man rikina ngkai te Reimwanaite ngaia,27 n aron naba Moomon e aki maama ngkai ngaia te Nibwaite.28 Ma ngaiia n tatabemaniia a karimoaia n riki bwa ana reirei Iesu Kristo.
Ngkana kam aki katiteuanaaki, tiaki au bwai ngkami.29 Au kakao bwa ti na riki n ninikoria n katuka ara tangira iroun te Atua ao n riki bwa ana reirei Iesu Kristo iaon bwaai ni kabane n ara iango.30 Ti na kamatoa te berita ake a bon riai inanon ara reirei—te berita ae te riki n ti teuana.
Ti a ira aia katooto Aika Itiaki ni katobibia te aonaaba ake a bon tia n tokanikai man riki bwa ana reirei Kristo. Ti kona ni katine iroun Iesu Kristo, are “bon ara rau, are … e tia n urua rikaaki nukan te o imarenara; n tia ni kamaunai inanon ana [anganano ni kamaiu] te kairiribai.”31 Ara kakoaua iroun Iesu Kristo nakon te aonaaba e na kakorakoraki, ao e na teimatoa ni marurung maiura n tamnei.32 I kakoaua bwa ngkai ti “katuka te un” ao n riki “ni katotonga nanon te Ue n te tangira ao te katiteuanaaki ma ngaia inanon te onimaki,” Ana rau e na riki bwa ara rau.33 N aran Iesu Kristo, amen.