Nahasdzáándi Diyin Áhyíílaaígíí Baa Áhą́’yą́
T’áá Shí shił bee hózín t’áá háíshį́į́h nahasdzáán nizhónígo yaa áhalyá’ní dóó bidiné’é éí diyin k’ehjígo bikidhojidlí doo.
Nihikéyah Francedi shí dóó she’esdzáá dóó nitsóók’é Giverydi kintahdi nizhónígo dá’ák’eh léí dah níílį́į́’. Nizhónígo bitahgo átiin chil bilátah hózhóón dóó chil t’ałkaadi ndahnísé’ dóó sháńdíín tó bikąągí nizhónígo bits’ádinidíín.
Díí nizhóní has’ąnídi éí hastiin léí: ayóó’ nahách’ąahii Claude Monet, bidá’ák’eh dízdiin nááhai nizhónígo yaah áhalyą́ áko tóó’áhayóídí dá’ák’ehii ninééchąą́. Bee ádleeshí yee nizhónígo dá’ák’eh ninééshch’ąą́, t’áá bí yaanisékeesgo ádinidiin dóó na’aashch’ąąii yeeh na’aashch’ąą’. Neeznádiin doo yiwóji’ dá’a’k’eh nééshch’ąą t’áá nínáhághaa’í lą’í ná’aashch’ąa’ígíí áłah alyaah.
Water Lilies and Japanese Bridge, 1899, by Claude Monet
Shik’is dóó shilah, tl’ǫ́ǫ́di dah hózhóní bits’ąą’ doo iiná nizhónígo baa ákóniizííh binahji’ ayóó baa hózhó. Éí binahji’ dooladó NihiZhé’é Yáaashdi dóó BiYé Jesus Christ bich’į́ áheeniidziin doo dził dóó tó dah nilíínígíí, chił dóó naaldlǫǫshii—dóó nihizhé’é Adam dóó nihimá Eve nihá’a’yiilaah baa a´hééniidzin doo.1
Ádaalyáii naanish éí doo kwe’é ninit’í da. Éí yéégo bideet’í Diyin God bináhat’á’í’jí. Bá haas’ąą’doo áko hastóí dóó asdzááni bihodínóotah, t’áá bí iiniidzingo, ił hózhoonii hanohtá doo, dóó óhódoołaał, áko dinóołsééł dóó naasdí Diyin yich’į́ nidoodaal áko iiná doo ninít’iidi nidoodaał.
Diyin God ba’ałchíní ayóó’á’yó’ní biniinaahgo t’áá ałtso ba’ałchíní yá’áyiilaah. Diyin t’áá bí aní, “T’áá ałtso nahazáan bikáági éí … diné chó’yoołííh doo biniyeh, binąą yee yóo’į́ dóó bijéí ałdó bił hózhǫǫ doo.“2
Diyin kʼehji´ ádaalyaahígíí éií baa áháyą́ji´ naanish dóó Díí naanish kótʼáó bąą haneʼ niháádeetʼą́ǫ éí bąą áhwiilyaa doo. Diyin binaalyéhi bąą áháya´ diyinkéhjí dóó´tʼáá átsʼíís kehjí dóó bee nahtʼą́ą́ʼ ádihozhdidooltʼihgo bąą˛náhooshdoolní.3
Diyin bizaaddę́ę́ʼ bee naʼnitin éí nahasdzáandi bąąʼághayah éí díí´ bee naʼnitin:
Ałtsé nanitin: Tʼáá áłtsoh Diyin God bí, niháí iiná ałdó.
God ínihiiłíínii nahasdzáan bííhólǫǫnii dóó tʼáá áłąąʼátʼé iinąąnii niheenílą́ áko bąą áwiilyąąh doo, ndi tʼáá áłtso tʼáá Bi. Tʼáá Bi aní, ʼʼShí, Diyin nishłį́, yáʼąąshdę́ę́ʼ nahasdzáan áshłaa, dóó´ tʼáá áltso biyíʼígíí éí shí.ʼʼ4 Tʼáá áltso nahasdzáan bikaagi éí Diyin God Bí, bił heejeehígíí, nihitsʼiis, dóó nihééʼ iiná ałdó.5
Naaki nanitin: Tʼáá átʼé Diyin God áyiilaaʼígíí, éí nihinaanish átʼé dóó´ ályiilaahígíí bąąʼ áwiilyąąh doo.
Diyin God baa áłchíníídłiinii, Diyin God éí nihinaanish nihaʼyíílaah éí áyiilaaʼígíí bąą áwiiyąąh doo. Diyin aní, ʼʼtʼáá áłtso diné binaalyéhí bąą yílyáhígíí háítáó ájiilaaígií bąą náhoosh doolní.ʼʼ6
Nahasdzáan biyíʼii éí tʼáá ííníídzingo chóóyiilʼį́ éí NihiZheʼé Yáʼąąshdi Holǫǫnii yeeníháhoołʼą́. Ndi, yáʼátʼééhgo nahasdzáan biyídę́ę́ʼ hólǫʼígíí yáʼátééhgo bąąníséʼaskeesgo chóólʼííʼ doo. Diyin kotʼáó haadziih: ʼʼDiyin God bił nízhóni tʼáá áłtso diné yah áyiilaah; éí diné hazhó yaanisékeesgo chóyoołʼį́į́ʼ doo, doo bilaagóó yeenąąnéíi doo.ʼʼ7
Diyin k’ehjił nihik’dhojisdlí nahasdzáán nihgha alyaah, Naat’áanii President Russell M. Nelson aní, Nihí éí háásh yit’áó baa áheeníídzin doo? Nahasdzáán baah awííyąąh doo,háálá naasgóó óóch’ił bá baa áwííyaah doo.”8
T’áá áyisíí yéígo nahasdzáán bikąągi hóló’ígíí baa áhwííł yąąh doo éí yéígo baa hast’į́ naanish át’é háálá Diyin God nihąą yini’ą́, éí baah yéígo baa áhwiił yąąh doo. Diyin bikee idahwíílhaahii éí yéígo bideet’į́. Háásh yit’áó Nihizh’é’é Yá’aashį́į́di Holǫǫnii dóó biYé Jesus Christ ayóó’á’níí’ní dóó baa hwííniih áko shą́ nihihá’ áyiilaahígíí áłdo áyóó’íí’níí’ní doo?
Lą’ígo ádíí nííłgo át’é—bił áká’áneejahgo—áko nizhónígo nigha alyaahígíí baa áhwííyá doo. T’áá nihí t’áá ła’í sizinígíí házhó nihéí yilyáhígíí baa siit’į́go dóó baah awííyágo nihá yá’át’ééh. Hooghantahgi áłdo diné dóó saanii biká’njijahgo nahasdzáán baa áháyah. Nihighaan binąągo házhógo haasht’é iiniilzingo dóó t’áá nihí yá’át’ééhgo hinííná dóó Diyin áyíilaaígíí baa áhwííyah doo.9
Tsídá álaahdi Diyin áyiilaaígíí éí baa áwiilyah hastóí dóó saanii diyin ba’ałchíní bił keewíítinígíí éí ayóó’íí’níí’ní doo éí yéígo baa hast’eh. Tsídá álaadí biniyeh éí Diyin biyé dóó diyin bitsí, nihi naa’í dóó ach’é’é éí hool’ąągóó iiná dóó bił hózhǫǫ doo éí biniinaa Diyin nahasdzáán áyiilaah.
Diné ak’eha’ashínígíí Antoine de Saint-Exupéry, halne’: Hádą́ą́’lą’ beesh nidolwo’ídi diné bikéyahdę́ę́’ ch’í’bidineelkaadii bitah dahsídah. Ashkíí yázhí binéé’ yiniłííhgo doo bichohoo’į́į da yiyííłs’ą́go aní, “Chił łichíí bilátahózhónii łáhgo át’éígo hanisééh dá’ák’ehdi, t’áá’át’e dá’ák’eh yaa’ádahalyánígíí bił dah hózhǫ́ǫ́’ łeh. T’áá ałtso chił łichíí háníis’ą́’ígíi nizhónígo yaa’ádahalyaah łeh. Ndi diné éí dá’ák’eh yaaháhalyaní ba’ádin.”10
Shik’is dóó shilah, da’ nihí daatsí da’ák’eh yaahádahalyaahní dáníídlį́į́ doo nihi diné’é hastóí dóó asdzááni baa’áwiilyaah doo. Are we not our brother’s keeper? Jesus commanded us to love our neighbor as ourselves.11 Saad bił kééwiit’íinii éí doo t’áá hooghan biighadi ááhyiłní; éí t’áá hajéí biyidę́ę́’ ááhyiłní. Áko t’áá ałtso diné nahasdzáán yikąągi kéhatinígíi,—lą’ t’áá kóóh dah bighan, łą’ éí nizáádi bikédaayah, t’áá ałtso nihi k’is dóó nihilah danilį́.
Diyin Christ bikéésíízį́’ígíí, yéígo baa haast’į́ nihinaanish éí bee haasht’éé hodooníił dóó hodeezyéel biká néínish doo, t’áá ałtso nahasdzáán bikáágí ałąą diné’é bikéyahdę́ę́’. Bádahójooba’ígíi dóó tídahoonííhígíí éí biká’ánéíjah doo, dóó diné atídabi’dilínígíí baa’áwiiyah doo. Tsídí álaadi ayóó’ó’óó’ní nihi diné’é éí Diyin God bina’nitin bee bił hódiilní dóó woshdę́ę́’ diyin Hasda’iinííłii baa doohaał binahji diyin bił áhá’deesht’aah dóó bee’ó’ooliiłjí ájíílį́į́h.
Táá góne’ nanitin: Nihí ałdó átah adayiilnííł naanishíjí.
Diyin k’ehjí ałneehígíí éí t’ahdoo ałtso áneeh da. T’áá’ákwííjí Diyin God ííłinígíí éí naasgóó k’eeąą noot’į́į́ł dóó ahą́ą́h nániilyaahgo nooseeł. Tsídá nízhóní éí NihiZhé’é Yá’aashdi hágó atah t’áá’le’í ádahdíiłniił nihił ní.
Nahasdzáán yá’át’ééhgo aneelį́į́hgo éí Diyin bił t’áálé’í ííl’į́, dooda yeeh t’áá nihí íílyaahígíi—ákot’áó Diyin God áyíílaadígíí nihił nilį́ dóó baa áwiilyá. Díí bee’ádoolwoł, nánijich’ąą’, hoghan biḱehgo álínii, sin, dilní bee ná’áhné, ák’ehelchí, dóó t’áá háíshį́į́h binahji’ nihééłiiná nihinąągóó bee hózhóní éí oolyé Diyin áyiilaadígíí woł nizhóní. Azee’ bee ak’edodooleełii dóó azee’ yee nda’ałkaahii éí ałdó áká’anídaajaah éí nahasdzáan dóó iiná yaa’ádahalyá. Naat’aanii President Thomas S. Monson aní, “Diyin God t’áádoo ałtso nahasdzáán nihá’ayííllaa da, … bíní diné t’áá bí yaanídoolniish … áko diné áyiilaahígíí binahji’ bił hózhǫǫ doo.”13
Jesus baa hane’, naat’áánii názháógo , naaki ba’nidaal’á’í yaah hasní dóó yich’i’ ninilá, éí t’áá’ałah binaanish lą’í béeso yá áyiilaah. Ndi t’áá łą’í naal’á’í tóó béeso neidees’ííh, áko “niłhóyeeh lá”, bídooniid bibéeso neiyinilyaah éí naanałah baa doonił.14
Nihi ałdó nahasdzáándi bikáádi alyaahígíí doo tóó naniilin doo. Diyin God éí ba’neelnishgo, Diyin Iisizíínii bik’ehgo, há’átííshį́į́ nihee yilyahígíí bee neelnishgo dinooseeł—áko doo t’áá nihí t’éíya nigha yá’át’ééh doo, ndi naana łah diné ałdó bá yá’át’ééh doo.
Tsídá aláádí hashdiilaahígíí éí Diyin God bił néílnishgo ádíílnééł Diyin God iiná nihéínilah dooda yeeh, ałchíní bíká’anjilwo’go íhoolaah dóo nooseeł, amá dóó azhé’é ba’olt’á’í, dóó naat’ąąnii ałdó áká’ánahjahgo. Tsidá alaadí nhinaanish éí yéígo baa hózhǫ́,ndi yéígo naanish át’é, jó éí ałchíní wee’haleeh Dyin God bił, áádóó biyaahójiiłaah áko diyin k’ehji’ yaa dooghaał.
Ałchíní haleehgo ayóó baa hast’į́, háálá Diyin God bits’ąąd doo át’é, áko t’áá nihí nizhónígo niha’ałchíní yéigo baa ádahwiilyá. Diyin God bibee haz’ąąnii, éí binahji’ niha’ałchíní nidahwiileeh dóó hool’aagóó iinájígo baa neelnish doo, éí Diyin k’ehjí baa áhwiilyá, éí bináhát’á baa hast’į́go át’é.
Shik’is dóó shilah, díí t’áá át’é diyin k’ehji át’é akot’áo Diyin God yiniłį́—nihitsłíís k’ehji’ ałdó yiniłį́. T’áá Shí shił bee hózín t’áá háíshį́į́h nahasdzáán nizhónígo yaa áhalyá’ní dóó bidiné’é éí diyin k’ehjígo bikidhojidlí doo. Ákot’áo diyin God biłágha’dinoot’á’ígíí nízhónígo bikee soozíígo binahji’ Diyin God dóó biYé Jesus Christ nił bee hódoozííł, dóó bee ayóó’ó’óó’ní’ígíí naniiłnąą’ doo éí binahji’ nizhónígo hinínąą doo. Díí naanish íínilaahígíí éí binahji’ Diyin bił kee hónít’íí doo naanalah ádziil nąądoolyeeł15 díí iinági dóó yiwo’jí.
Ałtsoh iiná ninit’į́ji Diyin God nanhidídoołkid, háít’áo nahasdzáán baa áholyąąh nt’ę́ę́’ dóó áyiillaa’ígíí. “Yá’át’éhígi íinidzaa, yá’át’éehgo índa ba’ahódlíigo naal’a’í nílíinii; t’įįhdígo bee na’ahoosdli’ígíí yá’át’éehgo ninaanish silį́į́’, k’ad éí lą’í bee nóhólníihgo ándeeshłííł; ninanit’a’í yaa bił hózhóonii bee ná’íldįįh doo.”18 Jesus Christ bízhi’ binahjį’, amen.