Kapwurupwurpene nan Wasahn Kousoan ni Onepek Mwahu
Nan atail mwehi doadoahk en kihpene mehn Isrehl kan me momour oh melahr akan mengeisang rahnteio.
Preseden Russell M. Nelson, atail soukohp, kasaleieng kitail me atail pwukoah iei en sewese kihpene mehn Isrehl me salongalahr akan oh kaunopada sampah ong Ketdo Keriau en Sises Krais.1 Pahpa en pali ngenitail akan kupwuriki Sapwelime serih kan en kapwurupwurpene nan wasahn kousoan ni onepek mwahu.
Sapwellimen Samatail Nanleng pilahn en kihpene Sapwelime seri kan ong wasahn kousoan nanleng sohte poahsonda sang pweidahn sampah, dakeh kan, sukuhl, wasa ke kohsang ie, de ma ke ohl de lih. Pilahn en Samatailo poahsonda sang pwung, kolokol Sapwelime kosonned akan, oh alehda tiahk sarawi kan oh wauneki inou kan me kitail wiahda.2
Lepin padahk me sang pahn kawied en Ngehno me ketihtihki me kitail koaros wia perien ehu oh “koaros duwepene rehn Koht” me poasonehda doadoahk lap en kapwurupwurpene wet. Lepin padahk wet pidada irail akan me kin inangih mehlel soangen aramas en ni dake koaros oh aramas en wasa koaros en ahniki mour mwahu. Kitail perenikihda oh patehng soangen doadoahk pwukat. Ahpw me keieu kesempwal, kitail kin inangih Sapwelimen Koht seri kan en alehda Ih oh alehdi kapai soutuk kan me E ketikihda sang Sapwelime rongamwahu o.3 Nan Sapwelime kawehwe ong Doctrine and Covenants, E ketihtiki, “Kumwail aramas me doh kan en rong,; oh me mih pohn dekehn nan sed akan, en ehupene rong.”4
I pereniki me ire tikitik keieu nan Doctrine and Covenants pil kapatahieng irail akan me koukousoan pohn “dekehn sehd akan.” Ih ahnekiher pwukoah siluh en papah oh kousoan pohn dekeh kan nan madau o. I tepte wia ai pwukoahn papah misineri nan British Isles, keriau ih wia General Authority kapw men nan dekehn Phillipine kan, oh mwuri ni ahi wia Preseden en Wasa nan Dekehn Pacific, me pil iangahki ekei dekehn Polynesia kan.
Koaros wasa siluh pwukat pweidahr oh kihpenehr aramas akan ong rongamwahu en Sises Krais me kapwurupwurdohu. Tepin misineri arail lel nan British Isles iei nan 1837 [kid welipwiki silihsek isuh]. Met sounpar ehu mwurin Joseph Smith ah kasarawilahr Tehnpas Sarawi en Kirtland, wasa me Moses kapwurehdo “kih kan en kihpene Isrehl sang nan keimw pahieu en sampah, oh kih kan en kahluwa keinek eisek o sang nan sahpw en paliepeng.”5 Pweidahn doadoahk wet nan British Isles me inenen wad. Sang pahr 1851, elep en tohn Mwomwohdisoht pwon iei irail akan me apwetehn pepdaisla oh kin koukousoan nan British Isles.6
Nan 1961 Elder Gordon B. Hinckley pwarek oh tapiada doadoahk en misineri nan Dekeh kan en Philippine. Nan ansouo, mehte emen mehn Philippine me kolokol Prihsduhd en Melkisedek. Me kapwuriamwei, tohtosang 850,000 wialahr tohn Mwomwohdiso rahn pwukat nan Deke kan en Philippine. Ih inenen kapingki irail mehn Philippine kan; irail ahneki limpoak lloal oh aud ehu ong Sounkomouro.
Mwein me sohte nohn dehde iei doadoahk en misineri ong nan Dekehn Polynesia kan. E tepida nan 1844 ansou me Addison Pratt peidi nan wasa me met kahdaniki French Polynesia.7 Pali laud en mehn Polynesia kan kameleleier duwen peneinei soutuk oh aledahr Sises Krais en wia arail Sounkomour. Rahn pwukat kereniong percent 25 en mehn Polynesia, nan Dekehn Polynesia kan, wia tohn Mwomwohdisoht.8
Ehu ansou I rongehr serepein men me-sounpar-17 nan ehu deke tikitik en Tahiti me wia dih keisuh nan mwomwohdiso. E wia ah kaping ong ah keineko me alehda rongamwahu wet nan 1845 pohn Tubuai, sounpar riau mwohn irail memper en mahsoko arail leledo Salt Lake Valley.9
Iren kaweid kan inenen sansal me e pahn mie ansou ehu ong aramas koaros en alehda oh mwekidkihda padahk en rongamwahu wet. Karasaras pwukat wia kisehn kilel laud ehu. Preseden Nelson kin kalapw kasalehda me kapwurupwurpenehn mehn Isrehl iei “mehkot me keieu apwal, … katapan laud, oh … doadoahk laud nan sampah rahnwet.”10
Mwohn Kapwurupwurdohn Mwomwohdiso en Sises Krais, me iangahki kodahn Pwuhk en Mormon oh kaudiahl oh kih kan koaros en prihsduhd me kohiong Soukohp Joseph Smith, atail wehwehki kapwurupwurpene en mehn Isrehl kan me tikitik oh sohte itar.11
Ahd me kosoia “Isrehl” iei mwahr ehu me kohiong pohn Seikop.12 Rahn pwukat e uhd wehwehki kadaudok en Eipraam me sang Aisek oh Seikop. Inou oh inou sarawi en ni tapio ong Samatail Eipraam sansal nan Abraham 2:9–10, me ekis kaosoaia:
“Me wahwahn Epraam kan pahn wiahla wehi lap ehu, …
E mahsanihh me E pahn kapaiada [wehi koaros] ni mwaren Eipraam pwe koaros me alehda rongamwahu pahn kahdaneki ede, oh pahn wia kadaudoke, oh irail pahn keirida oh kapaiada ih, nin duwen ah pahn wia samarail.
Nan Tiepene lap me wiawi Nanleng nan mour teio, pilahn en komour pil sansal da oh kamanamanlahr. E kapataieng songen kosoned kei oh tiahk sarawi en prihstud me wiawihda mwohn poahsoan en sampah oh pil kohpenehu.13 E pil patehng kosoned en saledek en pilipil.
Mwurin sounpar epwikihkei ni ahr wia aramas kehlail kei, me iangahki mwein Saul, Dehpit, oh Solomon, Isrehl apw pwalpeseng. Keinek en Judah oh ekei keinek en Benjamin wiahla wein Judah. Me luhwehko, irail me wia keinek eisek, uhd wiahla wein Israel.14 Mwurin sounpar riepwiki ni ahr wiewia pein irail, tepin mwerpeseng en mehn Israel kan wiawi nan pahr 721 mwohn Krais ni ansou me keinek en Israel eisek ko selidi pahn Nahnmwarki en mehn Assyria.15 Mwurin ansou kis re kohkohla paliepeng en sahpwo.16
Nan pahr 600 mwohn Krais ni tepdahn Pwhuk en Mormon, Pahpa Lehi kahluwahla karis en mehn Israel ehu ong nan Amerika. Lehi wehwehki mwerpeseng en mehn Israel kan pwe ih emen towe. Nephi pwurehng kapwurehieng Lehi ah kosoia me peneinei en Israel “pahn rasohng tuhkehn olihp pwoat, me rah kan pahn tipwasang oh pahn kamweremwerpeseng wasa koaros ni sampah.”17
Nan wasa me kahdangki Sampah Kapwo, poadoapoad en mehn Nihpai kan oh mehn Lehman kan me kileledi nan pwuhk en Mormon imwsekla kerenieng pahr 400 samwa mwurin iwpidien Krais. Kisehn Pahpa Lehi kan mihla nan wasa tohto nan America.18
Met udahn sansal sang Mormon nan 3 Nephi 5:20, me kosoia me ih Mormon, oh E wia udahn keinek en Lehi men. Mie kahrepen ahi pahn kapinga ahi Koht oh ahi Soun komour Sises Krais, pwe Eh ketin kalua samatailko sang nan sapwen Serusalem.”19
Me udahn sansal me keioun kesempwal nan keirekidi en poadoapoad en mehn Israel kan sang ni tapio, iei ipwidi, mahsen, kalohk, oh doadoahk me atail Kaun oh Sounkomour, Sises Krais ketin kaunopadahr.20
Mwurin Sounkomouro ah ketin wekidalahr mehkoros sang ni Sapwelime pwoulao oh Iasadahu, me wia keriau en dehden kohpeseng en mehn Suhda wiawi nan pwungen AD 70 oh AD 135 iahd, pwehki sang irail men Roman kan arail kin kaluduh oh kalokolok kan, mehn Suhs kan kohpesengehr nan sampah me kitail-eseu.
Preseden Nelson padahngki, “Pwuhk en Mormon kohdo ni mwomwen kilel ehu me Kauno tepdahier kihpene [koaros] seri kan en inouo.”21 Pwehki met, Pwuhken Mormon, me Soukohp Joseph Smith kawehwehdi sang ni kisakis oh manaman en Koht, doke kadaudok en Lehi kan, mehn Isrehl me kohpesengehr, oh Mehn Liki kan me pwokpwokdohng nan keinek en mehn Isrehl kan. Nan oaralap en 1 Nihpai 22 kosoia wasa kis, “Israel pahn kohpeseng wasa koaros nan sampah—Mehn Liki kan pahn apwalieki oh sewesehki Israel rongamwahuo nan imwin rahn akan.” Oaralap en Pwuhk en Mormon kosoia me ehu kahrepe iei en “kamehlelehiong mehn Suhs oh Mehn Liki kan me Sises iei Krais.” Pwehki Kapwurupwurdohu oh Pwuhk en Mormon, madamadau en kihpene mehn Isreal inenen laudla.22
Irail akan me alehda rongamwahu en Sises Krais, sohte lipilipil wasa re kohsang ie, wialahr kisehn mehn Isreal kan.23 Pwehki kapwurupwurpeneo oh tohton tehnpas sarawi kan me kokoudahr oh pakairehr, kitail mihmi nan irair ehu en kikihpene wein Isrehl ni pali koaros en kahdengo inenen laud sang rahnteio pahn pilahn en Sahmo.
Preseden Spencer W. Kimball, ni eh koskosoia duwen kohpenehn mehn Israel kan, e mahsani: “Met, pokonpenehn mehn Israel iangahki iangala mwomwohdiso mehlelo oh … marainkihla Koht mehlelo . … Aramas emen, me, alehda rongamwahu kapwurupwurdohu, oh met kin rapahki en pwongih Kauno ni pein ah kosoi oh iang irail souleng kan en ah wehi nan wasa e kin mih ie, e kapwaiadahier kosonned en kapwurupwurpene en mehn Isrehl oh pahn iang sosohki kapai kan koaros me inou iongehr irail Souleng kan ni imwin rahn akan,”24
“Kapwurupwurpenehn mehn Isrehl met iangahki aramas en weliakapwala.”25
Ni atail pahn kilangwei ni mehn iroir sansal oh mwakelekel, towe kan en Mwomwohdiso en Sises Krais en Souleng en Imwin-rahn akan ahneki ansou mwahu en poakoahng, ehukiheng, luke, oh sewese iang kapwurepene Isrehl pwe en kak alehdi unsek en sapwellimen Kauno kapai kan. Met iangahki mehn Africa oh Europe, mehn South oh North America, mehn Asia kan, mehn Australia, oh koaros me mihmi pohn deke kan. Pwe mehlel Sapwelimen Kauno mahsen ong aramas koaros.”27 “Kapwurupwurpene wet pahn doulahte mwowe lahu irail me pwung kan kohpene nan pokon en Souleng kan nan wehi kan koaros nan sampah.”27
Sohte emen me kin kosoia ni inen duwen kapwurupwurpene wet duwehte Preseden Russell M. Nelson: “Ansou ehu ke pahn wia mehkot sohte lipilipil me kak sewese aramas emen—pali koaros en veil de kahdengo— ale kahk ehu ong wiahda inou ong Koht oh alehdi arail pepdais oh tiahk sarawi kan en tehnpas sarawi me anahn, ke sawsawas kapwurepene Isrehl. E mengei duwehte mwo.”28
Iawasa me Mwomwodiso mih ie rahnpwukat? Nan sounpar 62 sang ansou me I wia misineri men nan 1960, wen tohtohn misineri me wie papah pahn malipilip en soukohp e sangehr meh 7,683 oh met lelehr 62,544. Wehn tohtohlahn misin kan kohsangehr meh 58 oh lelehr meh 411. Tohtohn memper kan luadlahr sang 1,700,000 ong 17,000,000 milien.
Soumwahu en Covid-19, nan ansou kis, e kataurala atail kin ehukiseli rongamwahuo. E pil kiong kitail koahiok en doadoahngki technology, me pahn pil kalaudehla de kamwahuiala doadoahk en kapwurupwurpeneo. Se inenen kapingki towe kan oh misineri kan me met kin kadkadaiala doadoahk en kapwurepene mehn Isrehl kan me mwarahkpesengehr. Keirida doudoulahte wasa koaros, ahpw mehlel nan South America oh Africa. Se pil inenen kapingki wehn tohto nan sampah arail kapwaiada an President Nelson luhk me inenen idipek, me ong kalaudlahn doadoahk en misineri kan. Apw, atail poadidi en limpok, ehukiwei, oh luhk kak pil laudla mehlel.
Ehu pali kesempwal ong doadoahk en misineri iei emen emen memper en rasehngala dengki en ni kilel ehu29 wasa koaros me ke pahn mih ie.30 Kitail sohte kak karokihkitailla. Atail karasaras en sapwellimen Krais kadek, momour pwung, peren, oh limpok ong soangen aramas koaros sohte pahn wiahte dohdai ehu ong irail ahpw e pahn pil kehsehkin irail me mie wasa soanamwahu nan tiahk sarawi kan en komour oh mour soutuk nan kapwurupwurdohn rongamwahu en Sises Krais.
Menlau wewehki me mie kapai kaselel kei ni ahmw pahn ehukiwei rongamwahu en Sises Krais. Pwuhk sarawi kin kosoia duwen peren oh meleilei, mahkepen dihp akan, perepen kasongisong kan, oh kehl en manaman en Koht.31 Ni atail kin kilengwehng nan mour teio, kitail pahn kin kounopada en ehukiwei rongamwahuo ong irail akan me mihmi nan wasa rotorot oh seldieng nan dihp nan sapwen ngehn.32
Ai kapakap en rahn wet iei me koaros seri, mwahnakapw, peinakapw, peneinei, oh kohrum, pwihn en lih, oh pwihn en kasawih duen emen emen kitail kin alehda oh atail pahn koaros alepene kaweid sang atail soukohp, me iei kitail en sawas kapwurepene Isrehl.
Kitail kin wauneki saledek en pilipil. Nan sampah wet, tohto me sohte pahn kapwaiada oh iang patehng doadoahk en kapwurepene Isrehl. Ahpw me tohto pahn, oh Kauno kasik koaros me alehdahr Sapwellime rongamwahu o en nantiong wia dohdai ehu me pahn sewese meteikan en kohdo rehn Koht. Met pahn kahrehieng riatail kan koaros pohn sampah en alehda kapai kan oh tiahk sarawi kan en rongamwahu en Sises Krais me kapwurupwurdohu en pwurodohng atail wasahn kousoan ni soanemwahu.
I men wia ai kadehde teng oh kehlail en wahnparon emen duewen sarawi en Sapwellimen Sises Krais oh Samatail nanleng pilahn ong kitail ni mwaren Sises Krais, amen.