Kasaysayan sa Simbahan
Kapitulo 17: Gigahin alang sa Usag Usa


“Gigahin alang sa Usag Usa,” kapitulo 17 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 3, Maisogon, Halangdon, ug Gawasnon, 1893–1955 (2021)

Kapitulo 17: “Gigahin alang sa Usag Usa”

Kapitulo 17

Gigahin alang sa Usag Usa

distrito sa negosyo sa siyudad sa Salt Lake ug mga sakyanan sa mga 1920 diha sa niyebe

Samtang ang Simbahan mipadayon sa pagkaylap sa tibuok kalibotan, si Presidente Heber J. Grant nakigbisog sa umaabot sa edukasyon sa Simbahan. Ang kantidad sa pagpadagan og mga eskwelahan sa Simbahan misaka og napulo ka pilo sa milabay nga baynte singko ka tuig. Ang pipila ka mga paningkamot, sama sa pag-ilis sa mahal nga sistema sa akademiya sa stake ngadto sa programa sa seminary, nakatigom og kwarta. Apan ang Brigham Young University, Latter-day Saints’ University, ug ubang mga kolehiyo sa Simbahan nagkadako. Kon kini nga mga institusyon buot mohatag og may kalidad nga edukasyon sama sa University of Utah ug ubang lokal nga gisuportahan sa estado nga mga eskwelahan, nagkinahanglan sila og mas daghang kwarta kay sa mahatag sa mga pundo sa ikapulo.1

Ang kagastohan misamok kanunay sa propeta. “Walay mas nakapaguol kanako sukad ako nahimong presidente,” gisultihan niya ang Kinatibuk-ang Junta sa Edukasyon sa Simbahan [General Church Board of Education] kaniadtong Pebrero 1926. Ang Brigham Young University lamang ang gustong mogasto og labaw sa usa ka milyon nga dolyares sa pagpadako sa kampos niini. “Dili kita makahimo niini,” mipahayag si Presidente Grant. “Mao ra kana ang tanan.”2

Ang pipila sa mga sakop sa hunta, nga nakigbahin sa kabalaka sa propeta, gusto nga ang Simbahan mosira sa tanan niining mga kolehiyo ug mga unibersidad, lakip ang BYU. Apan si apostoles David O. McKay ug John Widtsoe, kinsa naka-eskwela og mga eskwelahan sa Simbahan ug miserbisyo isip komisyoner sa edukasyon diha sa Simbahan, mitubag nga ang batan-ong mga hamtong [young adults] nagkinahanglan sa mga eskwelahan sa Simbahan alang sa importanting relihiyosong edukasyon nga ikahatag niini.

“Ang mga eskwelahan gitukod alang sa impluwensya nga sila aduna diha sa atong mga bata,” miingon si Elder McKay sa usa ka miting sa hunta sa Marso. Mituo siya nga ang mga kolehiyo ug mga unibersidad mga mahinungdanon alang sa pag-umol sa batan-ong mga tawo ngadto sa usa ka matinud-anong mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.

Miuyon si Elder Widtsoe. “Nahibalo ako sa bili sa mga eskwelahan sa Simbahan sa paghimo sa usa ka tawo nga hingkod ug responsable,” miingon siya. “Ako naghunahuna nga ang Simbahan maghimo og dakong kasaypanan kon dili ipabilin niini ang usa ka institusyon sa mas taas nga pagkat-on.”3

Mga ingon niini nga panahon, ang magtatambag ni Presidente Grant nga si Charles W. Nibley nakigkita ni William Geddes, usa ka miyembro sa Simbahan gikan sa Idaho, amihanang bahin lamang sa Utah. Ang anak nga mga babaye ni William nga si Norma ug Zola maoy pipila sa diyutay nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga nagtambong sa Unibersity of Idaho. Ang ilang gamay nga branch nagtambong diha sa usa ka giabangan nga gubaong dako og hawan nga balay diin ang mga taga dinha usahay magpahigayon og mga sayaw magabii sa Sabado. Kon si Norma ug Zola motunga sa Simbahan sa pagkasunod buntag, ang dapit nanimaho og aso sa sigarilyo, duna pay mga basura ug basiyo sa mga botelya sa bino nga nagkatag sa salog.4

Nangandoy si William nga unta adunay mas arang-arang nga meetinghouse alang sa iyang anak nga mga babaye duol sa eskwelahan. “Ang unibersidad dili gayod makadani og mga estudyante nga Santos sa Ulahing mga Adlaw,” gisultihan niya si Presidente Nibley, “gawas kon adunay mas maayong mga pasilidad.”5

Si Presidente Grant ug ang hunta sa edukasyon mihunahuna sa sitwasyon sa Idaho samtang sila mihisgot sa kaugmaon sa edukasyon sa Simbahan. Mihukom sila sa pagpadayon og gasto sa Brigham Young University samtang sa hinay-hinay wad-on ang suporta gikan sa kadaghanan sa ubang mga kolehiyo sa Simbahan. Sugdan usab sa Simbahan ang paghatag og relihiyosong edukasyon ngadto sa mga estudyante pinaagi sa paglugway sa seminary ngadto sa ang-ang sa unibersidad. Nakita sa hunta ang University of Idaho isip usa ka dapit nga sulayan ang bag-ong programa. Ang ila lamang nga gikinahanglan mao ang usa ka tawo kinsa makabalhin ngadto sa Moscow, ang gamay nga lungsod diin ang unibersidad nahimutang.6

Sa Oktubre, ang Unang Kapangulohan nakigtagbo ni Wyley Sessions, usa ka kanhi ahente sa agrikultura alang sa University of Idaho kinsa bag-o pa lamang nga nahiuli gikan sa pagserbisyo isip presidente sa South African Mission. Sila mirekomendar kaniya alang sa usa ka posisyon sa usa ka lokal nga kompaniya sa asukal, apan samtang sila nakigsulti kaniya mahitungod sa trabaho, mihunong si Presidente Nibley taliwala sa iyang gisulti ug miatubang ngadto sa propeta.

“Naghimo kita og sayop,” miingon siya.

“Ako nahadlok nga naghimo kita,” miuyon si Presidente Grant. “Wala ako mobati og kamaayo mahitungod sa pagbutang ni Brother Sessions ngadto sa kompaniya sa asukal.”

Nahilom ang kwarto sa makadiyot. Dayon miingon si Presidente Nibley, “Brother Sessions, ikaw ang tawo alang kanamo nga ipadala ngadto sa University of Idaho sa pag-amuma sa atong mga batang lalaki ug mga babaye kinsa nanagtambong sa unibersidad didto, ug sa pagtuon sa sitwasyon ug sa pagsulti kanamo kon unsa ang kinahanglang buhaton sa Simbahan alang sa mga estudyante nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga nanagtambong sa mga unibersidad sa estado.”

“Oy dili, mga kaigsoonan,” miingon si Wyley. “Tawagon ba ko ninyo og laing misyon?” Ang iyang buluhaton sa Habagatang Afrika milungtad og pito ka tuig ug mibiya kaniya ug sa iyang asawa, si Magdalen, nga hapit walay kwarta.

“Dili, Brother Sessions, wala ka namo tawaga og lain nga misyon,” mikatawa og pinugngan ang propeta. “Maghatag kami kanimo og nindot nga oportunidad nga makahatag og nindot kaayo nga serbisyo sa Simbahan.” Midugang siya nga kini usa ka propesyonal nga oportunidad––usa ka may suweldo.

Mitindog si Wyley nga magul-anon. Miduol si Presidente Nibley padulong kaniya ug gikuha ang iyang bukton.

“Ayaw og kasagmuyo,” miingon siya. “Kini mao ang unsay gustong ipabuhat sa Ginoo kanimo.”7


Ang niyebe mitabon sa Siyudad sa Salt Lake sa Adlaw sa Bag-ong Tuig sa 1927, apan ang kahayag sa adlaw mipuno sa panimalay sa Widtsoe, nagpugong nga dili kini motugnaw.8 Sa kasagaran, ang katorse anyos nga si Eudora mao lamang ang anak nga nagpuyo sa panimalay, apan ang tibuok pamilya nagpundok alang sa mga piyesta opisyal, ug si Leah nalipay nga anaa ang iyang mga anak duol kaniya.

Si Marsel, karon baynte kwatro, sinayuran nga magminyo ug pipila na lamang ka bulan ang gidugayon nga makagradwar gikan sa University of Utah. Sa dili madugay milaom siya nga moeskwela sa Harvard University, sama sa iyang amahan, ug tingali mokuha og business administration.9 Ang iyang magulang nga babaye, si Ann, sa laing bahin, bag-ohay lamang naminyo ni Lewis Wallace, usa ka batan-ong Santos sa Ulahing Adlaw nga abogado, ug mibalhin uban kaniya ngadto sa Washington, DC. Usa ka panahon sa kamingaw midala niya og balik ngadto sa Utah, bisan pa niana, ug si Leah naguol mahitungod kaniya. Sa gihapon, si Leah ug John mapasalamaton alang sa kamabination sa Ginoo ug kalooy ngadto sa ilang pamilya.10

Samtang nag-uswag ang bag-ong tuig, mibalik si John ngadto sa iyang mga katungdanan diha sa Napulog Duha, ug si Leah migahin sa iyang bakante nga oras sa pagtabang sa iyang inahan sa usa ka bag-ong proyekto sa pagsulat.11 Sulod sa mga katuigan, nakabantay si Leah ni Susa nga nagkuha og impormasyon ug nagsulat og mga istorya mahitungod sa iyang amahan, si Brigham Young, uban sa katuyoan nga usa ka adlaw imantala ang istorya sa iyang kinabuhi [biography]. Apan pipila ka panahon ang milabay, namatikdan ni Leah nga samtang ang iyang inahan nag-uswag pa sa ubang mga proyekto sa pagsulat, sama sa iyang kasaysayan sa mga babaye nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, siya wala na magtrabaho sa istorya sa kinabuhi.

“Ma, unsa na man tong basahon mahitungod sa imong amahan?” Gipangutana siya ni Leah usa ka adlaw niana. “Wala na kini nimo sulata?”

“Wala, dako ra kaayo siya alang kanako,” mitubag si Susa. “Kon ikaw nagbarog tupad sa usa ka bukid, dili ka kaayo makahulagway sa bukid, tungod kay ikaw duol ra kaayo sa pagtan-aw niini.”

“Bisan pa niana, kinahanglan nga imo gayod kining buhaton,” namugos si Leah. “Pila ka adlaw kinahanglan gayod nga imong isulat kana nga basahon mahitungod sa imong amahan, ug ako malipay sa pagtabang kanimo niini.”12

Sukad niana, nakasulat si Susa og duha ka dagko kaayo nga manuskrito kabahin ni Brigham Young ug gitawag si Leah sa pagtabang kaniya og himo niini ngadto sa usa, ka nagkauyon nga istorya sa kinabuhi. Nakita ni Leah nga malisod ang trabaho ug usahay hinay nga makalaay, apan nakahibalo siya nga iyang inahan nagkinahanglan sa iyang tabang. Si Susa usa ka natural nga magsusulat, nga may lig-ong panghunahuna ug determinado nga tingog. Apan gidugangan ni Leah ug kahapsay ug sistema ang iyang paagi sa pagsulat. Nagtinabangay og trabaho diha sa balay ni Susa, nahimo silang maayo nga kauban.13

Sa buntag sa Mayo 23, 1927, ang naandan nga buhaton ni Leah nahunong og kalit sa dihang usa ka sulat miabot gikan sa Preston, Idaho, diin si Marsel nagtudlo og seminary. Bag-o lamang, human nagtabang sa usa ka natanggong nga motorista sa daplin sa dalan, si Marsel natakbuyan og grabing sip-on og ubo. Bisan tuod og ang iyang mga higala nagtuo nga siya nagkaayo, ang iyang temperatura nagkataas. Ang pneumonya mahimong mosulod sa iyang baga ug mamiligro ang iyang kinabuhi.14

Misakay og tren si Leah paingon ngadto sa Preston niana nga oras ug wala madugay diha na sa kiliran ni Marsel. Sa pagkasunod adlaw, ang iyang temperatura miubos og pipila ka grado, naghatag ni Leah og paglaom nga siya mamaayo. Apan pagkahuman nga wala na siya maarang-arang, mibalik ang iyang mga kahadlok. Si John miapas kaniya sa Preston, nangaliyupo sa Ginoo sa pagluwas sa kinabuhi ni Marsel. Gitawag niya ang usa sa iyang mga higala, usa ka doktor, sa pagtambal sa batan-ong lalaki. Ang ubang mga higala mihatag ni Marsel og mga panalangin sa pagkapari o mibantay kaniya sa gabii.

Gikapoy, nakuyapan si Leah sa Mayo 27. Nianang gabhiona, hinoon, mipakita si Marsel og mga timailhan sa pagkaayo. Ang iyang pangasaw-unon, si Marion Hill, miabot sa pagkasunod buntag. Ang mga baga ni Marsel ingon og natin-aw, ug ang iyang temperatura miubos pag-usab. Apan wala madugay nianang adlawa, ang iyang ginhawa nagkabug-at ug ang iyang lawas mihupong. Mipabilin si Leah diha sa iyang kiliran uban ni John ug ni Marion sa tibuok hapon. Nanglabay ang mga oras, apan wala siya maarang-arang. Namatay siya wala madugay nianang gabhiona.15

Si Leah dili mahupay. Ang kamatayon mikuha og upat na sa iyang mga anak. Karon ang iyang bugtong buhi nga anak nga lalaki, kansang kaugmaon ingon og hilabihan kahayag ug kasiguro sa pagsugod sa bag-ong tuig, namatay.16


Nianang tingpamulak, mga 2,575 ka kilometro silangan sa Siyudad sa Salt Lake, ang otso anyos nga si Paul Bang nag-andam sa iyang bunyag. Siya ang ikaunom sa napulo ka mga anak––upat ka babaye ug unom ka lalaki. Nagpuyo sila sa usa ka kwarto nga L og porma luyo sa usa ka grocery nga tindahan nga gipanag-iya ug gipadagan sa ilang mga ginikanan didto sa Cincinnati, Ohio, usa ka nagkapuliki nga siyudad nga labaw sa upat ka gatos ka libong mga tawo diha sa tungang kasadpan sa Estados Unidos. Sa pagpabilin sa pagkapribado, gibahin sa pamilya ang kwarto og upat ka bahin gamit ang mga kurtina. Apan walay usa sa tinuod adunay bisan unsa nga pagkapribado. Sa gabii, matulog sila sa mga katre nga mo-okopar og dakong lugar nga ang usa ka tawo halos dili makalihok sulod sa kwarto.17

Ang amahan ni Paul, si Christian Bang Sr., taga Germany. Sa dihang bata pa siya, ang iyang pamilya mibalhin ngadto sa Cincinnati, diin daghang langyaw nga mga German nanimuyo sa panahon sa ikanapulog siyam nga siglo. Kaniadtong 1908, si Christian nangasawa ni Rosa Kiefer, kansang mga ginikanan mga langyaw usab nga German. Human sa tulo ka tuig, ang higala ni Rosa nga si Elise Harbrecht mihatag ni Rosa og Basahon ni Mormon, ug siya ug si Christian mibasa niini uban ang interes. Human sa usa ka tuig nga pakigkita sa mga misyonaryo, nabunyagan sila diha sa usa ka Judeo nga kaligoanan tungod kay ang duol nga Suba sa Ohio mibagtik sa yelo.18

Ang branch sa Cincinnati sama sa daghang mga branch sa Simbahan sa silangang Estados Unidos. Ang siyudad sa makausa nahimong panimalay ngadto sa nagtubo nga kongregasyon sa mga Santos, apan kini mikunhod sulod sa mga katuigan samtang nagkadaghang mga miyembro sa Simbahan miadto sa Utah. Sa panahon nga ang mga ginikanan ni Paul mipasakop sa Simbahan, ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nakapausisa diha sa lugar. Sa dihang ang mga misyonaryo mibunyag og usa ka batang lalaki kaniadtong 1912, gatosan ka mga tawo milusad ngadto sa sapa aron sa pagtan-aw kaniya. Ang pamantalaan mi-imprinta og usa ka artikulo mahitungod sa bunyag sa pagkasunod adlaw, nagtambag sa mga magbabasa nga ang mga misyonaryo anaa sa lugar.

“Usa ka makusganong pagsulay pagahimoon sa dayag aron sa pagkuha og daghang mga kinabig,” kini mabasa.19

Human magpasakop sa Simbahan, ang mga ginikanan ni Paul mitambong og mga serbisyo uban sa mga misyonaryo ug pipila sa ubang mga Santos diha sa usa ka gamay, inabangang balay nga dako og hawanan. Usa ka miyembro sa Simbahan wala madugay mibalhin ngadto sa Utah, lain ang namatay, ang duha miundang sa pagtambong og mga miting. Sila si Christian ug Rosa mihunahuna mahitungod sa pagbalhin usab ngadto sa Utah, apan mihukom sila sa pagpabilin sa Ohio tungod kay ang ilang mga pamilya ug negosyo anaa didto.20

Sama sa ubang mga branch nga layo gikan sa Siyudad sa Salt Lake, ang Branch sa Cincinnati nakadawat og kaayohan sa dihang mas may kasinatian nga mga miyembro sa Simbahan mibalhin ngadto sa mga utlanan niini. Wala madugay human ang mga Bang mipasakop sa Simbahan, usa ka magtiayong Santos sa Ulahing mga Adlaw gikan sa Utah, sila si Charles ug Christine Anderson, mibalhin ngadto sa Cincinnati ug misugod sa pag-adto sa simbahan uban kanila.

Ang mga Anderson na-endowed ug na-sealed sa templo ug nakagahin og daghang tuig sa pagserbisyo sa mga ward ug mga stake diha sa Kasadpang America. Sila usa sa daghang mga Santos kinsa mibiya sa Utah sa pagpangita og mga oportunidad sa laing dapit. Natawo sa Sweden, si Charles nakaimbento og usa ka bag-ong matang sa trapo ug mianha sa silangan sa paggama niini. Siya walay nahibaloan mahitungod sa Cincinnati gawas nga kini usa ka dakong siyudad ug usa ka mauswagong sentro sa negosyo. Bisan pa niana, ang presidente sa Southern States Mission mitawag dayon kaniya sa paghan-ay pag-usab ug sa pagpangulo sa branch. Ang amahan ni Paul nahimong iyang unang magtatambag.21

Dili kadto sayon nga panahon nga mahimong usa ka Santos sa Ulahing Adlaw sa Cincinnati. Mga artikulo sa pamantalaan ug mga demonstrador mireklamo batok sa Simbahan diha sa lugar sulod sa mga katuigan. Sa makausa, ang lokal nga pamantalaan gani mitawag sa Cincinnati nga usa ka “natad sa panggubatan sa gubat batok sa pagkaylap sa Mormonismo sa America” sa dihang si Frank Cannon, ang napahimulag sa kamatuoran nga anak nga lalaki ni George Q. Cannon mihimo og rally diha sa siyudad.22

Sa gihapon, bisan pa sa oposisyon, ang mga ginikanan ni Paul naningkamot og maayo sa pagpadako sa ilang mga anak diha sa ebanghelyo. Mitambong sila sa ilang senemana nga mga miting sa simbahan ug miserbisyo nga matinud-anon diha sa gamay nga branch. Sa matag buntag, ang iyang amahan motawag sa tanan og dungan alang sa pamilya nga pag-ampo ug paglitok sa Pag-ampo sa Ginoo [Lord’s Prayer], usa ka kasagarang praktis taliwala sa mga Kristiyanos nga German. Ma-Lunes, ang iyang inahan kasagarang mopaanha sa mga misyonaryo alang sa panihapon. Ang pamilya ug mga misyonaryo manglingkod diha sa dakong lamesa diha sa kusina nga gisumpay ngadto sa luyo sa tindahan. Tungod kay ang inahan ni Paul dili gayod molabay og bisan unsa nga magamit, iyang lutuon ang bahaw nga pagkaon sa tindahan, mainampingon sa pagkuha sa nadunot nga mga bahin sa bisan unsa nga prutas, utanon, o karne sa dili pa niya kini idalit. Ang iyang amahan dayon mamugos nga ang mga misyonaryo mokaon hangtod mabusog pag-ayo.23

Gipaniguro usab sa mga Bang nga ang matag usa sa ilang mga anak mabunyagan sa edad nga otso.24 Sa Hunyo 5, 1927, si Paul ug upat ka laing mga tawo gibunyagan sa usa ka dapit nga gitawag og Anderson’s Ferry subay sa Suba sa Ohio. Ang iyang mga ginikanan, si Presidente Anderson, ug pipila sa iyang mga higala didto sa pagsaulog sa okasyon.

Walay nangusisa didto nga mga pundok sa katawhan sa pagsaksi sa hitabo, ug walay mga artikulo sa pamantalaan. Apan ang asoy sa bunyag migawas diha sa Liahona, ang Journal sa mga Elder [Elders’ Journal], ang opisyal nga magasin sa Simbahan sa Amihanang Amerika [Church North American] nga mga misyon. Gani ang ngalan ni Paul migawas sa imprinta.25


Si Wyley ug Magdalen Sessions wala makadawat og mainitong pag-abi-abi sa dihang sila miabot sa University of Idaho. Ang Moscow anaa sa amihanang bahin sa estado, diin pipila sa mga miyembro sa Simbahan namuyo. Daghang mga tawo ang mianha sa rehiyon aron sa pagtikad sa buhong nga yuta o sa pagpangita sa ilang kapalaran diha sa mga industriya sa pagmina ug sa kahoy. Kini nga mga lumulupyo nagsuspetsa sa Simbahan, ug ang presensya ni Wyley naghimo kanila nga dili komportable.

“Kinsa kini nga tawo, kining lalaki nga Sessions?” pipila ka mga tawo ang nangutana. “Unsa ang iyang katungdanan dinhi? Unsa ang iyang gustong buhaton?”26

Kon si Wyley gipangutana og diretso sa kataposang duha ka pangutana, siya walay klaro nga mga tubag. Ang Unang Kapangulohan mitudlo kaniya sa pagtabang sa mga estudyante nga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa eskwelahan, apan kon unsaon niya sa pagbuhat kana anaa ra gyod kaniya ang tanan. Nahibalo siya nga ang mga estudyante nanginahanglan og kanunay nga relihiyosong panudlo ug usa ka bag-ong dapit nga magpundok. Apan gawas sa iyang trabaho isip usa ka presidente sa misyon, si Wyley walay kasinatian sa relihiyosong edukasyon. Nakatuon siya og agrikultura sa kolehiyo. Kon ang mga estudyante gustong magkat-on mahitungod sa abuno, makatudlo siya kanila. Apan dili siya iskolar sa Biblia.27

Wala madugay human sa pag-abot sa Moscow, si Wyley ug Magdalen mipalista sa eskwelahan sa nakahuman na og kurso [graduate school] sa pagpalambo sa ilang edukasyon ug aron mahimong mas makaila sa eskwelahan ug sa mga magtutudlo niini. Mituon si Wyley og pilosopiya ug edukasyon, mikuha og mga klase sa relihiyon ug sa Biblia, ug misugod sa pagsulat og thesis kabahin sa relihiyon sa mga unibersidad sa estado diha sa Estados Unidos. Si Magdalen, sa laing bahin, mikuha og mga klase sa social work ug English.

Sila si Wyley ug Magdalen nakakaplag og kaanib diha ni C. W. Chenoweth, ang pangulo sa departamento sa pilosopiya, kinsa nabalaka mahitungod sa pagkawalay relihiyosong edukasyon sa mga unibersidad sa estado. Siya usa ka pari sa gubat sa kalibotan ug karon miserbisyo isip usa ka pastor sa usa ka simbahan duol sa Moscow. “Kon kamo mianhi dinhi niini nga kampos nga adunay relihiyosong programa,” gisultihan niya si Wyley ug Magdalen, “maayo pang mangandam kamo sa pag-atubang sa bangga sa unibersidad.”

Uban sa pagdasig ni Dr. Chenoweth, ang mga Sessions mihimo og mga plano alang sa usa ka programa nga sama sa seminary alang sa mga estudyante nga Santos sa Ulahing mga Adlaw diha sa publiko nga mga unibersidad. Gipasikad nila ang programa sa mga programa sa relihiyosong edukasyon sa ubang mga unibersidad ug nagmatngon sa pagsunod sa pagkabulag sa simbahan ug sa estado. Ang ilang mga klase sa relihiyon nagkinahanglan nga makakab-ot sa mga sumbanan sa estado alang sa mga kurso nga pang unibersidad ang ang-ang, apan ang programa usab kinahanglang hingpit nga gawasnon sa eskwelahan mismo. Sa dihang ang Simbahan mitukod og usa ka gambalay alang sa mga klase, kini kinahanglan nga gawas sa kampos.28

Nahibalo nga ang unibersidad dili mosuporta sa bag-ong programa hangtod nga ang lokal nga mga lider mipabiling madudahon kaniya ug sa Simbahan, mipasakop si Wyley og grupo sa mga negosyante [chamber of commerce] ug sa usa ka grupo nga sibiko aron siya makahimamat og importanting mga sakop sa komunidad. Nahibaloan niya nga ang lokal nga mga lider sa negosyo, mga ministro, ug mga magtutudlo nagporma og komitiba sa pagbantay kaniya ug sa pagsiguro nga wala siya maninguha sa pagpamugos sa impluwensya sa Simbahan diha sa unibersidad. Si Fred Fulton, usa ka ahente sa insurance, nangulo sa komitiba. Bisan kanus-a mitambong si Wyley og mga kalihokan sa grupo sa mga negosyante, molingkod siya tupad ni Fred ug maninguha nga makighigala kaniya.

Sa usa ka miting, miingon si Fred ngadto ni Wyley, “Ikaw tawhana ka ha, ikaw ang pinakagrabing tawo.” Dayon siya mikompisal sa iyang tahas diha sa komitiba. “Sa matag panahon nga makakita ko nimo,” miingon siya, “moduol ka dinhi og makasorpresa ang imong pagkamahigalaon nga nakagusto ko nimog samot sa tanang panahon.”29

Ang lungsod sa wala madugay nahimong maayo nga motagad ngadto sa pamilya Sessions. Uban sa tabang ni Wyley, ang Simbahan nakakaplag og yuta duol sa kampos ug gipalit kini alang sa sentro sa mga estudyante nga mga Santos. Si Wyley ug ang arkitekto sa Simbahan dayon nakigtrabaho uban sa unibersidad ug sa grupo sa mga negosyante sa pagdesenyo sa gambalay ug sa pag-aprobar ug pagbantay sa pagtukod. Sa tinglarag sa 1927, misugod si Wyley sa pagtudlo og mga klase sa relihiyon, ug miuyon ang unibersidad sa paghatag og mga kredito sa kolehiyo ngadto sa mga estudyante kinsa mikuha niini. Sa laing bahin, si Magdalen, miorganisar og nagsunod-sunod nga mga kalihokang sosyal alang sa mga estudyanteng mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sama ni Norma ug Zola Geddes.30

Usa ka adlaw niana, samtang si Wyley naglakaw uban ni Jay Eldridge, ang dean sa mga magtutudlo, milabay sila sa yuta alang sa bag-ong sentro sa mga estudyante sa Simbahan. “Abtik gyod ka nga nakakuha niana nga yuta,” gisultihan ni Dr. Eldridge si Wyley. Nangutana siya unsay gusto sa Simbahan nga ipangalan sa bag-ong programa niini. “Dili nimo ni matawag og seminary,” siya miingon. “Nasobrahan na nimo kana, bisan unsaon, uban sa imong mga seminary sa sekondarya.”

“Wala ako mahibalo,” miingon si Wyley. “Wala gyod ako sa tinuod mihunahuna mahitungod niana.”

Mihunong si Dr. Eldridge. “Sultihan ko ikaw kon unsa ang ngalan,” miingon siya. “Unsa ang nakita nimo sa ibabaw mao ang Institute sa Relihiyon sa Santos sa Ulahing mga Adlaw.”

Nagustohan ni Wyley ang rekomendasyon, ug mao usab ang Kinatibuk-ang Hunta sa Edukasyon sa Simbahan.31


Sa Septiyembre 1927, si Leah Widtsoe mibati og kakapoy sa espiritwal, mental, ug pisikal nga mga paagi. Ang kalit nga kamatayon sa iyang anak nga lalaki nga si Marsel miduot kaniya ngadto sa walay kinutubang kaguol. “Ako sa tinuod naghunahuna kon ang kinabuhi may kapuslanan pa ba,” gisultihan niya si John usa ka adlaw niana. “Kon dili pa tungod sa imong gugma ako nahibalo nga kini dili mahimo.”32

Gilubong si Marsel sa Mayo 31 didto sa Sementeryo sa Salt Lake. Sa pagkasunod adlaw mao ang ikakawhaan ug siyam nga anibersaryo sa kasal ni Leah ug John, ug ilang gigahin kini sa paglimpyo human sa lubong. Ang mga higala ug pamilya kanunay mibisita sa misunod nga mga semana ug mga bulan, apan bisan pa sa ilang suporta ug gugma, ang pagkaayo hinay nga miabot.33 Makadawat sila og kalipay sa balita nga ang ilang anak nga babaye nga si Ann manganakay. Gani sa Ann dili usab malipayon sa iyang kaminyoon, busa mihukom siya sa pagpuyo sa Utah kauban sa iyang mga ginikanan kay sa mobalik ngadto sa iyang bana sa Washington, DC.

Ang kasubo ni Leah naghimo sa kadaghanan sa mga adlaw ngadto sa usa ka pakigbisog. Ang buluhaton ni John sa Simbahan naghimo kaniya sa pagbiyahe og kadaghan sa tanang higayon, apan kon siya anaa sa panimalay, kanunay siya nga anaa sa iyang kiliran, naghimo sa iyang kinabuhi nga maayo. “Nag-ampo ako nga kita unta igahin alang sa usag usa,” siya [si Leah] misulti kaniya [ni John Widtsoe] niana nga ting-init. “Uban kanimo ako mahimong makig-away og bisan unsa nga gubat!”34

Ang batang masuso ni Ann, si John Widtsoe Wallace, natawo sa Agosto 8, 1927, naghimo ni Leah ug John nga mga apohan.35 Paglabay sa usa ka bulan, si Harold Shepstone, usa ka English nga peryodista, nakigkita sa inahan ni Leah atol sa usa ka pagbisita ngadto sa Siyudad sa Salt Lake. Misulti si Susa kaniya sa tanan mahitungod sa istorya sa kinabuhi nga gisulat niya ug ni Leah mahitungod ni Brigham Young, ug mihangyo siya [Harold] nga motan-aw niini. Gihatagan siya og kopya ni Susa sa manuskrito, ug miuyon siya sa pagtabang kaniya sa pagpangita og tigmantala.

“Kini mohimo og usa ka makalingaw nga basahonon,” miingon siya, “apan, sa tinuod, kini kinahanglang pamub-an og maayo.”36

Ang tanan niining nindot nga balita dili igo sa paglipay ni Leah. Gidapit ni Susa si Leah sa pag-uban kaniya ngadto sa usa ka biyahe sa California, tingali naglaom nga ang usa ka pagbisita ngadto sa baybayon molingaw kaniya.37 Apan sa hapit na gyod sila mopalit og mga ticket, mitawag si Presidente Grant ni John nga mahimong bag-o nga presidente sa European Mission. Nalibog si John sa tibuok adlaw, ug wala kaayo siya makatulog nianang gabii. Ang European Mission usa sa labing karaan ug labing dako sa mga misyon sa Simbahan, ug ang presidente adunay katungdanan alang sa pagdumala sa ubang siyam ka presidente sa misyon kinsa gibutang sa mga nasod nga nagkaylap sa tibuok liboan ka kilometro––gikan sa Norway ngadto sa Habagatang Afrika. Sa kasagaran usa ka apostol nga may labaw nga kasinatian gitawag sa pagpangulo niini.38

Gikalipay ni Leah ang tawag, bisan tuod kini mopalayo kaniya gikan sa iyang panimalay ug mga minahal sa Utah. Ang milabay nga tuig nahimong usa ka bangungot, ug siya nagkinahanglan og kausaban sa iyang kinabuhi. Mga panumduman ni Marsel anaa bisan asa, ug ang pagbalhin ngadto sa Europe mohatag kaniya og luna nga maguol. Si John, sa tinuod, mituo nga si Presidente Grant nadasig sa pagtawag kanila sa usa ka misyon aron sa pagtabang kanila sa pagsagubang sa pagkawala sa ilang anak nga lalaki.39

Ang pagpangandam mihurot sa sunod nga duha ka bulan.40 Samtang nag-impake si Leah, nahunahuna niya si Harold Shepstone ug ang istorya sa kinabuhi ni Brigham Young. Determinado nga tumanon ni Harold ang iyang pulong nga tabangan siya sa pagpangita og tigmantala, iyang giimpake ang manuskrito.41

Sa Nobyembre 21, si Leah ug John gi-set apart alang sa ilang mga misyon. Dayon sila mipauli sa panimalay aron manamilit ngadto sa iyaan ni John nga si Petroline, kinsa sa karon kapitoan ug upat ka tuig ang panuigon. Si Leah ug John mitanyag sa pagdala kaniya ngadto sa Europe uban kanila, apan siya [si Petroline] naghunahuna nga dili siya lig-on igo sa pag-uban. Apan siya malipayon nga si John adunay kahigayonan sa pagbalik ngadto sa Europe ug sa pagtudlo sa ebanghelyo, ingon nga gibuhat niya ug sa iyang inahan [ni John] baynte ka tuig ang milabay.

Wala madugay nianang adlawa, usa ka pundok sa katawhan mipagikan ni Leah, John, ug sa ilang anak nga babaye nga si Eudora didto sa estasyonan sa tren. Mihatag si Susa og sulat kanila nga ablihon diha sa tren. “Mosunod ako kaninyo sa inyong panaw, ug diha sa mahinungdanong buhat nga tumanon ninyong duha,” misulat siya. “Si Tiya ug ako maana kaming duha sa baroganan sa hulatanan sa tren kon kamo mopauli, malinawon, mapahiyumon, malipayon sa pagbalik sa among labing minahal nga mga anak.”

Miawhag usab siya ni Leah sa pag-andam sa iyang kaugalingon alang sa daghang mga kalisod nga siguradong maglibot kaniya diha sa misyon. “Ang atong Amahan kinahanglan gyod sa Iyang Kaugalingon nga walay kalooy usahay,” misulat siya, “kon ang kasinatian ipaangkon sa Iyang mga anak pinaagi sa kaguol, kakabos, ug pakigbisog.”42

  1. Secretary of the General Church Board of Education to Joseph F. Smith, Nob. 30, 1901, Centennial History Project Records, BYU; Church Board of Education, Minutes, Peb. 3, 1926; Mar. 3 ug 10, 1926.

  2. Church Board of Education, Minutes, Peb. 3, 1926.

  3. Church Board of Education, Minutes, Mar. 3, 1926. Hisgotanan: Mga Akademiya sa Simbahan [Church Academies]

  4. Greene, Interview; Greene, A Life Remembered, 33; Wright, “Beginnings of the First LDS Institute of Religion at Moscow, Idaho,” 68–70.

  5. Greene, A Life Remembered, 33; By Study and Also by Faith, 64; Wright, “Beginnings of the First LDS Institute of Religion at Moscow, Idaho,” 70–72. Ang kinutlo gi-edit alang sa maayong pagbasa; ang orihinal nga tinubdan adunay “Ang unibersidad dili gayod makadani og L.D.S. nga mga estudyante gawas kon adunay mas maayong mga pasilidad.”

  6. Church Board of Education, Minutes, Mar. 23, 1926; Hunyo 25, 1926; Sept. 1, 1926; Okt. 12, 1926; Grant, Journal, Mar. 24, 1926; By Study and Also by Faith, 64–65. Hisgotanan: Mga Seminary ug mga Institute [Seminaries and Institutes]

  7. Grant, Journal, Sept. 13, 1926; Heber J. Grant to Marriner W. Eccles and Henry H. Rolapp, Sept. 13, 1926, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL; Sessions, Oral History Interview [1972], 4; Griffiths, “First Institute Teacher,” 175–82; Tomlinson, “History of the Founding of the Institutes of Religion,” 151–59.

  8. Widtsoe, Diary, Ene. 1, 1927.

  9. Widtsoe, Diary, Nob. 21 ug Dis. 14, 1926; Widtsoe, In a Sunlit Land, 236; Thomas Hull to John A. Widtsoe and Leah D. Widtsoe, Hunyo 15, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL.

  10. Widtsoe, Diary, Okt. 7 ug 9, 1926; Dis. 8 ug 14, 1926; Ene. 1, 1927; “Anne Widtsoe and Lewis Wallace Married,” Ogden (UT) Standard-Examiner, Okt. 10, 1926, seksiyon 2, [1]; Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Peb. 20, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL.

  11. Tan-awa ang Widtsoe, Diary, Ene. ug Peb. 1927; Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Peb. 20, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL.

  12. Leah D. Widtsoe, “I Remember Brigham Young,” Improvement Era, Hunyo 1961, 64:385; Widtsoe, Oral History Interview, 11–12; Susa Young Gates to Heber J. Grant and Counselors, Dis. 5, 1922; Susa Young Gates to James Kirkham and Albert Hooper, Nob. 12, 1929, Susa Young Gates Papers, CHL. Ang kinutlo gi-edit alang sa maayong pagbasa; ang orihinal nga tinubdan adunay “‘Bisan pa niana,’ ako miingon, ‘anaa kini kanimo sa pagbuhat.’”

  13. Widtsoe, Oral History Interview, 11–12; Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Peb. 20, 1927; Susa Young Gates to Leah D. Widtsoe, Hulyo 28, 1928; Lucy G. Bowen ngadto ni Leah D. Widtsoe and John A. Widtsoe, Nob. 25, 1930, Widtsoe Family Papers, CHL; “Mrs. Susa Young Gates,” Deseret News, Mayo 27, 1933, 4. Hisgotanan: Brigham Young

  14. J. E. Fisher to John A. Widtsoe and Leah D. Widtsoe, Mayo 22, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL; Widtsoe, Diary, Mayo 23, 1927; Susa Young Gates, pasiunang kopya sa asoy sa namatay alang ni Marsel Widtsoe, Widtsoe Family Papers, CHL; “Karl M. Widtsoe Dies of Pneumonia,” Deseret News, Mayo 30, 1927, seksiyon 2, [1].

  15. Widtsoe, Diary, Mayo 23–28, 1927; Widtsoe, In a Sunlit Land, 29, 236.

  16. Leah D. Widtsoe to First Presidency, Sept. 16, 1933, First Presidency Mission Files, CHL; Widtsoe, Oral History Interview, 33; Widtsoe, In a Sunlit Land, 235–37.

  17. Fish, “My Life Story,” [1]–[2]; Paul Bang, “My Life Story,” 1, 7–8; U.S. Department of Commerce, Bureau of the Census, Fifteenth Census of the United States: 1930, volume 1, 836.

  18. Christian Bang Sr., “My Story,” [1]–[3]; Fish, “My Life Story,” [1]; Fish, Kramer, and Wallis, History of the Mormon Church in Cincinnati, 52–54.

  19. Fish, Kramer, and Wallis, History of the Mormon Church in Cincinnati, 21–42, 45–50; “Mormons Baptize Child in the Ohio,” Commercial Tribune (Cincinnati), Sept. 16, 1912, 12.

  20. Christian Bang Sr., “My Story,” [3]; Alexander, Mormonism in Transition, 105–6.

  21. Anderson, “My Journey through Life,” volume 4, 117–18; Christian Bang Sr., “My Story,” [5]; Anderson, Twenty-Three Years in Cincinnati, 2–3, 13, 45; Johnson and Johnson, “Twentieth-Century Mormon Outmigration,” 43–47; Plewe, Mapping Mormonism, 144–47. Hisgotanan: Outmigration [Pagbiya sa dapit nga gipuy-an aron mobalhin sa lain nga dapit]

  22. “World-Wide Attack on Mormonism Now Planned,” Commercial Tribune (Cincinnati), Hunyo 30, 1912, [16]; “Fight on Mormonism to Start in Cincinnati,” Commercial Tribune, Ene. 26, 1915, 3; “Cannon Makes Severe Attack on Mormonism,” Commercial Tribune, Peb. 3, 1915, 10.

  23. Fish, “My Life Story,” [3], [6]; Christian Bang Sr., “My Story,” [5]; Paul Bang, “My Life Story,” 6, 8.

  24. Bang family entries, South Ohio District, Northern States Mission, nos. 27–33, 324, 334, in Ohio (State), bahin 2, Record of Members Collection, CHL.

  25. “News from the Missions,” Liahona, the Elders’ Journal, Hulyo 12, 1927, 25:42; Paul Bang entry, South Ohio District, Northern States Mission, nu. 334, sa Ohio (State), bahin 2, Record of Members Collection, CHL; Paul Bang, “My Life Story,” 7; Picturesque Cincinnati, 77. Ang Liahona nasayop sa pag-spelling sa iyang ngalan og “Paul Bancy.”

  26. Sessions, Oral History Interview [1972], 4–5; Sessions and Sessions, Oral History Interview [1965], 12; Wright, “Beginnings of the First LDS Institute of Religion at Moscow, Idaho,” 66–68; Tomlinson, “History of the Founding of the Institutes of Religion,” 159–61.

  27. J. Wyley Sessions ngadto ni Heber J. Grant, Nob. 13, 1926, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL; Sessions and Sessions, Oral History Interview [1965], 10; Tomlinson, “History of the Founding of the Institutes of Religion,” 154–55.

  28. Sessions and Sessions, Oral History Interview [1965], 10–11; Tomlinson, “History of the Founding of Institutes of Religion,” 161, 183–86.

  29. Sessions, Oral History Interview [1972], 5; Tomlinson, “History of the Founding of Institutes of Religion,” 161–62; Griffiths, “First Institute Teacher,” 182.

  30. Sessions and Sessions, Oral History Interview [1965], 11–13; Sessions, Oral History Interview [1972], 8–9; Tomlinson, “History of the Founding of Institutes of Religion,” 159–68; Griffiths, “First Institute Teacher,” 182–85.

  31. Sessions and Sessions, Oral History Interview [1965], 11–12; Tomlinson, “History of the Founding of Institutes of Religion,” 168–73. Ang kinutlo ni Wyley Sessions gi-edit alang sa maayong pagbasa; ang “didn’t” ug “hadn’t” sa orihinal giilisan ngadto og “don’t” ug “haven’t.” Hisgotanan: Mga Seminary ug mga Institute

  32. Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Sept. 20, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL; John A. Widtsoe ngadto ni Heber J. Grant, Okt. 17, 1927, First Presidency General Administration Files, CHL; Leah D. Widtsoe ngadto sa Unang Kapangulohan, Sept. 16, 1933, First Presidency Mission Files, CHL.

  33. Widtsoe, Diary, Mayo 31–Hunyo 7, 1927; Widtsoe, In a Sunlit Land, 236–37.

  34. Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Telegram, Ago. 31, 1927; Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Sept. 20, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL; Widtsoe, Diary, Hunyo 21–Sept. 21, 1927.

  35. Widtsoe, Diary, Ago. 8, 1927.

  36. Widtsoe, Oral History Interview, 12–13; Widtsoe, Diary, Sept. 16 ug 24, 1927; Harold Shepstone to Susa Young Gates, Okt. 25, 1927; Dis. 2, 1927, Susa Young Gates Papers, CHL. Ang kinutlo gi-edit alang sa maayong pagbasa; duha ka higayon sa “mo” [would] sa orihinal walay pag-usab “mo” lang gihapon.

  37. Hal and Bichette Gates to Susa Young Gates, Telegram, Sept. 24, 1927, Family Correspondence, Susa Young Gates Papers, CHL; Leah D. Widtsoe ngadto ni John A. Widtsoe, Sept. 20, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL.

  38. Widtsoe, Diary, Sept. 29–30, 1927; Widtsoe, In a Sunlit Land, 189; John A. Widtsoe to James E. Talmage and Merry B. Talmage, Nob. 1, 1927, John A. Widtsoe Papers, CHL; Van Orden, Building Zion, 93–94; “Mission Presidents in Convention,” Latter-day Saints’ Millennial Star, Sept. 20, 1928, 38:600–602.

  39. Leah D. Widtsoe ngadto sa Unang Kapangulohan, Sept. 16, 1933, First Presidency Mission Files, CHL; Leah D. Widtsoe to John A. Widtsoe, Hulyo 12, 1927; Leah D. Widtsoe ngadto ni Louisa Hill, Mayo 11, 1928, Widtsoe Family Papers, CHL; Widtsoe, In a Sunlit Land, 189; John A. Widtsoe ngadto ni James E. Talmage and Merry B. Talmage, Nob. 1, 1927, John A. Widtsoe Papers, CHL.

  40. Tan-awa ang Widtsoe, Diary, Okt.–Nob. 1927.

  41. Widtsoe, Oral History Interview, 13; Susa Young Gates to Harold J. Shepstone, Okt. 5, 1927, Susa Young Gates Papers, CHL.

  42. Widtsoe, Diary, Nob. 21, 1927; Widtsoe, In the Gospel Net, 102–5, 133, 135; Susa Young Gates ngadto ni Leah D. Widtsoe and John A. Widtsoe, Nob. 21, 1927, Widtsoe Family Papers, CHL.