“Hatagan Mo Ako sa Kusog,” kapitulo 10 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 3, Maisogon, Halangdon, ug Gawasnon, 1893–1955 (2021)
Kapitulo 10: “Hatagan Mo Ako og Kusog”
Kapitulo 10
Hatagan Mo Ako og Kusog
Sa tinglarag niadtong 1911, si Alma Richards mibalik ngadto sa Brigham Young University uban sa tumong nga moapil sa 1912 nga Olympic Games didto sa Stockholm, Sweden. Si Alma usa ka baynte uno anyos nga high jumper gikan sa Parowan, usa ka gamay nga lungsod sa habagatang Utah. Sa wala pa moadto sa BYU sa miaging tuig, gamay ra kaayo ang iyang nahibaloan mahitungod sa Olympics. Dayon ang iyang coach miingon kaniya nga siya adunay kahigayonan nga makaapil sa Olympics.
“Kon makanunayon kang magbansay sulod sa usa ka tuig ug tunga,” miingon siya, “makaapil ka sa team nga magrepresentar sa Estados Unidos.”1
Sa sinugdanan, si Alma naghunahuna nga nangomedya ra ang iyang coach. Natural siya nga atleta, apan mas taas ug mas bug-at siya kay sa kasagarang mga high jumper. Ug wala kaayo siyay kasinatian o pagbansay sa sport. Imbis mopatid sama sa usa ka gunting [scissor kicking] o ipatakilid nga pinahigda ang iyang lawas ibabaw sa high jump bar, sama sa gibuhat sa kadaghanang mga jumper, bakikaw niyang ilayat ang iyang kaugalingon sa hangin, nga moluko sama sa bola samtang anaa siya sa hangin.
Apan gisulayan niya ang mga pulong sa iyang coach. Kanunay siyang nagbansay ug misugod sa pagkadaog sa lokal nga atletik nga mga kompetisyon. Sa wala madugay nahimo siyang usa ka kampeyon sa tibuok Utah.2
Ang mga kalihokan sa paugnat og kusog [sport] nahimong sikat sa mga batan-on sa tibuok kalibotan, ug daghang high school ug mga kolehiyo sa Utah ang miesponsor og atletik nga mga team alang sa batang mga lalaki ug batang mga babaye. Apan, sa daghang katuigan, ang Mutual Improvement Associations wala maglakip og mga paugnat sa kusog sa ilang mga kalihokan. Ang Young Men’s MIA, sa pagkatinuod, kasagaran misentro sa mga miting niini sa relihiyoso o akademik nga mga hilisgotan gikan sa usa ka manwal, nga nakapasagmuyo sa daghang batan-ong mga lalaki.3
Mentras, ang Protestante nga mga grupo sa Siyudad sa Salt Lake, misugod sa paggamit sa usa ka inila nga gymnasium nga gidumala sa Young Men’s Christian Association, o YMCA, aron sa pagdani sa batan-ong mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ngadto sa ilang mga Sunday school. Naalarma, ang mga lider sa Simbahan mihukom sa paghatag sa susama nga mga oportunidad. Misugod sila sa pagpahigayon og mga kompetisyon sa paugnat sa kusog atol sa tinuig nga tinipong mga komperensiya sa MIA ug miawhag sa mga lider sa stake ug ward nga tugotan ang kabatan-onan sa paggamit sa mga cultural hall sa meetinghouse alang sa “mga paugnat sa kusog nga dili kaayo makakapoy.” Niadtong 1910, sa tuig nga misulod si Alma sa BYU, giablihan sa Simbahan ang Deseret Gymnasium, nga tulo ka andana nga pasilidad alang sa kalingawan nga nahimutang sa sunod eskina silangan sa Temple Square.4
Uban sa gidaghanon sa nanambong sa Young Ladies’ MIA nga naglabaw gihapon kay sa YMMIA, ang mga lider sa Simbahan miila usab nga ang kasamtangang programa wala makapadani sa batan-ong mga lalaki. Ang pagkaamgo miabot taliwala sa mga paningkamot sa paghatag og kahulogan ug pagpatin-aw sa mga katungdanan sa mga auxiliary sa Simbahan ug sa mga korum sa pagkapari. Niadtong 1906, ang usa ka bag-ong naporma nga “correlation committee,” nga naglangkob sa mga representante gikan sa mga auxiliary sa Simbahan, mihukom nga ang mga miting sa Aaronic nga Pagkapari kinahanglang maglakip og doktrinal nga panudlo alang sa batan-ong mga lalaki. Ang mga miting sa YMMIA, sa laing bahin, mougmad sa mga hunahuna ug mga lawas sa batang mga lalaki. Kini nagpasabot nga ipaila ang daghang batan-ong mga lalaki ngadto sa mga paugnat sa kusog ug sa mga kalihokan nga panggawas [outdoor activities].5
Si Eugene Roberts, ang coach ni Alma ug ang direktor sa pisikal nga pagbansay sa BYU, usa ka tinahod nga tigsuporta alang sa mga paugnat sa kusog sa Simbahan. Sama sa kadaghanan sa iyang panahon, nagtuo siya nga ang teknolohiya ug ang pagpuyo sa siyudad paspas ra kaayo nga miuswag sa ikanapulo ug siyam nga siglo, nga mibulag sa batan-ong mga lalaki gikan sa makapalunsay nga impluwensiya sa pisikal nga kalihokan ug sa natural nga kalibotan. Gihimong sumbanan ang mga kinabuhi sa mga pioneer nga Santos sa Ulahing mga Adlaw, giawhag niya ang batan-ong mga lalaki sa pagsunod sa ilang kinaiya sa pagtrabaho ug relihiyosong kadasig.
“Walay usa nga makabasa sa ilang pisikal nga mga kalisod ug relihiyoso nga mga pagsulay nga dili madasig,” siya misulat sa usa ka 1911 nga isyu sa Improvement Era. “Ang luspad, nagdako sa siyudad nga batang lalaki, nga wala gayod makakamping sa desiyerto, ni makakita sa kinaiyahan, kinsa wala gayod makabaktas latas sa mga bungtod, ni ‘nagkalisod’, dili gayod makabati sa mga panglimbasog sa iyang amahan.”6
Si Eugene ug ang mga lider sa YMMIA miawhag sa Simbahan sa pagsagop og programa nga gimodelo sa bag-ong natukod nga kalihokan sa Boy Scout, nga mitudlo sa batan-ong mga lalaki sa pagpalambo og taas nga moral nga mga sumbanan ug mipalig-on kanila sa pisikal ug espirituwal pinaagi sa pagkamping, pag-hike, ug ubang mga kalihokan nga panggawas. Laing tigsuporta sa Scouting, sakop sa hunta sa YMMIA nga si Lyman Martineau, miawhag sa mga lider sa kabatan-onan sa pagpaila sa mga batang lalaki ngadto sa pisikal nga kalingawan. “Kon tukma nga giorganisar ug gidumala,” siya mideklarar, “kini nga mga kalihokan makatugot sa maayo nga paglingaw-lingaw ug makapasiugda og determinasyon, kaisog, kadasig, espirituhanon ug moral nga katuyoan, ug kasarangan nga mga kinaiya.”7
Mismo si Alma Richards mao ang ebidensiya niini nga mga pulong. Ang iyang tinguha nga molampos sa iyang sport migiya kaniya sa pagtuman sa Pulong sa Kaalam sa panahon dihang ang baroganan giawhag apan wala higpit nga gipatuman sa Simbahan. Sa paglikay sa alkohol ug tabako, misalig siya sa saad sa Ginoo nga kadtong mosunod sa Pulong sa Kaalam “modagan ug dili maluya” ug “molakaw ug dili makuyapan.”8
Sa tingpamulak niadtong 1912, gisultihan ni Eugene si Alma nga andam na siya sa Olympic nga mga tryout. “Ikaw mao ang usa sa napulog lima nga labing maayo nga mga high jumper sa kalibotan,” miingon siya, “ug usa sa pito sa labing maayo sa Estados Unidos.” Aron mabayran ang gasto sa pagbiyahe ni Alma ngadto sa mga tryout, nakombinser niya ang BYU nga hatagan ang batan-ong atleta og dako-dako nga tanyag sa kwarta [generous grant]. Gusto niya nga ubanan mismo si Alma apan walay igong kwarta alang sa biyahe.
Bisan sa wala pa mobiya sa Utah, mibati si Alma nga nabalaka ug nag-inusara. Miabot si Eugene aron pabawnan siya og mga pulong sa pagdasig ug suporta. Sa wala pa misakay sa tren si Alma, gihatagan siya ni Eugene og makapadasig nga balak aron sa paghatag kaniya og kalig-on ug hugot nga pagtuo atol sa lisod nga mga panahon.9
Pipila ka semana ang milabay, ang balita miabot sa Utah: si Alma nakaapil gayod sa Olympic team. Nagpadulong na siya sa Sweden.10
Sa tunga-tunga nga bahin sa 1912, sobra sa upat ka libo nga mga nanimuyo nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw didto sa amihanang Mexico nahimutang sa tunga-tunga sa usa ka rebolusyon. Sa miaging tuig, ang pwersa sa mga rebelde mipapahawa sa dugay na nga presidente sa Mexico, si Porfirio Díaz. Apan laing rebelyon ang nahitabo batok sa mga rebelde nga mananaog.11
Si Junius Romney, ang trayntay kuwatro anyos nga presidente sa stake sa amihanang Mexico, mipahayag nga ang mga Santos dili mobiya sa ilang mga panimalay, bisan pa sa kagubot. Sukad nga nagtinguha og proteksiyon didto sa Mexico atol sa kontra-poligamiya nga mga pagronda niadtong mga 1880, ang mga Santos kasagaran wala miapil sa Mexican nga politika. Apan karon daghang rebelde ang milantaw kanila isip langyaw nga mga manunulong ug kanunay nga milungkab sa ilang mauswagon nga mga ranso sa baka.12
Nanghinaot sa pagpahuyang sa mga rebelde, gibawalan sa Estados Unidos ang pagbaligya og mga hinagiban ug mga bala ngadto sa Mexico. Apan si Senador Reed Smoot, miagni sa presidente sa U.S. nga si William Howard Taft sa pagpadala og dugang nga mga hinagiban ngadto sa mga Santos sa amihanang Mexico aron sa pagtabang sa pagpanalipod sa ilang mga pamuy-anan. Apan sa wala madugay nahibaloan sa mga lider sa mga rebelde ang mahitungod sa pagpadala ug midemanda nga itugyan sa mga Santos ang ilang mga armas.
Nasayod nga gusto sa Unang Kapangulohan nga pugngan ang bisan unsang kadaot nga mahitabo sa mga Santos, si Junius ug ang ubang mga lider sa Simbahan sa rehiyon nakigsabot sa mga rebelde nga tugotan ang mga Santos nga mohupot sa ilang mga armas alang sa panalipod sa ilang kaugalingon. Ang mga lider sa mga rebelde misaad usab nga dili samokon ang mga pamuy-anan.13
Apan niadtong Hulyo 27, usa ka rebelde nga heneral nga ginganlan og José Inés Salazar mipatawag ni Junius ngadto sa iyang punoang buhatan uban ni Henry Bowman, usa ka lokal nga lider sa Simbahan ug negosyante. Gisultihan niya si Junius ug Henry nga siya dili na makapugong sa rebelde nga mga pwersa sa pag-atake sa mga Santos. Naalarma, gipahinumdoman ni Junius ang heneral nga mihatag siya og berbal ug sinulat nga mga pasalig nga ang mga rebelde dili mohilabot sa mga pamuy-anan.
“Mga pulong lamang kadto,” ang heneral miingon, “ug tayhopon sa hangin ang mga pulong.” Gipahibalo dayon niya si Junius ug si Henry nga ang mga kolonya kinahanglang motugyan sa ilang mga hinagiban.
“Wala namo gibati nga makatarunganon ang pagtugyan sa among mga armas,” miingon si Junius. Dihay mga duha ka libo nga rebelde sa dapit nga adunay lima o unom ka kanyon nga ilang magamit batok sa mga kolonya. Kon ang mga Santos motugyan sa ilang mga hinagiban, sila mahimo nga walay ikapanalipod.14
Wala matarog ang heneral, mao nga mipasabot si Junius nga wala siyay awtoridad sa pagmando sa mga Santos sa pagtugyan sa ilang pribado nga kabtangan. Sa pagkadungog niini, si Heneral Salazar migawas sa kwarto aron sa paghisgot niini ngadto sa usa sa iyang mga opisyal, si Koronel Demetrio Ponce.
Sa higayon nga sila nalang duha, miingon si Henry, “Brother Romney, gibati nako nga dili maayo nga palagoton ang heneral.” Nakita niya nga si Junius nagpadayag og grabeng kasuko, ug dili niya gusto nga mograbe pa ang panagbangi.
“Dili na mausab ang akong desisyon,” miingon si Junius. “Inig balik ni Salazar, sultihan nako siya kon unsay akong hunahuna kaniya bisan pa og mamatay ko niini!”
Sa wala madugay mibalik si Heneral Salazar ngadto sa kwarto uban ni Koronel Ponce. “Klaro lang nga ang heneral wala molampos sa pagklaro kon unsay gusto niyang ipaabot,” miingon ang koronel, nga mihapuhap sa iyang mga palad. “Unsay gusto sa heneral nga buhaton nimo mao lamang ang pagsugyot sa maong aksiyon ngadto kanila ug sila mohimo niini!”
“Dili ko mohimo og bisan unsa niana nga sugyot,” miingon si Junius. Nasayod siya nga ang mga Santos mobati nga gibudhian kon hangyoon niya sila sa pagtugyan sa ilang bugtong nga paagi sa pagpanalipod.
“Gawas kon ang inyong mga pusil ug mga bala ihatod dinhi kanako inig ka alas 10 sa buntag ugma,” mipasidaan si Heneral Salazar , “momartsa kami batok kaninyo.”
“Mao ba kana ang imong ultimatum?” Nangutana si Junius.
“Mao kana ang akong kataposang pahimangno!” miingon ang heneral. “Moabot ako ug kuhaon ang mga pusil bisan asa pa ako kinahanglan nga moadto alang niini.”
Nakalitan si Junius nga ang heneral andam sa pag-atake sa mga pamuy-anan nga walay pagpugong. “Sulongon nimo ang among mga panimalay ug kuhaon ang among mga pusil pinaagi sa pwersa?” siya miingon.
“Ikonsiderar namo kamo isip ang among mga kaaway,” miingon si Heneral Salazar, “ug modeklarar og gubat batok kaninyo dihadiha dayon.”15
Nianang gabhiona didto sa Colonia Juárez, usa sa mas dako nga mga pamuy-anan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa amihanang Mexico, ang desisiyete anyos nga si Camilla Eyring naminaw samtang ang iyang amahan mihulagway sa peligro nga naghulga sa iyang pamilya.
Ang mga rebelde misakmit sa mga hinagiban sa mga Santos ug mibiya kanila nga walay ikapanalipod, miingon siya, mao nga ang mga lider sa Simbahan mihukom sa pagpabakwit sa mga babaye, mga bata, ug mga tigulang gikan sa mga pamuy-anan. Mobiyahe sila og 240 ka kilometro paingon sa El Paso, Texas, amihanan lang sa utlanan sa Estados Unidos. Ang mga lalaki magpabilin aron sa pagpanalipod sa mga balay ug mga kahayopan.16
Ang Colonia Juárez mao lamang gayod ang nahibaloan nga panimalay ni Camilla. Tulo ka henerasyon sa iyang pamilya ang nagpuyo sa mga kolonya sa Mexico human ang iyang mga lolo mibalhin didto aron sa pag-eskapo sa pagpanggukod tungod sa pagbuhat sa dinaghan nga kaminyoon. Sukad nianang panahona, ang Colonia Juárez milambo ngadto sa usa ka komunidad sa pipila ka dosena nga mga pamilya sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw, nga adunay matahom nga mga prutasan sa mansanas ug maanindot nga mga gambalay nga hinimo sa bika.
Si Camilla mao ang kinamagulangan sa onse ka mga anak. Ang iyang amahan, ang bana sa duha ka asawa, nagdumala og dakong ranso sa mga baka diin siya usahay mitabang sa paghimo og keso. Nagpatrabaho siya og lumad nga mga Mexican, kansang mga pamilya nakat-onan na ni Camilla sa paghigugma. Nag-eskwela siya uban sa iyang mga higala diha sa dako nga eskwelahan sa Juárez Academy, diin siya nakakat-on sa English ug Spanish. Sa init nga mga adlaw isul-ob niya ang usa sa iyang daan nga mga sinina ug uban sa iyang mga higala moadto sa usa ka langoyanan nga nahimo pinaagi sa Suba sa Piedras Verdes. Karon, samtang nangandam siya nga mobiya sa iyang panimalay, dili siya segurado kanus-a—o kon—mobalik pa siya.17
Ang matag sakop sa pamilya miempake lang og unsay makarga diha sa usa ka gipakigbahin nga bagahe. Ang uban kinahanglan nga ilang itago gikan sa mga rebelde. Gitipigan ni Camilla ang iyang papeles sa eskwelahan ug ubang mga handomanan diha sa lisod nga makit-an nga mga dapit sa balay. Ang iyang amahan, sa laing bahin, miligwat sa mga tabla sa salog sa kayda ug mitago sa kasiyaman ug upat ka litro sa blackberry, nga si Camilla ug ang iyang mga igsoon mitabang sa ilang inahan sa pagsulod sa botelya sayo nianang adlawa. Ang bililhong pilak nga mga kubyertos, mga panapton, ug mga plato sa pamilya gitago didto sa lawak sa atop [attic].18
Pagkasunod buntag, Hulyo 28, gikarga sa pamilya ang ilang bagahe ngadto sa usa ka karwahe ug mibiyahe og napulo ka milya paingon sa kinadul-an nga estasyonan sa tren. Dinosena sa ubang mga pamilya ang naghulat sa gawas sa estasyonan, ang ilang mga bukton nagkarga og mga binugkos ug mga maleta. Sa duol, usa ka grupo sa mga rebelde nga nagsakay og kabayo ang han-ay nga naglinya, ang ilang mga pusil ug mga bayoneta gipagawas.
Sa dihang miabot ang tren, nagdasok ang mga Santos ngadto sa mga bagon. Mipadala ang usa ka kompanya sa riles sa matag bakante nga bagon sa tren aron sa pagtabang sa pagbakwit. Ang ubang mga bagon kay walay bentana o hugaw nga mga bagon alang sa mga baka. Si Camilla, ang iyang inahan, ug ang iyang mga igsoon gibutang sa usa ka bagon alang sa mga pasahero nga ikatulo ang kalidad gikan sa labing nindot. Naggunit sa ilang mga binugkos ug mga hapin sa kama, nagtapok sila sa gahi nga mga lingkoranan. Usa kadto ka adlaw sa ting-init, ug ang mga langaw naglupad-lupad palibot kanila. Gibati ni Camilla nga daw sardinas nga anaa sa usa ka lata.19
Sa wala madugay mibiya ang tren sa estasyonan ug mipaingon sa amihanan padulong sa Colonia Dublán, ang kinadak-an nga pamuy-anan sa mga Santos sa maong dapit, aron sa pagkuha og dugang nga mga pasahero. Sa dihang ang mga Santos sa Dublán misakay sa tren, ang gidaghanon sa mga pasahero naa na sa mga usa ka libo. Taas nga gipatong-patong ang mga bagahe sa tanan nga mga bagon.
Ang tren mibiyahe sa amihanang silangan nga direksiyon sa tibuok adlaw ug sa tibuok gabii. Pipila sa mga riles kay nadaot atol sa rebolusyon, nga mipugos sa tren nga hinay kaayo nga mobiyahe. Nahadlok si Camilla nga pahunongon sa mga rebelde ang tren ug tulison ang mga pasahero.
Luwas nga miabot ang tren sa El Paso sa samang higayon nga ang adlaw nagsidlak. Didto sa estasyonan sa tren, gisugat sa mga residente sa siyudad ang mga Santos uban sa mga sakyanan ug mga trak ug midala kanila tabok sa lungsod ngadto sa usa ka bakante nga dapit nga putlanan sa kahoy [lumberyard] nga gitagana alang sa mga bakwit. Si Camilla ug ang iyang pamilya gidala ngadto sa usa ka dako, abogon nga koral nga adunay pipila ka kwadra diin ang mga pamilya makahimo sa pagkampo. Ang pamilya ni Camilla naghuot ngadto sa usa ka kwadra ug misab-it og mga habol aron mahimong pribado. Usa ka makapasuka nga baho ang anaa sa tibuok dapit. Anaa bisan asa ang daghang dugok sa mga langaw.
Ang mga tawo gikan sa mga pamuy-anan nagpadayon sa pag-abot didto sa dapit nga putlanan sa kahoy sa tibuok adlaw, ug ang mga reporter ug mga litratista miabot aron sa pag-interbiyo kanila ug pagkuha og mga litrato. Ang mga lumad gikan sa lungsod miabot usab didto sa dapit. Ang uban mitanyag og tabang, samtang ang uban milili sa mga kampo aron makakita sa mga Santos.
Naulaw si Camilla. “Kami mga unggoy ra nga anaa sa hawla,” naghunahuna siya.20
Misakit ang mga mata ni Alma Richards samtang mitan-aw siya sa high jump bar. Kadto mao ang ikatulo nga adlaw sa 1912 Olympics. Ang adlaw ibabaw sa bag-o nga tabonon nga bika nga stadium sa Stockholm hayag kaayo, nga miirita sa impeksiyon sa mata nga mihasol ni Alma sulod sa pipila ka semana. Kon dili siya maglayat-layat, magsul-ob siya og karaan, nagluyloy nga kalo aron mopandong sa iyang mga mata. Apan karon nga ang iyang turno miabot na pag-usab, miadto siya sa kilid sa hawanan ug giitsa ang iyang kalo ngadto sa sagbot.21
Nagsugod ang kompetisyon sa running high jump sa dul-an sa kan-oman ka atleta gikan sa daghang mga nasod. Siya na lamang ug usa ka German nga jumper nga ginganlan og Hans Liesche ang nagpabilin sa kompetisyon. Si Hans mao ang labing maayo nga jumper nga nakita sukad ni Alma. Sayon ra kaayo siyang milayat, nga malamposon sa matag usa sa iyang mga layat sa unang sulay. Si Alma, sa laing bahin, tibuok adlaw nga naglisod sa paglayat ibabaw sa bar nga dili kini matagak. Karon ang bar gipataas sa hapit unom ka piye, upat ka pulgada, mas taas pa kay sa nalayatan ni bisan kinsa sukad sa Olympic nga kompetisyon. Walay usa, bisan sa mga kaubanan ni Alma sa team, ang nagdahom nga molampos siya.22
Samtang nangandam si Alma sa paglayat, nabalda ang iyang hunahuna. Diha siya, nagrepresentar sa iyang nasod diha sa kinadak-ang atletik nga kompetisyon sa kalibotan. Apan mibati siya og kahuyang, nga daw ang tibuok kalibotan gipas-an niya sa iyang mga abaga. Naghunahuna siya sa Utah, sa iyang pamilya, ug sa iyang lungsod nga natawhan. Naghunahuna siya sa BYU ug sa mga Santos. Miduko sa iyang ulo, hilom siyang mihangyo sa Dios sa paghatag kaniya og kalig-on. “Kon husto nga ako makadaog,” nag-ampo siya, “buhaton nako ang akong labing maayo sa pagpakita og maayong ehemplo sa tibuok nakong kinabuhi.”23
Sa iyang paghangad, gibati niya nga mibiya ang iyang kahuyang. Giinat niya ang iyang mga abaga, milakaw paingon sa starting nga linya, ug mihupo aron moposisyon. Dayon milukso-lukso siya paabante uban sa dako nga kusog ug milayat ngadto sa hangin, nga miluklok sa iyang mga tuhod ilawom sa iyang suwang. Ang iyang lawas paspas kaayo nga miabante ug milabang ibabaw sa bar nga misobra pa siya og pipila ka pulgada.
Sa kilid, si Hans Liesche kalit nga gikulbaan samtang nangandam siya alang sa iyang paglayat. Si Alma midagan-dagan nga pasirkulo aron ipabiling lubay ang iyang mga tiil. Kon malamposong malabang ni Hans ang bar, nga segurado si Alma nga mabuhat niya, ang bar mas ipataas pa, ug si Alma kinahanglang molayat pag-usab.
Sa dihang gibuhat ni Hans ang iyang unang layat, nasangit siya sa bar ug natagak kini sa yuta. Nasagmuyo, mibalik siya ngadto sa field ug mihimo og ikaduhang paglayat. Sa makausa pa, natangtang niya ang bar sa mga nagkupot niini ug natagak kini.
Nakita ni Alma nga ang iyang kasangka nawad-an sa iyang kakalma. Sa dihang si Hans miposisyon alang sa iyang kataposang sulay, mibuto ang usa ka pusil sa duol, nga nagtimaan sa sinugdanan sa usa ka lumba. Naghulat si Hans nga motabok ang mga runner sa finish line ug dayon nangandam nga molayat. Apan sa wala pa siya makahimo, nagsugod og patukar ang usa ka banda, ug mibalibad siya nga magsugod. Sa kataposan, human sa siyam ka minuto, usa ka opisyal ang miaghat kaniya nga magdali. Wala nay mabuhat apan ang paglayat, si Hans milukso paabante ug milabay sa iyang kaugalingon diha sa hangin.
Sa makausa pa, napakyas siya sa paglabang sa bar.24
Napuno sa hingpit nga kalipay si Alma. Nahuman na ang kompetisyon. Nadaog niya ang bulawan nga medalya ug mihimo og Olympic rekord. Miduol si Hans ug kinasingkasing nga mipahalipay kaniya. Sa wala madugay miapil ang uban sa pagdayeg. “Gihimo gayod nimo nga sikat ang Utah,” miingon ang usa ka tawo.
Si James Sullivan, usa ka opisyal sa American Olympic team, nakadayeg kaayo sa pagkakalma ni Alma ubos sa malisod nga kahimtang ug maayo nga pamaagi sa kinabuhi. “Unta kita adunay usa ka gatos nga limpiyo nga mga tawo sama kanimo dinhi sa atong team,” miingon siya.25
Sulod sa pipila ka adlaw, ang mga mantalaan sa tibuok Estados Unidos midayeg sa kadaogan ni Alma, nga mipasidungog sa usa ka bahin sa iyang kalamposan ngadto sa iyang relihiyon. “Gitawag nila ang mananaog sa great jump nga ‘ang Mormon nga higante’ ug angayan siya sa titulo” misulat ang usa ka reporter. “Usa siya ka malamposong atleta pinaagi sa iyang kaugalingong pagpaningkamot, ug ang iyang kadaogan nga inila sa kalibotan miabot human sa pipila ka tuig nga paningkamot ug sa determinasyon nga napanunod gikan sa mga tawo nga miestablisar sa Mormon nga relihiyon ug mihimo sa desiyerto nga mamulak.”26
Sa samang higayon, usa sa mga higala ni Alma, misungog kaniya mahitungod sa pag-ampo sa wala pa ang iyang mananaog nga paglayat. “Unta dili kamo mangatawa,” hilom nga mitubag si Alma. “Nag-ampo ako sa Ginoo sa paghatag kanako og kusog nga malamposong makalayat ibabaw niana nga bar, ug malamposon akong nakalayat.”27
Niadtong Agosto 15, 1912, ang managsoong babaye nga si Jovita ug Lupe Monroy nagbantay sa ilang tindahan sa pamilya didto sa San Marcos, Hidalgo, Mexico. Ang gamay nga lungsod nahimutang sa tunga-tunga sa nasod, layo gikan sa rebolusyonaryo nga kadaot didto sa amihanan. Nianang adlawa, duha ka batan-on, nga maayo og sininaan nga Amerikano nga mga lalaki misulod sa tindahan, mipalit og softdrink, ug matinahorong nangutana sa managsoong babaye kon nasayod ba sila kon asa nagpuyo si Señor Jesús Sánchez.
Nakaila kaayo ang managsoong babaye sa tigulang nga lalaki, ug mihatag sila sa mga bisita og mga direksiyon paingon sa iyang balay. Tungod kay si Señor Sánchez dili usa ka Katoliko, pipila ka tawo sa lungsod ang mapanagan-on kaniya. Apan higala siya ni Rafael, ang magulang nga lalaki ni Jovita ug Lupe.
Sa wala madugay, sa dihang ang managsoon nga babaye adunay kahigayonan nga makig-istorya ni Señor Sánchez, nangutana sila kon kinsa ang batan-ong mga lalaki.
“Mga misyonaryo sila,” mitubag siya. Mga katloan ka tuig na ang milabay, mipasakop siya sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Apan ang misyon sa Simbahan sa tunga-tungang Mexico wala naestablisar og maayo, bisan pa sa maanindot nga pagsugod niini, ug misira nga wala kaabot og usa ka dekada human sa iyang bunyag. Ang misyon giablihan na pag-usab sukad, ug sobra sa usa ka libo ug unom ka gatos nga Mexican nga mga Santos ang nagpuyo na karon sa rehiyon. Ang mga misyonaryo mibiyahe sa probinsiya sa pagpangita sa dugay nang mga miyembro sa Simbahan sama kaniya.28
“Kon ang mga misyonaryo moanhi pag-usab,” gisultihan sa managsoong babaye si Señor Sánchez, “dad-a sila sa among balay aron kami mahimong mangutana kanila.”
Pipila ka bulan ang milabay, si Señor Sánchez miadto sa tindahan ug gipaila si Jovita ug Lupe ngadto sa duha ka misyonaryo, si Walter Ernest Young ug si Seth Sirrine. Isip mga Katoliko, ang managsoong babaye adunay daghang pangutana mahitungod kon sa unsang paagi ang mga gituohan sa mga elder lahi kay sa ilaha. Gusto nilang masayod ilabi na kon nganong ang mga misyonaryo wala motuo sa bunyag sa mga masuso. Gipahulam ni Señor Sánchez ang managsoong babaye sa iyang Biblia aron makabasa sila og dugang mahitungod sa mga baroganan nga gitudlo sa mga misyonaryo. Pagkahuman, sa matag higayon nga si Jovita ug Lupe adunay bakante nga panahon, tun-an nila ang mga pahina niini.29
Niadtong Marso 1913, nasakit si Señor Sánchez. Ang Monroy nga managsoong babaye mitabang sa iyang pamilya sa pag-atiman kaniya. Samtang migrabe ang iyang kondisyon, gipatawag ni Jovita ug Lupe ang mga misyonaryo aron sa paghatag kaniya og panalangin, apan nagtrabaho sila sa laing lungsod ug dili makaabot dihadiha dayon. Sa dihang miabot sila, namatay na si Señor Sánchez. Ang mga elder mipahigayon og tulumanon sa lubong alang kaniya ug miwali bahin sa pagkabanhaw. Mga usa ka dosena nga tawo ang mitambong sa tulumanon, lakip sa nabalo nga inahan ni Jovita ug Lupe, si Jesusita Mera de Monroy, kinsa midapit sa mga misyonaryo nga manihapon uban sa pamilya nianang gabhiona.
Wala nalipay si Jesusita nga ang iyang mga anak nga babaye mipadayon sa pagpakigsulti sa mga misyonaryo, ilabi na human nga si Jovita ug Lupe mihunong sa pagtambong og Misa. Sa gabii, mohangyo siya sa Dios nga pahunongon ang mga misyonaryo sa pag-adto sa San Marcos aron sila dili mopahisalaag sa iyang mga anak nga babaye. Apan atol sa panihapon, mabination niyang gitratar ang mga misyonaryo. Sa wala pa sila nangaon, mihangyo ang usa sa mga misyonaryo kon makahatag ba siya sa panalangin. Miuyon si Jesusita, ug natandog siya sa pag-ampo sa misyonaryo. Human og kaon, ang mga elder mikanta sa himno “O Amahan Ko,” nga mas nakapatandog kaniya.30
Duha ka bulan ang milabay, gidala ni Lupe ang iyang magulang nga lalaki ug babaye, si Rafael ug si Natalia, ngadto sa usa ka komperensiya sa mga Santos duol sa Siyudad sa Mexico, diin mas naestablisar ang Simbahan. Mga usa ka gatos ka tawo ang mitambong sa komperensiya.
Ang managsoon nakadungog og mga pakigpulong bahin sa kalinaw ug panag-inigsoonay, sa Espiritu Santo, apostasiya, ug sa Pagpahiuli. Nahimamat usab nila ang presidente sa misyon, si Rey L. Pratt, kinsa nagtubo sa mga pamuy-anan sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw sa amihanang Mexico. Ang komperensiya nakapadani sa mga Monroy. Sa wala pa mobalik ngadto sa San Marcos, si Rafael nagdamgo nga siya nagsangyaw sa tanan nga iyang nakat-onan didto sa miting.
Pipila ka semana human sa komperensiya, si Presidente Pratt ug si Elder Young mibisita sa mga Monroy didto sa San Marcos. Migahin sila og usa ka adlaw uban sa pamilya, nga nagrelaks sa ilang panimalay ug naminaw sa managsoon nga babaye nga mipatukar og musika. Sa gabii, si Elder Young misangyaw bahin sa bunyag, ug si Presidente Pratt namulong mahitungod sa unang mga baroganan ug mga ordinansa sa ebanghelyo.
Pagkasunod adlaw, Hunyo 11, 1913, si Jovita, Lupe, ug Rafael miuyon nga magpabunyag. Aron malikayan ang pagkuha sa atensiyon sa madudahon nga mga silingan, ang mga igsoon migiya ni Presidente Pratt ug Elder Young ngadto sa usa ka hilit nga kakahoyan duol sa usa ka suba. Didto nakakita sila og dapit sa sapa nga taga-abaga ang giladmon diin sila makahimo sa ordinansa.
Human sa mga bunyag, si Presidente Pratt ug si Elder Young mikompirmar sa mga igsoon sa daplin sa suba. Si Presidente Pratt mikuha og mga litrato sa grupo kauban si Elder Young, ug ang tanan mibalik ngadto sa lungsod alang sa panihapon.
Kadto usa ka malipayon nga adlaw.31