Kasaysayan sa Simbahan
21 Usa ka Mas Mahait nga Pagsabot

Kapitulo 21

Usa ka Mas Mahait nga Pagsabot

Imahe
mga binalde ug mga sinako nga pagkaon diha sa bodega

Sa tingpamulak sa 1931, sila si John ug Leah Widstoe mibiya sa Europe sulod sa pipila ka bulan sa pagbisita sa pamilya, sa pakigkita sa mga lider sa Simbahan, ug sa pagtambong og kinatibuk-ang komperensiya. Ang ilang anak nga babaye nga si Ann naghulat kanila sa terminal sa tren sa Utah. Sa panahon nga wala sila, si Ann nakig-uli sa pagka-karon sa iyang bana, ug karon siya nagpaabot sa iyang ikatulo nga anak. Ang inahan ni Leah, si Susa Gates, diha usab, andam sa pag-abiabi kanila sa panimalay, ingon sa iyang saad nga buhaton sa dihang sila mibiya tulo ka tuig ang milabay. Ang iyang ika-setenta y singko nga adlawng natawhan mahitabo duha ka adlaw gikan karon, ug sila ni John ug Leah miabot igo gyod sa kasaulogan didto sa panimalay sa igsoong babaye ni Leah nga si Emma Lucy ug sa iyang bana, si Albert Bowen.1

Sa kasubo, ang iyaan ni John si Petroline namatay duha ka tuig ang milabay human sa dugay nga pagkasakit. Sila si Ann ug Rose, ang nabiyuda sa igsoong lalaki ni John, si Osborne, anaa sa iyang kiliran sa dihang siya namatay.2

Samtang si John didto sa Utah, ang iyang iskedyul puno sa mga miting uban sa mga lider sa Simbahan. Ang Unang Kapangulohan ug ang Korum sa Napulog Duha ka Apostoles nag-atiman sa nagkalain-laing mga panan-aw tali ni apostol Joseph Fielding Smith ug B. H. Roberts, kinsa sa karon ang senior nga miyembro sa Unang Konseho sa Seventy. Gisulat ni Elder Roberts ang “Ang Kamatuoran, Ang Dalan, Ang Kinabuhi [The Truth, The Way, The Life],” usa ka walo ka gatos ka pahina nga manuskrito [sinulat sa kamot] nga nagdetalye sa plano sa kaluwasan. Gusto niya nga gamiton kini sa Simbahan isip usa ka kurso sa pagtuon alang sa mga korum sa Melchizedek nga Pagkapari.3 Apan si Elder Smith misulti og seryosong mga kabalaka mahitungod sa piho nga mga ideya diha sa manuskrito.

Ang labing importante nga problema sa iyang pagkawala mahimutang mao ang paningkamot ni Elder Roberts sa pagpahiuyon sa asoy sa kasulatan sa Paglalang ngadto sa syentipiko nga mga teyoriya mahitungod sa mga sinugdanan sa kinabuhi.4 Mituo si Elder Roberts nga ang mga nahimong bato nga linubong sa dugay na kaayong panahon [fossil] mipamatuod nga mga matang [species] sama sa tawo mipuyo ug namatay dinhi sa yuta sulod sa milyones ka tuig sa wala pa ibutang sa Dios si Adan ug si Eva sa Tanaman sa Eden.5 Bisan pa niana, si Elder Smith, nakiglalis nga ang mao nga mga pagtuo wala mahiuyon sa kasulatan ug doktrina sa Simbahan. Mituo siya nga kini nga mga matang dili mahitabo nga natawo na sa wala pa ang Pagkapukan ni Adan nga midala sa kamatayon nganhi sa kalibotan.

Sa usa ka pakigpulong ngadto sa Genealogical Society sa Utah, maisugong gisaway ni Elder Smith ang mga ideya ni Elder Roberts bisan og wala siya mohingalan kaniya. Si Elder Roberts, agi og pagsunod, misulat ngadto sa Unang Kapangulohan, gustong mahibalo kon ang pakigpulong ni Elder Smith mirepresentar ba sa opisyal nga baroganan sa Simbahan kabahin sa hilisgotan o kon kini opinyon ba lamang sa apostol.6

Gidapit sa Napulog Duha ang duha ka lalaki sa paghatag sa ilang mga panan-aw ngadto sa konseho. Ang mga apostoles dayon mihatag og usa ka report ngadto sa Unang Kapangulohan, kinsa mainampingong mirebyo sa duha ka bahin sa lantugi ug nag-ampo nga masayod kon unsaon pagsulbad niini.7

Bag-ohay lamang nga nakapamantala sa iyang kaugalingong basahon kabahin sa pagpahiuyon sa syensiya ug sa relihiyon, naghunahuna og lawom si John kabahin sa hilisgotan. Mituo siya nga ang mga lider sa Simbahan nanginahanglan nga motabang sa batan-ong mga Santos sa pagpalambo og hugot nga pagtuo diha ni Jesukristo taliwala sa bag-o ug moderno nga mga ideya. Daghang relihiyosong mga tawo ang mabinantayon sa siyensiya, nangatarongan siya, tungod kay kini milibog sa mga kamatuoran ngadto sa mga pagsabot. Nagdumili siya nga mosalig lamang diha sa siyensiya sa pagsulbad sa panagbangi, gumikan nga ang syentipiko nga pagsabot nag-agad ngadto sa kausaban ug kasagaran nalaktawan ang mga konsepto nga relihiyoso sama sa pag-ampo ug pagpadayag. Apan siya mabinantayon usab kaayo mahitungod sa pag-agad diha sa bisan unsa nga pagsabot sa kasulatan nga wala mohatag og importansya kon sa unsang paagi ang mga pagpadayag ug sagradong mga sinulat nahimo.

“Naghunahuna ako nga ang atong labing maalamong plano mao ang pagbuhat sama sa atong nabuhat niining daghang mga katuigan,” gisultihan niya sa hilom si apostol Melvin J. Ballard. “Dawata ang tanang may kapasikaran ug gihatagan og kalig-onan nga mga kamatuoran ug pagdumili sa pagpasikad sa atong hugot nga pagtuo diha sa mga pangagpas [theories], syentipiko man o sa teyolohiya.”8

Sa Abril 7, ang adlaw human sa kinatibuk-ang komperensiya, ang Unang Kapangulohan mitawag og dungan sa Napulog Duha ug sa uban nga kinatibuk-ang mga awtoridad aron sa paghusay sa lantugi. Naminaw si John samtang ang kapangulohan mipahayag sa ilang panan-aw nga sila ni Elder Smith ug Elder Roberts kinahanglan nga mohunong sa panaglalis sa hilisgotan. “Ang duha ka partido naghimo sa kasulatan ug sa mga pamahayag sa bantugang mga tawo diha sa mga kalihokan sa Simbahan nga sukaranan sa ilang panagbingkil,” ilang naobserbahan. “Ni usa nakapagula og tataw nga kalig-onan sa pagsuporta sa iyang mga panan-aw.”9

Mipahinumdom ang Unang Kapangulohan sa mga korum sa pagtulon-an ni Joseph Smith: “Ipahayag ang unang mga bar[o]ganan, ug himoa ang mga misteryo lamang, kon dili kamo isalikway.”10 Mipahimangno sila nga ang pagsangyaw og personal nga mga opinyon nga gipakasama og doktrina sa Simbahan makahimo og dili pagsinabtanay, kalibog, ug panagbahin taliwala sa mga Santos. “Kon usa sa mga general authority sa Simbahan maghimo og tataw nga pamahayag kabahin sa bisan unsa nga doktrina,” miingon sila, “nagpahayag man siya niini isip iyang opinyon o dili, siya giila isip namulong alang sa Simbahan, ug ang iyang mga pamahayag dawaton ingon og gikauyonan nga mga doktrina sa Simbahan.”11

Giaghat nila ang mga lalaki sa pagsangyaw sa labing importante nga doktrina sa gipahiuli nga ebanghelyo. “Samtang nagpalambo kita sa atong calling diha sa gingharian sa Simbahan,” miingon sila, “biyai ang geology, biology, archeology, ug anthropology, walay usa niini adunay mabuhat sa kaluwasan sa mga kalag sa katawhan, pinaagi sa siyentipiko nga pagsiksisk.” Kutob nga ang mga sinugdanan sa kinabuhi ang may kalabotan, sila wala nay masulti kay sa nasulti na sa Unang Kapangulohan diha sa ilang 1909 nga pamahayag, “Ang Sinugdanan sa Tawo [the Origin of Man].”12

Sa hunahuna ni John, ang mga pulong sa kapangulohan mihusay sa hilisgotan. Siya ug ang ubang mga lider sa Simbahan nga diha sa kwarto, lakip ni Elder Roberts ug Elder Smith, mipaluyo sa desisyon ug miuyon sa dili na paghisgot diha sa publiko sa pangutana kabahin sa sama sa tawo nga kinabuhi sa wala pa si Adan.13 Sa gihapon, si Elder Roberts dili makahimo sa pagkuha sa hilisgotan gikan sa “Ang Kamatuoran, Ang Dalan, Ang Kinabuhi.” Sa kataposan, iyang gitago ang manuskrito, wala mapamantala.14

Wala madugay niana nga tuig, sa Cape Town, Habagatang Africa, si William ug Clara Daniels ug usa ka dosenang uban nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw dungan nga nanganta og himno, sama sa ilang gibuhat kada Lunes kon sila magtipon alang sa mga panaghisgot sa ebanghelyo didto sa panimalay sa mga Daniel. Apan kini dili lamang lain nga cottage miting. Ang mission presidente nga si Don Dalton mitawag kanila alang sa usa ka espesyal nga komperensiya.

Human mihalad si Clara sa pambukas nga pag-ampo, miasoy si William sa istorya sa iyang pagkakabig ug ang mga sinugdanan sa ilang ginagmay nga mga miting. “Among gitun-an og una ang Andam nga mga Pakisayran sa Basahon ni Mormon [Book of Mormon Ready References], ug karon kami nagtuon sa Si Jesus ang Kristo [Jesus the Christ],” iyang gihunahuna. “Nakadawat ako og daghang kahibalo ug makasulti sa daghang mga tawo mahitungod sa ebanghelyo.”15

Mipamatuod usab si Clara, nagpahayag og mga pasalamat alang sa iyang pagkamiyembro sa Simbahan. “Naglaom ako nga ang Ginoo motabang kanato nga magpabiling makanunayon,” miingon siya.16

Daghang uban ang mipakigbahin sa ilang mga pagpamatuod, ug dayon namulong si Presidente Dalton sa grupo. “Gibati ko ang kasigurohan nga ang Ginoo anaa sa ulohan niini nga buhat,” miingon siya, “ug kon kita mopuyo sa mga sugo, ang Ginoo dili mopugong sa bisan unsa.” Namulong siya sa igsoong lalaki ni Jared diha sa Basahon ni Mormon, kinsa mipuyo sa hilabihan nga kasuod ngadto sa Ginoo nga walay gikawang nganha kaniya. “Kini mahimong sama ngari kanato,” mipamatuod siya. “Ako nahibalo nga kon ako magmatinud-anon, ako makakita og katingalahang mga butang.”17

Si Presidente Dalton naguol gihapon mahitungod sa paagi nga ang pipila sa mga miyembro sa Mowbray Branch mitagad sa “May kolor” nga mga miyembro sama sa mga Daniel. Sa pag-atubang sa mao nga sitwasyon, ang Unang Kapangulohan mitambag kaniya, nga iyang hunahunaon ang mga pagbati sa tanang mga Santos. Ang tensyon sa kaliwat usa ka suliran kaniadto nga kinahanglan gayod nga atubangon uban sa dakong pagbantay aron sa paglikay nga masakitan ang Itom o puti nga mga miyembro sa Simbahan, misulat sila.18

Nahibalo ug nagdayeg sa pagkamatinud-anon ni William, si Presidente Dalton gusto nga mohatag sa iyang mga kahago og opisyal nga pag-ila. “Ako nagtuo nga ang usa ka branch kinahanglan nga tukuron dinhi,” mianunsyo siya diha sa cottage miting. “Si Brother Daniels kinahanglan nga makabaton sa pribilehiyo sa pagpahigayon og usa ka piho nga buhat. Ako nasayod nga pinaagi sa iyang kakugi ang babag makuha, ug mahimo siya nga usa ka lider sa Israel.”

Si William dayon gitawag sa pagserbisyo isip ang presidente sa branch, si Clara isip ang presidente sa Relief Society, ang ilang anak nga babaye, si Alice, isip ang sekretarya sa Relief Society ug klerk sa branch, ug ang ilang higala si Emma Beehre isip magtatambag ni Clara. Si Presidente Dalton dayon mipandong sa iyang mga kamot diha sa ulo ni William ug gi-set apart siya alang sa iyang bag-ong calling. Wala niya i-orden si William ngadto sa pagkapari, busa si William dili makapahigayon sa sakramento o mo-set apart sa mga miyembro sa branch og mga calling. Apan ang iyang bag-ong mga responsibilidad mohatag kaniya og mas dako nga mga oportunidad sa pagserbisyo ug sa paglambo diha sa Simbahan.

“Kanunay akong naghunahuna og ngalan alang niini nga branch,” miingon si Presidente Dalton. “Akong gihunahuna nga ang ngalan kinahanglan nga ‘ang Branch of Love [Branch sa Gugma].’”19

Sa ilang sunod nga panagpundok og Lunes, mihangyo si William ni Clara ug sa ubang bag-ong gitawag nga mga lider sa branch sa pagpakigbahin sa ilang mga hunahuna mahitungod sa ilang bag-ong mga responsibilidad. “Nakita nako nga ingon og malisod og gamay,” mikompisal si Clara, “ug nahibalo nga ang Ginoo motabang kanako sa akong buhat, ingon nga samang Ginoo ang nagtabang sa unang sister nga misugod sa Relief Society.”20

Isip mga lider sa branch, sila si William ug Clara mipadayon sa pag-amuma sa mga misyonaryo, kinsa mitambong sa mga miting sa branch uban sa puti nga mga bisita gikan sa Mowbray Branch. Gipaniguro usab ni William nga mabinantayong nagkuha si Alice sa mga gihisgotan sa miting aron ang mga kopya mapadala ngadto sa Siyudad sa Salt Lake. Dili siya gusto nga ang Love Branch makalimtan.21

Balik ngadto sa Estados Unidos, ang trese anyos nga si Paul Bang nahimong ang labing batan-ong deacon sa Cincinnati Branch kaniadtong Pebrero 14, 1932. Ang batang mga lalaki nga iyang ka-edad kanunay nga nagdawat sa Aaronic nga Pagkapari sukad sa hinapos sa mga 1800, sa dihang ang mga deacon mibugha og kahoy alang sa mga kabos, mibutang og sugnod sa pagpainit sa mga balay tigumanan, ug naghimo og ubang mga lihok sa serbisyo diha sa ilang mga ward ug mga branch. Kini wala mahunong hangtod si Presidente Joseph F. Fielding Smith mipaila og mga kausaban sa Aaronic nga Pagkapari sayo sa ika-baynte nga siglo, bisan tuod, nga ang pag-orden sa batan-ong mga lalaki ngadto sa mga buhatan sa pagkapari nahimong naandang buluhaton. Human niana, ang batan-ong mga deacon misugod sa pagdawat og mas dagko nga tahas diha sa branch ug sa mga miting niini.22

Karon, agi og dugang sa pag-amuma sa chapel ug mga nataran, si Paul makalibot sa pagpaambit sa sakramento, makakolekta sa mga halad sa puasa, makadala sa mga mensahe alang sa presidente sa branch, ug makatabang sa mga biyuda ug ubang timawa nga mga Santos.23 Sama sa ubang mga deacon sa Simbahan, gipaabot usab siya sa pagsabot ug sa pagpasabot sa matag usa sa mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo, pagsunod sa Pulong sa Kaalam, paghatag sa pambukas ug panapos nga mga pag-ampo, pagbayad og ikapulo, ug masayod sa istorya sa pagpahiuli sa Aaronic nga Pagkapari.24

Si Paul wala hatagi sa higayon sa pagbuhat sa pipila niining bag-o nga mga responsibilidad diha-diha dayon. Sulod sa mga dekada, hamtong nga mga lalaki milibot sa sakramento, ug daghang mga tawo sa tibuok Simbahan mipabiling nabalisa mahitungod sa pagtugot sa batang mga lalaki sa pagbuhat niini nga tahas. Sa Cincinnati, ang sakramento kanunay nga gipanalanginan ug gilibot sa duha ka hamtong nga mga lalaki, usahay ang magulang nga mga lalaki ni Paul nga si Chris ug Henry.25

Sa gihapon, kon ang bag-ong mga responsibilidad sa pagkapari ni Paul wala maghimo kaniya nga igong magkapuliki, ang iyang daghang mga buluhaton sa tindahan sa iyang mga ginikanan sa mga makaon [grocery] naghimo sa kalainan. Gusto niyang motrabaho sa tindahan. Mangabli kini kada buntag sa alas says ug mosira hangtod sa alas onse sa gabii. Nag-atiman siya sa counter, nagbutang ug naghapnig sa mga estante, ug nag-atiman sa salog nga kahoy nga masilhigan ug malanahan. Kon ang iyang igsoong lalaki nga si Chris maghiwa sa karne, sabwagan ni Paul og ginabas ang salog sa pagtuhop sa hugaw. Dayon iyang nusnosan ang tadtaran og puthaw nga brutsa inig kahuman dayon ni Chris sa iyang trabaho. Human sa klase, sudlan ni Paul ang mga kahon ug ang mga basket sa mga order nga makaon ug ihatod libot sa kasilinganan.26

Sa dihang ang pagkahugno sa ekonomiya miigo, ang Cincinnati diha taliwala sa pag-uswag sa pagpangtukod. Ang trabaho mao pay pagsugod sa usa ka hapit siyento otsenta ka metros nga gambalay nga habog kaayo ug sa usa ka dako kaayong bag-ong terminal sa tren. Kini nga mga proyekto, uban sa lain-laing lokal nga ekonomiya, mitabang sa siyudad sa pagsugakod sa labing grabe nga krisis. Gani ang mga sweldo miubos ug ang pagkawalay trabaho mitaas.27

Ang mga Bang nagpuyo sa usa ka kabos nga kasilinganan diin ang puti nga mga langyaw sama sa ilang pamilya nagpuyo, nagtrabaho, nagdula, ug nagtuon kauban sa Aprikano Amerikano, mga Hudeo, ug ubang mga pundok sa kaliwatan. Sa makausa ang siyudad nakigbisog sa malisod nga panahon, daghan sa kasagarang mamamalit sa mga Bang dili makahimo sa pagbayad sa ilang bayranan sa mga makaon. Kay sa balibaran ang mga mamamalit, ang amahan ni Paul kasagaran mohatag og mga makaon o pautangon ang mga tawo. Apan ang iyang pagkamaloloy-on ug pagkamanggihatagon dili makapugong sa negosyo sa pamilya nga walay kuyaw gikan sa Pagkahugno sa Ekonomiya [Depression], ug sa Abril 1932, mipatala siya og pagkabangkaruta. Bisan pa, midumili siya sa pagsira sa tindahan o sa paghunong og tabang sa iyang mga silingan.28

Ang mga Santos sa Cincinnati nakapadayon taliwala sa paghagsa sa ekonomiya. Nanghinaot sa pag-awhag og kalihokan uban sa mga tighupot sa Aaronic nga Pagkapari, ang Tigdumalang Bishopric bag-ohay nga mihangyo sa mga branch ug mga ward sa tibuok Simbahan sa pagsugod og saulog sa pagpahiuli sa Aaronic nga Pagkapari sa matag tuig. Sa Mayo 15, 1932, upat ka bag-ohay nga gi-orden nga mga priest sa Cincinnati Branch, tanan sila desinuybe o magulang pa, namulong sa miting sa sakramento kabahin sa kasaysayan ug paglambo sa Aaronic nga Pagkapari. Si Charles Anderson, ang presidente sa branch, namulong usab, ingon sa kasagaran niyang gihimo diha sa kataposan sa sakramento.29

Walay aktibo nga bahin si Paul diha sa programa, apan mas daghan nga mga oportunidad sa pag-alagad ang moabot. Ang manambong diha sa branch panagsa nga molapas sa singkwenta ka tawo, busa ang kalainan maayo nga ang iyang mga ginikanan o usa sa iyang magulang nga mga igsoon mohatag og pakigpulong, mokanta uban sa choir, mag-ampo, o sa laing bahin nagtabang diha sa bisan hain nga miting.30 Ang igsoon niyang lalaki nga si Henry, sa tinuod, bag-ohay nga mihatag sa panapos nga pag-ampo diha sa tulo ka miting sa sakramento sulod sa upat ka mga semana. Ug sa adlaw sa dihang siya wala maghatag sa panapos nga pag-ampo, mihatag siya og pakigpulong.31

Si Paul usa ka Bang, busa panahon lamang ang gipaabot nga ang branch mohatag kaniya og buluhaton.

Sa Utah, sa maong panahon, ang social worker sa Relief Society nga si Evelyn Hodges adunay daghang kaguol samtang ang kalibotan nagpadayon sa Pagkahugno og lawom sa Ekonomiya. Ang iyang amahan, kinsa makausa nagpakilooy kaniya nga magpabilin sa panimalay aron dili siya kinahanglang motrabaho, nagkalisod human ang mga produkto gikan sa iyang uma sa Logan nahunong sa pagbaligya. Nasayod si Evelyn kon unsaon pagtabang kaniya og hangyo alang sa kahopayan gikan sa Simbahan ug sa estado, apan dili siya [ang amahan] interesado.

“Makakuha ako og trabaho,” siya misulti kaniya sa sinugdanan sa Pagkahugno sa Ekonomiya. “Nasayod ako nga ako makatrabaho.”

Dihay mga pagduda si Evelyn. Kada adlaw didto sa Siyudad sa Salt Lake namulong siya ngadto sa mga tawo kinsa misulti sa samang butang. “Kon ako makaadto lamang sa Los Angeles,” sila mosulti kaniya, “ako makatrabaho.” Sa Utah, usa sa kada tulo nga trabahador walay trabaho, ug walay usa nga mopatrabaho. Apan si Evelyn nahibalo sa sitwasyon nga dili mas maayo sa California o bisan asa pa sa Estados Unidos. Naninguha siya sa pagpasabot nga ang mga trabaho lisod bisan asa, apan ang pipila ka mga pamilya nga iyang gitabangan wala motuo kaniya.32

Sa ting-init sa 1932, siya dihay maayong rason sa paglaom nga ang kausaban umaabot. Human maghimo ang gobyerno sa U.S. og usa ka programa sa paghatag og pinansyal nga tabang sa mga estados ug sa mga negosyo, ang mga opisyales sa Utah dali nga mikuha sa suporta sa Relief Society Social Service sa pagtabang sa estado sa paghangyo og pederal nga utang. Migahin si Evelyn ug Amy Brown Lyman og mga oras sa pagpundok og bana-bana nga gidaghanon ug indibidwal nga mga lista sa kaso nga nagkinahanglan og tabang sa pagdokumento sa kawad-on sa estado. Dayon gidala nila ang ilang nasiksik ngadto sa kapitolyo sa estado, diin ang mga magbabalaod migamit niini sa ilang malampusong paghangyo sa pederal nga hinabang alang sa Utah.33

Nakakat-on si Evelyn gikan ni Amy samtang sila nag-uban sa pagtrabaho. Si Amy prangka ug kasagaran walay lipud-lipod kon makigsulti ngadto sa mga social worker. Samtang nagustohan ni Evelyn ang pagkaprangka ni Amy, siya kinahanglang moangkon nga kini usahay makapasakit. Dili mag-ukon-ukon si Amy sa pagsaway kaniya kon makahimo siya og sayop. Apan nasayod si Evelyn nga wala magkastigo si Amy kaniya. Wala lamang mobati si Amy nga siya adunay panahon nga maghinay o magminaayo aron dili makapasakit. Gipaabot niya ang tanan sa opisina sa Social Service, iyang kaugalingon lakip, sa pagpaningkamot og maayo sa ilang trabaho. Tungod niana, miabot nga nakagusto ug nakadayeg si Evelyn kaniya.34

Ang mga pundo sa kahopayan sa pederal miabot sa Utah sa Agosto 1932, nagdala og paglaom ngadto sa daghang nawad-an og paglaom nga mga Santos. Sa makausa na usab, ang estado mitawag diha sa Relief Society alang sa panabang, ug si Amy ug ang iyang mga social worker sa wala madugay mibuhat og importanting tahas sa pag-apud-apod sa hinabang.

Uban sa kadaghanan sa lokal nga Simbahan ug sa gobyerno nga mga pundo sa kahopayan nga nahurot, daghan sa mga bishop nga si Evelyn nakigtrabaho nga madasigon alang sa timawa nga mga miyembro sa ward nga makadawat og hinabang gikan sa pederal nga gobyerno. Apan dihay mga miyembro sa Simbahan kinsa nabalaka mahitungod sa mga Santos nga mahimong magsalig sa hinabang sa gobyerno. Ang ubang mga tawo misupak sa pagpangayo og kahopayan sa Simbahan tungod kay sila dili gusto sa ilang bishop, kinsa kasagaran mga silingan ug mga higala, nga masayod mahitungod sa ilang sitwasyon. Ang uban dili gusto nga mobati sa kaulaw nga nagsalig kon sila mosimba.

Ang pagsalig mipadayon sa pagkaylap, bisan pa niana. Ang mga pangulo sa gobyerno sa Estados Unidos ubos ang pagbanabana sa pagkahugno sa ekonomiya, ug ang paggahin sa pundo nga ilang gitanyag wala maghatag og permanente nga kahopayan ngadto sa mga katawhang Amerikano. Ang ekonomiya mipadayon sa pagkahagsa, nagdala sa paglaom uban niini. Kada adlaw mas daghang mga tawo ang nawad-an sa ilang mga trabaho ug dayon sa ilang mga panimalay. Kasagaran makakita si Evelyn og duha o tulo ka pamilya nga nagtipon og puyo sa usa ka gamay nga balay.

Ug sa gihapon ang iyang kaugalingong pamilya nakigbisog. Sa dihang ang mga paningkamot sa iyang amahan sa pagsuporta sa pamilya napakyas, naninguha siya sa pagbaligya og pipila ka kabtangan, apan walay usa nga mipalit. Sa kataposan, misugot siya nga padalhan ni Evelyn og treynta dolyares kada bulan gikan sa iyang kaugalingong mga kinitaan. Nalipay siya sa tabang.35

Samtang ang Pagkahugno sa Ekonomiya migrabe, ug nasaksihan ni Evelyn ang mas nagkadako nga kaalaot sa Siyudad sa Salt Lake, nakakita siya og oportunidad alang sa mas dako nga kalooy ug pagtubo diha sa komunidad. “Kon kita makalingkawas gikan niini nga pakigbisog uban sa mas mahait nga pagsabot sa mga panginahanglan sa mga katawhan,” mituo siya, nga ang “katilingban mahimong mas mamaayo tungod sa pag-antos pinaagi niini.”36

Sa tibuok lungsod, si Presidente Harold B. Lee sa Pioneer Stake sa Siyudad sa Salt Lake nahibalo nga siya usab kinahanglang mobuhat og usa ka butang sa pagtabang sa mga tawo nga makalampos sa Pagkahugno sa Ekonomiya. Sa edad nga treynta y tres , usa siya sa labing batan-on nga mga presidente sa stake diha sa Simbahan, busa siya walay ingon ka daghang kasinatian sa kinabuhi sama sa ubang mga tawo diha sa iyang katungdanan. Apan nahibalo siya nga mga duha sa tulo ka bahin sa 7,300 ka mga Santos sa iyang stake matibuok man o matipik nagsalig sa pinansyal nga hinabang. Ug kon ang mga tawo gigutom, adunay gamay nga oportunidad sa pagpakaon kanila sa espirituhanong paagi.37

Gitawag ni Harold ang iyang mga magtatambag sa pag-uban og hisgot unsaon pagtabang ang mga Santos ubos sa iyang pag-amuma. Gikan sa pagtuon sa Doktrina og mga Pakigsaad, nahibalo sila nga ang Ginoo misugo sa unang mga Santos sa pagtukod og balay-tipiganan “sa pagpangalad ngadto sa kabos ug timawa.”38 Sulod sa mga dekada, ang mga ward sa tibuok Simbahan nagpadagan og gagmay nga “balay-tipiganan sa bishop” sa pagkolekta ug pag-apud-apod og balik sa mga halad sa pagkaon ug ubang mga butang alang sa mga kabos. Bisan og ang Simbahan miagi sa kwarta lamang nga ikapulo sa mga 1910, ang mga balay-tipiganan sa gihapon nagpabilin sa pipila ka mga ward ug mga stake.39 Ang kinatibuk-ang kapangulohan sa Relief Society, nga nagpadagan sa mga tindahan ug mga kamalig sa humay sa pagtabang sa mga Santos sa mga panahon sa panginahanglan, nagpadagan usab og mga balay-tipiganan sa pagsangkap sa kabos og mga sapot ug ubang mga butang sa panimalay.40 Unsa kaha kon ang Pioneer Stake mihimo usab og susama?

Usa ka programa sa kahopayan sa wala madugay naporma, usa nga motabang usab sa mga Santos nga mas makasustento sa kaugalingon. Uban sa panabang sa mga bishop, ang stake ni Harold motukod og usa ka balay-tipiganan nga suportahan sa ikapulo ug mga donasyon. Kay sa manghatag og mga butang nga libre, ang programa motugot sa walay trabaho nga mga Santos sa stake sa pagtrabaho diha sa balay-tipiganan o diha sa ubang mga proyekto sa kahopayan agi og ilis alang sa pagkaon, sapot, sugnod, o ubang mga panginahanglanon.41

Human makigkonsulta sa iyang mga magtatambag, gihatag ni Harold ang plano ngadto sa Unang Kapangulohan ug nakadawat sa ilang pag-uyon. Dayon iyang gipresentar kini ngadto sa mga bishop sa iyang stake diha sa usa ka espesyal nga miting ug gidapit sila sa paghisgot niini. Diha dayon, usa ka bishop nangutana nga sa walay pagduda diha sa mga hunahuna sa daghang mga miyembro sa Simbahan: Kon ang Ginoo misaad sa pagsangkap alang sa Iyang katawhan, nganong daghan kaayo nga matinud-anon, nagbayad og ikapulo nga mga Santos nga kabos?

Gihimo ni Harold ang labing maayo sa pagtubag, nagpahinumdom sa mga bishop nga ang Ginoo misalig kanila sa pagpadayon sa Iyang buhat. “Ang mga saad sa Ginoo anaa sa inyong mga kamot, ug ang paagi ug mga kapanguhaan sa pagtuman niini kinahanglan gayod nga mag-agad kaninyo,” miingon siya. Dayon iyang giaghat ang mga bishop sa pagbuhat sa tanan nga sila makahimo sa paghimo sa balay tipiganan nga usa ka malampuson, nagpamatuod nga ang gisaad nga mga panalangin matuman.42

Aron sa pagtabang nga mapadayon ang plano, si Harold ug ang iyang mga magtatambag mikuha og usa sa mga bishop, si Jesse Drury, sa pagdumala sa balay-tipiganan. Daghang mga Santos sa ward ni Jesse ang naigo pag-ayo sa Pagkahugno sa Ekonomiya. Si Jesse mismo nawad-an sa iyang trabaho, ug ang iyang pamilya sa karon hapit dili mabuhi sa tabang sa gobyerno.43

Mas sayo niana nga tuig, hinoon, si Jesse ug ang iyang mga magtatambag nakahukom sa pagbuhat og usa ka butang sa paghatag og sobra nga pagkaon ug trabaho alang sa mga miyembro sa ilang ward. Sa habagatan sa utlanan gyod sa ward mao ang usa ka gamayng luna nga tambok, wala gamita nga yuta. Giduol sa bishopric ang mga tag-iya, ug sila miuyon sa pagpaugmad sa yuta agi og ilis sa pagbayad og buhis sa kabtangan. Duha ka managsilingan nga mga ward sa Pioneer Stake sa wala madugay miapil sa paningkamot, ug nagkuyog nakakita sila og mga mag-uuma ug mga lider sa distrito kinsa andam sa paghatag og mga liso ug pagsangkap og patubig. Mipalit usab sila og mga tanom nga utanon sa presyo nga gikunhoran ug nakabaton og mga himan sa uma ug mga kabayo gikan sa mga tawo kinsa misuporta sa ilang proyekto.44

Karon, sa pagdumala ni Harold, nangulo si Jesse og usa ka grupo sa walay trabaho nga mga miyembro sa Simbahan samtang ilang giusab ang karaang kamalig ngadto sa usa ka balay tipiganan sa stake. Mitukod sila og himoanan sa de lata nga pagkaon ug miabli og tindahan nga nagbaligya og daghang klase sa mga igbabaligya. Usab dihay tipiganan sa lain nga mga andana ug luna alang sa hinakot nga hinatag nga mga sapot.45

Sa pagkating-init sa 1932, ang balay tipiganan andam na sa pag-abli. Sila si Harold, Jesse, ug ang nahibilin sa Pioneer Stake mi-obserbar og usa ka espesyal nga adlaw sa pagpuasa sa paghandom sa hitabo, pagdala sa ilang mga halad sa puasa ngadto sa pag-abli nga seremonya sa gambalay. Ang pipila ka mga kababayen-an ug mga kalalakin-an sa stake gipatrabaho sa balay tipiganan samtang ang uban mibiyahe sa pikas walog sa pagtrabaho sa mga uma ug mga prutasan46

Wala madugay, daghang produkto ang naani nga mapalit. Dihay gatosan nga binalde sa mga peach, liboan ka sako sa patatas ug bombay, mga tonelada sa cherry, ug daghan pa. Agi og bayad sa ilang kahago, ang mga miyembro sa stake makapahimulos og bahin sa naani. Igo-igo ang nahibilin nga ang Relief Society mihimo og de lata sa pipila nga nahibilin alang sa sunod nga tingtugnaw. Ang mga kababayen-an usab nakig-ilis sa kahago alang sa dili madaot nga mga panginahanglanon pinaagi sa pagpamilot sa daang mga sapot ug sa pagpangolekta sa daang mga sapatos.47

Sa katapusan sa tuig, nakita ni Harold nga ang Ginoo nagpanalangin sa mga Santos sa Pioneer Stake. Samtang daghan kanila ang miatubang og kalisdanan sulod sa milabay nga tuig, sila mipabilin nga lig-on sa ilang pagtuo nga ang Dios motabang kanila sa ilang mga pakigbisog. Unsa pa ang dugang, sila andam ug gustong mag-uban sa pagtrabaho alang sa kaayohan sa timawa, bisan pa sa kadaot nga nahimo sa Pagkahugno sa Ekonomiya.48

  1. Widtsoe, Diary, Mar. 16–18, 1931; “Mission Head Sees Europe Going ‘Dry,’” Salt Lake Tribune, Mar. 17, 1931, 22; “U.S. Immigration Laws Force Church to Open Permanent Europe Branches,” Deseret News, Mar. 17, 1931, seksiyon 2, [1]; Parrish, John A. Widtsoe, 475–76.

  2. Lucy Gates Bowen ngadto ni Leah D. Widtsoe ug John A. Widtsoe [Lucy Gates Bowen to Leah D. Widtsoe and John A. Widtsoe], Abr.11, 1929; John A. Widtsoe ngadto ni Anna Widtsoe Wallace [John A. Widtsoe to Anna Widtsoe Wallace], Mayo 4, 1929; Lucy Gates Bowen ngadto ni John, Leah, ug Eudora Widtsoe [Lucy Gates Bowen to John, Leah, and Eudora Widtsoe], Hunyo 10, 1929, Widtsoe Family Papers, CHL.

  3. Allen, “Story of The Truth, The Way, The Life,” 704–7; John W. Welch, “Introduction,” sa Roberts, Ang Kamatuoran, Ang Dalan, ang Kinabuhi [The Truth, The Way, The Life], xi–xii. Hilisgotan: B. H. Roberts

  4. Joseph Fielding Smith, “Faith Leads to a Fulness of Truth and Righteousness,” Utah Genealogical and Historical Magazine, Okt. 1930, 21:145–58.

  5. Roberts, Ang Kamatuoran, Ang Dalan, Ang Kinabuhi [The Truth, The Way, The Life], 297–306.

  6. Joseph Fielding Smith, “Faith Leads to a Fulness of Truth and Righteousness,” Utah Genealogical and Historical Magazine, Okt. 1930, 21:147–48; “Pre-Adam Race Denied by Member of Twelve,” Deseret News, Abr. 5, 1930, 8; B. H. Roberts ngadto sa Unang Kapangulohan [B. H. Roberts to First Presidency], Dis. 15, 1930, B. H. Roberts Collection, CHL.

  7. Allen, “Story of The Truth, The Way, The Life,” 720–24.

  8. Widtsoe, In Search of Truth, 70–80, 109–11, 114–20; John A. Widstoe ngadto ni Melvin J. Ballard [John A. Widtsoe to Melvin J. Ballard], Ene. 27, 1931, John A. Widtsoe Papers, CHL.

  9. Widtsoe, Diary, Abr. 7, 1931; Unang Kapangulohan ngadto sa Konseho sa Napulog Duha, Unang Konseho sa Seventy, ug sa Tigdumalang Bishopric [First Presidency to Council of the Twelve, First Council of Seventy, and Presiding Bishopric], Abr. 7, 1931, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL; Grant, Journal, Ene.25, 1931.

  10. Joseph Smith, Discourse, Abr. 8, 1837, sa JSP, D12:192.

  11. Unang Kapangulohan ngadto sa Konseho sa Napulog Duha, Unang Konseho sa Seventy, ug sa Tigdumalang Bishopric, [First Presidency to Council of the Twelve, First Council of Seventy, and Presiding Bishopric], Abr. 7, 1931, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL.

  12. Unang Kapangulohan ngadto sa Konseho sa Napulog Duha, Unang Konseho sa Seventy, ug sa Tigdumalang Bishopric [First Presidency to Council of the Twelve, First Council of Seventy, and Presiding Bishopric], Abr. 7, 1931, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL; Talmage, Journal, Abr. 7, 1931; Joseph F. Smith, John R. Winder, ug Anthon H. Lund, “The Origin of Man,” Improvement Era, Nob. 1909, 13:80. Hilisgotan: Proseso sa Paglambo sa Buhi nga mga Butang [Organic Evolution]

  13. John A. Widtsoe ngadto ni Joseph Fielding Smith [John A. Widtsoe to Joseph Fielding Smith], Sept. 15, 1931; John A. Widtsoe ngadto ni Rudger Clawson ug sa Konseho sa Napulog Duha [John A. Widtsoe to Rudger Clawson and Council of the Twelve], Sept. 9, 1931, John A. Widtsoe Papers, CHL; Widtsoe, Diary, Abr. 7, 1931; George F. Richards, Journal, Abr. 7, 1931; Talmage, Journal, Abr. 7, 1931; Smoot, Diary, Abr. 7, 1931, Reed Smoot Papers, BYU; George Albert Smith, Journal, Abr. 7, 1931, George Albert Smith Family Papers, J. Willard Marriott Library, University of Utah, Siyudad sa Salt Lake.

  14. Allen, “Story of The Truth, The Way, The Life,” 726–31. Ang manuskrito namantala sa 1994 isip ang Ang Kamatuoran, ang Dalan, Ang Kinabuhi: Usa ka Pasiuna nga Pagpasabot sa Teolohiya [The Truth, The Way, The Life]: An Elementary Treatise on Theology (Provo, UT: BYU Studies, 1994).

  15. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Dis.14, 1931; Stevenson, Global History of Blacks and Mormonism, 50. Ang kinutlo gi-edit aron masabtan: “ang Andam nga Pakisayran sa Basahon ni Mormon [Book of Mormon Ready Reference]” sa orihinal giilisan ngadto sa “Andam nga mga Pakisayran sa Basahon ni Mormon [Book of Mormon Ready References],” ug ang “siya may” giilisan ngadto sa “ako may.”

  16. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Dis. 14, 1931. Ang kinutlo gi-edit aron masabtan; orihinal nga tinubdan may “Mga paglaom nga ang Ginoo motabang kanila nga magpabiling makanunayon.”

  17. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Dis. 14, 1931. Kinutlo gi-edit aron masabtan; “Siya mibati” sa orihinal giilisan og “Ako mibatiI,” ug “Nahibalo nga kon siya matinud-anon nga siya makakita” giilisan og “Ako nahibalo nga kon ako magmatinud-anon, ako makakita.”

  18. Don Dalton ngadto sa Unang Kapangulohan [Don Dalton to First Presidency], Abr. 11, 1930; Unang Kapangulohan ngadto ni Don Dalton, [First Presidency to Don Dalton], Mayo 15, 1930, First Presidency Mission Files, CHL.

  19. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Dis. 14, 1931.

  20. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Peb. 22, 1932. Kinutlo gi-edit aron masabtan; orihinal nga tinubdan may “nakita niya kini nga malisod og gamay ug nahibalo nga ang Ginoo motabang kaniya sa iyang trabaho.”

  21. Love Branch, Miscellaneous Minutes, Peb. 29, 1932, ug Ago. 21, 1933. Hilisgotan: Habagatang Africa [South Africa]

  22. Cincinnati Branch, Minutes, Peb.14, 1932; Paul Bang, “My Life Story,” 7; Circular of the First Presidency, 4; Hartley, “From Men to Boys,” 109–10, 112–18. Hilisgotan: Mga Pagpahiangay ngadto sa Organisasyon sa Pagkapari [Adjustments to Priesthood Organization]

  23. “Practical Duties for Members of the Lesser Priesthood,” Improvement Era, Hulyo 1916, 19:847; Hartley, “From Men to Boys,” 118.

  24. Presiding Bishopric, Minutes of the Aaronic Priesthood Convention, Abr. 8, 1932, 5; Criteria for Aaronic Priesthood Advancement, Mayo 17, 1928, Presiding Bishopric General Files, 1889–1956, CHL.

  25. Hartley, “From Men to Boys,” 121; Cincinnati Branch, Minutes, Ene.10–Mayo 15, 1932. Hilisgotan: Mga Panagtigom sa Sakramento [Sacrament Meetings]

  26. Fish, “My Life Story,” [4]; Paul Bang, “My Life Story,” 3–6.

  27. Feck, Yesterday’s Cincinnati, 101–2; Stradling, Cincinnati, 103–10.

  28. Paul Bang, “My Life Story,” 1, 5, 28; “Seek Relief in Bankruptcy,” Cincinnati Enquirer, Abr. 23, 1932, 10. Hilisgotan: Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya [Great Depression]

  29. “Aaronic Priesthood Day,” Deseret News, Abr. 27, 1927, 4; Sylvester Q. Cannon, David A. Smith, and John Wells, “Aaronic Priesthood Day,” Presiding Bishopric, Bulletin no. 126, circa Mar. 1927; Cincinnati Branch, Minutes, Mayo 15, 1932; Henry Bang, Thomas Harry Large, Julius Conrad Blackwelder, and William Carl Schnarrenberg, sa Cincinnati Branch, Record of Members and Children, mga nu. 18, 202, 204, 210; Presiding Bishopric, Bulletin nu. 186, circa Abr. 1932. Hilisgotan: Pagpahiuli sa Aaronic nga Pagkapari [Restoration of the Aaronic Priesthood]

  30. Sama pananglit, tan-awa sa Cincinnati Branch, Minutes, 1931–32.

  31. Cincinnati Branch, Minutes, Ene. 10, 17, 24, ug 31, 1932.

  32. Lewis, Oral History Interview, 7, 25; Hall, Faded Legacy, 111–13; McCormick, “Great Depression,” 136. Kataposan nga kinutlo gi-edit aron masabtan; “L.A.” sa orihinal giilisan og “Los Angeles.” Hilisgotan: Dakong Pagkahugno sa Ekonomiya [Great Depression]

  33. Lewis, Oral History Interview, 6; Hall, Faded Legacy, 115; Derr, “Changing Relief Society Charity,” 251. Hilisgotan: Mga Programa sa Welfare [Welfare Programs]

  34. Lewis, Oral History Interview, 2, 11. Hilisgotan: Amy Brown Lyman

  35. Lewis, Oral History Interview, 4, 13–15, 18–19, 25–26; Hall, Faded Legacy, 115–16; Derr, “Changing Relief Society Charity,” 251–53; Darowski, “Utah’s Plight,” 12.

  36. Evelyn Hodges, “Emotional Reactions to Unemployment and Relief,” Relief Society Magazine, Hulyo 1934, 21:391.

  37. Goates, Harold B. Lee, 90, 94; Lee, “Remarks of Elder Harold B. Lee,” 3.

  38. Drury, “For These My Brethren,” [5]; Doktrina ug mga Pakigsaad 42:34.

  39. Rudd, Pure Religion, 4.

  40. Saints, volume 2, chapter 30; Derr and others, First Fifty Years of Relief Society, xxxv, 399; Alexander, Mormonism in Transition, 132. Mga Hilisgotan: Bishop; Pagpahinungod ug Pagkatinugyanan [Consecration and Stewardship]

  41. Drury, “For These My Brethren,” [5]–[7], [15], [17]–[19]; Goates, Harold B. Lee, 94; “Pioneer Stake Launches Barter Employment Plan,” Salt Lake Telegram, Hulyo 25, 1932, 12.

  42. Drury, “For These My Brethren,” [5]–[6]; Presiding Bishopric, Office Journal, Hunyo 20, 1932; Grant, Journal, Hunyo 20, 1932.

  43. Drury, “For These My Brethren,” [2], [7], [19]; Rudd, Pure Religion, 9.

  44. Drury, “For These My Brethren,” [2]–[4]; Rudd, Oral History Interview, 38–40; “100 Needy Families to Get Vegetables,” Salt Lake Telegram, Dis. 5, 1932, [7].

  45. Drury, “For These My Brethren,” [8]; “Pioneer Stake Launches Barter Employment Plan,” Salt Lake Telegram, Hulyo 25, 1932, 12; “Exchange Idea Assures Many Jobs for Idle,” Salt Lake Tribune, Hulyo 25, 1932, 14.

  46. Rudd, Pure Religion, 13; Drury, “For These My Brethren,” [8]–[9]; Lee, “Remarks of Elder Harold B. Lee,” 2; Goates, Harold B. Lee, 94, 96.

  47. Harold B. Lee ngadto ni John D. Pearmain [Harold B. Lee to John D. Pearmain], Hunyo 30, 1933, First Presidency Miscellaneous Correspondence, CHL; “Pioneer Stake Launches Barter Employment Plan,” Salt Lake Telegram, Hulyo 25, 1932, 12; Drury, “For These My Brethren,” [16]; Finck, “Early Days of the Welfare Plan,” 3; Statistical Report, Dis.31, 1932, diha sa Thirty-Second Ward, Relief Society Minutes and Records, 123; “Model Community Routs Unemployment,” Salt Lake Tribune, Ago. 6, 1933, Magazine section, 4.

  48. Salt Lake Pioneer Stake, Confidential Minutes, Okt. 24, 1932, ug Ene. 8, 1933.