“Manlimbasog ug Mosukol,” kapitulo 9 sa Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw, Volume 3, Maisugon, Halangdon, ug Gawasnon,, 1893–1955 (2021)
Kapitulo 9: “Manlimbasog ug Mosukol”
Kapitulo 9
Manlimbasog ug Mosukol
Sa dihang si Joseph F. Smith mibalik gikan sa Europe niadtong Septyembre 1906, ang kaugmaon ni Reed Smoot isip senador sa Estados Unidos wala gihapoy kasigurohan. Atol sa kinatibuk-ang komperensiya sa miaging lima ka bulan, si Francis Lyman mipahibalo sa publiko sa mga pagluwat sa mga apostoles nga sila si John W. Taylor ug Matthias Cowley. Si Joseph Tanner gi-release usab gikan sa iyang mga posisyon sa pagpangulo.1
Ang mga pagluwat [resignation], dungan sa bag-o lang nga pagkamatay sa apostol nga si Marriner Merrill, nagbilin og tulo ka bakante diha sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles, nga gihulipan ni George F. Richards, Orson F. Whitney, ug ni David O. Mackay.2
Ang pahibalo sa mga pagluwat ingon og adunay positibong epekto sa daghang kauban ni Reed diha sa Senado. “Sumala sa tanan nakong nadunggan,” si Reed mi-report ngadto sa mga lider sa Simbahan, “ang mga senador, sa kinatibuk-an, mikonsiderar sa aksyon nga gihimo sa kataposang komperensiya isip usa ka ebidensiya sa pagkamatinud-anon sa Simbahan, ug ilabi na ni Presidente Joseph F. Smith.”3
Hinoon, dili sama niana ang pagsabot sa mga sakop sa komite sa Senado nga gitahasan ngadto sa imbestigasyon, kadaghanan nila nagpabilin nga nagmadudahon sa Simbahan. Pagkahuman og tapos sa ilang imbestigasyon, sila miboto sa pagrekomendar sa pagtangtang kang Reed gikan sa katungdanan.4
Ang tibuok Senado sa kataposan mikonsiderar sa maong butang niadtong Pebrero 1907, upat ka tuig human sa pagkapili ni Reed nga unang nakapaukyab og kasuko sa mga tawo. Ang komite misulat og sobra sa tulo ka libo ka mga pahina sa pagpamatuod gikan sa kapin sa usa ka gatos ka mga saksi, sa kontra ug sa kaabin. Samtang girebyo sa mga senador kini nga rekord, ila usab nga gikonsiderar ang ilang personal nga inter-aksiyon uban ni Reed, kinsa nakaangkon og pagtahod sa kadaghanan sa Washington, DC. Si Theodore Roosevelt, ang presidente sa Estados Unidos, mao ang usa sa iyang maunongon nga tigsuporta ug kusganong miaghat sa Senado sa pagboto nga pabor niya. Sa dihang sa kataposan ang mga senador mihukom kabahin niini, sila miboto sa pagbalewala sa rekomendasyon sa komite ug mitugot ni Senador Smoot nga magpabilin sa iyang puwesto.5
Sulod sa pipila ka adlaw, si Joseph F. Smith misulat aron pagpahalipay ni Reed ug sa pagpasalamat sa mga senador alang sa ilang makiangayong desisyon. Nanghinaot siya nga ang uban mahimong mas makaila pa sa mga Santos. “Kon kini matuman, ang kasamtangan nga sayop nga pagsabot ug ang dakong pagkatap sa sayop nga interpretasiyon kabahin sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw,” siya misulat, “mohunong na hangtod sa hangtod.”6
Pipila ka semana ang milabay, si Presidente Smith mibukas sa Abril 1907 nga kinatibuk-ang komperensiya uban sa dugang nga maayong mga balita. “Ang ikapulo sa mga tawo atol sa tuig 1906 milapas sa ikapulo sa bisan asa sa ubang tuig,” miingon siya. “Karon Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw makabayad na sa bisan unsang utang dihadiha dayon. Sa kataposan kita anaa na sa usa ka posisyon nga makabayad ra dayon.”
Gidayeg niya ang pagkamatinud-anon sa mga Santos ug mikomentaryo, “Kita dili na kinahanglang mangutang pa, ug kita dili na kinahanglan pa kon ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mopadayon sa pagsunod sa ilang relhiyon ug mosunod niining balaod sa ikapulo.”7
Human niining sermon, si Presidente Smith midapit ni Orson F. Whitney sa pagbasa sa usa ka pampublikong pamahayag nga giandam sa Unang Kapangulohan ug sa Napulong Duha ka Apostoles kabahin sa tinuohan ug mga mithi sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Ang pamahayag mitubag ngadto sa daghang mga pasangil nga gihimo batok sa Simbahan ug sa mga miyembro niini atol sa mga pagdungog ni Smoot. Apan naghatag usab kini sa mga Santos og usa ka opisyal nga summary sa sukaranang mga baroganan sa ebanghelyo ug mga buhat. “Ang atong relihiyon gitukod diha sa mga pagpadayag sa Dios,” ang deklarasyon hugot nga mipamatuod. “Ang ebanghelyo nga atong gisangyaw mao ang ebanghelyo ni Kristo, nga gipahiuli sa yuta.”
Ang pamahayag naghulagway sa mga Santos isip usa ka matinuoron, bukas sa hunahana, intelihente, ug diyosnon nga mga tawo. Nagpamatuod usab kini sa ilang debosyon ngadto sa panimalay ug sa pamilya, lakip sa tinagsa [monogamous] nga kaminyoon. “Ang tipikal nga panimalay sa ‘Mormon’ mao ang templo sa pamilya,” gipahayag niini. “Ang mga ‘Mormon’ nga katawhan nanumpa sa matinahoron nga pagpaubos ngadto sa mga balaod nga gipatuman batok sa dinaghan nga kaminyoon.”
Ang pamahayag mipasabot usab sa mga baroganan sa indibidwal nga kabubut-on, ikapulo, ug pagpangulo sa pagkapari. Ug kini mipamatuod sa pagkabayanihon sa mga Santos, sa pagkamaunongon ngadto sa yutan-ong pangagamhanan, ug sa pasalig ngadto sa panagbulag sa simbahan ug sa estado. “Kami nagtinguha sa pagpakabuhi diha sa kalinaw ug sa kamasaligon uban sa among isigka lungsoranon sa tanang politikanhong partido ug sa tanang mga relihiyon,” gipamahayag niini.
Ang gipahiuli nga ebanghelyo nagtinguha sa pagbayaw sa katilingban, ang pamahayag misaysay, dili sa pagguba niini. “Ang among relihiyon mahinungdanong bahin sa among kinabuhi, kini miumol sa among pagkatawo [character], ug ang kamatuoran sa mga baroganan niini adunay dakong epekto sa among mga kalag,” mabasa niini.8
Human mibasa si Elder Whitney sa deklarasyon, si Francis Lyman mitingog sa pagsuporta niini alang sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles. Sa pagdapit ni Presidente Smith, ang kongregasyon naghiusa dayon nga miboto sa pagsagop ug pagpaluyo niini nga mensahe.9
Pagka Abril 16, 1908, si Jane Manning James, usa sa labing unang itom nga Santos sa Ulahing mga Adlaw namatay didto sa iyang panimalay sa Siyudad sa Salt Lake. Miabot siya ngadto sa Walog sa Salt Lake uban sa iyang bana ug mga anak niadtong Septyembre 1847 isip kabahin sa unang pundok sa mga Santos aron mosunod sa nag-unang pundok ni Brigham Young paingon sa kasadpan.10 Sukad niadto, nahimo siya nga inila sa tibuok siyudad. Mapasigarbohon siya sa iyang diseotso ka apo ug sa iyang pito ka apo sa tuhod. Siya ug ang iyang igsoong lalaki nga si Isaac mitambong sa mga miting sa Simbahan diha sa Salt Lake Tabernacle ug kasagaran mitambong og mga panagtigom sa “karaang mga miyembro” ug mga pioneer sa Simbahan.11
Ang iyang lubong gipahigayon didto sa mitinghouse sa Eight Ward sa Siyudad sa Salt Lake. Ang chapel naghuot sa mga higala ni Jane, Itom ug puti, kinsa miadto sa paghinumdom sa iyang kinabuhi. Ang lawak napuno sa mga bulak aron sa pagpasidungog sa hugot nga pagtuo ni Jane ug sa kamaayo sa iyang kasingkasing.
Ang higala ni Jane nga si Elizabeth Roundy mibasa og usa ka mubo nga autobiographical nga paghulagway nga gidiktar ni Jane ngadto kaniya pipila ka tuig nang milabay. Si Jane gawasnon nga natawo nianang higayona sa dihang ang pagpangulipon legal pa gihapon ug ang Itom nga mga tawo sa tibuok kalibotan kasagaran gitratar isip mga ubos og kahimtang nga tawo. Ang iyang autobiograpiya nagsugilon og usa ka istorya sa iyang pagkakabig didto sa silangang bahin sa Estados Unidos, sa dul-an sa walo ka gatos ka milya nga paglakaw sa iyang pamilya paingon sa Nauvoo, ug sa iyang mga kasinatian nga nagpuyo nga uban ug nagtrabaho alang sa pamilya ni propeta Joseph Smith. Nagsaysay usab kini kon giunsa ni Emma sa pagdapit si Jane og kaduha ka higayon aron iyang sagopon ngadto kaniya ug sa pamilya ni Joseph.12
Sa hinapos sa iyang autobiograpiya, si Jane mihatag og usa ka tim-os nga pagpamatuod. Siya nahimong balo, milahutay sa tanan gawas sa duha sa iyang mga anak ug napulo sa iyang mga apo, ug hapit nabuta kaniadto, apan siya mipamatuod, “Ang Ginoo nagpanalipod kanako ug maayong miatiman kanako sa akong malisod nga kahimtang, ug ako gustong mosulti dinhi nga ang akong hugot nga pagtuo sa ebanghelyo ni Jesukristo sumala sa gitudlo sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ingon ka lig-on karon, dili, kini, kon mahimo, mas lig-on pa kay sa adlaw nga ako unang nabunyagan.”13
Si Presidente Joseph F. Smith namulong atol sa lubong. Sa mga katuigan, si Jane usahay nangita og tabang sa pagdawat og mga ordinansa sa templo alang sa iyang kaugalingon ug sa iyang nangamatay na nga sakop sa pamilya. Labihan siyang nangandoy nga makadawat sa pagtoga ug mahimong masilyo ngadto sa usa ka pamilya.14 Apan sukad sa sayo nga bahin sa 1850, ang Simbahan midumili sa mga African og kaliwat nga mga Santos sa paghupot sa pagkapari o sa pagdawat sa bisan unsang ordinansa sa templo gawas lang sa bunyag sa mga patay. Ang mga pagpasabot alang sa pagdili nagkalain-lain, apan kini mga pangagpas lang, dili pulong sa Dios. Si Brigham Young misaad nga ang tanang mga Santos, dili igsapayan ang kaliwat, usa ka adlaw makadawat sa tanang ordinansa ug mga panalangin sa ebanghelyo.15
Sama sa ubang mga Itom nga mga Santos, si Jane nakahimo og mga pagbunyag alang sa iyang mga nangamatay na nga kaliwat. Mihangyo usab siya nga matogahan ug dayon masilyo pinaagi sa proxy ngadto ni Walker Lewis, usa sa pipila ka Itom nga mga Santos nga naghupot sa pagkapari sa wala pa gipatuman ang pagdili. Sa mga okasyon sa kaulahian, siya mihangyo nga masilyo pinaagi sa pagpasagop ngadto sa pamilya ni Joseph Smith. Apan sa matag higayon nga siya mipetisyon alang sa pagtoga o pagsilyo, si Joseph F. Smith o ang laing mga lider sa Simbahan misunod sa pagdili sa Simbahan.16
Uban sa tabang sa kinatibuk-ang presidente sa Relief Society nga si Zina Young, hinoon, si Jane nakadawat og pagtugot gikan sa mga lider sa Simbahan aron makaapil alang sa kahangtoran uban sa pamilya ni Joseph Smith. Agig tubag sa iyang hangyo, sila miandam og usa ka puli nga seremonya nga mipaapil ni Jane ngadto sa pamilya isip usa ka sibidora. Si Zina Young mibarog isip ang proxy diha sa seremonya samtang si Joseph F. Smith mibarog alang ni Propeta Joseph Smith.17
Bisan og siya mibati nga wala natagbaw sa seremonya, si Jane mipadayon sa pagkamatinud-anon. “Ako nagbayad sa akong ikapulo ug mga halad, nagtuman sa Pulong sa Kaalam,” miingon siya. “Ako matulog og sayo ug mobangon og sayo. Ako naningkamot sa akong ginagmay nga paagi sa pagpakita og maayo nga ehemplo sa tanan.”18
Niadtong 1902, si Jane mihangyo ni Patriyarka John Smith, ang magulang ni Joseph F. Smith, kon kanus-a siya tugotan sa pagdawat sa iyang pagtoga. “Pailob ug maghulat og gamayng panahon,” miingon siya, mipasalig kaniya nga ang Ginoo nagtan-aw kaniya. Siya misaad nga ang Ginoo “mobulig kaniya og mas maayo kay sa iyang gidamgo.” Hangtod sa kataposan sa iyang kinabuhi, pabilin siyang naglaom nga siya sa usa ka adlaw makadawat sa tanang panalangin sa templo.19
Human sa tulumanon sa lubong, si Jane gipahilunasa Sementeryo sa Siyudad sa Salt Lake. “Dyutay ra ang mga tawo nga labawng nailhan tungod sa hugot nga pagtuo ug pagkamatinud-anon kay ni Jane Manning James,” ang Deseret News mipasidungog. “Bisan og ubos ra ang kahimtang sa kalibotan, siya adunay gatosan ka higala ug kaila.”20
Niadtong Hulyo 1909, ang Salt Lake Tribune misugod sa pagmantala og lista sa mga tawo kinsa giingong misulod sa bag-ong dinaghan nga kaminyoon sukad sa Manipesto. Ang lista nakapabalaka sa Unang Kapangulohan ug sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles. Si Joseph F. Smith mitudlo dayon ni Francis Lyman, John Henry Smith, ug Heber J. Grant aron sa pag-imbestigar sa maong butang ug disiplinahon ang mga Santos kinsa milapas sa polisiya sa Simbahan kabahin sa dinaghan nga kaminyoon sukad sa Ikaduhang Manipesto.21
Ang imbestigasyon milungtad og kapin sa usa ka tuig ug miresulta sa pag-excommunicate sa duha ka tawo kinsa bag-ohayng misulod ngadto o mihimo og bag-ong dinaghan nga kaminyoon. Ang Unang Kapangulohan usab mipadala og sulat ngadto sa tanang kapangulohan sa stake, nagdirekta kanila sa pagsugo sa mga bishop sa pagdisiplina sa mga malapason sa Ikaduha nga Manipesto. “Kita mohupot nga si bisan kinsa nga molapas niining importanting lagda ug aksyon dili lang nakahimo og indibidwal nga kalapasan apan wala usab nagpasidungog sa Simbahan,” sila misulat.22
Sa ingon niining panahona, ang Pearson’s, usa ka inila nga magasin sa Estados Unidos, mimantala og usa ka sunod-sunod nga mga artikulo nga nagsaway sa Simbahan. Nagbase diha sa mga lista sa Salt Lake Tribunesa bag-ong dinaghan nga kaminyoon, ang mga artikulo mipasangil sa Simbahan sa pagkadili matinuoron ug korapsiyon. Si Joseph F. Smith nakadungog usab nga laing inila nga magasin, ang Everybody’s, nagplano sa pagpadagan og susama nga sunod-sunod nga sinulat ni Frank Cannon, anak nga lalaki ni Georg Q. Cannon.23
Si Frank usa ka kanhi senador gikan sa Utah ug sa makausa nahimong usa ka tigtambag sa Unang Kapangulohan. Apan ang iyang pagka palainom, kalambigitan sa laing babaye, ug uban pang sayop nga binuhatan maoy nakapahimulag kaniya ug sa mga lider sa Simbahan. Human sa kamatayon sa iyang amahan, nahimo siya nga grabeng kritiko sa Simbahan ug ni Joseph F. Smith, ug ang iyang kanhing pagkabotang taliwala sa mga Santos nakahatag sa iyang mga pulong nga daw katuohan.24
Sa dihang ilang nasayran ang mahitungod sa plano ni Frank, si Joseph F. Smith ug si Anthon Lund misulat dayon ngadto sa editor sa Everybody’s, nagpasidaan kaniya nga ang mga sinulat ni Frank bakak ug dili angayan sa pagtagad. Apan ang mga editor sa magasin nianang higayona sa kasagaran mas ganahan moprinta og mga eskandaloso nga mga istorya ug balita nga makapakurat, ug ang editor misugod dayon sa pagmantala sa mga artikulo ni Frank. Sa wala madugay, ang mga subskripsiyon sa magasin, midaghan og maayo sa tibuok nasod.25
Si Frank dili ang unang kanhi Santos sa Ulahing mga Adlaw nga dayag nga miatake sa Simbahan. Si Ezra Booth, si John C. Bennett, si T. B. H. [Thomas Brown Homes] ug si Fanny Stenhouse, ug si William Jarman ang tanan misulay sa pagguba sa Simbahan gamit ang ilang mga sinulat. Sa gihapon, ang popularidad sa serye ni Frank makapasagmuyo.
Sa makausa pa, ang Simbahan nag-atubang og krisis sa opinyon sa publiko.26
Usa ka gamayng pundok sa mga estudyante nga mga Santos sa Ulahing mga Adlaw ug mga misyonaryo gikan sa Swiss-German Mission miabiba sa paggawas ni Emma Lucy Gates alang sa iyang ikaduhang tawag balik sa entablado human sa pasundayag tungod sa hangyo sa mga tumatan-aw didto sa Berlin’s Royal Opera House. Sukad sa unang pag-adto sa Germany uban nilang John ug Leah Widstoe usa ka dekada ang milabay, si Lucy padulong na nga mahimong sikat nga bitoon diha sa European opera, ug mao kadto ang iyang unang higayon sa pagkanta diha sa iniladong hawanan. Wala niya pakyasa ang iyang mga tumatan-aw.
Gikan sa bantawan, mabati ni Lucy ang hugot nga pagtuo ug suporta sa iyang isig ka Santos, kinsa nagpundok sa kinatas-ang dapit sa galeriya. Sila mitawag kaniya nga ilang “Utah Nightingale.” Daghan nila nag-ampo alang sa iyang kalamposan nianang gabhiona, ug ang pipila kanila nagpuasa alang kaniya.27
Ang mga pamantalaan midayeg sa iyang pasundayag. “Ang pagbansay sa iyang tingog hilabihan ang pagkanindot nga wala nay pangitaon pa,” misulat ang usa ka tigrebyo, “ug ang kapino, klaro nga pamaagi mipakita sa tinuod nga arte sa musika.”28
Samtang pipila ka mga rebyo mihisgot sa dili perpekto nga Generman ni Lucy, walay nakahisgot sa iyang gigikanan nga estado o relihiyon. Ang oposisyon sa Simbahan napadayon pa gihapon sa pagsaka didto sa Germany ug sa ubang bahin sa Europe, busa gipabilin ni Lucy ang iyang pagkamiyembro nga sekreto gikan sa Royal Opera House. Kadaghanan sa mga Santos nga German gisamok-samok diha sa ilang mga komunidad ug ang mga misyonaryo maoy kanunayng puntarya sa mga multa, mga pagpalayas, mga pagdakop, ug pagbilanggo.29
Ang magtutudlo sa tingog ni Lucy, si Madame Blanche Corelli, miaghat kaniya nga itago ang iyang relihiyon alang sa kaayohan sa iyang karera. Nagsulat ngadto sa panimalay, si Lucy misulti sa iyang mama, si Susa Gates, nga siya nagpanuko nga giila isip usa ka Protestante diha sa Royal Opera House. Dili gusto ni Lucy nga itago ang iyang tinuohan, apan dili usab siya makatugot nga ang kamapihigon sa usa ka tawo maoy mohulagway sa iyang kaugmaon.30
Si Susa misuporta sa iyang pagpili, nagpahibalo nga siya nakig-istorya ni Presidente Smith mahitungod niini, ug siya mituo nga husto ra alang niya nga ipabilin ang iyang relihiyon nga pribado. Ang iyang amahan, si Jacob Gates, mihatag usab sa iyang suporta. “Ikaw nagbuhat niini alang sa usa ka maayong katuyoan,” siya misulat, “ug dili tungod kay imong gikaulaw ang unsay imong nahibaloan nga tinuod.”31
Sa ting-init sa 1910, ang German nga oposisyon sa Simbahan nagkagrabe, nakapahadlok ni Lucy nga makita sa kadaghanan nga mosimba uban sa mga Santos didto sa Berlin. Ang polis sa siyudad bag-ohay lang nga midakop og bayente-uno ka mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nga mga misyonaryo, mga turista, ug mga estudyante. Sa dihang ang mga opisyal mibuhi kanila gikan sa bilanggoan sa napulog walo ka oras human niana, ang mga binilanggo nahanaw gikan sa siyudad isip “wala kinahanglana nga mga langyaw.” Pipila lang ka mga estudyante ang gitugotan nga magpabilin, basta sila dili motambong sa simbahan o magsangyaw sa ebanghelyo.32
Niadtong Septyembre, human nakapalta og tulo ka semana sa mga miting sa simbahan, si Lucy nangindahay sa pagsimba uban sa mga Santos ug moambit sa sakramento. Siya misugyot sa pagpahigayon og gamay nga mga miting sa sakramento alang sa mga Amerikanong mga Santos didto sa Berlin, sama sa iyang gihimo sa una uban nilang Leah ug John didto sa Göttingen. Gumikan kay ang tanang relihiyuso nga mga miting kinahanglan nga marehistro diha sa siyudad, bisan pa man, ang gamay nga pundok nagtigom nga sekreto.
Atol sa ilang mga miting, ang Amerikanong mga Santos miambit sa sakramento, mikanta og mga himno, ug mihatag og pagpamatuod. Si Lucy midala og pipila ka mga libro sa Simbahan ngadto sa Berlin, lakip sa mga kasulatan. Busa sa ilang ikaduha nga mga miting nagtuon sila sa Doktrina ug mga Pakigsaad ug migahin og usa ka oras sa paghisgot sa doktrina sa pagkabanhaw.
“Karon palihog ayaw kini og ipanulti,” mipasidaan si Lucy sa iyang inahan diha sa usa ka sulat nga naghulagway sa mga miting. Ang gobyerno sa Germany nagsubay sa mga balita nga migawas sa Siyudad sa Salt Lake. Kon ang usa ka artikulo mahitungod sa ilang sekreto nga mga miting motunga diha sa pamantalaan sa Utah ug ang pulis sa Berlin makabantay niini, si Lucy ug ang iyang mga higala mabutang sa grabeng peligro.
“Kami mahimong mabilanggo,” misulat siya. “Busa palihog, ang tanan nga mobasa niini pag-amping.”33
Niadtong Enero ug Pebrero 1911, ang magasin nga McClure’s didto sa Siyudad sa New York mimantala og duha ka bahin nga artikulo kabahin sa dinaghan nga kaminyoon human sa Manipesto ubos sa ulohan nga “The Mormon Revival of Polygamy [Ang Pagbalik sa Dinaghang Kaminyoon sa mga Mormon].” Tungod sa pagtunga niining mga artikulo, tulo sa labing dagko nga mga magasin sa Estados Unidos nagmantala na karon sa mga pag-atake sa Simbahan. Ang mga artikulo adunay minilyon ka magbabasa.34
Ang artikulo sa McClure’s nagbana-bana nga tali sa 1,500 ug 2,000 ka dinaghan nga kaminyoon ang nahitabo sulod sa bayente-uno ka tuig sukad sa Manipesto. Ang gidaghanon sa pagkatinuod mga 260 lang, apan wala kana makapakgang sa mga tagsulat sa pagsulat og dugang bakak. “Ingon og walay dinalian nga paagi nga ang buhat maghinay-hinay sa pagkawala,” matod pa niya. Gani, mituo siya nga adunay igong kabatan-onan nga misulod sa bag-ong dinaghan nga mga kaminyoon aron padayon nga modagsang ang maong buhat sa labing minus laing singkwenta ka tuig.35
Ang artikulo nakakuhag pagtagad sa jornalista sa New York nga si Ike Russell, kinsa nagdako sa Simbahan didto sa Utah. Siya usa ka apo nga lalaki sa apostol nga si Parley P. Pratt, ug ang uyoan sa iyang asawa presidente sa misyon sa Siyudad sa New York. Si Ike mibiya sa pagtuo sa tinedyer pa, apan siya misunod sa mga balita gikan sa Utah ug adunay pagbati alang sa mga Santos.36
Si Ike nairita nga daghan ra kaayo ang sulod sa artikulo sa McClure’s nga dili tinuod o pagpanglingla. Usa ka pahina adunay mga litrato sa pito ka mga apostoles kinsa naminyo sa daghang asawa human sa Manipesto. Ang ulohan niini mabasa, “Ang Simbahan wala mopahimulag sa bisan usa kanila tungod sa paglapas sa pagpadayag.” Sa pagkatinuod, lima sa kalalakin-an nangamatay na, ug ang laing duha mao si John W. Taylor ug si Matthias Cowley, kinsa wala na sa korum. Ang artikulo napakyas usab sa paghisgot nga ang tanan gawas sa usa sa gilitratohan nga mga apostoles gipulihan na og mga monogamist.37
Si Ike misulat ngadto sa editor sa McClure’s mahitungod sa daghang sayop diha sa artikulo. Misulat usab siya ngadto sa lain pang mga magasin, apan ang mga editor mibalewala ra gayod niya.38
Dayon naaghat siya nga mosulay og laing paagi. Usa sa mga artikulo diha sa Pearson’s miangkon nga ang kanhi presidente Theodore Roosevelt sa Estados Unidos mihimo og usa ka sabot uban sa mga lider sa Simbahan sa pagseguro og mga boto atol sa usa ka bag-ong piniliay. Kon makuha ni Ike ang paglimod ni Roosevelt sa pangangkon diha sa usa ka sulat, siya makagamit niini aron mawalay bili ang artikulo.
Milingkod si Ike ug misugod sa pag-type. “Ako misulat sa panghinaot nga ikaw adunay dakong kaayo aron makatabang kanako sa paningkamot nga akong gihimo aron ang rekord mas mahimong tarong.”39
Sa samang higayon, didto sa England, ang apostol ug presidente sa European Mission nga si Rudger Clawson nasayod nga ang gobyerno sa Britanya milunsad og usa ka imbestigasyon ngadto sa misyonaryo nga buhat sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Nasayod sa mga paningkamot sa mga German sa pagpahanaw sa mga misyonaryo gikan sa ilang mga siyudad, ang pipila sa mga magbabalaod naghunahuna kon ang mga Briton kinahanglan ba nga mobuhat og sama niana. Bisan og pipila sa mga jornalista nga Briton nakiglalis alang sa relihiyuso nga pagpaundayon sa mga Santos, daghang tawo sa United Kingdom mipadayon sa pagtan-aw sa mga misyonaryo isip representante sa usa ka langyaw nga simbahan kinsa mitudlo og lahi nga ideya ug midani sa Briton nga kababayen-an ngadto sa dinaghan nga kaminyoon.40
Ang mga kritiko sa Simbahan imisugnod niini nga mga kahadlok, nga nakadaot sa maayong buhat nga gihimo sa mga kababayen-an nga Santos sa Ulahing mga Adlaw isip mga misyonaryo sa pagkoriher sa sayop nga mga hunahuna. Nagsunod sa ehemplo ni William Jarman, kinsa naghatag pa gihapon og panagsa nga mga lektyor, laing kanhi Santos sa Ulahing mga Adlaw gikan sa Estados Unidos naglibot sa nasod nga dunay hilabihan ka kritikal nga mga istorya sa iyang mga kasinatian sa Simbahan. Ang ubang mga kritiko mimantala og dili mahigalaon nga mga literatura ug nangulo sa pagsupak batok sa mga Santos.41
Sa sayo nga bahin sa 1911, si Rudger misulat ngadto sa British Home Secretary nga si Winston Churchill, nagsaad sa pagpakigtambayayong sa gobyerno. “Ingkaso og adunay bisan unsang imbestigasyon,” misulti siya, “kami andam nga mobarog ug andam sa paghatag kanimo sa bisan unsang tabang nga among mahimo.” Si Churchill misugod og usa ka pagpakisayod ngadto sa Simbahan ug sa misyonaryo nga buhat niini sa wala madugay. “Akokining gitratar sa usa ka seryuso nga diwa,” misulti siya sa Parliamento.42
Ang oposisyon sa Simbahan didto sa Britanya mipabilin nga permanente hangtod sa tingpamulak. Usa ka Dominggo niadtong Abril, usa ka pundok nga gitawag og Krusada sa Anti-Mormon sa Liverpool misugod og usa ka kasamok diha sa lungsod sa Birkenhead, diin adunay mga traynta ka mga Santos nga nagtigom sa usa ka hawanan. Giaghat sa daghang tawo, ang pipila sa mga nagsamok [rioters] midasmag ngadto sa pundok sa mga polis nga nagpundok sa gawas sa hawanan. Ang uban mibato sa mga bintana niini.
Samtang nagkagrabe ang kabayolente, ang mga polis misulay sa pagdakop niadtong nakamugna og kagubot, apan ang mga nagsamok misukol. Ang pipila diha sa manggugubot mihatag sa mga misyonaryo og usa ka sulat mibungat nga sila mobiya sa Birkenhead sulod sa pito ka adlaw.
“Dili ko maminaw niini,” miingon si Richard Young, ang nagdumala nga misyonaryo sa komperensiya.
“Andam ba kamo nga modawat sa mga sangpotanan?” usa sa mga manggugubot nangutana.
“Oo,” miingon siya.43
Ang lokal nga mga pamantalaan mimantala og mga istorya mahitungod sa kasamok ug sa kataposang pahimangno sa manggugubot, ug daghang mga tawo ang mahinamon nga makakita unsay sunod nga mahitabo. Si Rudger nabalaka nga ang mga misyonaryo pisikal nga dagmalan kon sila magpabilin diha sa lungsod. Apan human sa pagpakigtambagay uban ni Richard ug sa uban nga mga misyonaryo, miuyon siya nga magpabilin sila. Kon ang mga elder mibiya pa sa Birkenhead, unsa paman ang makasanta sa manggugubot gikan sa pagsulay sa pagpuwersa sa mga misyonaryo paggawas sa uban nga mga lungsod ug mga balangay?44
Si Rudger mitakda sa misunod nga Dominggo isip usa ka adlaw sa pag-ampo ug pagpuasa alang sa mga misyonaryo. Sa dihang ang adlaw miabot, ang mga elder sa Birkenhead nagkatigom alang sa ilang miting sa publiko sukad sa kasamok. Ang mga polis miabot ug naglinya diha sa atubangan sa hawanan. Daghang katawhan nga anaa sa mga lima ka libo sa wala madugay mihugop, ug ang mga miyembro sa manggugubot mimartsa atubangan sa mga polis nagdala og banda. Ang daghang tawo miabiba sa mga manggugubot apan walay kagubot nga nahitabo.
Ang pakigharong sa mga elder sa mga manggugubot nakapadayeg sa pipila sa mga nagtan-aw. “Daw kini nakapausab sa tono sa mga artikulo diha sa pamantalaan kalabot kanato,” mireport si Rudger ngadto sa Unang Kapangulohan. “Maayo nalang mintras tanto, ingon og nahanaw na ang diwa sa pang-abuso ug malisya ngadto sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw.”45
Atol niining panahona, si Winston Churchill mipadayon sa iyang imbestigasyon ngadto sa Simbahan. Latas sa tibuok nasod, ang mga polis mikwestyon sa mga pamilya sa mga batan-ong babaye kinsa mipasakop sa Simbahan ug milalin ngadto sa Utah, ug ang mga representante sa gobyerno mitambong sa mga pagsimba. Walay usa nga nakakita og ebidensya nga ang Simbahan o ang mga misyonaryo niini nakahimo og kadaot. Natagbaw, nakahukom si Churchill nga walay rason sa pagpapahawa sa mga misyonaryo, ug siya wala mirekomendar og legal nga aksiyon batok sa mga Santos.46
Didto sa Utah, si Joseph F. Smith nakadawat og kopya sa taas nga sulat nga sinulat ni Theodore Roosevelt ngadto ni Ike Russell, milalis sa pangangkon nga siya nakigsabot sa mga Santos aron sa pagkuha sa boto sa Utah. “Ang pasangil dili lang basta bakak,” mipahibalo si Roosevelt ni Ike, “apan kini usab binoang nga lisod kini hisgotan sa seryoso nga paagi.”47
Nasayod si Joseph nga gustong imantala ni Ike kini nga sulat sa Collier’s, usa ka magasin nga adunay sirkulasyon nga mga usa ka milyon ka magbabasa. Si Reed Smoot miawhag usab ni Joseph sa pagbuhat og lakang mahitungod sa mga pag-atake. “Kon walay aksiyon,” mipasidaan si Reed, “nagduda ko kon makalingkawas ba kaha kita sa usa ka pag-imbestigar.” Apan hangtod ning puntoha si Joseph diyutay ra ang nahimo sa pagtubag ngadto sa mga artikulo sa magasin.48
Unya, sa sayong bahin sa Abril 1911, iyang gitelegramahan si Reed aron mohangyo kon aduna bay bisan unsang pamantalaan sa silangan nga momantala og usa ka opisyal nga tubag gikan sa Simbahan. Si Reed mikontak dayon sa mga pamantalaan, apan walay nadawat nga mga saad. Si Ike, sa samang higayon, mihikay aron ang sulat ni Theodore Roosevelt mogawas diha sa Collier’s. Nahimuot, gipamantala ni Joseph ang sulat ug ang tubag sa Simbahan ngadto sa mga artikulo sa magasin isip mga pamphlet ug giapod-apod ngadto sa prominenting mga lungsoranon sa tibuok Estados Unidos ug sa Great Britain.49
Sa gihapon, bag-ong mga artikulo sa magasin mahitungod sa Simbahan mipadayon sa pagtunga. Niadtong Marso, ang ikaupat nga magasin, ang Cosmopolitan, milunsad og tulo ka serye sa tulo ka mga artikulo nga nagtandi sa Simbahan ngadto sa usa ka bitin nga nanukad sa pagtukob sa panimalay ug sa pamilya. Sama sa uban nga mga magasin, nangangkon kini nga ang Simbahan nagtuboy pa gihapon sa dinaghan nga kaminyoon.50
Niining mga panahona, si Francis Lyman nakadungog sa mga report nga si John W. Taylor ug si Matthias Cowley bag-o lang naminyo sa bag-ong dinaghan nga asawa ug mihimo og dugang dinaghan nga kaminyoon. Siya ug ang iyang komite nagkita uban sa duha ka tawo sa tinagsa-tagsa nga paagi. Si John W. nagmagahi atol niini nga mga miting. Siya tinuod gayod nga nagminyo og laing dinaghan nga asawa niadtong 1909, apan siya midumili sa pag-angkon o milimod sa tinuod.51 Sa iyang bahin, si Matthias miangkon nga siya nakahimo og sayop. Sa kataposan, ang Napulog Duha mipahimulag ni John W. ug gidid-an si Matthias sa paggamit sa awtoridad sa pagkapari.52
Human ang kanhi mga apostoles nadisiplina, si Joseph F. Smith mibiyahe ngadto sa Washington, DC. Samtang anaa didto, nakighimamat siya sa usa ka reporter didto sa panimalay ni Reed ug Allie Smoot. Ang reporter nangutana mahitungod sa politika, mga panalapi sa Simbahan, ug sa ubang mga isyu nga kasagaran gipagawas diha sa negatibong mga artikulo mahitungod sa Simbahan. Apan kadaghanan sa iyang mga pangutana may kalabotan sa dinaghan nga kaminyoon. Si Joseph prangka nga mitubag sa iyang mga pangutana, mahinamon sa pagkoriher sa sayop nga impormasyon nga gipakatap pinaagi sa mga magasin.
“Ang poligamiya taliwala sa mga Mormon karon hingpit nang gisaway ug gidili sa Simbahan,” mipahayag si Joseph.
“Sa unsang paagi nga kini gipakita nga ang poligamiya karon hingpit nang gidili sa simbahan nga Mormon?” nangutana ang reporter.
“Ang labing maayong ebidensiya nga kami seryuso ug nagpadayon sa pagsukol sa poligamiya,” mitubag si Joseph, “makita pinaagi sa pagkatinuod nga si Mr. Taylor, ang kanhi usa ka apostol sa Simbahan ug usa ka sakop sa nagdumalang konseho, gipahimulag na.”53
Ang interbyo migawas diha sa pamantalaan pipila ka adlaw ang milabay, ug kini sa wala madugay gisundan sa uban nga maayo nga mga artikulo mahitungod sa mga Santos. “Ang akong nadunggan walay lain kon dili mga maayong report gikan sa imong pagbisita dinhi,” misulti si Reed ni Joseph. “Nagtuo ko nga kini nakahimo og usa ka hilabihan ka dako nga kaayohan.”54
Ang mga magasin sa wala madugay nawad-an og kaikag sa pagmantala og kritikal nga mga artikulo mahitungod sa Simbahan. Sa kataposang bahin sa summer, si Joseph misulat ngadto ni Ike Russell, namalandong sa bag-ohay nga kabanha mahitungod sa Simbahan. “Kita nagtuo nga ang opinyon sa publiko mausab,” miingon siya. “Kita kinahanglan manlimbasog ug mosukol sa atong pagpadayon sukad pa sa sinugdanan, ug kita walay malaoman pa apan ang usa ka matang sa oposisyon ug lain hangtod ang kadaogan madaog.”55