Ouderling Dieter F. Uchtdorf: op weg naar een nieuwe horizon
Op 17 december 1973 kreeg de directeur van Lufthansa in Frankfurt verontrustend nieuws te horen. Vijf terroristen hadden in Rome een Lufthansa 737 gekaapt, en waren met hun gijzelaars op weg naar Athene. Er waren 32 doden in Rome gevallen, en een van de gijzelaars zou binnenkort doodgeschoten worden en op de landingsbaan in Athene gegooid. De vuurwapens gericht op het hoofd van de piloot en co-piloot en met een vliegtuig vol gijzelaars in doodsangst stuurden de onevenwichtige kapers het vliegtuig van Rome naar Beirut, naar Athene, naar Damascus en dan naar Koeweit.
Onmiddellijk stuurde de directeur van Lufthansa zijn chef-piloot van de 737’s de lucht in. De 33-jarige Dieter F. Uchtdorf ging met een groep hulpverleners achter het gekaapte vliegtuig aan, waar de terroristen ook naar toe zouden vliegen. Waar mogelijk moest hij over het vliegtuig, de piloten en de gijzelaars onderhandelen. En als dat zou lukken, moest hij het gekaapte vliegtuig terug naar het hoofdkantoor in Frankfurt vliegen.
Zonder verder bloedvergieten bracht hij deze opdracht tot een goed einde, net als zovele andere opdrachten die hij op persoonlijk en professioneel vlak heeft vervuld. Zonder dat hij het wist, waren ze een voorbode van veel belangrijke opdrachten in de toekomst.
Voorbereid om moeilijke taken uit te voeren
Dieter Friedrich Uchtdorf, die in oktober 2004 als lid van het Quorum der Twaalf Apostelen is geroepen, heeft zich zijn hele leven al voorbereid om moeilijke taken uit te voeren en verantwoordelijkheid te dragen. Hij is op 6 november 1940 in Mährisch-Ostrau (Tsjecho-Slowakije) geboren en zag overal om zich heen de verwoestingen van de oorlog en het leed dat onschuldige mensen door de beslissingen van anderen moesten doorstaan. Toen zijn vader, Karl Albert Uchtdorf, door het Duitse leger werd opgeroepen, moest die onmiddellijk zijn vrouw en vier kinderen achterlaten. De kleine Dieter, de jongste in het gezin, wist alleen dat zijn vader ergens tegen zijn zin was en dat zijn moeder, Hildegard E. Opelt Uchtdorf, ondanks de oorlog die om hen heen woedde, dapper voor haar gezin bleef zorgen.
Omdat de geallieerden succes in het westen boekten en het leger van Stalin in het oosten oprukte, wilde Hildegard Uchtdorf zo dicht mogelijk bij het westelijke front komen. Dus liet ze alle povere bezittingen van het gezin achter en vertrok met haar kleine gezin naar Zwickau in Duitsland. Gelukkig overleefde haar man de oorlog en voegde hij zich bij hen in Zwickau, maar hij was een fervent tegenstander van zowel het nazi- als het communistisch regime. De eerstgenoemden waren dan wel verslagen, maar de anderen kregen, als gevolg van de opdeling van Duitsland, greep op hun leven. Vanwege de politieke opvattingen van Karl was hun leven in gevaar. Dus liet het gezin — voor de tweede keer in zeven jaar — alle bezittingen achter en vertrokken ze, ondanks het gevaar, naar een nieuw toevluchtsoord in West-Duitsland, in Frankfurt.
Over die periode heeft ouderling Uchtdorf gezegd: ‘We waren vluchtelingen met een onzekere toekomst. (…) Ik speelde in gebombardeerde huizen en groeide op met de zichtbare gevolgen van een verloren oorlog en het besef dat mijn eigen land met de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog vreselijk verdriet teweeg had gebracht onder vele volken.’ 1 Het gezin had alle reden om met wanhoop en angst vervuld te zijn.
Maar, zoals president Gordon B. Hinckley ooit tijdens een ander internationaal conflict heeft gezegd, loopt er een ‘zilveren draad’ door het ‘donkere tapijt van de oorlog’.2 En dat gold ook voor de familie Uchtdorf. Terwijl ze in Zwickau waren, kwamen ze in contact met het evangelie van Jezus Christus. In zijn eerste boodschap als lid van het Quorum der Twaalf Apostelen sprak ouderling Uchtdorf zijn dank uit voor die gave.
‘Kort na de Tweede Wereldoorlog stond mijn grootmoeder in de rij voor voedsel, toen een oudere alleenstaande zuster zonder familie haar uitnodigde om (…) mee naar de avondmaalsdienst te gaan. Mijn grootmoeder en mijn ouders namen de uitnodiging aan. Ze gingen naar de kerk, voelden er de Geest en werden er opgebeurd door vriendelijke leden en opgebouwd door de lofzangen van de herstelling. (…) Ik ben die geestelijk ontvankelijke grootmoeder zo dankbaar, alsook mijn onderwijsbare ouders, en een wijze, oudere alleenstaande zuster met wit haar die lief was, maar stoutmoedig genoeg om een ander aan te spreken en het voorbeeld van de Heiland te volgen door ons uit te nodigen om te komen kijken. (Zie Johannes 1:39.)’ 3
In zijn jonge jaren als tiener groeide bij hem het verlangen om te vliegen. Toen hij zo’n veertien jaar oud was, ging hij altijd op de fiets naar het vliegveld van Frankfurt om vol ontzag naar de vliegtuigen te kijken. Soms mocht hij van de mensen die de vliegtuigen onderhielden in de cockpit kijken, en dromen van de dag dat hij de vrijheid van het luchtruim zou kiezen. Toen wist hij nog niet dat hij uiteindelijk zo’n twaalf verschillende vliegtuigen zou leren vliegen, waaronder de Boeing 747, wellicht een van de bekendste passagiersvliegtuigen in de wereld. Ook wist hij toen nog niet dat hij op de luchthaven die hij als jongetje bezocht ooit een van de meest gerespecteerde burgerpiloten zou worden.
Zij carrière begon op 18-jarige leeftijd met een technische opleiding, gevolgd door zes jaar in de Duitse luchtmacht. Toen werd hij in het kader van een uitwisselingsprogramma tussen de Duitse en Amerikaanse regering naar Big Spring (Texas) gestuurd om de opleiding tot gevechtspiloot te volgen, waar hij als Duits piloot ook het Amerikaans vliegbrevet haalde. Zijn oudere collega’s vertellen dat de grootste prestatie van ouderling Uchtdorf was dat hij als beste student van zijn klas de felbegeerde commandantstrofee had gewonnen. Maar op zijn bescheiden manier zegt ouderling Uchtdorf dat zijn belangrijkste prestatie de bijdrage was die hij leverde aan de bouw van het kerkgebouw van de plaatselijke gemeente van de kerk — zijn fijnste herinnering aan die belangrijke periode in zijn leven. Omdat ouderling Uchtdorf zich steeds verder ontwikkelde, is het niet verwonderlijk dat hij jaren later naar de Verenigde Staten terugkeerde als directeur van de vliegschool van de Lufthansa in Goodyear (Arizona), het belangrijkste en meest gerespecteerde trainingsprogramma bij Lufthansa.
In 1970, toen hij 29 was, werd Dieter Uchtdorf gezagvoerder bij Lufthansa, een rang die – zo had men hem verteld – hij pas veel later in zijn carrière had kunnen bereiken. Pijlsnel maakte dit vliegende Wunderkind promotie: manager van de vloot 737 vliegtuigen in 1972, directeur van de vliegschool in Arizona in 1975, chef-piloot en hoofd cockpitpersoneel in 1980, en uiteindelijk senior vice-voorzitter van de vliegdienst in 1982.
Ondanks die bliksemcarrière met groeiende verantwoordelijkheid, werd Dieter Uchtdorf als president van de ring Frankfurt geroepen, vervolgens als president van de ring Mannheim, en uiteindelijk in 1994 als algemeen autoriteit in het Tweede Quorum der Zeventig.
Harriet Uchtdorf
Men kan niet over Dieter praten zonder zijn vrouw, Harriet, te noemen. Zijn jarenlange vriend en medewerker in de kerk, Hanno Luschin, zegt: ‘Ondanks zijn professionele erkenning en alle kerkfuncties is veel van zijn succes te danken aan de kwaliteit van zijn huwelijk, wat tot uitdrukking komt in zijn volledige trouw aan Harriet en haar eindeloze steun aan hem.’
‘Zij is het zonnetje in mijn leven’, zegt ouderling Uchtdorf met een glimlach.
‘Ja, en soms ook zijn onweersbui’, lacht Harriet. Ze zijn zo opvallend verliefd op elkaar dat het fijn is om in hun aanwezigheid te zijn.
Het was een eenvoudig stukje kauwgom dat Harriet Reich tot het evangelie en later tot haar liefdevolle levenspartner, Dieter F. Uchtdorf, leidde. Toen Harriet tegen het eind van de oorlog als vierjarig meisje in Frankfurt woonde, kwam er op straat een knappe Amerikaanse soldaat voorbij die haar vriendelijk een stukje kauwgom aanbod. Ze nam het aarzelend aan en vergat nooit dat vriendelijke gebaar en de prettige gelaatsuitdrukking van deze jongeman. Ongeveer tien jaar later kwamen er zendelingen van de kerk bij hen aan de deur. Harriet deed de deur open en haar moeder riep dat ze ze niet mocht binnenlaten. Toen ze zag dat de zendelingen eenzelfde soort gelaatsuitdrukking hadden, moest ze denken aan de vriendelijke soldaat en smeekte: ‘Alstublieft, mam. Heel even maar.’
De zendelingen lieten een Boek van Mormon achter waarin ze bepaalde gedeelten gemarkeerd hadden. Die avond begon Harriets moeder te lezen. (Haar vader was acht maanden daarvoor overleden.) Harriet herinnert zich: ‘Ik kan u niet vertellen wat mijn moeder toen las, maar ik keek naar haar gezicht en zag haar gelaatsuitdrukking opmerkelijk veranderen.’ Het kleine gezin had net als iedereen last van de verschrikkelijke nasleep van de oorlog. Deze weduwe met twee jonge dochters was bleek en depressief, ongelukkig en onzeker over hun toekomst. Maar toen haar moeder de bladzijden van het Boek van Mormon las, zegt Harriet, ‘zag ik letterlijk de vreugde in het leven van mijn moeder terugkeren. Ik zag het licht in haar ogen terugkomen. Ik zag dat ze hoop in haar ziel kreeg.’
Toen de zendelingen terugkwamen, vroegen ze: ‘Hebt u de gemarkeerde teksten gelezen?’
‘Ik heb alles gelezen’, zei zuster Reich. ‘Kom maar binnen. Ik heb heel wat vragen.’
Harriet, haar moeder en haar zus lieten zich vier weken later dopen.
‘Ons leven veranderde die dag’, zegt Harriet Uchtdorf. ‘We konden weer lachen, rennen en thuis vreugde hebben. En dat heb ik allemaal aan het evangelie van Jezus Christus te danken.’
Bij de familie Uchtdorf thuis
De kinderen, Guido Uchtdorf en Antje Uchtdorf Evans, geven toe dat ze een goede jeugd hebben gehad. ‘Onze moeder was altijd thuis voor ons’, legt Antje uit. De kinderen zeggen dat Harriet nooit een dag gemist heeft om hen uit te zwaaien als zij naar school gingen en op te vangen als weer thuiskwamen. En hoe laat het ook werd, ze bleef altijd op totdat hun vader van zijn vlucht, kantoor of de kerk thuiskwam. ‘Hoewel onze vader het erg druk had, wisten we dat wij bovenaan zijn prioriteitenlijstje stonden’, zegt Antje. ‘Als hij thuis was, besteedde hij ook al zijn aandacht aan ma en ons. Uiteraard vindt ma alles opwindend, en Pa maakt alles opwindend. Hij maakte van alles een avontuur — zelfs als we boodschappen gingen doen. Ze namen ons mee op de opwindendste vakanties die een kind zich kan bedenken. Dus als kinderen verkeerden we bijna voortdurend in een staat van opwinding!’
Ondanks al die opwindende ervaringen (de kinderen en hun moeder vonden dat hun vader en echtgenoot als amateurfotograaf veel te dicht bij de leeuwen in Afrika kwam) kan Antje zich vooral de rustige momenten met haar vader herinneren. ‘Of we nou samen naar de sterren keken, wat hij het liefst van al in zijn vrije tijd deed, of in de winter gingen sleeën, of gewoon op de veranda zaten, mijn vader gaf altijd les’, zegt ze. ‘Hij houdt van het evangelie en helpt ons altijd om die liefde te ontwikkelen.’
‘Ik kan me geen zedenpreken herinneren’, zegt Guido. ‘Ik kan me alleen maar herinneren dat hij altijd belangstelling voor me had. We hadden “gesprekken” — vaak avondwandelingen en soms wandeltochten in de bergen. Ik vond het heerlijk om dan met hem te praten. En in al die situaties onderwees hij door zijn voorbeeld. Toen hij ringpresident was, ging ik vaak met hem mee naar verafgelegen wijken en gemeenten, en als Aäronisch-priesterschapsdrager was ik zijn huisonderwijscollega. Zo heb ik geleerd wat het priesterschap is en wat mijn toekomstige taken zouden zijn — uit de eerste hand, zij aan zij, vader en zoon.’
Warmte, volharding en moed
Wie ooit met ouderling Uchtdorf heeft samengewerkt, heeft bewondering voor al zijn leiderscapaciteiten. Enkele daarvan, die keer op keer aan de oppervlakte komen, zijn: zijn warme persoonlijkheid, zijn trouw en volharding, en zijn moedige verdediging van de kerk en het evangelie. Ouderling Dean L. Larsen, emeritus lid van de Zeventig, was gebiedspresident toen ouderling Uchtdorf als algemeen autoriteit en als zijn raadgever werd geroepen. Ouderling Larsen zegt: ‘Ons gebied omvatte in die tijd het grootste gedeelte van West- en Midden-Europa, landen die door de Tweede Wereldoorlog waren getroffen. Iedereen die Dieter leerde kennen, had hem meteen lief, maar in die eerste maanden vroeg hij zich af hoe het zou zijn om landen te bezoeken en te presideren waar ze hem niet kenden en nog steeds pijnlijke herinneringen aan de oorlog hadden.
‘Nou, hij had zich geen zorgen hoeven maken’, zegt ouderling Larsen. ‘Ouderling Uchtdorf houdt zo oprecht van mensen, en is zo innemend en voorkomend dat hij overal letterlijk en figuurlijk in de armen werd gesloten. Het evangelie doet wonderen in dergelijke situaties, en de leden van de kerk die hij bezocht waren net zo grootmoedig en vriendelijk als Dieter nederig, inspirerend en toegewijd was.’
Ouderling Uchtdorf is ook raadgever van een andere gebiedspresident geweest, ouderling Dennis B. Neuenschwander van de Zeventig, momenteel president van het gebied Europa-Oost. ‘Toen Dieter voor het eerst met ons samenwerkte, was hij een van zes algemene autoriteiten die gevraagd waren om hun baan aan te houden en in het weekend voor de kerk te werken’, herinnert hij zich. ‘Dat was een bijzonder veeleisende opdracht voor ouderling Uchtdorf, gezien zijn verantwoordelijke functies bij Lufthansa en zijn werk als chef-piloot op lange vluchten over de hele wereld.’
Ouderling Neil L. Andersen van de Zeventig, die met ouderling Uchtdorf in een gebiedspresidium heeft samengewerkt, herinnert zich het aanzien en de gepaste trots die andere leden van de kerk door het dienstbetoon van ouderling Uchtdorf ontvingen — en de moed waarmee hij tegenstand tegemoet trad. Hij herinnert zich nog goed de moeilijke situatie die zich voordeed toen de Duitse regering met harde hand wilde optreden tegen enkele minder bekende godsdiensten. Op een eerste lijst met ‘sekten’ stond ook De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen. Om deze ernstige bedreiging tegen te gaan, hadden de leiders van de kerk de meest onverschrokken en achtenswaardige Duitse vertegenwoordiger nodig om naar Bonn te gaan. En dat was Dieter F. Uchtdorf. Zijn doortastende, moedige voordracht was zo overtuigend en duidelijk, en zijn reputatie bij de Lufthansa zo bekend en bewonderd, dat de Duitse functionarissen die hij toesprak nogal geschokt waren door wat ze onwillekeurig hadden gedaan. Ze zeiden: ‘Als u een heilige der laatste dagen bent, hebben we niet meer bewijzen nodig. Uw kerk zal in de toekomst nooit meer op een lijst met dergelijke groeperingen voorkomen.’
Versterkt door het evangelie
De zoon van ouderling Uchtdorf, Guido, herinnert zich een Duits gezegde dat zijn vader vaak gebruikte als er zich een probleem of moeilijkheid voordeed. ‘Man könnte sich darüber ärgern, aber man ist nicht verpflichtet dazu’, zei hij altijd, wat vrij vertaald betekent: ‘Je kunt je er over ergeren, maar niets verplicht je daartoe.’ Dieter Uchtdorf vindt dat met keuzevrijheid en zelfbeheersing, met het evangelie van Jezus Christus en de macht van het priesterschap, niemand een slachtoffer van zijn of haar omstandigheden hoeft te zijn. Er kunnen verschrikkelijke dingen gebeuren — en die zijn ook in zijn leven gebeurd — maar hand in hand met God kunnen we nog steeds een koers uitstippelen die tot vrijheid voert en ons uiteindelijk de overwinning zal opleveren. Daar is moed, geduld, optimisme en geloof in God voor nodig, maar het kan goed aflopen als we ons op onze taak blijven concentreren en de teugels in handen houden.
In de laatste jaren van zijn zware opleiding tot jonge piloot, vloog broeder Uchtdorf alleen, met een instructeur in een ander vliegtuig vlak naast hem, die hem instructies en aanwijzingen gaf. Hij moest een keer een noodlanding maken door steil op de landingsbaan af te vliegen, scherp en snel op te trekken en het vliegtuig net op tijd recht te trekken om te kunnen landen. Toen de jonge Dieter de manoeuvre uitvoerde en aan zijn steile afdaling begon, reageerde zijn stuurknuppel niet. Zijn stuurknuppel was vast komen te zitten. Daardoor zou het vliegtuig blijven doortollen en ondersteboven neerstorten. ‘Spring eruit!’ riep zijn instructeur. ‘Spring eruit!’ Maar de man met de ‘moed van een stier’, zoals een van de algemene autoriteiten hem noemt, trok de stuurknuppel terug en probeerde opnieuw te landen. Maar het mechanisme bleef weer vastzitten. ‘Spring eruit’, klonk het strenge bevel. Er klonk nu oprechte zorg in de stem van de instructeur.
Vastbesloten dat hij in controle van het vliegtuig was, en niet andersom, worstelde deze toekomstige apostel van de Heer Jezus Christus letterlijk met de stuurknuppel, kon hem uiteindelijk toch losrukken, de opgelegde manoeuvre uitvoeren en geen denkbeeldige, maar een daadwerkelijke, noodlanding maken. Hij was God dankbaar dat hij ongedeerd uit deze moeilijke situatie was gekomen. ‘Man könnte sich darüber ärgern, aber man ist nicht verpflichtet dazu.’ Zo zal ook de vastbesloten en getrouwe toewijding van ouderling Dieter F. Uchtdorf aan het heilig apostelschap zijn dat hij nu draagt. Hij zal alles voor de Heer Jezus Christus, zijn evangelie en zijn kerk opofferen. Op die manier zal hij onnoemelijke menigten mensen naar een nieuwe horizon leiden.