O Le Talatuu o Auaunaga a se Tasi o Aiga

Saunia e Don L. Searle

Mekasini a le Ekalesia

O le tumau o se tamaitai Parakuei i lona faatuatuaga fou na amataina ai se aganuu o auaunaga i le talalelei ua oo atu ai i tupulaga e lima o lona aiga.

E manatua e le fanau a Eulogia Diaz ma Delio Cosme Sanchez le mea lenei e uiga i le auaunaga a lo latou tina a o avea ma se peresitene o le Peraimeri a le paranesi: I aso la a o faia Peraimeri i afiafi o aso o le vaiaso, e taitai atu ai e Eulogia se vaega toatele o tamaiti mai lo latou pitonuu—“o la matou tamai faaili,” o le tomanatu lea a se tasi o ana tama teine—i le savaliga umi i le falelotu i vaiaso taitasi. Sa lei afaina pe o i latou o ni tagata o le ekalesia pe leai; ae afai sa latou fia auai ma na faatagaina e o latou matua, e aumai lava i latou e Eulogia. Sa manao o ia i ni tamaiti se toatele e mafai ona maua ia olioli i faamanuiaga o le Peraimeri.

E manatua e le fanau a Eulogia ma Delio le mea lenei e uiga i le auaunaga a lo latou tama a o avea ma se peresitene o le paranesi: O ia lava le tagata sa muamua i taimi uma i le falelotu i taeao o Aso Sa, ae mulimuli foi alu ese mai i se taimi mulimuli ane o le aso, i le maea ai o lona faamautinoaina sa lelei mea uma. Sa ia faaauauina lena lava tuuto e tasi a o avea ai ma uluai peresitene o le Itu o Parakuei, i aso ia a o avea ma vaega o le Misiona a Iurukuei-Parakuei.

O le fanau a le au Sanchez, ua faamatua tagata i le taimi nei, o nisi ua i ai fanau a a latou lava fanau, latou te manatua foi lenei mea: Mo o latou matua, sa matua leai lava se mafuaaga lelei e misi ai sauniga Lotu. Na tusa lava pe timu pe la ae na faia lava e le aiga lena savaliga umi i le falelotu. Ma i na tausaga popofou, a o toagaogao le paranesi, sa tele ina fai e tagata o le aiga tiute e tele mai le faiaoga po o le taitaia o musika e oo i le fesoasoani e faamama le falelotu.

Talu mai lena vaitaimi ua faia ai e le Ekalesia ni taumafaiga maoae i Parakuei. O lenei ua 10 siteki ma itu e 11, ma e tusa ma le 66,000 tagata o le ekalesia. Ua lua misiona i totonu o le atunuu. O Parakuei o loo i ai le tasi o le fa o falegaosi Lavalava a le Beehive i fafo atu o le Iunaite Setete, e gaosia ai laei o le malumalu ma ofu sa.

O le falelotu tuai sa fiafia i ai tagata uma, o le uluai falelotu na fausia e le Ekalesia i le atunuu—o le falelotu lea e ta’u e tagata uma “o le falelotu o Moronae” aua o le igoa lena o le uarota sa lolotu ai—ua leai nei. O lona tulaga ua tu ai nei se malumalu. O le Malumalu o Asunción Paraguay o le totonugalemu o le “la Manzana Mormona”—o se faaliliuga faigofie, o le Lotoa o le Malumalu o Parakuei.

E lagona e tagata o le ekalesia i Parakuei le faamanuiaina tele ona o le agai i luma [o le Ekalesia]. Ae e le’i galo i tagata matutua o le ekalesia ia osigataulaga na manaomia ai ina ia fausia faavae o le Ekalesia i aso nei i lo latou atunuu.

Fausiaina o se Talatuu

Na papatisoina Eulogia Diaz de Sanchez ia Oketopa o le 1960. Sa taumafai se faifeau a se aulotu e tauanau o ia e lafoai le Ekalesia ae toe foi atu i lana aulotu, ae sa matua mausali lava lana molimau na maua sa le mafai ai ona toe tauanaueseina o ia.

Na papatisoina lona tina o Castorina, i le masina na sosoo ai, faatasi ai ma le tama teine a Eulogia o Liduvina. Sa manao foi le isi ana tama teine o Lina e papatiso, ae sa le malie i ai lona toalua fou.

Na auai le toalua o Eulogia o Delio, i le Ekalesia ia Ianuari o le 1961. I le avea ai ma se enisinia taavale, sa tau atu ai e Delio i lana paaga faipisinisi e le toe mafai ona toe faigaluega o ia i Aso Sa. Sa faigofie ona taliaina e lana paaga lea talosaga aua sa ia faatauaina le galue malosi o Delio ma lana saofaga i le pisinisi. O le a le salamo lava le paaga i lana faaiuga.

O le tala ia Delio ma Eulogia Sanchez ma le la fanau e faamamafaina ai le mana tumau o faataitaiga.

“Ou te talitonu o le alofa ma le onosai o o’u matua na fesoasoani ia i matou ia matou ola i ni olaga e fetufaai atu le talalelei,” o le tala lea a Lina. E ui ina sa le mafai i se taimi muamua ona papatisoina o ia, ae sa auauna atu o ia i le Ekalesia ma le faamaoni e pei ona faia ai e se tagata sa le auai i le ekalesia. Mulimuli ane, i le 1986 ina ua faamaluluina le tetee o lona toalua ona o le faataitaiga a lana ava ma lana fanau, sa faapea loa ona ulufale atu Lina ma le olioli i le vai o le papatisoga.

Na ta’ua e lona uso o Liduvina, sa aafia i taimi uma o latou matua i le fetufaaiina atu o le talalelei. Na ta’ua e lona uso o Liduvina, sa aafia i taimi uma o latou matua i le fetufaaiina atu o le talalelei. E faaopoopo atu i le silia ma le 60 o suli o Delio ma Eulogia o loo i totonu o le Ekalesia, e sili atu ma le luasefulufa isi tagata na auai i le Ekalesia ona o a la’ua faataitaiga o le ola e faapei o Keriso. Fai mai Liduvina o ona matua sa avea foi ma faataitaiga o le faamaoni, sa aoaoina la laua fanau ia aua lava nei faia se mea e faalumaina ai i latou i se taimi mulimuli ane.

Sa lau silafia Delio ma Eulogia ona o lo la’ua agalelei. Na taua e Liduvina e faapea, a sauni le aiga e fai sa latou taumafataga, e faapea mai lo latou tama, a o mafaufau i se tagata e latalata mai, “Mata o i ai se meaai a pai ma lafai i lenei taimi.” Na te fai atu i se tasi o le aiga e avatu se ipu meaai i lena tagata a o lei aai le latou aiga.

E tele ni tausaga na tuaoi ai Lina ma lona aiga i ona matua. Fai mai le atalii o Lina o Enrique Ojeda, e uiga ia Delio, “O lo’u tamamatua sa fai i taimi uma ma se faataitaiga o le perisitua—o na uiga o loo ta’ua i le Mataupu Faavae ma Feagaiga vaega e 121 [fuaiupu e 41–45].” Fai mai Enrique o lona tinamatua o Eulogia, “o se tamaitai lototoa—e toa i lana tapuaiga ma toa i lana molimau.” O le toatele o tagata o e sa le auai i le Ekalesia na o mai e nonofo i le fale o ona matua matutua mo se taimi (i taimi e ofoina atu ai ma le agalelei e Delio ma Eulogia se fesoasoani na latou manaomia) ma e o ese atu ua avea ma ni tagata o le Ekalesia ona o a la’ua faataitaiga.

Sa mulimuli foi le fanau a Delio ma Eulogia i faataitaiga faamatua a o latou tutupu ae o ni tagata matutua ma amataina ni o latou lava aiga. Ua auauna atu foi i latou i le tele o valaauga i le Ekalesia. Sa auauna atu Liduvina i se misiona ma sa faigaluega mo le Ekalesia i le tele o tausaga i Iurukuei a o le’i toe foi atu i lona atunuu moni o Parakuei. Sa manaomia e Silvio le atalii a Delio ma Eulogia se taimi a o lei fesoasoani foi faataitaiga faamatua e aumai o ia i le Ekalesia, ae sa mulimuli foi o ia i le mamanu o le auaunaga a ona matua. Sa fesoasoani o ia i se taimi mulimuli ane e faatuina le paranesi i Atenitina, lea sa nofo ai o ia mo se taimi.

Tupulaga Fou

Na fanau Enrique i le tausaga na papatiso ai i le Ekalesia lona tamamatua o Delio. O lona tuputupu ae, sa masani ona ia faaaluina lona taimi faatasi ma ona matua matutua ia sa latou tuaoi pe faatasi foi ma uso o lona tina, o e na malolosi uma i le Ekalesia. (Na te tauina Liduvina o lona tina lona lua.) E ui ina sa le’i avea lona tama ma lona tina ma ni tagata o le Ekalesia i tausaga o lona laitiiti, “ae sa matou ola ae ma ou uso ma ou tuafafine i le Ekalesia.”

Na te manatua o lona tama o Vicente, sa le’i manao e aafia i se mea e uiga i le Ekalesia—sa le’i manao foi e talanoa e uiga i ai. Ina ua taumafai le fanau a Vicente e tuuina atu ia te ia se Tusi a Mamona, sa ia toe togiina atu le [Tusi a Mamona] ia i latou. Peitai, fai mai Enrique, “o faataitaiga a lana fanau na iu lava ina suia ai lo’u tama.” Na folafola atu i le faamanuiaga faapeteriaka o Enrique e faapea, o le a auai lona tama i le Ekalesia ona o faataitaiga a lana fanau. Sa taofimau lava Enrique ma le latou aiga atoa i lena folafolaga.

I le 1986, a o auauna atu le uso laitiiti o Enrique i se misiona, sa faamaluluina ai le tetee o lo latou tama i le Ekalesia ma tuuina atu ai le maliega ina ia papatisoina lona toalua. I le mavae ai o le 25 tausaga o auai ma auauna atu i le mea sa ia mafaia, na iu ai ina avea Lina ma se tagata o le Ekalesia. Ae o lona toalua, sa mamao lava mai le saunia e faia lena laasaga. Sa faaauau le olaga faaleaiga o tagata uma na avea ma tagata o le Ekalesia mo nai nisi tausaga sei vagana ai lava Vicente. Ma i se tasi taeao o le Aso Sa i le 2002, sa tu ae ai i luga Vicente ma fai lona suti, ma sauni e alu i le lotu—ua saunia e aoaoina. Sa papatisoina o ia i se taimi na le’i mamao mulimuli ane, ma sa faamauina i la’ua ma lona toalua i le malumalu i le 2003.

O lea la o le tupulaga a Enrique ua i ai ni fanau ua ola ae i le Ekalesia, e mulimuli i tulagavae o o latou lava matua. O suli o Eulogia ma Delio o loo auai i le Ekalesia —i le taimi nei, e aofia ai le fanau e toa 6, fanau a fanau e 18 (e toafa na faia ni misiona), ma le 23 o fanau o fanau a le la fanau. O filifiliga o loo faia e nei fanau a fanau a le la fanau o loo mamanuina e ala i aoaoga na latou maua i o latou aiga.

Fai mai le afafine a Enrique e 19 tausaga o Adriana, ioe o le a i ai pea faaosoosoga e faafetaiai i le olaga. A fetaiai i latou ma nai ona tei ma ona tausoga ma nei faaosoosoga, fai mai o ia, “Matou te faia filifiliga matou te faia ona o a matou molimau.” Na faaopoopo mai foi lona uso e 18 tausaga le matua o Vivian, a fesili nisi o a latou uo ma aumea pe aisea latou te le ulaula pe inupia ai pe auai i nisi o amioga e faia e a latou uo, o le avanoa e faamalamalama atu ai o latou tulaga faatauaina o se avanoa lea e avea ai ma se faifeautalai.

O Viliamu Da Silva, 19, o le isi lea o le fanau o fanau a le fanau a Eulogia; o ia o se atalii o se tama teine a Lina, o Mercedes Ojeda de Da Silva. E pei foi o lona tina, na papatisoina Viliamu ina ua valu ona tausaga ma ola ae ai i le Ekalesia. O lona uso ma lona tuafafine matua na auauna atu i ni misiona, ma o le taimi nei o loo auauna atu o ia i le Misiona a Montevideo Iurukuei i Sisifo. Fai mai Viliamu, ona o aoaoga na latou maua i totonu o lo latou aiga, ua ola ai o ia, o lona uso ma lona tuafafine, ma ona tausoga o e o loo toaaga i le Ekalesia mai se faavae e ese atu ma malosi atu faaleagaga nai lo le toatele o a latou uo. “E ese lava le talitonuina tele o i matou e a matou uo po o o latou matua,” o lana tala lea. Fai mai a ia, o matua o ana uo, e masani ona fai atu i o latou atalii po o afafine, afai o alu Viliamu po o se isi e pei o Adriana po o Vivian i se fuafuaga e fai, “ona mafai foi lea ona e alu, aua ou te iloa o le a leai se mea leaga e faia ai.”

Tausisia o o Latou Tulaga Faatonuina

E ofu e Adriana se lausakete umi na toe suia e ala i le suiina i ai o se ie i le pito i totonu e puni ai se va tele o le lausakete. Fai mai lona tina o Litia (le faletua o Enrique), ma Mercedes le tuafafine o lona tama, e masani lava ona faigata i tamaitai Parakuei ona maua ni lavalava tauagafau i faleoloa, o lea ua faia ai e suli o Sanchez le mea e masani ona faamalosia isi e fai—o le faia o a latou lava suiga [i lavalava] pe su’i foi o latou lava lavalava. O Lina, o le tina o Mercedes ae o le tina faaletulafono o Litia, sa avea ma suisui a le aiga, ae o le taimi nei ua aoao ai foi e tamaitai laiti ifo o le aiga ia tomai o le suisui.

Fai mai Mercedes de Da Silva, sa le faigata tele le olaga mo ia a o tuputupu ae o se tasi o nai tagata toalaiti o le Au Paia o Aso e Gata Ai i lo latou pitonuu. “Na iloa uma lava e a’u uo o a’u o se tagata o le Ekalesia,” o lana tala lea. “Sa latou faaaloalogia o’u talitonuga.” Fai mai a ia, na laki foi o ia ona sa aoga i se aoga a le Au Paia o Aso e Gata Ai na i ai i Parakuei mo se taimi. “Mo la’u fanau, o le vaega lenei o le olaga ua sili atu le faigata nai lo le mea na i ai mo a’u.” O tulaga faatonuina o le lalolagi ua sili atu ona faigofie ona fai. Fai mai Mercedes o loo la tausia ma lona toalua o Ernesto Da Silva ni tulaga faatonuina maualuluga i totonu o le aiga, e aofia ai se vavao e oo lava i le la fanau matutua atu. “E tele ina matou talanoa ma i latou e uiga i le talalelei, ma fai a matou afiafi faaleaiga,” o lana tala lea. “O se malosiaga maoae lea mo le ma fanau, ma latou te iloa lava foi lena mea.” Na faamaloloina ia Peresitene Ernesto Da Silva mai le avea ma se Fitugafulu Eria ia Aperila o le tausaga nei ma o loo auauna atu nei o se peresitene o le Misiona a Montevideo Iurukuei.

O le atalii ma le afafine o le au Da Silva na auauna atu i misiona, o Chrisitian ma Karen, o le mea moni na tusi atu i le aiga, e faafetai atu i o laua matua mo tulaga faatonuina maualuluga na aoaoina ai i laua faapea foi ma faataitaiga malolosi faamatua. Na faamatala mai e Karen Da Silva, o le na foi mai mai le Misiona a Atenitina Córdoba i le 2008: “Talu mai lava lo’u laitiiti, na aoaoina ai au e o’u matua matutua ma o’u matua e le gata i a latou upu ae faapea foi i a latou amioga. Sa latou soifua moni i mea na latou aoaoina mai.” O mea na ia aoaoina i lona aiga, na ia fai mai ai, na fesoasoani ia te ia o se faifeautalai e aoao atu ai e uiga i faamanuiaga ia e oo mai i le usiusitai.

Na faaluaina foi e Christian, o le na foi lata mai nei mai le Misiona a Kalefonia San Bernardino, manatu o lona tuafafine e uiga i le taua o faataitaiga faamatua i lona olaga ma faaopoopo mai, “na tuputupu ae la’u lava molimau o le talalelei a o ou faaaogaina i lo’u olaga aoaoga a o’u matua ma o’u matua matutua. Na tupu lenei mea i le ala e pei ona faamatalaina e Alema. Na faamatala mai e Christian na ia faia se nofoaga i lona loto mo le fatu ina ia totoina ai, na aoaoina o ia e ona matua i le upu moni, ma na ia vaaia i o latou olaga o le fua o le fatu e lelei (tagai Alema 32:27–43). “Ou te faamoemoe e faaauau pea ona faafaileleina i le faatuatua, faafaileleina o le laau—o la’u molimau—ina ia mauaa, ola, ma faapea ai ona maua ni fua.”

Na ta’ua e Mercedes de Da Silva e faapea, a o avea ma se teine laitiiti, ina ua ia vaaia aafiaga o le talalelei i olaga o ona matua, ma matua matutua, “sa ou mafaufau lava i taimi uma, ‘A ou matua, o le a ou faia foi faapea.’”

Fai mai lona tuagane o Enrique, o le ola i le talalelei e ofoina atu ai ni ki faapitoa i le tausiaina o se fanau i le faatuatua. “E tolu lava mea: aoao ia i latou le upu, aoao i latou e ala i faataitaiga, ma fesoasoani ia i latou ia aoao le talalelei o se auala e ola ai.”

Fai ma a ia, e ala atu i le talalelei, e mafai ai e le la fanau ma lona toalua, faatasi ai ma isi tamaiti na tausiaina i aiga o le Au Paia o Aso e Gata Ai i Parakuei, ona mauaa faaleagaga lea e le maua e le toatele o isi tagata talavou. “O o latou olaga o loo i ai se ala—se faamoemoega,” o le tala lea a Enrique. E faavavau a latou sini, ma faatasi ai ma le fesoasoani a ni matua faamaoni ma usiusitai, ua latou aoao ai i auala e ausia ai ia sini.

Ata na pueina e Don L. Searle

Na faatasitasi tagata o le aiga potopoto o Sanchez mo se pati faaleaiga. Itulau faafeagai: O Le Malumalu o Asunción Parakuei.

O Eulogia Diaz de Sanchez (ogatotonu) na taitaiina le ala mo lona aiga i le 1960 i Le Ekalesia a Iesu Keriso o le Au Paia o Aso e Gata Ai. O le fanau teine o Liduvina (agavale) ma Lina na aoao e uiga i auaunaga i le Ekalesia e ala i le vaavaai atu i faataitaiga a o laua matua, ma ua faapena foi ona la tuufaasoloina atu lenei talatuu o auaunga i a la’ua fanau.

E toatolu le fanau a fanau o le fanau a Eulogia Diaz de Sanchez e fai ni vaega i le afiafi faaleaiga. Mai le tauagavale: Eduardo, Adriana, ma Viviana Ojeda. O i latou o le fanau a Enrique ma lona toalua o Litia, o le atalii a le tama tama a Eulogia.