Galala ni Digidigi: E Yaga ki na iTuvatuva ni Bula
Ena veigauna kece eda digitaka kina me da lako mai vei Karisito, eda na taura na Yacana, ka muri ira na Nona italai, eda sa lakova kina na sala ki na bula tawamudu.
Ena dua na gauna walega oqo au a taura kina e dua na ivola mai vua e dua na itokani ni sivia na 50 na yabaki ka sega ni lewena na noda lotu. Au a vakauta vua eso na ivola ni wilivola vakosipeli, ka sauma mai vakaoqo: “Taumada a dredre meu taura na ibalebale ni vosa vaka-Momani, me vaka na galala ni digidigi. Kevaka e rawa ni dua na draunipepa ni vosa eso ena veivuke.”
Au kurabui ni sega ni kila na ibalebale ni vosa na galala ni digidigi. Au a gole ki na dua na ivolavosa ena initaneti. Ena 10 na ivakamacala kei na ivakavakayagataki ni vosa galala ni digidigi, e sega ni dua me vakaraitaka na vakasama ni digitaka me cakava. Eda vakavuvulitaka ni galala ni digidigi sai koya na noda kaukauwa kei na noda galala e solia na Kalou me da digidigi ka “lewa na ka me [da] kitaka ka sega ni vakasaurarataki kina.”1 Na galala ni digidigi sai koya me da cakacaka ka kila tiko ni da na saumi taro ena vuku ni noda ivalavala. Na noda galala ni digidigi sa yaga sara ki na yavu ni veivakabulai. Ni tu vei keda, eda sa “galala me da digitaka na galala kei na bula tawamudu, mai vua na Dautataro levu ni kawatamata kecega, se me da digitaka na bula vesuki kei na mate, me vaka na nona veivesuki kei na kaukauwa ni tevoro.”2
E vakavuvulitaka vakamatata sara vei keda na ivakavuvuli oqo na qaqa ni dua na serenilotu kilai levu:
Know this, that ev’ry soul is free
To choose his life and what he’ll be;
For this eternal truth is givn’n:
That God will force no man to heav’n.”3
Me sauma na nona taro na noqu itokani, kei na nodra taro na tagane kei na yalewa vinaka e veivanua kecega, meu wasea mada vei kemuni eso tale na ka keimami kila me baleta na ibalebale oqo ni galala ni digidigi.
Ni bera ni da lako mai ki na vuravura oqo, a vakaraitaka vei keda na Tamada Vakalomalagi na Nona yavu ni veivakabulai—e dua na ituvatuva me da lako mai ki vuravura ka taukena e dua na yago, digidigi me cakacaka ena vinaka kei na ca, ka tubu me yaco me vakataki Koya ka bula vata Kaya me tawamudu.
Na noda galala ni digidigi—na noda rawata me da digidigi ka cakacaka vakataki keda—sa dua na tiki yaga ni ituvatuva oqo. Ni sega na galala ni digidigi, eda na sega ni rawa ni digia na veika dodonu ka tubu. Ia, ni tiko na galala ni digidigi sa rawa me da digidigi cala, ivalavala ca, ka calata na madigi ni laki tiko vata tale kei na Tamada Vakalomalagi. Ena vuku ni ka oqo, ena vakarautaki kina e dua na iVakabula me mai vakararawataki ena vuku ni noda ivalavala ca ka vueti keda, kevaka eda veivutuni. Ena Nona Veisorovaki sega ni vakaiyalayala, sa vakavuna kina ko Koya na “ituvatuva ni loloma vakalou me vakaceguya na gagadre ni lewa dodonu.”4
Ni oti na nona vakaraitaka na Tamada Vakalomalagi na Nona ituvatuva, a kalawa mai ki liu ko Lusefa, ka kaya, “Mo ni talai au, … au na vakabulai ira kece mai na tamata, me sega ni dua me yali … ; ia me vakarokorokotaki kina na yacaqu.”5 A sega ni taleitaka na Tamada na ituvatuva oqo, baleta ni da na vakuwai kina mai na galala ni digidigi. E dina sara, oqori na ituvatuva ni veisaqasaqa.
A qai vakayagataka na Nona galala ni digidigi o Jisu Karisito na Nona “Daulomani [ka] Digitaki” na Tamada Vakalomalagi ka kaya, “I Tamaqu me yaco ga na lomamuni, ka me nomuni tikoga na vakarokoroko ka sega ni mudu.”6 Me na noda iVakabula ko Koya—na iVakabula kei vuravura.
Ena vuku ni nona veisaqasaqa o Lusefa, sa yaco e dua na veivorati levu vakayalo. Sa tu vei ira kece na luvena vakayadua na Tamada Vakalomalagi na madigi me ra vakayagataka na galala ni digidigi sa solia vei ira na Tamada Vakalomalagi. Eda a digitaka me da vakabauta na iVakabula ko Jisu Karisito—me da lako mai ki Vua, muri Koya, ka ciqoma na ituvatuva a vakarautaka na Tamada Vakalomalagi ena vukuda. Ia e dua na ikatolu ni luvena na Tamada Vakalomalagi a sega vei ira na vakabauta me ra muria na iVakabula ka ra digitaka me ra muri Lusefa, se o Setani.7
Ka sa kaya na Kalou, “Raica au sa lewa me vakasavi sobu mai ko Setani ni sa vorati au, ka segata me voroka na galala ni digidigi kau sa solia vua na tamata, …”8 O ira era a muri Setani era sa vakayalia na nodra madigi ni mai taukena e dua na yago, bula e vuravura, ka tubu. Ena ivakarau era vakayagataka kina na nodra galala ni digidigi, sa yali kina na nodra galala ni digidigi.
Nikua na kaukauwa walega e tu vei Setani kei ira era a muri koya sai koya na kaukauwa me ra temaki keda ka vakatovolei keda. Na ka ga era rekitaka o ya me da “rarawa na tamata kecega me vakataki [ira].”9 Na nodra marau duadua ga e yaco ni da sa talaidredre ki na ivakaro ni Turaga.
Ia vakasamataka mada: ena noda bula taumada eda digitaka me da muria na iVakabula, ko Jisu Karisito! Baleta ni a vakakina, sa vakatarai kina me da lako mai ki vuravura. Au vakadinadinataka ni da vakayacora na digidigi vata oqori me da muria na iVakabula ena gauna oqo, ena vuravura oqo, eda na rawata kina na veivakalougatataki cecere cake ena tawamudu. Ia, me kilai tiko: sa dodonu me da na tomana tiko na noda digitaka me da muria na iVakabula. Sa baleta na veika tawamudu, ka sa yaga sara me da vakayagataka vakayalomatua na galala ni digidigi kei na noda ivalavala me da rawata kina na bula tawamudu.
Ena Nona bula taucoko sa vakaraitaka tiko kina vei keda na noda iVakabula na ivakarau me da vakayagataka kina na noda galala ni digidigi. Ni se gonetagane voli e Jerusalemi, a nakita me digitaka me “tiko ena vale nei [Tamana].”10 Ena Nona veiqaravi, a talairawarawa ko Koya “me kitaka na lomai Tama[na].”11 E Kecisemani, e digitaka ko Koya me sotava na ka rarawa kecega, ka kaya kina, “Me kakua ni yaco na noqu lewa, me yaco ga na nomuni lewa. A sa rairai mai vei Koya e dua na agilosi mai lomalagi, a sa mai vakaukauwataki Koya.”12 Ena kauveilatai, a digitaka ko Koya me lomani ira na Kena meca, ka masuta, “I Tamaqu, kakua ni cudruvi ira; ni ra sa sega ni kila na ka era sa kitaka.”13 Ni oti o ya, me rawa kina Vua me vakaraitaka ni digidigi tiko vakataki Koya, a sa biu duadua voli. [Tamaqu,] “ko sa biuti au ena vuku ni cava?” a taroga ko Koya. 14 Ni sa mai cava sa qai mai vakayagataka o Koya na Nona galala ni digidigi me cakava, vosota me yacova na ivakataotioti, me yacova sara ni sa qai rawa ni kaya, “Sa oti.”15
E dina ni “sa dau veretaki vakatautauvata ena ka kecega ko koya,”16 ena digidigi kei na ivalavala kecega sa dau vakatovotovotaka na galala ni digidigi me noda iVakabula—me sereka na ivesu ni ivalavala ca kei na mate ena vukuda. Ia ena Nona bula sa uasivi sara, sa vakavuvulitaka kina vei keda ko Koya ena noda digitaka me da cakava na lomana na Tamada Vakalomalagi, sa maroroi kina na noda galala ni digidigi, sa levu cake na noda madigi, ka da toso.
Na ivakadinadina ni dina oqo e kunei ena loma ni ivolanikalou taucoko. O Jope e vakayalia na veika kece e tu vua ia a digitaka me yalodina tikoga, ka rawata na veivakalougatataki tawamudu ni Kalou. Erau a digitaka o Meri kei Josefa me rau muria na ivakasala ni agilosi me rau dro ki Ijipita, ka taqomaki kina na Nona bula na iVakabula. E digitaka ko Josefa Simici me muria na veidusimaki nei Moronai, ka cereki kina na Veivakalesui Mai me vaka sa parofisaitaki. Ena veigauna kece eda digitaka kina me da lako mai vei Karisito, eda na taura na Yacana, ka muri ira na Nona italai, eda sa lakova kina na sala ki na bula tawamudu.
Ena noda ilakolako ni bula oqo, ena veivuke kevaka eda nanuma tiko ni dina talega na kena veibasai: Ni da sega ni muria na ivakaro kei na veivakauqeti ni Yalo Tabu, sa na lailai sobu na noda madigi; sa na malumalumu kina na noda rawa ni cakacaka ka tubu. Ni vakamatei tacina o Keni baleta ni lomani Setani vakalevu cake mai vua na Kalou, sa mai muduki kina na nona tubu vakayalo.
Ena noqu bula vakaitabagone au vulica kina e dua na lesoni bibi me baleta na sala e rawa ni yalani kina na noda galala mai na noda cakacaka. Ena dua na siga a lesi au o tamaqu meu vanisitaka e dua na fuloa kau. Au mani digitaka meu tekivu mai katuba ka qai toso yani ki loma ni rumu. Ni sa voleka ni oti, au qai kila ni sega ni dua na vanua meu na lako yani kina ki tuba. E sega ni dua na katubaleka se katuba ena yasana kadua. Au sa sogoti au ki na dua na tutu. Sa sega ni dua na vanua meu lako kina. Au sa laki tao tu.
Ena veigauna eda talaidredre kina, eda sa sogoti keda vakayalo ki na dua na tutu ka da vesuki kina ena vuku ni noda digidigi. E dina ni da sa tao tu vakayalo, ena tu ga e dua na sala lesu. Me vaka na veivutuni, na vuki lesu ka taubale takoso ena dua na fuloa se qai vanisi vou e kena ibalebale sa na levu cake na cakacaka—na cakacaka ni sainipepa kei na boroboro tale! Na lesu vua na Turaga e sega ni rawarawa, ia e yaga.
Ni da kila na bolebole ni veivutuni, eda vakavinavinakataka na veivakalougatataki ni Yalo Tabu me tuberi keda ena noda galala ni digidigi, kei na Tamada Vakalomalagi o Koya e dau solia vei keda na ivakaro, ka dau veivakaukauwataki ka tokoni keda ena noda talairawarawa kina. Eda kila talega na sala e taqomaki kina na noda galala ni digidigi ni da talairawarawa ki na ivunau.
Me vakaoqo, ni da talairawarawa ki na Vosa ni Vuku, eda na dro tani kina mai na veivesuki ni bula malumalumu kei na noda vakatotogani ki na so na ka ena butakoca vei keda na noda rawa ni cakacaka vakataki keda.
Ena noda talairawarawa ki na ivakasala me da levea ka lako tani mai na dinau ena gauna oqo, eda na vakayagataka na noda galala ni digidigi ka rawata na galala me da vakayagataka na noda ilavo eda rawa ni vakayagataka me ra vukei ka vakalougatataki kina na tani.
Ni da muria na nodra ivakasala na parofita me da dau vakayacora na lotu vakamatavuvale, na masu vakamatavuvale, kei na vuli ivolanikalou vakamatavuvale, sa na yaco na noda veivale me vanua ni nodra tubucake vakayalo na luveda. Mai kea eda na vakavulica kina vei ira na kosipeli, wasea na noda ivakadinadina, vakaraitaka na noda loloma, ka vakarorogo ni ra wasea na nodra nanuma kei na veika era sa sotava. Ena noda digidigi dodonu kei na cakacaka, eda sa kauti ira tani kina mai na butobuto ena noda vakalevutaka na nodra rawata me ra lako voli ena rarama.
E vakavuvulitaka o vuravura e vuqa na veika lasu me baleta na galala ni digidigi. Era lewe vuqa era nanuma ni dodonu me da “kana, ka gunu, ka ia na marau; … ia kevaka eda sa cala kina, ena vakanakuitataki keda vakalailai ga na Kalou ka da na vakabulai.”17 Eso tale era vakabauta na veika vakavuravura ka ra cakitaka na Kalou. Era vakadeitaka vei ira ni sega na “veibasai ni ka kecega”18 o koya, “sa sega ni cala na tamata ena ka sa kitaka.”19 Oqo e “vakatanitaka na lewa ni Kalou kei na nona inaki tawamudu.”20
E veibasai kei na ivakavuvuli vakayago ni vuravura na kena vakavuvulitaka vei keda na ivolanikalou ni tu na noda galala ni digidigi, kei na noda dau vakayagataka vakadodonu na noda galala ni digidigi ena dau vakavurea na duidui ena noda madigi kei na noda rawata me da cakacakataka ka tubu me tawamudu.
Me vaka beka oqo, mai vei Samuela na parofita, sa solia na Turaga e dua na ivakaro matata vua na Tui ko Saula:
“Sa talai au ko Jiova meu lumuti iko mo nodra tui … : ia mo rogoca mada na nona vosa ko Jiova. …
“… Oqo mo laki yaviti ira na Amalekaiti, ka vakarusa na ka kecega sa tu vei ira.”21
Ia a sega ni muria ko Saula na ivakaro ni Turaga. A vakayacora na ka au vakatoka me “talairawarawa digidigi.” Ni vakararavi ga ena nona yalomatua, a vakabulai Ekaki kina na Tui ka kauta lesu mai na sipi, bulumakau tagane, kei na so tale na manumanu vinaka duadua.
A vakatakila na Turaga vei Samuela na Parofita na ka oqo ka talai koya yani me laki vakasivoi Saula mai na itutu vakatui. Ni yaco yani na parofita, a kaya ko Saula, “Au sa vakayacora na vosa i Jiova.”22 Ia na parofita e duatani na ka e kila, ka kaya, “Oi, ka cava na nodra tagi na sipi oqo, kei na domo ni pulumokau kau sa rogoca?”23
E vakaiulubale ko Saula ena nona bilitaki ira na tamata, ka kaya ni ra sa maroroya na manumanu me ra vakacabo isoro kina vua na Turaga. E sauma na parofita, “Sa vinakata li ko Jiova na isoro kama kei na imadrali, me vaka sa vinakata ko koya na talairawarawa ki na vosa i Jiova? Raica, sa vinaka na talairawarawa ka ca na isoro, sa vinaka na vakarorogo [ki na ivakaro ni Turaga] ka ca na uro ni sipi tagane.”24
E muri, sa qai vakatutusa ko Saula, ka kaya, “Au sa cala sara: ni kau sa talaidredre ki na vosa i Jiova, kei na nomu vosa: niu a rerevaki ira na tamata, ka vakarorogo ki na nodra vosa.”25 Baleta ni a sega ni rogoca vakamatailalai ko Saula—baleta ni a digitaka me talairawarawa digidigi—a vakayalia kina na madigi kei na galala ni digidigi me tui.
Kemuni na taciqu kei na ganequ, eda sa muria tiko beka vakamatailalai na domo ni Turaga kei ira na Nona parofita? Se, me vakataki Saula, eda vakatovotovotaka tiko beka na “talairawarawa digidigi” ka rerevaka na vakalelewa ni tamata?
Au kila ni o keda kece eda dau cala. E vakavuvulitaka vei keda na ivolanikalou, “Ni sa ivalavala ca ko ira kecega na tamata, ka ra sega ni yacova na ka e vakarokorokotaki kina na Kalou.”26 Me baleti ira era vakila ni ra se vesuki voli ga ena veidigidigi cala ni veigauna sa oti, tao tu ena dua na tutu butobuto, ka sega vei keda na veivakalougatataki kece e dau yaco ena kena vakayagataki ena buladodonu na galala ni digidigi, keimami lomani kemuni. Lesu mai! Lako tani mai na tutu butobuto oqori ki na rarama. Kevaka sara mada ga mo na taubale kosova e dua na fuloa se qai vanisi vou, ena yaga vakalevu.Vakabauta ni “na vakabulai na tamata kecega [oka kina o iko kei au] ena isoro nei Karisito, kevaka eda sa muria na ivunau kei na ivakavuvuli ni itukutuku vinaka.”27
Ni sa yacovi Koya mai na auwa ni Veisorovaki, a cabora na iVakabula na Nona Masu cecere ni Vakatakekere ka tukuni keda yadua, ena nona kaya: “I Tamaqu, au sa vinakata me ra tiko talega kei au ena vanua kau sa tiko kina, ko ira ko ni a solia mai vei au; me ra raica na noqu iukuuku, ko ni a solia mai vei au.”28 “Ia sai koya oqo na bula tawamudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.”29
Au wasea na noqu ivakadinadina digitaki ni Rau bula tiko. Ni da vakayagataka na noda galala ni digidigi ena buladodonu, eda na yaco me da kilai Rau, eda na yaco vakalevu cake me da vakataki Rau, ka vakarautaki keda ki na siga ko ya ena “tekiduru kina na duru vakayadua, ka vakatusa na yame kecega” ni sa noda iVakabula ko Jisu Karisito.30 Me da ia tikoga ena muri Koya kei na Tamada Tawamudu, me vaka eda a vakayacora ena ivakatekivu, au masuta, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.