Nanumi Lesu na Bula sa Vakatabui
Na rawa-ka dina ena bula oqo e lako mai ni da vakatabuya na noda bula—o ya na noda gauna kei na digidigi—ki na inaki ni Kalou.
Niu se dua na itabagone, au a gade ki na Vakaraitaki ka ni Vuravura ni 1964 ena koro levu ko Niu Ioka. E dua na vanua au taleitaka vakalevu meu dau laki tao kina o ya na valenisarasara ni Lotu YDE ena kena ivakatakarakara totoka na dudukilagi ni Valetabu e Salt Lake. Au a sarava mai kea ena imatai ni gauna na iyaloyalo na Man’s Search for Happiness. Na ivakadewa ni yavu ni veivakabulai ena iyaloyalo, ka kena daukacikacivaki o Elder Richard L. Evans, e tara sara vakabibi eso na vulagi, kau oka kina o au. Ena maliwa ni veika tale eso a kaya kina o Elder Evans:
“Na bula e solia vei iko e rua na isolisoli talei—e dua na gauna, na kena ikarua na galala ni digidigi, na galala mo vakayagataka na nomu gauna ena veika o vinakata. O galala tu mo solia na nomu iwasewase ni gauna me baleta na lasa. Sa rawa ni o volitaka me rawa kina na gagadre tawayaga. Sa rawa ni o vakacuruma ki na cakacaka ni kocokoco. …
“Sa nomu na galala mo digidigi. Na veika oqo era ka wale, ka na sega ni kune kina na vakacegu tawayalani.
“Na veisiga yadua, na veiauwa, na veiminiti ni nomu bula oqo ena yaco mai na gauna me tukunikataki kina. Ia ena bula oqo mo na lako kina ena vakabauta ka vakadinadinataki iko ni rawa ni o digitaka na vinaka mai na ca, na dodonu mai na cala, vakasaqara na marau mai na ka walega ni veivakamarautaki. Ia na nomu icocovi tawamudu ena vakatau ki na veika o digitaka.
“A kaya e dua na parofita ni Kalou, ‘Sa sucu na tamata me rawata na marau,’ na marau ka okati kina na taucoko ni bula, na bula me vakayacori kina na veiqaravi, na loloma kei na duavata ena vuvale kei na vua ni cakacaka dodonu, kei na ciqomi ni Kosipeli i Jisu Karisito—na kena gagadre kei na ivakaro.
Ena veika ga oqo o na kunea kina na marau dina, na marau ka na sega ni seyavu yani vata kei na rarama ni cina kei na ivakatagi kei na ilawalawa.”1
Na veimalanivosa oqo era tukuna e dua na dina ni noda bula e vuravura e vakatulewataki kina na gauna kei na digidigi ka solia na noda Dauniveibuli. Na vosa vakatulewa e kauta mai ki na noda vakanananu na lawa ni vakatatabu ni Turaga (raica, me kena ivakaraitaki, V&V 42:32, 53 ka koto na kena itavi ena lawa ni vakayagataki ilavo, ia e levu cake sara, ni kena vakayagataki na lawa vakasilesitieli ki na bula eke ena gauna oqo (raica na V&V 105:5). Me vakatabui, o ya me vakatikitikitaki se vakatabui e dua na ka me tabu, me vagolei vakatabakidua ki na inaki savasava. Na rawa-ka dina ena bula oqo e lako mai ni da vakatabuya na noda bula—o ya na noda gauna kei na digidigi—ki na inaki ni Kalou (raica na Joni 17:1, 4; V&V 19:19). Ni vakayacori vakakina, eda sa vakatara Vua me laveti keda cake ki na noda icavacava cecere duadua.
Au vinakata meu vakasamataka vata kei kemuni e lima na tiki ni dua na bula e vakatabui: na bula savasava, na cakacaka, na nona doka na yagona e dua, na veiqaravi, kei na bula ni yalodina.
Me vaka e vakaraitaka na iVakabula, na bula vakatabui e dua na bula savasava sara. Me vaka ni o Jisu duadua e sega na nona ivalavala ca ena bula oqo, o ira era lako mai Vua ka vakataqara vei ira na Nona ivua e rawa ni ra kaya ni sa nodra na Nona loloma soli wale ka ra na yaco kina me vakataki Koya, sega ni beitaki rawa ka sega ni dukadukali. Ena loloma titobu, e vakayaloqaqataki keda kina na Turaga ena veimalanivosa oqo, “Dou veivutuni, koi kemudou kecega na kai vuravura, dou lako mai vei au ka papitaisotaki ena yacaqu, io mo dou vakasavasavataki ena isolisoli ni Yalo Tabu mo dou savasava kina e mataqu ena siga mai muri” (3 Nifai 27:20).
Na vakatatabu e kena ibalebale na veivutuni. Na qaciqacia, na dau veisaqasaqa, kei na dau vakadonui koya sa dodonu me biu laivi, ka vakaisosomitaki ena talairawarawa, na gadreva me vakadodonutaki, ka ciqoma na veika kece e gadreva na Turaga. Oqo na ka e vakatoka o Penijamini na Tui me biuta tani na itovo vakayago, ka vakarorogo ki na domo ni Yalo Tabu me da yaco me tamata yalosavasava “ena vuku ni soro i Karisito na Turaga” (Mosaia 3:19). O ira vakaoqo sa yalataki vei ira ni na tikoga vata kei ira na Yalo Tabu, e dua na yalayala e dau nanumi ka vakavoui ena veigauna yadua e vakaivotavota kina ena sakaramede ni ivakayakavi ni Turaga e dua na yalo sa veivutuni (raica na V&V 20:77, 79).
E vakamacalataka kina na cakacaka oqo o Elder B. H.Roberts: “Na tamata e vakaoqo na nona lako voli ena rarama kei na vuku kei na kaukauwa ni Kalou, ena yaco mai na gauna, ena mana ni veimaliwai oqori, ena rawa ni yaco me nona na rarama kei na vuku kei na kaukauwa ni Kalou—talia vata na veirarama serau oqori ki na dua na veisemati vakalou, me semati koya tawamudu vua na Kalou kei na Kalou vua. Oqo na isoqoni ni nona vosa yalomalumalumu na Mesaia, ‘Ni ko ni sa tiko vei au, kau sa tiko vei kemuni’—e sega na ka e cecere cake me rawata na tamata.”2
Na bula vakatabui e bula ni cakacaka. Ena veigauna taumada ni Nona bula, a cakava tiko ko Jisu na cakacaka nei Tamana (raica na Luke 2:48–49). Na Kalou sara ga vakataki Koya a vakalagilagi ena Nona cakacaka ena nodra tucake tale mai na mate na Luvena ka rawata na bula tawamudu (raica na Mosese 1:39). Eda gadreva vakataki keda me da vakaitavi vata kei Koya ena Nona cakacaka, ia ni da vakayacora vakakina, eda na vakila kina ni cakacaka dodonu kece sara sa cakacaka ni Kalou. Ena nona vosa o Thomas Carlyle, “Na Cakacaka dina kece e ka tabu; ena Cakacaka tabu kece, kevaka sara mada ga e nona cakacaka ga e ligana e dua na tamata, e koto kina e dua na ka vakalou. Na cakacaka, na vanua cava ga e Vuravura e kune kina, e vakanamata ka na saumi mai Lomalagi.”3
Sa bulia na Kalou na bula oqo me dau gadrevi kina na soli igu e veigauna. Au nanuma na nona malanivosa rawarawa na parofita, “Ena so tale na gauna keitou laki cakacaka tani, ia ni soqoni vata na keitou isau sa rawa vinaka toka kina na neitou bula” (Josefa Simici—Ai Tukutuku 1:55). Ena cakacaka keitou sa tokona ka vakavutuniyautaka kina na neitou bula. Sa rawa kina me keitou bula sivita na veika rarawa kei na veileqa lelevu ni bula oqo. Na veika e bunotaki sa kauta mai na yalo ni rawati koya. Na cakacaka e tara cake ka vakasavasavataka na ivakarau ni bula, bulia na veika totoka, ka iyaya ni noda veiqaravi vei keda vakataki keda kei na Kalou. Na bula e vakatabui e vakasinaiti ena cakacaka, ena so na gauna e tokaruataki, ena so na gauna e lolovira, ena so na gauna e sega ni dau vakavinavinakataki, ia e veigauna kecega na cakacaka e veivakavinakataki, veivakadodonutaki, veitokoni, veilaveti, veiqaravi, veivakatataki cake.
Niu vosa vakacaucautaka tiko na cakacaka, au na vakuria talega ena dua na vosa vinaka me baleta na vakacagicagi. Me vaka ni dau vakamikamicataka na vakacegu na cakacaka, na itaviqaravi ni vakacegu e taucoko sa itau ka itokani veivakadeitaki ni cakacaka. Na ivakatagi, na ivola, na cakacaka ni liga, na danisi, na vakatasuasua, na qito—era rawa ni vakarautaka na veivakamarautaki me vakabulabulataka kina na nona bula e dua me rawa ni toso tale na kena vakatabui. Ena gauna vata oqori, e sega soti ni gadrevi me tukuni sara ni vuqa na ka sa vakadonui tu me ka ni veivakamarautaki nikua era voravora, veivakalolovirataki, vakarerevaki, vakamocera na mona, ka vakaoti gauna. Na kena veibasai ni so na gauna e dau taura na cakacaka vakaukauwa me rawa kina na vakacagicagi e taucoko. Ni sa vuki na veivakamarautaki mai na savasava ki na vakasisila sa yaco me dauveivakarusai ni bula vakatabui. “Oi kemudou na wekaqu lomani, dou qarauna dou kakua ni nanuma ni sa vu mai vua na Kalou na veika ca” (Moronai 7:14).
Na bula vakatabui e doka na isolisoli sega ni vakatauvatani rawa ni yagona e dua, e dua na ibulibuli vakalou ena kena irairai sara ga na Kalou. E dua na itakele ni inaki ni bula vakayago oqo sai koya me ra mai taukena e dua na yago vakaoqori na yalo kece sara ka vulica me ra vakayagataka na galala ni digidigi ena dua na yago. Ena yaga talega na yago me baleta na bula vakacerecerei, ka na yaco mai ena kena cokoti vata na yago kei na yalo, me vaka eda sa raica vua na noda Turaga lomani sa tucake tale. Ena vuravura lutu tani oqo, eso na bula ena lekaleka sara, eso na yago ena sega ni taucoko na kena buli, ramusu, se sega ni ganita me bula, ia ena veirauti na balavu ni bula ki na yalo yadua, ka na rawata na yago yadua me vakaturi cake tale mai na mate.
O ira era vakabauta ni yagoda e vu mai na veisautaki ni veika era na sega ni vakila ni tu na nodra itavi me ra na tukunika vua na Kalou se vua e dua tale me baleta na veika era cakava ki yagodra. O keda e sa dua na noda ivakadinadina bula me baleta na dina rabailevu ni bula taumada, na bula oqo kei na tawamudu ni bula sa bera mai, sa dodonu me da kila ni tu na noda itavi vua na Kalou me baleta na noda sa rawata na isala vakatui oqo ni Nona bulia na yagoda. Ena vosa nei Paula:
“E vakaevei? Dou sa sega beka ni kila ni sa vale ni Yalo Tabu na yagomudou o koya sa curumi kemudou, o koya dou sa rawata mai vua na Kalou, ia dou sa sega ni nomudou?
“Ni dou sa voli ena ivoli, o koya oqo mo dou qai vakarokorokotaka na Kalou, ena yagomudou” (1 Korinica 6:19–20).
Ni da kila na dina oqo kei na idusidusi nei Peresitedi Thomas S. Monson ena koniferedi raraba ni Epereli sa oti, eda na sega ni vakarairaicataka na yagoda ena samuqawe, se me da vakacacana, me vaka ena waigaga, se vakadukadukalitaka, me vaka ena veidauci, veibutakoci, se vakasausataka.4 Me vaka ni iyaya ni cakacaka ni yaloda, sa bibi sara kina meda dau qarauna sara vakavinaka na yago oqo. Sa dodonu me da vakatabuya na kena kaukauwa me qaravi ka tosoi kina na cakacaka i Karisito. E kaya o Paula, “Au sa vakamamasu vei kemudou na veiwekani, ena vuku ni loloma vakavuqa ni Kalou, mo dou solia na yagomudou me imadrali bula me savasava, me vinaka vua na Kalou” (Roma 12:1).
E vakaraitaka ko Jisu ni bula vakatabui sa bula ni veiqaravi. Ni sa vo ga e vica na auwa me tekivu na yaluma ni Nona Veisorovaki, a savata na Turaga ena yalomalumalumu na yavadratou na Nona tisaipeli, ka kaya vei iratou:
“Ia kevaka kau sa vuya na yavamudou, koi au na Turaga kei na iVakavuvuli, sa dodonu talega mo dou veivui yava.
“Niu sa solia e dua na ivakarau vei kemudou, mo dou kitaka me vaka kau sa kitaka oti vei kemudou.
“E dina, e dina, au sa kaya vei kemudou, Sa sega ni levu na tamata ka lailai na nona Turaga; se levu ko koya sa talai ka lailai ko koya sa talai koya” (Joni 13:14–16).
O ira era dau lako vuni ka vakanananu vakatitobu voli ena caka vinaka era sa ivakaraitaki ni bula vakatabui. E sega ni dua ena noda gauna me vakayagataka vakavinaka cake ena nona bula ni veisiga na ivakarau ni bula oqo me vakataki Peresitedi Thomas S. Monson. Sa vakamatautaka o koya na daligana me dau vakarorogo ka rogoca na vakasolokakana rogo lailai duadua ni Yalotabu ka sikinalataka tiko mai na nona gagadre e dua ka na rawa vua me vukea. E vakavuqa ni dau yaco ena veicakacaka rawarawa ka vakadeitaka na loloma vakalou kei na veikauwaitaki, ia ena veigauna e dau kauwai kina o Thomas Monson.
Au a raica ena nodrau bula na tukaqu kei na buqu, o Alexander DeWitt kei Louise Vickery Christofferson, e dua na gauna ni vakatatabu vakaoqo. O tukaqu e tamata kaukauwa, ka kenadau ena koti vutinisipi ena veigauna ni se bera na kilipa livaliva. Sa toso cake tikoga na nona vinaka, e kaya ni sa yaco “meu kotiva rawa ena dua na siga e 287 na sipi ka rawa meu a kotiva e sivia na 300, ia sa oti koso na neitou sipi.” Ena 1919 a kotiva rawa kina e sivia ni 12,000 na sipi, ka rawata kina e rauta ni $2,000. A rawa ni vakalevutaki cake na nona vanua ni teitei ka vakavinakataki na nona vale ena ilavo o ya, ia a yaco vei iratou na veitacini iliuliu na kaci me laki veiqaravi ki na Tabana ni Kaulotu ena Veiyasana ena Ceva, a ciqoma ena veitokoni kaukauwa mai vei Louise. A biuta tu na watina (ni buketetaka tiko na imatai ni luvedrau tagane, o tamaqu) kei na tolu na luvedrau yalewa vata kei na ilavo ni koti sipi. Ena nona lesu mai ena marau ena rua na yabaki ki muri, e tukuna kina, “Na ilavo keitou a maroroya tu sa tauri keitou tiko mai ena rua na yabaki, ka vo vei keitou e $29.”
Na bula vakatabui e bula ni yalodina. Eda raica vei ira na veiwatini “era dau rokova na veiyalayalati ni veiwatini ena yalodina tikoga.”5 Eda raica vei ira na tama kei na tina era dau vakaraitaka ni ra dau vakaliuca me ka bibi duadua na nodra vakamareqeta na nodra vakamau ka vakadeitaka na nodra tiko vinaka vakayago ka vakayalo na luvedra. Eda raica vei ira na tamata dina.
Ena vica na yabaki sa oti au a veikilai kina kei na rua na matavuvale ka rau sa vakarau tiko me rau bokoca e dua na kabani erau taukena vata. Oi rau na iliuliu ni kabani, e rua na turaga erau itokani vinaka sara ka rau lewena vata e dua na vakabauta Vakarisito, erau a tauyavutaka vata na kabani ena vica na yabaki yani ki liu. A totoka sara na draki ni nodrau veiwekani vakabisinisi, ia ni rau sa qase cake ka ra sa vakaitavi mai na itabatamata e tarava ena bisinisi, sa basika na duidui. E muri, era sa duavata kece ni sa vinaka me wasei na iyau vakabisinisi ka ra dui gole. E dua vei rau na itokani taumada a bulia e dua na ivadi kei ira na nona loya me volai vua e dua na iwase levu ni ilavo ena kena sa bokoci oqo na bisinisi me vakaloloma kina na kena ikarua kei ira na luvena. Ena dua na nodra bose vata, a vakadiloya kina e dua na luvena tagane na veivakalolomataki oqo ka cavuta na nona dokai kei na nona vakabauta Vakarisito na imatai ni itokani.“O kila vinaka ni sega ni dodonu oqo,” e kaya o koya.“E rawa vakacava mo vakalolomataka vakaoqo e dua, vakauasivi e dua na tacimu vakalotu?” E sauma na nona loya na imatai ni itokani, “O, raica vakayalomatua! E rawa vakacava mo sa rui yalowai?”
Na yalodina e sega ni yalowai. Na yalowai ga sai koya na noda nanuma ni da na sega ni laki tukunika vua na Kalou. E kaya na iVakabula: “A sa talai au mai ko Tamaqu meu laveti cake ena kauveilatai; meu kauti ira mai kina na tamata kecega kivei au, ia me vaka ni ra a laveti au cake na tamata ena laveti ira cake talega vakakina ko Tamaqu, me ra tu e mataqu ka lewai ena nodra ivalavala, se vinaka se ca” (3 Nifai 27:14). E dua e bula ena dua na bula vakatabui ena sega ni segata me vakayagataka e dua tale me rawata kina na lomana ia kevaka e dua sa vinakata, ena vukica na baluna kadua kevaka e gadrevi vakakina me solia na nona icurucuru ena solia talega na nona itutuvi (raica na Maciu 5:39–40). Na nona vosa kaukauwa duadua na iVakabula e vagolei vei ira na dauveivakaisini. E dau veivakarusai vaka ca sara na veivakaisini, ia vei ira kece era raica se kila na nona itovo vakabibi o ira na gone. Ena vakarusa na vakabauta ia na veidokai sai koya na qele bulabula ka na vuavuai vinaka kina na vakabauta.
Sa dua na ka totoka na bula vakatabui. Na kena kaukauwa kei na kena logaloga vinaka e “vaka na kau sa vuavuai vinaka io sa tei ena qele bulabula ena bati ni uciwai, ka sa vuataka na vua vinaka” (V&V 97:9). Sa vakakina na kena bibi na revurevu ni nodra bula na tagane se na yalewa vakatabui vei ira na tani, vakabibi vei ira era voleka ka daulomani duadua. Na nodra vakatatabu e vuqa era sa liu vei keda, kei ira era tu maliwai keda, sa veivuke ena kena vakadavori na yavu ni noda bula marau. Ena ivakarau vata oqori, era na rawata na veitabatamata mai muri na yaloqaqa mai na nomuni bula vakatabui, ka ra na vakila ni ra dinau tu vei kemuni ena nodra rawata na veika e bibi duadua. Me da vakatabui keda me vaka ni da luvena tagane ka luvena yalewa na Kalou; “ni sa rairai mai ko Koya, eda na tautauvata kaya, ni da na raica na matana dina; ia me da rawata na inuinui oqo” (Moronai 7:48; raica talega na 1Joni 3:2), sa noqu masu, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.