Vakavulici ni Tiko Savasava kei na Bula Dodonu

Mai vei Matthew O. Richardson

Karua ni Daunivakasala ni Mataveiliutaki ni Wilivola ni Sigatabu

E rawa ni ra vakayagataka na itubutubu na ono na vakasama oqo mera vakavulici ira kina na luvedra baleta na veiwekani ni tagane kei na yalewa.

Au bau sotava na madigi ni sotavi ira na itabagone kei na uabula mai na veivanua ena veiyasai vuravura. Ena dua na gauna vakaoqori au a vosa kina vei iratou e so na itabagone kilai vosa baleta na bula dodonu, tiko savasava kei na veimaliwai savasava. Ni oti na noqu tukuna vei iratou niu sa taleitaka saraga na veika eratou tukuna, na dei ni yalodratou, kei na kedratou irairai kei na ituvaki, au sa qai taroga, “ko dou sa rui matai vakacava, yalodina ena isaunitaro, ka dou sa rui yalodei sara ena dua na ulutaga vakaoqo?” Sega ni bera sa tukuna mai e dua na goneyalewa, “Erau tukuna kece vei au na noqu itubutubu.” Eratou duavata kece kina na kena vo. Na veika lalai rawarawa vakaoqo ena sotavi ni ra tuvakarau na itubutubu mera veiwasei kei ira na luvedra—vakabibi ena nodra itavi mera vakavulica na bula dodonu, tiko savasava, bula ni veiwekani ni tagane kei na yalewa, kei na veimaliwai e taucoko.

Na leqa e tiko e vaka me so na itubutubu era sega tiko beka ni logaloga vinaka ena kena vakatavuvulitaki na veiwekani ni tagane kei na yalewa vei ira na luvedra. Kena ivakaraitaki ni caka e dua na vakatataro vei ira e rauta ni 200 na itabagone qase cake ni Yalododonu Edaidai, au kunea ni 15 ga na pasede era kaya ni o nodra itubutubu ga e dau tukuna vei ira na veika me baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa. Era tukuna na lewenilotu gone oqo ni ra vulica na ulutaga oqo mai vei ira na nodra itokani se itabavata, mai na initaneti, tabana ni itukutuku, vanua ni veivakamarautaki, ivola, so na lewe ni matavuvale, se mai vei ira na iliuliu ni Lotu.

E dina sara ni sega ni ka rawarawa na vakavulica na ulutaga oqo. Ia, au vakabauta ni o ira ga na itubutubu ena ganita mera vakavulica na ulutaga bibi vakaoqo. Na veituvatuva oqo era na vukea na kena vakacokotaki na rawarawa, vakavatukana, ka na vuavuai vinaka na vakatavuvulitaki ni ivakavuvuli oqo, me na vakauqeta na kena vulici ka vakatavuvulitaki—vakabibi ena nodra tuberi na gone mera bula dodonu ka bula savasava tiko.

Vakatavuvulitaka ka vulica ni ra se gone. O ira na itubutubu era vakavulici ira na luvedra baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa, era kila ni levu vei ira na gone era sa sotava mai na ulutaga oqo ni ra se gone mai vei ira, se mai vei ira na nodra itubutubu, se me vaka ga na ka era namaka se ka era gadreva. E lewe levu vei ira na gonelalai era sa sotava na veika ni veimaliwai ni tagane kei na yalewa ena initaneti ni ra se gone, e so madaga ni ra se qai yabaki 11. O ira na vanua ni veivakamarautaki, rara ni qito, tabana ni volaitukutuku, na tabana sara mada ga ni vakauitukutuku e vaka mera sa luvuci tu ena vosa-veicavilaki me na veimaliwai ni tagane kei na yalewa.

E so na itubutubu era sa taroga, “Na gauna cava meu sa tekivutaka kina na vakavulica na veimaliwai ni tagane kei na yalewa?” Ena vakatau ena yabaki ni gone kei na matua ni nona vakasama vaka kina na ka sa yaco. Na veituberi vakayalo ena qai yaco ga mai ni ra sa vakacabo masu ka vakaraici ira vakamatua sara na luvedra na itubutubu, ena nodra na vakarogoci ira, ka taura na gauna mera vakatulewa vakamatau ena ka mera na vakavulica. Me kena ivakaraitaki ga, au nanuma ni a tarogi au na luvequ tagane baleta na veitiki ni yago ni se qai yabaki lima. E dina niu a via yalotaqaya kina, sa vakaraitaka ni sa rairai kena gauna meu sa vakamacala kina. Ia, niu vakasamataka tiko se meu na vakamacala vakacava, sa matata ni oqo e sega ni kena gauna me veivosakitaki kina kei luvequ na veika me baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa.

Na veivakavulici kei na vuli me dau vakayacori wasoma. Na vuli me kua ni ka ga ni dua na gauna, ia me dau vakayacori tikoga ena veigauna kece. Ni sa gauna ni nodra vakavulici na gone baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa se dua na ka e salavata kaya, era dau kaya na tamata ni o ya na gauna ni “veiwasei.” Kevaka e nakiti se sega, na vosa oqo e vakaraitaka ni ulutaga oqo e dau vakavulici ga vakadua mai vei ira na itubutubu. Qo e sega ni gaunisala vinaka mera vakavulici kina na gone. E vakatavuvulitaka na iVakabula ni da na vuli “ena vosa ena vosa, na vunau ena vunau” (2 Nifai 28:30). Eda na rawa ka vakalevu ena iulutaga oqo ni da tokaruataka tiko ena veigauna kece sara vei ira na luveda na ulutaga oqo ena gauna ni nodra tubucake tiko. O ira na itubutubu era kila na ivakavuvuli oqo, era na vakarautaki ira mera kila, vakasama vakavinaka, ka vakayalotaka na kena vakasama ni ra na vakavulica vei ira na gone na veika me baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa ena nodra tubucake tiko na luvedra.

Na vuli vinaka duadua ena yaco ena nodrau veimaliwai vinaka o qasenivuli kei gonevuli. Ni sa gauna ni nodra vakavulici na gone baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa, e levu sara na itubutubu era leqataka tikoga na cava mera na kaya. Dina ni ka bibi oqo, ia na veivakavulici vinaka duadua, ena lako sivia sara na vosa e cavuti kei na kena tuvalaki na veivosa oqori. Na sala era muria na itubutubu mera vakavulici ira kina na luvedra, ena rawa ni bibi cake mai na veika era na tukuna vei ira. E tokona na vakadidike na vakatutu ni o ira na itubutubu ka ra dau tukuna vakamatata vei ira na luvedra na veika me baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa, sai ira era dau vosa vakadodonu, vakamacalataka na nodra nanuma ena loloma, ka ra dau vakaitavi wasoma ena nodra susugi cake tiko na luvedra.¹

Na ivakamacala mai na noqu vakatataro baleti ira na uabula ni Yalododonu Edaidai, e toka sara ga ena ka me baleti ira na itubutubu ena nodra dau vosa vakadodonu se ra tu-vakarau mera vakamacala ena veika me baleta na veimaliwai ni tagane kei na yalewa. Era tukuna na uabula oqo ni ra sega walega ni vinakati ira na nodra itubutubu mera vakaitavi ena ka me caka, ia era vinakati ira mera veiwasei keiira, ia me kakua ni ra vosa tikoga yani vei ira.” Era gadreva na veiwasei e ‘taladrodro’ “ena kena ivakarau dina ga” “veivakacegui” ka sega soti ni “sakasaka.” Qo me na vakauqeti ira na itubutubu mera cakacaka vakaukauwa me ra douvaki, tiko ena gauna era vinakati kina, dau tuvaki vinaka tu ena veigauna, ka kakua ni yavalati ena dua na ulutaga, ni dua na ka e yaco, se ena gauna e yaco kina. Ke vaka me tiko e dua na isau me saumi vei ira na itubutubu mera veivakavulici vakavinaka kina vei ira na luvedra baleta na veika e bibi duadua, o ya mera vakaitovotaki na itubutubu me vukei ira na luvedra mera logaloga vinaka kina ni ra dau veiwasei kei ira ena veika kece—vakabibi na veika me baleti ira saraga vakaiira.

Ena gumatua sara na veivakavulici vakakina na vuli kevaka me yaga ka dina na iulutaga. Sa na vakatau saraga e na ka eda cakava, ka ni veivakavulici, ni veimaliwai ni tagane kei na yalewa, ena rawa ni dau sakasaka, sega ni vakaibalebale, veivakacalai, se dau vaka e veivunauci. E dua na ivakaraitaki ni sa mana tiko na veivakavulici, sai koya na kena sa levu sara na taro kei na ka era vakila na gone ena veika era sa sotava sara tikoga. Ni da sa vakanamata vei ira, vakarogoci ira, ka vakaraici ira toka na luveda, eda na qai kila vakavinaka na ka meda na tuberi ira kina.

Me kena ivakaraitaki, na nodra iyaloyalo yavala, ivakarau, iwalewale vou, parokaramu ni retio yaloyalo, itukutuku volai, se qaqani sere era na dau vakarautaka, vakavinaka na veika e veiganiti me veisosakitaki. Ena basika e so na madigi ni da sa vakaraici ira tiko ena nodra veimaliwai kei ira e so tale, na nodra isulusulu, na nodra ivosavosa, na ivakarau ni nodra vakatulewa baleti ira na tagane se yalewa, vakakina na nodra vakadewataka na tiko savasava kei na ivakarau dodonu ena itikotiko. Ena levu sara na madigi ni noda rawa ni veitalanoataka kei ira na gone na bula savasava kei na ivalavala dodonu.

Na ivakavuvuli levu duadua beka ga, sa ikoya mera sa bulataka sara ga na itubutubu na tiko savasava, ivakarau dodonu kei na ivalavala dodonu, ena nodra bula bula saraga vakaiira. Era na muria vakarawarawa na gone na nodra ivakasala na itubutubu, ni ra sa raica ni yavutaki tiko na ivakasala ena ivakaraitaki vinaka ni itubutubu.

Na kena veibasai ena dina talega. Me vaka e a kaya o Elder Robert D. Hales ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua: “Ena levu sara na gauna, ena dau rogo levu tu ga na ka eda cakava mai na ka eda tukuna. E a vakatavuvulitaka o Peresitedi Brigham Young (1801–77): ‘Eda na vakaraitaka vei ira [na luveda] e dua na ivakaraitaki ka da vinakata mera vakamuria. Eda sa kila tiko li oqo? Vakavica noda dau raici ira na itubutubu mera vakaukauwataka na talairawarawa, ivakarau vinaka, mata mamarau, na vosa rogorogo vinaka, vei ira na luvedra ka da qai raica vei ira na mata rarawa kei na yalocudrucudru. Qo sa sega sara ga ni ivakaraitaki vinaka!’ Era na raica na luveda na sega ni vinaka na noda ivakaraitaki ka ra na qai vakasamataka mera sa na vakamuria mada ga.”²

Era na vuli vinaka na vuli ni ra sa kila vinaka na ka era vakavulica tiko na qasenivuli. Era lewe levu na itabagone kei na uabula, era sa vakaraitaka na nodra sega ni taleitaki ira na nodra itubutubu, wili kina o ira na iliuliu ni Lotu ni ra dau vakayagataka na “vosa vuni” ka vakadewataka e dua na itukutuku ka tale vakalevu na vakatataro mai na kena saumi kei na lomaleqa mai na vakacegu. Qo e ka dina taucoko ni dau yaco mai na iulutaga ni veimaliwai ni tagane kei na yalewa.

Ena gauna au a bisopi voli kina ni dua na tabanalevu ni uabula, e dau tarogi vakalevu ena taro se cava na ibalebale ni “veitarai.” O ira na lewe ni noqu tabanalevu yalodina era sa vakavulici mera kakua ni dau vakayacora na veitarai, ia e sega vakadua ni bau tukuni vei ira se cava sara mada na veitarai. E dredre sara vei ira mera maroroya tiko e dua na ivakasala ka ra sega ni kila na kena ibalebale.

E a vakamacalataka o Peresitedi Marion G. Romney (1897–1988), na iMatai ni Daunivakasala ena Mataveiliutaki Taumada, ni na sega soti ni vinaka meda veivakavulici me rawa ni ra kila e so na ka eda vakavulica tiko, ia meda veivakavulici me kua ni taura vakatani talega kina e dua na ka eda tukuna tiko.³ Meda kakua ni vosa tiko ena vosa vuni se vosa medre, eda na rawa ka vakalevu kevaka meda na vakayagataka na vosa e vakaibalebale. Qo ena vaqaqacotaka na kila ka, ka vakatorocaketaka na veivakarokorokotaki.

Vakasamataka mada se cakava vakacava o Elder Richard G. Scott ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua me vakavulica vinaka na ivakavuvuli kei na ivakatagedegede ni bulasavasava. Kaya vakaoqo o koya: “ni dua na veitaratara ni yago ena taudaku ni vakamau—me dua ga na veitaratara e nakiti kei na dua na vanua e vakatabui vua e dua tani tale ni vakaisulu tu se sega—sa ivalavala ca ka sa vakatabui mai vua na Kalou. Sa ivalavala ca talega ni ko nakita mo vakayadrata vakatani dua na tiki ni yagomu.”⁴

Ni da sa veivakavulici vakamatau sara, meda sa na vakadeitaka ni o ira eda veivakavulici tiko oqo, era sa kila vinaka tiko na itukutuku. E so na taro rawarawa me vaka na “Qo e sa saumi beka kina na nomu taro?” se “Au sa vakamacalataka beka vakavinaka?” se “E so tale beka na nomu taro?” ena veivuke sara vakalevu.

Era na vuli vinaka na gonevuli ni sa semata vinaka o qasenivuli na itukutuku kina ivakavuvuli kei na vakatagedegede. Me kua walega ni vakanamata kina “ka ni bula raraba” na vakatavuvulitaki vakavinaka ni kosipeli me na yaco ni sa semati na ka dina kei na “veika ni bula tawamudu.” Ni da veitalanoataka na yagoda, e rawa ni da kaya na nona lomani keda na Tamada Vakalomalagi sa bulia mai kina na yagoda kei na noda maroroya ena kena rokovi me vaka na nona ituvatuva.

Ena gauna vata sa mai luvuci tu kina oqo o vuravura ena veika tawa savasava, e se tiko ga na inuinui vei ira na itabatamata tubucake tiko mai. Na inuinui oqo e tiko vei ira na itubutubu era na makutu na vakavulici ira na itabatamata tubucake tiko mai mera ivalavala dodonu ka tikosavasava. O ira na itubutubu era vakavulici ira na luvedra mera ivalavala dodonu ka tiko savasava, era sa vakatorocaketaka tiko na nodra kila ka kei na nodra itagede ni veivakavulici. Ni da sa cakava qo, eda sa na mai kila “ni Turaga ena vakalevulevui [ira] ni [ra] veivakavulici ena kena ivalavala sa vakarota ko Koya.” Ni oqo, “na veiqaravi ni loloma—na madigi ni veivuke vei ira na tani mera vakayagataka na nodra galala ena sala dodonu, mera lako mai vei Karisito, ka ciqoma na veivakalougatataki ni bula tawamudu.”⁵