Eda Vakabauta na Tiko Savasava
Na talairawarawa ki na lawa ni tiko savasava ena vakalevutaka na noda marau ena bula oqo ka vakatara na noda toso yani ki na tawamudu.
Na noqu vosa e baleta e dua na taro ka bibi sara na kena revurevu vakayalo: Na cava e sa rui bibi kina na lawa ni tiko savasava? Au masulaka me veivuke na Yalo Tabu ena kena vakadeitaki na dina ni ivakavuvuli au mai vakamatatataka tiko.
Na iTuvatuva ni Marau nei Tamada
Ena rawa ni kilai vinaka na bibi vakayalo ni tiko savasava, ena loma ni inaki cecere ni ituvatuva ni marau vei ira na Luvena na Tamada Vakalomalagi. “Oi keda na tamata yadua—tagane se yalewa—eda buli meda ucuya na Kalou. Oi keda yadua eda sa luvedrau tagane se yalewa lomani vakayalo na noda itubutubu vakalomalagi, ka… sa vakalou na noda bula kei na ilesilesi yadua me baleti keda” (“Na Matavuvale: Ai Vakaro ki Vuravura Raraba,” Liahona, Nove. 2010, 129) Na tagane kei na yalewa kece sara era a tu vata mai kei na Kalou vaka Luvena vaka yalo ni bera ni ra gole mai me ra bula vakatamata e vuravura. Mai na ituvatuva nei Tamada sa rawa kina mera vakayago na Luvena tagane kei na yalewa, mera mai bula vakatamata, ka vakakina mera dewa yani ki na bula vakalagilagi.
Na Bibi ni dua na Yago Bulabula
Na keda ituvaki vakayago e rawa kina na raba, na titobu kei na levu ni veika ka rawa ni dau yaco, ka ra sega ni yaco rawa vei keda ena keda ituvaki mai na vuravura taumada. Oqori, na noda veimaliwai kei ira tale eso, na noda rawa ni kidava ka cakacaka me sala vata kei na dina, vakakina na noda rawa ni muria na ivakavuvuli kei na cakacaka vakalotu ni kosipeli i Jisu Karisito ena vakaitavi ni yagoda. Ena bula vakayago oqo, eda vakila na bula malumu, marau, rarawa, cudru ka vaka sara mada ga kina na bolei ni yagoda ki na kena iyalayala ena veisala ka vakavakarautaki keda kece sara ki na tawamudu. Me vakarawarawataki, era tu na veilesoni meda vulica kei na veika e dau yaco vei keda, me vaka e vakamacalataka na ivolanikalou me, “malumalumu vakayago” (1 Nifai 19:6; Alama 7:12–13).
Na Kaukauwa ni Vakatubukawa
Ni oti na buli ni vuravura, a biu ena Were ko Iteni o Atama. Ia, e bibi cake na nona a kaya na Kalou, “sa sega ni vinaka me tiko duadua ga na tagane” (Mosese 3:18; raica talega na Nai Vakatekivu 2:18), ka sa yaco kina o Ivi me wati Atama ka me nona ivukevuke. Na duavata duatani vakayalo, vakayago, vakasama, ka ra rawa ni rawata vata na tagane kei na yalewa e gadrevi me rawa ni vakayacori kina na ituvatuva ni marau. “Ia sa sega ni tu duadua ga na tagane ka tu tani na yalewa, se tu duadua ga na yalewa ka tu tani na tagane, ena Turaga” (1 Koronica 11:11). Sa nakiti veirau na tagane kei na yalewa me rau dui veivakavulici, veivakaukauwataki, veivakalougatataki, ka veivakataucokotaki vakaiirau.
Sa kena ibalebale ni vakalou na sala ni kena buli na bula vakayago ni tamata. “Na imatai ni vakaro … a solia vei rau o Atama kei Ivi na Kalou sai koya na nodrau yaco me rau itubutubu ka veiwatini” (Liahona, Nove. 2010, 129). Na ivakaro me rau vakaluveni ka vakatawai vuravura e se dei tikoga me yacova mai nikua. Ia, na vakawati ena kedrau maliwa e dua na tagane kei na yalewa sai koya na sala e lewai, mera curu mai kina ki na bula vakatamata na yalo mai na vuravura taumada. Na sega ni veiyacovi ni bera na vakamau kei na yalodina ena bula vakawati ena taqomaka vinaka na savasava ni sala vakalou oqo.
Sa ka bibi sara na kaukauwa vakayalo ni vakatubukawa oqo. Na vakayagataki cala ni kaukauwa oqo ena vakacala na inaki ni yavu nei Tamada vakakina na noda mai bula vakatamata. Erau noda dauveibuli na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena Lomani ka rau sa vakadinati keda yadua kina dua na tiki ni Nodrau kaukauwa ni dauveibuli oqo. E ka bibi sara na matata vinaka tu ni idusidusi ni kena vakayagataki vakadodonu na kaukauwa ni buli ni dua na bula ena nona ituvatuva na Tamada. Na sala ni noda vakila ka vakayagataka na kaukauwa cecere oqo e vakatau sara kina vakalevu na noda marau ena bula oqo kei na noda icavacava tawamudu.
A vakamacala kina vaqo o Elder Dallin H. Oaks:
“Na kaukauwa ni vakatubukawa sai koya na kaukauwa lagilagi duadua sa solia na Kalou vei ira na luvena. A vakadonui na kena vakayagataki ena imatai ni ivakaro, ia a soli talega e duatale na ivakaro bibi ena kena vakatanitaki. Na noda vakabibitaka ena vakatau tiko ena noda kila vinaka na inaki ni noda kaukauwa ni rawa ni vakatubukawa ena vakayacori rawa ena ituvatuva oqo ni Kalou. …
“Ena taudaku ni ivau ni vakawati, ki na dua mada ga se duatani tale na kena ivakavakayagataki na kaukauwa ni vakatubukawa oqo sa ivalavala ca levu duadua ka ivakarau beci duadua vua e dua na tagane kei na yalewa” (“The Great Plan of Happiness,” Ensign, Nov. 1993, 74).
Na iVakatagedegede ni iVakarau Dodonu ni Veiyacovi
Sa tu ena Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai na veimaliwai ena vakamau e dua ga oya, na ivakatagedegede ni bula ni veiyacovi dodonu: na veimaliwai vakaidina sara ena kedrau maliwa e dua na tagane kei na yalewa ka dodonu duadua ga ka vakadonui talega ena yavu ni Kalou. Na mataqali veimaliwai vaqo e sega ni dua tu ga na dikevi ni vakatataro, dua na gagano me vakamamautaki, se dua na mataqali vakayagataki gauna galala se veivakalasai me vakayacori tiko ena nanumi koya ga vakaikoya. E sega talega ni dua na veiraravui meda qaqa kina se dua ga na itavi me qaravi wale tu ga yani. Ia, era dua na ivakaraitaki cecere ni keda ituvaki ka ivakarau vakalou ni bula vakatamata ka dua na sala ni vaqaqacotaki ni kaukauwa ni ivau ni vakasama kei na yalo ena kedrau maliwa na veiwatini. Eda ibulibuli vakatamata ka vakalougatataki tu ena galala ni digitaki ni ivakarau vinaka, ka da ivakaraitaki ni noda kawa Vakalou—ka sega ni, veiivakarau kei na lawa ni veiyacovi kei na ivalavala ni gauna oqo.
Na Tamata Vakayago
Ena so na vanua, na tamata vakayago ka vakamacalataka vei keda o Penijamini na Tui e bula ka tu vinaka e lomada vakayadua (raica na Mosaia 3:19). Na tamata vakaikeda, tagane se yalewa e tawa veivutuni rawa, vakayago ka tu na yagona (raica na Mosaia 16:5; Alama 42:10; Mosese 5:13), e dau vakayaco lomana ka dauvakacakacaka ikoya, dokadoka ka daunanumi koya ga vakaiikoya. Me vaka e vakavulica o Peresitedi Spencer W. Kimball, “Ni ‘tamata vakayago’ e ‘tamata vakavuravura’ ka vakatara me ubia na kena ituvaki vakayalo na gagadre ca vakamanumanu” (“Ocean Currents and Family Influences,” Ensign, Nov. 1974, 112).
Me kena veibasai, na “tagane [se yalewa] nei Karisito” (Ilamani 3:29) e vakayalo ka qarauna na nona veigagadre kece (raica na Alama 38:12), e daulewai koya vinaka ka vorata na ca, ka dau raica na yasana vinaka ka sega ni daunanumi koya ga vakaikoya. Era dau taura matua na vosa ni Kalou na tagane kei na yalewa era sa nei Karisito, guilecava na lomadra ka laveta na Nona kauveitalai (raica na Maciu 16:24; Marika 8:34 ; Luke 9:23; V&V 56:2), ka ra lako vakadodonu ena sala qiqo ni yalodina, talairawarawa, vakakina ena yalodina vua na iVakabula kei na Nona kosipeli.
Vaka luvena tagane kei na yalewa na Kalou, eda sa rawata mai kina vua na veiivakarau ni Kalou. Ia eda se tu oqo ena vuravura druka. Era tu kece ena ituvaki ni lutu na veika kece sara ga ka buli mai kina na yagoda ka rawarawa wale sara na kedra dreti me ivalavala ca, veidabui, ka mate. O koya gona, sa mai sauti keda vakadodonu tu vakayalo ka vakayago ena yagoda na isau ni nona Lutu o Atama. Ia eda sa ka bula ituvaki rua tu, ka ni yaloda ka tikida tawamudu e vakavaletaki tiko e dua na yago ka sa lewai tu me Lutu. Me vaka a vakadreta o Jisu vua na iApositolo o Pita, “Sa gu na yalo, ia na yago sa malumalumu” (Maciu 26:41).
Sa ra na qai rawa me taro ivakaleka ni ituvaki dina sara ni bula vakatovolei ni tamata na: Au na vakarorogo li ki na vuli ni tamata vakayago, se’u na soli au yani ki na veivakauqeti ni Yalo Tabu ka biuta laivi na tamata vakayago, ka yaco me dua na yalododonu ena Veisorovaki ni Turaga o Karisito (raica na Mosaia 3:19)? Sa ikoya oya na veivakatovolei. Me ravuti ena Veisorovaki i Jisu Karisito na veigagano, gagadre, na kena rawa kei na veisagai ni tamata vakayago. Eda mai tiko oqo e vuravura meda vakatorocaketaka na noda ivakarau vakalou ka meda rarawataka na veigagadre kece vakayago.
Na Sasaga nei Vunica
A vakarautaki na ituvatuva nei Tamada me veidusimaki vei ira na Luvena, me vukei ira mera marau, ka me kauti ira lesu bula tale e vale vei Koya ena yago vakaturicake, ka vakalagilagi. E gadreva veikeda o Tamada Vakalomalagi meda tiko vata ena rarama ka vakasinaiti ena inuinui. Me kena veibasai, e cakacakataka tiko o Lusefa me vakaveilecayakitaki ira, ka vakararawataki ira vakakina, me vakalatilati ena nodra tubu ena veika tawamudu. Sa inaki cecere nei tama ni lasu sai koya meda yaco meda “rarawa na tamata kecega me vakataki koya” (2 Nifa 2:27). E vinakata o Lusefa vei keda meda laki tini taudua tu ena butobuto ka sega na noda inuinui.
Sa cakacaka vagumatua sara tiko o Setani me vakacala na veitiki bibi sara ni yavu nei Tamada. E sega na yagona ka sa tu vakawawa tu na nona rawa ni yacova na tawamudu. Me vaka ga na kena sa tarovi tu vakawawa na drodro tiko ni wai mai na dua na savu, sa vakakina na sasaga nei vunica me vaka ni sega na yagona. Ena vuku ni vakaduiduile oqo, sa yaco kina me calata o Lusefa, na veivakalougatataki kece sara ni bula vakatamata, kei na kena yaco vua na veika e rawa ni yaco vua e dua ka tiko na yagona vakalewena ka vakasuina. E sega ni rawa ni vulica na lesoni ka rawa ga vua e dua na yalo vakavaletaki ena yago. E vakalialia na dina kei na cecere ni tucaketale ni tamata taucoko. E dua vei ira na ibalebale kaukauwa vakaivolatabu ni vosa na “rusa” e vakaraitaki ena nona sa sega ni rawa ni tomana nona tovolea tiko me vakataki Tamada Vakalomalagi.
Me vaka ni yago vakatamata sa uto tiko ni ituvatuva ni marau ni Tamada kei na noda tubu vakayalo, sa dau segata o Lusefa me vakacacana na noda toso ena nona dau temaki keda meda vakayagataka vaka ca na yagoda. E dua na ivakatagedegede duadua sara e cake ni nona veivakauti tani mai na tawamudu na vunica, o koya ka sa rarawa tu vakalevu ni sega na yagona sa ikoya me dau vecei keda meda wasea vata kei koya na nona rarawa, ena noda vakayagataka vakatani na yagoda. Na iyaragi bibi sara ga oya ka sega tiko vua sai koya na iusutu ni nona takete me sagai keda kina ki na rusa vakayalo.
Na vorati ni lawa ni tiko savasava e ivalavala ca bibi sara, ivakavakayagataki cala ni yagoda vale. Vei ira era kila ka sa kila deivaki sara na yavu ni veivakabulai, na vakatanitaki ni yago sa dua na ivakarau ni vakaduiduile (raica na Mosaia 2:36–37; V&V 64:34–35) ka da sa ivakaraitaki ca tiko ni keda ivakatakilakila dina vakaluvena tagane ka yalewa na Kalou. Ni da raica baleta yani na bula oqo ki na tawamudu, sa rawarawa sara na noda raica ni na veiitokani lasulasu ka vakayagataka mai o vunica, e sega ni tudei, e lala.
Na Veivakalougatataki ni Tiko Savasava
A vakasalataki luvena tagane kina o Sepuloni o Alama “mo qarauna [me na] kakua ni cudrucudru, ka [me] vakasinaiti ena loloma” (Alama 38:12). Ena vakaivakarautaki ni tamata vakayago ka tu vakayadua vei keda, sa na rawa cake kina vakalevu e dua na ivakarau ni lomana na Kalou e vutuniyau, titobu ka dei ka vakakina vei ira na luvena. E tubu na loloma ena lewai vinaka ni ivalavala dodonu ka lutu ena vakayacori ni veivalavala kaukauwa.
A vakaraitaka vaqo o Peresitedi Marion G. Romney:
“Au sega ni vakasamata me dua tale na veivakalougatataki me gadrevi vakalevu cake mai vei ira era yalataki vei ira na savasava ka ivalavala dodonu, ‘ni ra na,’ e a kaya, ‘raica na Kalou’ (Maciu 5:8). E sega walega ni mera raica ga na Turaga, ia mera na logaloga vinaka talega ena nona iserau.
“Sa ikoya oqo… na yalayala ni iVakabula: ‘Mo qarauna me savasava tikoga na nomu vakanananu; ia ena taucoko sara kina na nomu vakabauta ena mata ni Kalou’ (V&V 121:45)” (“Trust in the Lord,” Ensign, May 1979, 42).
Sa yalataki talega vei keda oya, ena noda lakova tiko na salatu ni ivalavala dodonu, “Ena sala vata voli ga kei [keda] na Yalo Tabu” (V&V 121:46). Ia, na noda bulataka na lawa ni tiko savasava eda na rawata kina e so na veivakalougatataki cecere sara ka rawa mera ciqoma na tagane kei na yalewa ena bula oqo: na yalodei e veiganiti ena kedra maliwa na matavuvale, itokani, ilawalawa Vakalotu, ka me kena e cecere duadua, na iVakabula. Na keda ituvaki eloma ka gadreva me lako voli tiko ena rarama kei na inuinui, ena taucoko ena ivalavala dodonu.
Na iVakavuvuli ni Veivutuni
E so vei kemuni na ciqoma tiko na itukutuku oqo sa gadrevi mo ni veivutunitaka na ivalavala ca ni veiyacovi se so tale na ka. Sa dau vakatokai vakavuqa na iVakabula me Vuniwai Levu Duadua, ka tu ruarua na kena bibi kei na kena dina. E sa yaco oti kece vei keda na mosi ni vakamavoataki, se mavoa ni yagoda. Na gauna eda mosi tiko kina, sa kena ivakarau meda dau vakasaqara na kena iwali, ka da dau vakavinavinakataka na wainimate ka vukea na vakamalumutaki ni noda rarawa. Vakasamataka mada na ivalavala ca me mavoa vakayalo ka vakavuna meda kila na noda cala, se me vaka a kaya o Alama vei luvena tagane o Korionitoni, “veivutuni” (Alama 42:18). Na kilai ni cala, sai koya na mosi kina na yalo me vaka na mosi ni mavoa kina yago—na ivakasala kina leqa kei na veitaqomaki mai na ikuri ni leqa. Mai na Veisorovaki ni iVakabula sa drodro mai kina na ivakamalumu, ka rawa ni vakamacara na mavoa vakayalo ka kauta laivi na noda kila noda cala. Ia, na ivakamalumu oqo e rawa walega ni vakayagataki mai na ivakavuvuli ni vakabauta na Turaga o Jisu Karisito. Na ivakaraitaki ni veivutuni dina sa ikoya na vakacegu ni lewa eloma, logavinaka, kei na veivakabulai, vakakina na veivakavoui vakayalo.
O nomu bisopi se peresitedi ni tabana sa ikoya na ivukevuke ni vuniwai ka vakatarai me vukei iko mo veivutuni ka vakabulai. Ia, sa kerei ga, mo nanuma, ni na levu kei na bibi ni nomu veivutuni me na veiraurau kei na ituvaki kei na ca ni nomu ivalavala ca—vakatabakidua vei kemuni na Yalododonu Edaidai o ni okati tu ena rukuni veiyalayalati tabu vakalou. Sa gadrevi ena mavoa bibi vakayalo na veiqaravi balavu vakakina na gauna me mavu vinaka ka taucoko kina.
Na Yalayala kei na iVakadinadina
Ena rairai makawa, se oti beka na kena gauna na ivunau au sa vakamacalataka, ki na vuqa na tamata ena dua na vuravura ka sa dau toso cake tikoga na nona vakalialia ni sa vakalou na vakatubukawa, ka dau vakalolovirataka talega na bibi ni tamata. Ia, sa na sega ni veisautaki na dina ni Turaga ena digitaki ni ivakarau vou, iwiliwili, se vakasama raraba. Na talairawarawa ki na lawa ni tiko savasava ena vakalevutaka na noda marau ena bula oqo ka vakatara na noda toso yani ki na tawamudu. Na tiko savasava kei na ivalavala dodonu erau sa, kena ivakarau tu ga, ka na dau yaco tikoga me “ka talei ka vakamareqeti duadua mai na veika tale eso” (Moronai 9:9). O koya gona au vakadinadinataka ena yaca tabu ni Turaga o Jisu Karisito, emeni.