Na Veika Oqo Au sa Kila
Mai na veika taucoko sara au sa wilika ka vakavulica ka vulica, na ka dina talei ka tabu duadua meu na solia sai koya na noqu ivakadinadina digitaki kei Jisu Karisito.
Ena 1992, ni sa mai yabaki ciwa na noqu iVukevuke ki na Le Tinikarua ka 22 na yabaki ni noqu lewe ni Tinikarua, au sa mai yabaki 68 kina. E vakauqeti na lomaqu meu tekivutaka na ka au vakatoka me dua na “iVola se Bera ni Vakacavari.” Na imatai ni ituvatuva ni cakacaka o ya e vakatoka oqo:
Au a vakasamataka toka ena bogi rua sa oti,
E dua na vakanananu bibi ka titobu.
E yaco mai na gauna au tuvaki ca sara tu ga kina,
E dredre niu moce niu wawale sara.
A siga osooso sara vei au
Kau vakasamataka vakatitobu na noqu icavacava.
Au vakasamataka kina oqo:
Niu se gone, au a sega ni 68!
Au a rawa ni kalawa ka sega ni gera;
E sega ni mosi na tabaqu.
Au a rawa ni wilika vakarua e dua na yatuvosa
Ka tokaruataka tale.
Au a rawa ni cakacaka me vica vata tu na auwa
Ka sega mada ga niu cegu vakalailai.
Kei na veika au sa sega ni cakava rawa nikua
A noqu mesamesa tu niu se gone.
Kevaka beka meu na suka lesu ki na veiyabaki o ya,
Kevaka beka sa noqu meu lewa,
Au na sega ni volitaka noqu yabaki ni qase meu gone,
Ena levu sara na ka au na vakayalia.
Au sa lomavinakataka ga meu toso yani ki liu,
Meu sa vakamoce ga ki na noqu gauna ni gone, se cava sara na kena totoka.
Na veika au na vakayalia keu na lesu tale
Ni ka oqo au sa kila.
Ni oti e tini na yabaki, au sa nanuma meu vakuria e vica tale na yatuvosa ki na serekali o ya:
Sa mai cawi e tini na yabaki o cei e kila evei
Ka lako vata tu kina na kena rarawa levu.
Sa mai oti na noqu gera ena dibiqu kaukamea;
Au sa tu vakadodonu cake niu sa taubale.
E dua tale na peleti sa vakatudonutaka na sui ni domoqu—
E ibulibuli totoka!
Sa mai vakatakalitaka na noqu polio;
Au sa mai lewe ni itabatamata dua tu ga nodra rai.
Sa kilai levu na ivakatakilakila ni qase.
Era sa na sega ni qai yaco me vinaka tale mai na ka.
Na ka duadua ga ena tubu cake vakaukauwa
Vei au o ya na noqu sa guiguileca tiko.
Ko ni na taroga, “Au kilai kemuni beka?”
Io, o kemuni o ni se duadua tu ga.
Isa ni kakua sara ni yalo rarawa kina
Kevaka au sega ni nanuma rawa na yacamuni.
E dina sara au sa vulica rawa e so na ka
Au a sega ni vinakata meu kila,
Ia na yabaki ni qase sa kauta mai na dina talei oqori
Ka vakavuna me tubu cake na yalo.
Mai na veivakalougatataki kece era sa yaco mai,
Na ka uasivi duadua ena noqu bula
Sai koya na veitokani kei na vakacegu
E solia vei au o watiqu lomani.
Era sa vakamau vinaka kece sara na luvei keirau,
Ka ra sa dui vakamatavuvale vakai ira,
Era sa vakaluveni ka vakamakubuni,
A totolo wale na nodra tubu cake.
Au se bera ni veisautaka mada ga vakalailai na noqu nanuma
Meu gone tale mada.
Sa keda inaki meda na qase, ni na tadu mai kina
Na kila na veika dina.
Ko ni na taroga, “Na cava beka ena kauta mai na veisiga ni mataka?
Ena cava beka na kequ icavacava?”
Au na bula curuma yani ka sega ni kudruvaka.
Taroga niu sa na 88!
E na yabaki sa oti au a vakuria tale kina na veiyatuvosa oqo:
Ia oqo ni raica niu sa mai 88.
Sa cawi totolo sara tiko yani na veiyabaki.
Au a taubale, au a gera, au a vakatitoko,
Ia oqo au sa mai vodo sara.
Au sa dausosovu vakawasoma,
Ia e tudei tu ga na kaukauwa ni matabete.
Me baleta na veika vakayago kece au sa sega ni rawata rawa
E vakaitamera na rarawa vakayalo.
Au sa lakovi vuravura oti ena milioni na maile
Kei na dua tale na milioni.
Ia ena veivuke ni setilaite,
Era se sega ni cava na noqu ilakolako.
Au rawa ni kaya vakaidina kina
Niu kila ka lomana sara na Turaga.
Au mai vakadinadinataka vata kei ira ena gauna makawa
Niu mai vunautaka tiko na Nona vosa tabu.
Au kila na veika a vakila o Koya mai Kecisemani
Sa rui levu na ka meda kila rawa.
Au kila ni sa cakava oqo o Koya ena vukuda kece sara;
Sa sega tale ni tiko e dua na noda iTokani cecere sara me vakataki Koya.
Au kila ni na lesu dina tale mai o Koya
Ena kaukauwa kei na lagilagi.
Au kila niu na raici Koya tale vakadua
Ena itinitini ni italanoa ni noqu bula.
Au na tekiduru ena ruku ni Yavana sa mavoa;
Au na vakila na iserau ni Yalona.
E kaya na vakasolokakana, kei na vakuru ni domoqu,
“Noqu Turaga, na Noqu Kalou, Au sa Kila.”1
Kau sa kila oqo!
Edau raici rawa yani ena daku ni katuba leka ni neitou vale e dua na loga lailai ni veisenikau kei na veikau e toka tikiva e dua na uciwai lailai. E dua na yasani neitou vale e bai tiko ni veisenikau ka ra tubu vakalevu tu kina na veiwalai ni Valagi. Ena vuqa na yabaki era sa dau mai vakasova tiko kina na manumanu vuka lalai. Na nodra sova ena walai oqo sa itataqomaki vinaka mai vei ira na fokisi kei na rakuni kei na pusi era lakovoli.
E dua na siga a yaco e dua na kosakosa levu ena veivaini oqo. Na vagigi oqo ni nuiqawaqawa e yaco mai ena gauna era lako mai kina e 8 se 10 tale na manumanu vuka lalai mai na veikau voleka mera mai duavata ena kose nuiqawaqawa oqo. Au mani raica rawa sara na vuna e yaco tiko kina na kosakosa oqo. E dua na gata sa dolo sobu mai ena veiwalai ka mai lili donuya toka na katuba leka ka rawarawa sara vei au meu dreti koya tani. E laurai ni toka e rua na vuce ena ketei koya na gata oqo—sa vakaraitaka sara tikoga ni sa taura tiko e rua na manumanu vuka lalai mai na sova. Se bera vakadua ena 50 na yabaki ni neitou tiko ena vale o ya me keitou raica e dua na ka vakaoqo. Oqo e dua na ka keitou se qai sotava vakadua ena neitou bula—se neitou nanuma beka.
Ni oti e vica na siga a yaco tale e dua na kose, ena veiwalai e solega toka na vale ni neitou koli. Keitou a rogoca na vagigi vata ga ya ni rere, nodra kumuni vata mai na manumanu vuka lalai ena nodra itikotiko wavoki e kea. Keitou sa kila sara o cei na manumanu kila. A kaba sara ena veiwalai e dua na makubuqu tagane ka dreta laivi mai e dua tale na gata ka se quruta tu e dua na tinani manumanu vuka a toboka rawa ena loma ni sova ka vakamatea.
Au a kaya lo, “Na cava mada e yaco tiko? Sa mai kabai tale beka na Were o Iteni?”
Au vakasamataka rawa sara na nodra veivakaroti na parofita. Eda na sega ni taqomaki rawa mai na veivakayarayarataki nei koya na meca, ena loma mada ga ni noda itikotiko. Sa dodonu sara meda taqomaki ira na luveda.
Eda bula tiko oqo ena dua na vuravura rerevaki ka na via vakarusa na veika vakayalo duadua. Na matavuvale, na isoqosoqo bibi ena gauna oqo kei na veigauna tawamudu, sa ravuti tiko mai na kaukauwa ni butobuto e laurai ka sega ni laurai. Sa cakacaka tiko na meca. E nona inaki me veivakamavoataki. Kevaka e rawa vua me vakamalumalumutaka ka vakarusa na matavuvale, ena rawa vua me na qaqa.
Era sa kila vakavinaka tu na Yalododonu Edaidai na bibi cecere ni matavuvale kei na sasaga mera bulataka tiko e dua na ivakarau ni bula me kakua ni lasika rawa yani o meca ki na nodra loma ni itikotiko. Eda na maroroi ka taqomaki rawa vata kei ira na luveda ena noda rokova na veiyalayalati eda sa cakava ka bula voli ena ituvaki rawarawa ni talairawarawa e gadrevi vei ira sa dau muria na Karisito.
E kaya kina o Aisea, “Ia mai na cakacaka dodonu ena tubu na sautu; ia na cakacaka dodonu ena vakatubura na vakacegu kei na tiko dei me sega ni mudu.”2
Na tiko sautu o ya e yalataki tale tu ga ena ivakatakila ka tukuna kina na Turaga, “Ia kevaka dou sa vakarau vakavinaka tu, dou na sega sara ni rere.”3
Na kaukauwa taucoko ni matabete sa soli mai me taqomaka na itikotiko kei ira era tiko kina. Sa tiko vei tama na lewa kei na ilesilesi me vakavulici ira na luvena ka vakalougatataka ka vakarautaka vei ira na cakacaka vakalotu ni kosipeli vata kei na veitaqomaki tale eso ni matabete e gadrevi. Me vakaraitaka o koya na loloma kei na dina kei na nona dokai tiko o marama tina mera raica rawa na gone na loloma o ya.
Au sa mai kila oqo ni vakabauta sa dua dina na kaukauwa, ka sega walega ni dua na ivakaraitaki ni vakabauta. E tiko e vica na ka e kaukauwa cake mai na nona masu yalodina e dua na tina ivalavala dodonu.
Vakavulici iko ka vakavulici iratou na nomu matavuvale baleta na isolisoli ni Yalo Tabu kei na Veisorovaki i Jisu Karisito. O na sega ni cakava rawa e dua na cakacaka tawamudu cake me vakataka na kena o na cakava ena loma ni nomu itikotiko.
Eda kila ni da sa luvedrau vakayalo na noda itubutubu vakalomalagi, ena vuravura oqo meda mai vakayago ka vakatovolei. Oi keda eda sa vakayago eda sa kaukauwa cake mai vei ira na yalo era sega ni vakayago.4 Sa tu vei keda na galala meda digitaka na keda icavacava ka raica ka digitaka na ka meda vakayacora, ia eda sa sega ni galala meda digitaka na kena isau. Era na yaco ga mai ena kena gauna.
Na galala e tukuni tiko ena ivolanikalou me “digidigi ni yalo,” ka sa kena ibalebale ni da na digitaka na vinaka se ca. Sa vakasaqara kina o meca me temaki keda me vakacacana kina na noda galala ni bula savasava.
Na ivolanikalou e vakavulica vei keda “me ra muria na tamata yadua na yavu kei na ivakaro me baleta na gauna sa bera mai, io me vaka na galala ni digidigi au sa solia vua, ni na tarogi na tamata yadua ena nona ivalavala ca ena siga ni veilewai.”5
E vakavulica o Alama ni “sa sega sara ni vakadonuya na Turaga e dua sa ivalavala ca.”6 Ena kena gadrevi me kilai oqo, e dodonu meda vakatikitikitaka na ca mai vei koya a cakava na ca.
Me kena ivakaraitaki, ni gauna era a kauta kina vua na iVakabula e dua na yalewa a dautagane, ka vakadinadinataki ni a cala, ka walia kina na kisi o ya ena lima walega na vosa: “Lako, kakua ni valavala-ca tale.”7 Oqori na yalo ni Nona ilesilesi vakalotu.
Na vosota sai koya na bula dodonu, ia me vaka na bula dodonu kece, ni gauna e vakatanitaki kina, ena vuki me dua na idre. E dodonu meda qarauna na “ivadi ni vosota vakatani” me kakua ni tilomi keda. Na kena vakatarai na veika vakaoqo ena kena vakamalumalumutaki na lawa ni vanua me vakatara kina me vakalawataka kina na itovo eso e vakatani e sega ni vakalailaitaka kina na kena isau bibi vakayalo e dau yaco ni voroki na lawa ni tiko savasava ni Kalou.
Eda sa sucu taucoko ena Rarama i Karisito, na veivakauqeti veidusimaki e vakayaco-ka kina vua na tamata yadua me kila na cava na dodonu kei na cala. Na ka eda na cakava ki na rarama o ya kei na noda vakaio ki na veivakauqeti vakaoqori meda bula dodonu sa tiki tiko ni veivakatovolei ni bula oqo.
“Raica sa soli vei ira na tamata kecega na Yalo i Karisito, mera kila kina na vinaka mai na ca; ia au na tukuna vei kemudou na sala mo dou lewa rawa kina; raica na veika kecega sa vakauqeti keda me da ivalavala vinaka, ka sureti keda meda vakabauta na Karisito; sa vakatakilai ena kaukauwa kei na isolisoli i Karisito; ia dou na kila vakaidina ni sa vu mai vua na Kalou.”8
Sa gadrevi vei keda yadua meda tu vakarau meda vakaio tiko ki na veivakayarayarataki kei na veivakauqeti ni Yalo Tabu. Sa vakarautaka tu na Turaga na sala me sovaraka kina na vuku dina ki na noda vakasama me veivakauqeti vei keda, dusimaki keda, me vakavulici keda, ka me vakaroti keda. Sa rawa ki na luvena tagane se luvena yalewa yadua na Kalou me kila vakasauri na veika e dodonu mera kila. Mo vulica mo ciqoma ka cakacakataka sara na veivakauqeti kei na ivakatakila.
Mai na veika taucoko sara au sa wilika ka vakavulica ka vulica, na ka dina talei ka tabu duadua meu na solia sai koya na noqu ivakadinadina digitaki kei Jisu Karisito. Ni sa bula tiko o Koya. Au kila ni bula tiko o Koya. Au sa Nona ivakadinadina. Ia ena Vukuna au sa rawa ni vakadinadinataka. Sai Koya na noda iVakabula, na noda Dauveivueti. Au sa vakadeitaka oqo. Au sa vakadinadinataka ena yaca i Jisu Karisito, emeni.