2015
ʻEletā Gerrit W. Gong
Nōvema 2015


ʻEletā Gerrit W. Gong

Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú

ʻOku manatu ‘a ʻEletā Sēleti W. Kongo, ʻa ia naʻe toki ui ke ngāue ʻi he Kau Palesitenisī ʻo e Kau Fitungofulú, ki ha ueʻi ne maʻu lolotonga ʻene ngāue fakafaifekau ʻi Taiuaní.

Ne haʻu ha fiefanongo ki he houalotu sākalamēnití. “Naʻá ku ongoʻi ke tohi ha kiʻi tohi Morse kouti ki ai ne pehē, ‘ʻOku mau talitali lelei koe ki he houalotu sākalamēnití. Mālō e lava mai!’”

Naʻe fiefia ʻa e fiefanongó he maʻu e pōpoakí he naʻá ne hoko ko ha taha ngāue fakaletiō. Naʻe pehē ʻe ʻEletā Kongo, “Ne u ofo ʻi he lava ke tokoniʻi au ʻe ha meʻa ne u ako ʻi he ngaahi taʻu kimuʻá … ke aʻu ki ha tokotaha fakafoʻituitui ʻi ha founga pau.”

Ne hoko ʻa e akó mo e tokoni ki he niʻihi kehé ko e founga moʻui ia ʻa ʻEletā Kongó talu mei heʻene kei siʻí, ʻi he taimi naʻá ne ako ai ʻa e Morse kouti ʻi heʻene hoko ko ha Sikautí. Naʻá ne maʻu hono mataʻitohi BA ʻi he Ako ki ʻĒsiá mo e Ako ki he ʻUnivēsití ʻi he 1977 meí he ʻUnivēsiti Pilikihami ʻIongí, naʻe maʻu hono mataʻitohi MA ʻi he ako filōsefá ʻi he 1979, pea ʻi he 1981 naʻá ne maʻu ai ha PhD ʻi he fetuʻutaki fakavahaʻapuleʻangá mei he ʻUnivēsiti ʻOkisifōtí.

Kuo ngāue ʻa ʻEletā Kongo ʻi ha ngaahi fatongia lahi ʻi he Siasí, kau ʻene hoko ko ha aleaʻanga māʻolunga, kulupulita ʻi he taulaʻeiki lahí, palesiteni Lautohi faka-Sāpate ʻi he siteikí, faiako semineli, pīsope, palesiteni fakamisiona fakasiteiki, palesiteni fakasiteiki, mo ha Fitungofulu Fakaʻēlia. ʻI hono uiuiʻi ia ko ha Taki Fitungofulu ʻi he 2010, naʻá ne hoko ko ha mēmipa ʻo e Kōlomu hono Nima ʻo e Kau Fitungofulú ʻi he ʻĒlia ʻIutā Sauté.

ʻI he 1985 naʻe hoko ʻa ʻEletā Kongo ko ha tokoni makehe ki he sekelitali ʻo e siteití ʻi he Potungāue faka-Siteiti ʻo e ʻIunaiteti Siteití, pea ʻi he 1987 naʻá ne ngāue ko ha tokoni makehe ki he ʻamipasitoa ʻo e U.S. ʻi Peisingi, Siaina. Naʻá ne ngāue meí he 1989 ki he 2001 ʻi ha ngaahi fatongia ʻi he Senitā ki he Founga Fakahoko Ngāue mo e Ako Fakavahaʻapuleʻangá ʻi Uasingatoni, D.C.

Naʻe fāʻeleʻi ʻa Sēleti W. Kongo ʻi he Kolo ko Letiutí, ʻi Kalefōnia, USA, ʻi he 1953. ʻOkú ne hoko mo hono uaifi ko Sūsana Linisī Kongó, ko ha mātuʻa ki ha fānau ʻe toko fā pea mo ha makapuna ʻe toko tolu. Naʻe hikifonua mai ʻa e ongo kui ʻa ʻEletā Kongó mei Siaina ki he ʻIunaiteti Siteití. Kuó ne fakatotoloʻi ʻene fanga kuí ʻo aʻu ki he toʻu tangata hono 33 ki he ʻUluaki Talākoni Kongó, naʻe fāʻeleʻi ʻi he a.d. 837 ʻi he faka-tonga ʻo Siainá lolotonga e konga kimui ʻo e haʻa tuʻi Tangí (Tang).

Paaki