Family History ug mga Panalangin sa Templo
Gikan sa presentasyon sa RootsTech 2016 Family History Conference didto sa Salt Lake City, Utah, USA, niadtong Pebrero 6, 2016. Sa pagtan-aw sa rekording sa presentasyon sa English, Portuguese, o Spanish, bisitaha ang lds.org/go/217Renlund.
Sa ilang 2016 Roots Tech nga presentasyon, si Elder Renlund, uban sa iyang asawa, nga si Ruth, ug iyang anak nga babaye, nga si Ashley, nagpahinumdom sa mga Santos sa mga Ulahing Adlaw sa gahum nga moabut tungod sa paghimo sa family history uban sa pagserbisyo sa templo.
ELDER RENLUND: Niadtong Disyembre 1963, ang akong pamilya mibiyahe og unom ka oras nga pagdrayb gikan sa Helsinki ngadto sa isla sa Larsmo, sa kasadpang kabaybayunan sa Finland. Didto nagtubo ang akong amahan ug didto nagpuyo ang akong lola nga si Lena Sofia.
Sa unang mga tuig, niadtong 1912, si Lena Sofia ug ang akong lolo nga si Leander naminaw sa mga misyonaryo gikan sa Sweden nga nagsangyaw sa gipahiuli nga ebanghelyo. Nianang panahona dihay minus pa sa 800 ka mga misyonaryo sa tibuok kalibutan.
Kadto nga mga misyonaryo mitudlo sa mensahe sa gipahiuli nga ebanghelyo, ug si Lena Sofia ug Leander nabunyagan pagkasunod adlaw. Nahimo silang miyembro sa gamay nga branch, ang una sa Finland.
Paglabay sa pipila ka tuig, ang inahan ni Leander, nga nagpuyo uban kanila, namatay sa tuberculosis. Niadtong 1917, si Leander namatay usab sa tuberculosis, mibiya ni Lena Sofia nga usa ka biyuda ug mabdos sa ilang ikanapulo nga anak. Kana nga bata—ang akong amahan—natawo duha ka bulan human sa kamatayon ni Leander. Si Lena Sofia sa katapusan milubong sa 7 sa iyang 10 ka anak. Lisud kaayo kadto alang kaniya, nga usa ka pobre nga mag-uumang babaye, sa paghiusa unsay nahibilin sa iyang pamilya.
Sulod sa dul-an sa duha ka dekada wala siyay maayong kinatulgan. Mitrabaho siya ogg maayo panahon sa adlaw aron makakita og igong kwarta nga ikapalit og pagkaon. Sa gabii mag-atiman siya sa himatyon nga sakop sa pamilya. Pirme silang makahinumdom kanunay sa kamatayon. Niadtong mga panahona ang kahoy pikason ug ibutang sa atop aron paughon. Kadtong mga kahoya gamiton sa paghimo og mga lungon alang sa nangamatay. Lisud hunahunaon kon unsay gibati ni Sofia.
Sa adlaw nga ako siyang nahimamat niadtong 1963, 11 anyos pa lang ko ug siya 87. Nabako na siya tungod sa tibuok kinabuhi nga pagtrabaho. Bako kaayo siya nga kon mobarug siya gikan sa iyang gilingkuran, ang iyang gitas-on dili mausab. Ang panit sa iyang nawong ug mga kamot nagpakita sa epekto sa grabe nga pagtrabaho—nga gahi ug nangunot na sa katigulang.
Naningkamot siya sa pagbarug kutob sa iyang mahimo, mitudlo sa litrato ni Leander diha sa bong-bong, ug miingon nako sa sinultihan nga Swedish, “Det här är min gubbe” (Mao kana ang akong bana).
Nagpalista ko sa eskwelahan nga Swedish-speaking sa sayo pa ug nagkat-on pag-usab og Swedish. Nagtuo ko nga ang akong lola sayop nga migamit sa present tense sa verb sa dihang miingon siya, “Mao kana ang akong bana,” tungod kay si Leander namatay sulod na sa 46 ka tuig. Giingnan nako ang akong inahan nga si Lena Sofia miingon unta, “Mao kana kaniadto ang akong bana.” Ang akong inahan yanong miingon nako, “Wala ka makasabut.”
Sakto siya! Wala ko makasabut—dili na sama karon. Sukad niadto, namalandong ko sa makadaghang higayon sa kahulugan niana nga kasinatian ug unsay gitudlo sa akong lola kanako.
Hunahunaa ang kalig-on ug kahupayan nga iyang naangkon gikan sa pagkahibalo mahitungod sa gahum sa pagbugkos! Kana nga gahum gihatagan og direksyon samtang kita mangita ug magkat-on mahitungod sa atong mga katigulangan. Ang family history ug mga panalangin sa templo mahimong makahuluganon sa atong mga kinabuhi, apan ang tinuod nga gahum moabut kon usahon nato kini. Dili lang kini basta lang sagulon ang duha ka butang, hinoon, ang usa motabang sa paggiya sa lain. Ang kahibalo nga kini nga mga ordinansa sa umaabut ipahigayon alang kaniya ug ni Leander nakahatag og kahupayan ug kalinaw ngadto ni Lena Sofia atol sa taas nga katuigan sa pagkabiyuda.
Ang tinuod nga Bili sa Family History
ASHLEY: Kon wala ang family history, ang awtoridad sa pagbugkos dili makaabut asa kini kinahanglan aron magamit. Ang tinuod nga bili sa family history mahimong posible lamang tungod sa awtoridad sa pagbugkos. Ang tinuod nga gahum anaa sa paghiusa.
SISTER RENLUND: Ganahan ako niini nga konsepto. Makat-on kita niining duha ka mga panalangin bisan asa diha sa mga kasulatan. Ang paghiusa niini makahatag og dugang nga mga panalangin ug gahum sa atong kinabuhi. Tan-awon nato ang duha ka mga ehemplo.
Sa Doktrina ug mga Pakigsaad, ang Ginoo nagsulti nato nga Iyang gipadala si Elijah aron “motanom diha sa mga kasingkasing sa mga anak sa mga saad nga gihimo ngadto sa mga amahan.” Ug kini mopabailk sa mga kasingkasing sa mga anak ngadto sa mga amahan. Sa akong hunahuna kabahin kini, Dale, sa unsay gitanom sa imong lola nganha nimo. Dayon ang Ginoo misulti nato nga “ang tibuok yuta sa hingpit malaglag sa [Ikaduhang] Pag-anhi sa Manluluwas” kon kining pagpabalik dili mahitabo (tan-awa sa D&P 2:2–3). Gamhanan gayud kana nga mensahe.
Mao nga bisan anaa nato ang tanan nga mga rekord sa family history nga ikahatag sa kalibutan ug sa tanang natong posible nga makolekta, kon wala ang awtoridad sa pagbugkos nga gipahiuli ni propeta Elijah, ang katuyoan sa Paglalang mapugngan unta ug “walay bili.” Mao kini ang usa sa unang mga mensahe nga gipadayag sa Ginoo ngadto ni Propeta Joseph Smith sa atong dispensasyon.
ELDER RENLUND: Sakto ka, Ruth. Bisan wala gani makahibalo niini, gibati nako ang kusog ug gahum sa mga istorya ug mga ehemplo sa akong tibuok kinabuhi gikan sa akong lola ug sa ubang mga kaliwat.
Adunay panagna diha sa Doktrina ug mga Pakigsaad seksyon 128 diin si Joseph Smith mikutlo sa Malaquias 4:5–6. Mipasabut siya nga ang mga pulong “mopabalik … sa kasingkasing sa mga anak ngadto sa ilang mga amahan” sa konteksto sa gahum sa pagbugkos ug bunyag alang sa mga patay. Dayon siya miingon, “Ug dili lamang niini, apan kadto nga mga butang nga wala mapadayag gikan sa katukuran sa kalibutan, apan gitago gikan sa maalamon ug mabuot, ipadayag ngadto sa mga bata ug mga masuso karon, dinhi niini nga kapaigoan sa kahingpitan sa mga panahon.” (tan-awa sa D&P 128:17–18).
Hunahunaa kana! Nakita ni Joseph Smith nga bisan ang mga bata makasabut ug makahibalo sa mga butang nga dili mapasabut sa maalamon nga mga lalaki ug babaye sa kalibutan. Ang mga bata ug kabatan-onan sa tibuok kalibutan moapil niini nga mga panalangin kada adlaw, sama sa akong gibuhat sa dihang 11 anyos pa ko, nagkat-on mahitungod niini nga mga konsepto gikan sa akong lola ug mama. Ang mga tawo nga wala gayud makadungog sa Manluluwas samtang nagpuyo dinhi sa yuta adunay oportunidad sa pagdawat sa samang mga panalangin niadtong adunay oportunidad niini nga kinabuhi. Walay usa nga dili apil niini nga oportunidad alang sa mga panalangin.
Mga Ordinansa sa Templo ug Indibidwal nga Gahum
SISTER RENLUND: Ug ang mga ordinansa sa templo importante ngadto sa indibidwal nga gahum. Gani, ang Ginoo mihatag nato og mga ehemplo niining indibidwal nga gahum. Ang unang mga Santos gitudloan mahitungod sa panginahanglan sa ilang mga endowment sa dili pa sila makahimo sa pagpadayon sa buhat sa kaluwasan:
“Kini kinahanglan ngari kanako nga ang akong mga anciano kinahanglan nga mohulat sa mubo nga panahon alang sa katubsanan sa Zion—
“Aron sila unta sa ilang mga kaugalingon makaandam, ug aron ang akong mga katawhan matudloan unta sa labaw nga hingpit, ug makabaton og kasinatian, ug masayud sa labaw nga hingpit mahitungod sa ilang katungdanan, ug sa mga butang diin Ako nagkinahanglan diha sa ilang mga kamot.
“Ug kini dili mahitabo hangtud ang akong mga anciano matugahan sa gahum gikan sa kahitas-an.” (D&P 105:9–11).
Mao nga ang Ginoo nagtudlo mahitungod sa kaimportante sa pagpangandam sa pagdawat sa mga endowment sa templo aron ang mga elder mapanalanginan sa gahum gikan sa kahitas-an. Kin nga panalangin makapahimo sa mga Santos sa pagpadayon nga mas matudloan sa hingpit sa paggamit usab niana nga gahum.
ELDER RENLUND: Madugangan pa kini nga pagsabut kon mopadayon mo ngadto sa seksyon 109, ang pag-ampo sa pagpahinungod sa Templo sa Kirtland. Miingon si Joseph Smith, “Ug aron ang tanan nga mga katawhan kinsa mosulod diha sa ganghaan sa balay sa Ginoo makasinati og pagbati sa imong gahum ug aron mapugos sa pag-ila nga ikaw nagbalaan niini, ug nga kini mao ang imong balay, usa ka dapit sa imong pagkabalaan” (D&P 109:13).
ASHLEY: Oo, ang mga ordinansa sa templo lunsay ug gamhanan. Apan nakita nako kon sa unsa nga paagi, kon inyong idugang ang templo ngadto sa buhat sa pagtuon ug pagkat-on mahitungod sa inyong katigulangan, ang gahum mas dako ug modala sa atong mga panalangin ngadto sa sunod nga level.
SISTER RENLUND: Dale, sa imong hunahuna si Lena Sofia nakasabut ba niana sa dihang mikomentaryo siya nganha nimo mahitungod ni Leander? Ang iya bang pagsabut mas gamhanan tungod kay siya miila sa gahum sa templo uban sa iyang gugma alang kaniya ug sa iyang pamilya?
ELDER RENLUND: Oo, mao gayud kana ang iyang gitudlo. Si Lena Sofia nasayud nga ang iyang dugay nang namatay nga bana mao ug magpabilin nga iyaha sa tibuok kahangturan. Pinaagi sa doktrina sa mahangturong mga pamilya, si Leander nagpabilin nga usa ka presensya sa iyang kinabuhi ug kabahin sa iyang labing dakong paglaum alang sa umaabut. Si Lena sama sa uban, kinsa “diha sa pagtuo kini silang tanan nangamatay nga wala makadawat sa mga gisaad kanila, hinonoa nanaglantaw lamang sila niini ug nanaghangop niini gikan sa halayo, nga nanag-ila nga sila mga dumuloong ug mga langyaw lamang dinhi sa yuta” (Mga Hebreohanon 11:13).
Sa gamhanan nga deklarasyon sa iyang hugot nga pagtuo kabahin sa awtoridad sa pagbugkos, niadtong 1938, gisumiter ni Lena Sofia ang mga rekord sa pamilya sa iyang namatay nga mga anak kinsa labaw sa otso anyos ang edad sa dihang sila namatay. Nianang paagiha ang buhat sa templo mapahigayon, bisan siya mismo dili makaadto sa templo sa panahon sa iyang kinabuhi. Kini nga mga rekord mao ang uban sa labing una nga nasumiter gikan sa Finland ngadto sa templo alang sa mga ordinansa.
Nakahinumdom ba kamo sa hagit ni Elder Neil L. Andersen sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles nga gihatag didto sa RootsTech niadtong 2014?
ASHLEY: Miingon siya, “Pag-andam kutob sa mahimo og mga pangalan para sa templo nga inyong pabunyagan didto.”1
SISTER RENLUND: Ug niadtong 2015, midugang siya og walo ka mga pulong: “Ug tabangi ang usa ka tawo sa paghimo sa ingon.”2
Pagdugang og Espirituhanong Gahum
ELDER RENLUND: Mao gyud. Naghunahuna ko mahitungod niining apostolikanhong hagit ug unsaon nga magpadayon kini sa paglambo. Sa konteksto sa among panagsulti, nagtuo ko nga makadugang kita og elemento sa espirtuhanong gahum ngadto niini nga saad. Basahon nato ang Ezequiel kapitulo 47:
“Ug iyang [usa ka anghel] gidala ako [Ezequiel] pagbalik ngadto sa ganghaan sa balay; ug, ania karon ang mga tubig minggula gikan sa ilalum sa bakanan sa balay paingon sa sidlakan (kay ang atubangan sa balay nagaatubang paingon s sidlakan); ug ang mga tubig minggula gikan sa ilalum, gikan sa tuo nga kiliran sa balay, sa habagatan nga kiliran sa halaran.
“Unya iyang gidala ako sa gawas nga miagi sa alagianan sa ganghaan paingon sa amihanan, ug iyang gimandoan ako nga miagi sa ganghaan sa gawas ngadto sa ganghaan nga nagaatubang sa sidlakan; ug, ania karon, may katubigan nga nagaagay-ay sa tuo nga kiliran.
“Ug sa diha nga ang tawo milakaw paingon sa sidlakan uban ang lubid nga igsusukod diha sa iyang kamot, siya misukod usa ka libo ka maniko [cubits] gikan sa katubigan, ug ako iyang gipaubog latas sa katubigan, katubigan nga diha kutob sa mga buol-buol.
“Misukod na usab siya usa ka libo ka maniko, ug gipaubog ako niya latas sa katubigan, katubigan nga diha kutob sa mga tuhod. Misukod na usab siya usa ka libo ka maniko, ug gipaubog ako niya latas sa katubigan, katubigan nga diha kutob sa mga hawak.
“Sa human niana siya misukod na usab usa ka libo ka maniko, ug kini maoy usa ka suba nga dili na nako malabang; kay ang katubigan mingtubo man, katubigan nga malanguyan, usa ka suba nga dili na malabang. …
“Unya siya miingon kanako: Kini nga katubigan minggula paingon sa kayutaan sa sidlakan, ug molugsong ngadto sa Arabah; ug mopanaw ngadto sa dagat; ngadto sa dagat molugsong ang katubigan nga gihimo aron magaagay-ay; ug ang iyang mga tubig mamaayo.
“Ug mahitabo, nga ang tagsatagsa ka buhing binuhat nga magapanon, mabuhi ang tagsatagsa ka dapit diin didto ang suba makadangat; ug didto unya adunay dakong duot sa isda; tungod kay kini nga katubigan midangat didto, ug ang tubig sa dagat mamaayo, ug mabuhi ang tanang butang diin makadangat ang suba” (Ezequiel 47:1–5, 8–9).
Nakita ni Ezequiel ang usa ka suba nga nagkalawom samtang kini nagdagayday gikan sa balay. Ang tubig nga nagdagayday gikan sa templo nagrepresentar sa mga panalangin nga mogawas gikan sa mga templo sa pag-ayo sa mga pamilya ug mohatag nila og kinabuhi.
ASHLEY: Apan ang tubig magkalawom kon kini magkalayo. Wala ko makasabut niana.
ELDER RENLUND: Hunahuna nako (usa ka tawo), akong mga ginikanan (duha ka tawo), akong mga apohan (upat ka tawo)—tanan pabalik, ug sa pagpadayon. Ang pagtubo sa suba susama sa exponential growth sa atong pamilya nga subay sa mga henerasyon.
Ang mga panalangin sa templo alang sa tanan Ug pagkanindot nga mga panalangin! “Ang tanan mabuhi nga agian sa suba.”
“Dugay na Kaayo Siyang Naghulat”
ELDER RENLUND: Ang Ginoo adunay plano sa pagbuntog sa personal nga mga pagsulay ni Lena Sofia, sa nawala kanato, inyong trahedya—gani kalamidad sa tanan. Iyang gipahiuli sa yuta ang Iyang priesthood ug ang Iyang awtoridad sa pagbugkos. Nasayud si Lena Sofia niana, ug mao usab ang akong mama, nga si Mariana.
SISTER RENLUND: Ang imong gipasabut kon giunsa niya pagsumiter ang pangalan ni Lena Sofia alang sa buhat sa templo?
ASHLEY: Ganahan ko niana nga istorya. Sa wala madugay human sa kamatayon ni Lena Sofia niadtong 1966, Si Lola Mariana midala sa iyang pangalan ngadto sa Genealogy Department.3 Ang lalaki likod sa kaha miingon niya kabahin sa polisiya sa Simbahan nga kiahanglan moabut og usa ka tuig ang usa ka tawo gikan sa iyang pagkamatay sa dili pa ipahigayon ang buhat sa templo para sa niana nga tawo. Mitubag si Lola Mariana, “Wala ko makagusto nianang tubaga. Makigsulti ko og lain kinsa makahatag og lahing tubag. “Dugay na kaayo siyang naghulat”
Si Lolo Åke miingon nga naningkamot siya sa pagpasabut kaniya, apan lain man noon ang iyang tinan-awan—nga ang laing pagpasabut kaniya wala nay kapuslanan. Misulat si Lolo sa iyang journal: “Nalooy ko sa tawo sa downtown kinsa miingon nga walay mahimo sulod sa usa ka tuig. Kana nga tawo wala makahibalo kinsay iyang gikakomprontasi. Masultihan unta nako siya, apan wala siya mangutana.”4
ELDER RENLUND: Wala pa gani makaabut og duha ka bulan, uban sa pagtugot sa Presidente sa Simbahan, ang buhat sa templo ni Lena Sofia ug ni Leander nakompleto na. Si Lola Mariana ug Lolo Åke nahimo nga mga proxy alang nila ni Lena Sofia ug Leander, kinsa nabugkos alang karon ug sa tanang kahangturan didto sa Salt Lake Temple. Ug nasayud ba kamo nga karon polisiya sa Simbahan nga ang usa ka tawo nga wala pa makatagamtam sa mga panalangin sa templo tungod sa distansya dili na kinahanglang maghulat og tibuok tuig? Nianang paagiha, ang uban sama ni Lena Sofia makadawat sa mga panalangin sa labing daling panahon. Sama sa gisulti ni Lola Mariana sa tawo sa Genealogy Department, “Dugay na silang naghulat.”
SISTER RENLUND: Pagkanindot nga adlaw alang sa inyong pamilya! Hunahunaa ang kalipay nga gibati nila ni Leander ug Lena Sofia, dili na lang hisgutan ang gibati nga kalipay sa ilang mga anak. Kini nga mga panalangin mao ang resulta sa family history ug buhat sa templo nga nagkahiusa, nakapalambo sa gahum nga atong gihisgutan karon.
Bag-o pa lang akong napahinumduman nga si Elder David A. Bednar sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles naghisgot mahitungod niini nga gahum. Mga tuig na ang milabay nagsugod siya pag-awhag sa mga tawo sa pag-ila sa panalangin sa paghiusa sa duha ka balaan nga mga aspeto sa templo ug family history.
Si Elder Bednar miingon: “Ang family history dili usa ka programa—ug kita usab nagsimba sa templo. Nagkahiusa kining tanan diha ni Kristo. Ug dunay gahum sa pagpangita sa [inyong] kaugalingong mga katigulangan ug pagdala sa inyong kaugalingong mga family name ngadto sa balay sa Ginoo. Nahimo nako kana. Nakatrabaho ug naistorya nako ang gatusan ug liboan sa mga tawo nga nakahimo niana. Ug bisan mobati kita nindot nga anaa sa templo, mas maayo gani kon nakahimo kita sa buhat nga makapahigayon niadtong mga ordinansa alang sa atong kaugalingong namatay nga kaliwatan.”5
ASHLEY: Si Presidente Russell M. Nelson, Presidente sa Korum sa Napulog Duha ka mga Apostoles, misaad usab nga makita nato kini nga gahum sa atong kinabuhi. Miingon siya, “Bisan kon ang buhat sa templo ug sa family history adunay gahum sa pagpanalangin niadtong anaa sa kalibutan sa espiritu, kini adunay sama nga gahum sa pagpanalangin sa mga buhi. Kini adunay makapalunsay nga impluwensya niadtong nagbuhat niini. Sila sa pagkatinuod nagtabang aron mahimaya ang ilang mga pamilya.”6
Usa ka Saad sa Panalipod
ELDER RENLUND: Mapasalamaton akong modugang sa akong pagpamatuod ngadto sa ilaha—nga magkahiusa sa apostolikanhong tingog sa pagsuporta niining hagit sa templo. Ipaabut nako ang saad sa panalipod nga gitanyag kaniadto. Mga kaigsoonan, mosaad ko og panalipod kaninyo ug sa inyong pamilya sa inyong pagdawat niini nga hagit sa pagpangita og daghang mga pangalan nga dad-on ngadto sa templo nga mga ordinansa nga inyong ipahigayon sa templo ug sa pagtudlo sa uban sa pagbuhat sa ingon.
Kon dawaton ninyo kini nga hagit, ang mga panalangin magsugod sa pag-abut kaninyo ug sa inyong pamilya sama sa gahum sa suba nga gihisgutan ni Ezequiel. Ug ang suba motubo samtang magpadayon kamo sa pagpahigayon niini nga buhat ug sa pagtudlo sa uban sa pagbuhat sa ingon. Makaplagan ninyo dili lamang ang panalipod gikan sa tintasyon ug mga kasakit niining kalibutana, apan makaplagan sab ninyo ang personal nga gahum, gahum sa pag-usab, gahum sa paghinulsol, gahum sa pagkat-on, gahum sa pagkahimong balaan, ug gahum nga mobati ang inyong mga kasingkasing sa mga sakop sa inyong pamilya sa pagtudlo sa usag usa ug pag-ayo sa nagkinahanglan og pagkaayo.”