Kapitulo 3

Mga Palid nga Bulawan

Kini ang kapitulo 3 sa bag-ong upat ka volume sa gisugilon nga kasaysayan sa Simbahan nga giulohan og Mga Santos: Ang Istorya sa Simbahan ni Jesukristo sa Ulahing mga Adlaw. Ang basahon maimprinta na unya sa 14 ka pinulongan, sa Church History [Kasaysayan sa Simbahan] nga seksyon sa Gospel Library app, ug sa online sa mgasantos.lds.org. Ang mosunod nga pipila ka kapitulo imantala sa umaabut nga mga isyu hangtud nga ang volume 1 mapagawas sa ulahing bahin niining tuiga. Kadto nga mga kapitulo maanaa sa 47 ka pinulongan diha sa Gospel Library app ug sa mgasantos.lds.org. Ang kapitulo 2 naghulagway sa Unang Panan-awon ni Joseph—nakakita sa Amahan ug sa Anak niadtong tingpamulak sa 1820.

Milabay ang tulo ka tuig, ug tulo ka ting-ani. Kadaghanan sa mga adlaw gigahin ni Joseph sa pagpanghawan sa yuta, sa pagbugwal niini, ug sa pagpamoo aron makatigom og kwarta alang sa tinuig nga bayranan sa yuta sa pamilya. Dili kaayo siya makaeskwela tungod sa trabaho, ug kasagaran sa iyang libreng oras iyang gigahin uban sa pamilya ug sa ubang trabahante.

Si Joseph ug ang iyang mga higala mga batan-on pa ug malipayon. Usahay makahimo sila og mga binuang, ug si Joseph nakaamgo nga ang mapasaylo sa makausa wala magpasabut nga dili na gayud siya kinahanglan nga maghinulsol pag-usab. Ni ang iyang panan-awon wala usab magtubag sa matag pangutana o mitapos sa iyang kalibug.¹ Mao nga naningkamot siya nga magpaduol ngadto sa Dios. Gibasa niya ang iyang Biblia, misalig sa gahum ni Jesukristo sa pagluwas kaniya, ug misunod sa sugo sa Ginoo nga dili magpasakop sa bisan unsang simbahan.

Sama sa kadaghanan sa mga tawo sa dapit, lakip sa iyang amahan, si Joseph nagtuo nga ang Dios mopadayag og kahibalo pinaagi sa mga butang sama sa mga sungkod ug mga bato, sama sa Iyang nabuhat uban ni Moises, Aaron, ug uban pa sa Biblia.² Usa ka adlaw, samtang gitabangan ni Joseph ang usa ka silingan sa pagkalot og atabay, nakakita siya og gamayng bato nga nalubong sa lawom sa yuta. Nasayud nga ang mga tawo usahay migamit og lahi nga mga bato sa pagpangita sa nawala nga mga butang o tinago nga mga bahandi, naghunahuna si Joseph kon ingon ba niana ang bato nga iyang nakit-an. Sa pagtan-aw niini, nakakita siya og mga butang nga dili makita sa ordinaryong mata.³

Ang gasa ni Joseph sa paggamit sa bato nakapahingangha sa mga sakop sa pamilya, nga mitan-aw niini isip usa ka timaan sa balaan nga tahas.⁴ Apan bisan og duna siyay gahum sa usa ka manalagna, dili pa gihapon sigurado si Joseph kon nahimuot ba ang Dios kaniya. Dili na niya mabati ang kapasayloan ug kalinaw nga iyang gibati human sa iyang panan-awon sa Amahan ug Anak. Hinoon, kanunay niyang nabati ang panghimaraot tungod sa iyang kahuyang ug pagkadili perpekto.⁵

Niadtong Septyembre 21, 1823, ang dise-siyete anyos nga si Joseph nagmata nga naghigda sa attic nga gigamit niya ug sa iyang mga igsoong lalaki. Dugay siyang natulog nianang gabhiuna, naminaw sa iyang pamilya nga nag-istorya bahin sa lain-laing mga simbahan ug sa mga doktrina nga gitudlo niini. Karon natulog na ang tanan, ug hilum na ang balay.⁶

Diha sa kangiob sa iyang kwarto, si Joseph misugod sa pag-ampo, bug-os nga nangamuyo nga ang Dios mopasaylo sa iyang mga sala. Nangandoy siya nga ikahinabi ang usa ka langitnong mensahero nga makahatag niya og kasiguroan sa iyang kahimtang atubangan sa Ginoo ug mohatag kaniya og kahibalo sa ebanghelyo nga gisaad kaniya didto sa kakahuyan. Nasayud si Joseph nga ang Dios mitubag sa iyang mga pag-ampo sa una, ug hingpit ang iyang pagsalig nga Siya motubag pag-usab.

Samtang nag-ampo si Joseph, mitunga ang kahayag sa kiliran sa iyang higdaanan ug nagkahayag kini hangtud milukop sa tibuok kwarto. Mihangad si Joseph ug nakakita og anghel nga nagbarug sa kahanginan. Ang anghel nagsul-ob og puti nga saput nga mitabon hangtud sa iyang mga pulso ug buol-buol. Ang kahayag daw miamag gikan kaniya, ug ang iyang nawong sama ka sulaw sa kilat.

Sa sinugdanan nahadlok si Joseph, apan ang kalinaw mipuno kaniya. Ang anghel misangpit sa iyang ngalan ug mipaila sa iyang kaugalingon nga si Moroni. Miingon siya nga gipasaylo na sa Dios ang mga sala ni Joseph ug karon adunay ipabuhat kaniya. Siya namahayag nga ang ngalan ni Joseph pagagamiton alang sa maayo ug sa dautan taliwala sa tanang katawhan .⁷

Si Moroni namulong bahin sa bulawan nga mga palid nga gilubong sa duol nga bungtod. Diha sa mga palid nakakulit ang rekord sa karaang mga tawo nga kanhi nagpuyo sa Amerika. Ang rekord nagsulti sa ilang kagikan ug miasoy sa kaagi sa pagbisita ni Jesukristo kanila ug nagtudlo sa kahingpitan sa Iyang ebanghelyo.⁸ Gilubong kini uban sa mga palid, miingon si Moroni, duha ka bato nga naghatag og gahum sa mga manalagna, nga sa kaulahian gitawag ni Joseph og Urim ug Thummim, o mga tighubad. Ang Ginoo miandam niining mga bato sa pagtabang ni Joseph sa paghubad sa rekord. Ang tin-aw nga mga bato anaa sa bayanan nga plata ug gitaod sa taming.⁹

Sa nahibiling panahon sa pagbisita, si Moroni mikutlo og mga panagna gikan sa biblikanhong mga basahon ni Isaias, Joel, Malaquias, ug sa Mga Buhat. Ang Ginoo hapit na moabut, mipasabut siya, ug ang tawhanong pamilya dili makatuman sa katuyoan sa ilang pagkalalang gawas kon mabag-o una ang karaan nga pagkigsaad sa Dios.¹⁰ Miingon si Moroni nga ang Dios mipili kang Joseph sa pagbag-o sa pagkigsaad, ug kon mopili siya nga magmatinud-anon sa mga sugo sa Dios, siya ang mopadayag sa mga rekord nga naa sa mga palid.¹¹

Sa wala pa mobiya, ang anghel mimando ni Joseph nga ampingan ang mga palid ug walay pakit-on niini gawas lang kon gisugo, nagpasidaan kaniya nga siya pagalaglagon kon siya mosupak niining tambag. Dayon ang kahayag milibot kang Moroni ug siya misaka sa langit.¹²

Samtang naghigda si Joseph nga naghunahuna bahin sa panan-awon, ang kahayag milukop na usab sa kwarto ug mipakita pag-usab si Moroni, naghatag sa mao gihapon nga mensahe ingon sa nangagi. Mibiya dayon siya, apan mibalik sa makausa pa ug mihatag sa iyang mensahe sa ikatulong higayon.

“Karon, Joseph, pagbantay,” miingon siya. “Kon moadto na ka sa pagkuha sa mga palid, ang imong hunahuna mapuno sa kangitngit, ug ang tanang matang sa kadautan magdali sa pagsulod sa imong hunahuna aron mopugong kanimo sa pagsunod sa mga sugo sa Dios.” Gigiyahan si Joseph ngadto sa tawo nga mosuporta kaniya, si Moroni miawhag kaniya sa pagsulti sa iyang amahan mahitungod sa iyang mga panan-awon.

“Motuo siya sa tanan nimong isulti,” misaad ang anghel.¹³

Pagkasunod buntag, walay gihisgutan si Joseph bahin ni Moroni, bisan tuod nasayud siya nga ang iyang amahan motuo usab sa mga panan-awon ug sa mga anghel. Hinoon, nang-ani sila nianang buntaga sa duol nga umahan uban si Alvin.

Ang buhat lisud. Naningkamot si Joseph nga makaapas sa iyang igsoon samtang gihampas nila sa ilang mga panghabas ang tag-as nga pananom. Apan ang mga pagbisita ni Moroni nakapatukaw niya sa tibuok gabii, ug ang iyang hunahuna nagsige og balik ngadto sa karaang rekord ug sa bungtod diin kini gilubong.

Wala madugay mihunong siya sa pagtrabaho, ug nakabantay si Alvin. “Kinahanglang mopadayon ta sa pagtrabaho,” misangpit siya ni Joseph, “o dili ta makahuman sa atong buluhaton.”¹⁴

Naningkamot si Joseph sa pagtrabaho og maayo ug mas paspas, apan bisan unsaon pa niya, dili siya makaapas ni Alvin. Pagkataud-taud, si Joseph Sr. nakabantay nga nangluspad si Joseph ug mihunong na usab sa pagtrabaho. “Pauli sa balay,” miingon siya, nagtuo nga nasakit ang iyang anak.

Gisunod ni Joseph ang iyang amahan ug hinay-hinayng milakaw pauli sa balay. Apan sa iyang paglabang sa koral, nalup-og siya, hilabihang kaluya.

Samtang naghigda siya didto, nagtigum og kusog, nakita na usab niya si Moroni nga nagbarug ibabaw kaniya, gilibutan sa kahayag. “Nganong wala man nimo sultihi ang imong amahan sa unsay akong gisulti kanimo?” nangutana siya.

Miingon si Joseph nga nahadlok siya nga dili motuo ang iyang amahan kaniya.

“Motuo siya,” gipaniguro ni Moroni kaniya, dayon gisulti pag-usab ang iyang mensahe sa miaging gabii.¹⁵

Mihilak si Joseph Sr. sa dihang gisultihan siya sa iyang anak mahitungod sa anghel ug sa iyang mensahe. “Usa kadto ka panan-awon gikan sa Dios,” miingon siya. “Atimana kadto.”¹⁶

Miadto dayon si Joseph sa bungtod. Atol sa kagabhion, si Moroni mipakita kaniya og usa ka panan-awon kon asa gitaguan ang mga palid, aron masayud siya kon asa moadto. Ang bungtod, usa sa kinadak-an sa dapit, mga tulo ka milya [lima ka kilometro] gikan sa iyang balay. Ang mga palid gilubong ilawom sa dako, lingin nga bato sa kasadpang bahin sa bungtod, dili layo sa tumoy niini.

Naghunahuna si Joseph sa mga palid samtang naglakaw siya. Bisan og nasayud siya nga sagrado kini, dili niya malikayan sa paghunahuna kon pila kaha ang bili niini. Nakadungog na siya og mga istorya bahin sa tinago nga mga bahandi nga gipanalipdan sa mga espiritu nga magbalantay, apan si Moroni ug ang mga palid nga iyang gihulagway lahi ra niining mga istorya. Si Moroni usa ka langitnong mensahero nga gitudlo sa Dios nga mohatud sa rekord sa luwas nga paagi ngadto sa Iyang pinili nga manalagna. Ug ang mga palid bililhon dili tungod kay kini bulawan, apan tungod kay nagsaksi kini kang Jesukristo.

Dili gihapon malikayan ni Joseph sa paghunahuna nga kahibalo na siya karon kon asa eksaktong makaplagan ang igong bahandi aron makalingkawas ang iyang pamilya sa kawad-on.¹⁷

Pag-abut sa bungtod, natultolan ni Joseph ang dapit nga iyang nakita sa panan-awon ug gisugdan niya sa pagkubkob ang nahimutangan sa bato hangtud nga nahawan ang mga kilid-kilid niini. Nakakita dayon siya og dakong sanga sa kahoy ug gigamit kini sa pagligwat sa bato ug gipadaplin kini.¹⁸

Ilawom sa dakong bato mao ang usa ka kahon, nga ginama sa bato. Pagtan-aw sa sulod, nakita ni Joseph ang bulawang mga palid, ang mga bato sa manalagna, ug ang panagang sa dughan.¹⁹ Ang mga palid napuno sa karaang sinulat ug gihugpong sa usa ka kilid sa tulo ka lingin nga metal. Ang matag palid mga unom ka pulgada ang gilapdon, walo ka pulgada ang gitas-on, ug nipis ra. Usa ka porsyon sa mga palid makita nga daw gisilyuhan aron walay makabasa niini.²⁰

Nahingangha, si Joseph naghunahuna na usab kon pila kaha ang kantidad sa mga palid. Gikab-ot niya kini—ug adunay kuryente nga iyang nabati. Kalit niyang gibira ang iyang kamot apan mikab-ut na usab siya sa mga palid og kaduha pa ug nakuryentihan sa matag higayon.

“Nganong dili man ko makakuha niining libruha?” nakatuaw siya.

“Tungod kay wala ka mosunod sa mga sugo sa Ginoo,” miingon ang usa ka tingog sa duol.²¹

Milingi si Joseph ug nakita si Moroni. Diha-diha ang mensahe gikan sa miaging gabii milukop sa iyang hunahuna, ug nakasabut siya nga iyang gikalimtan ang tinuod nga katuyoan sa rekord. Misugod siya sa pag-ampo, ug ang iyang hunahuna ug kalag nahigmata ngadto sa Balaang Espiritu.

“Tan-awa,” misugo si Moroni. Laing panan-awon na usab ang nakita ni Joseph, ug iyang nakita si Satanas nga gipalibutan sa iyang dili maihap nga mga panon. “Gipakita dinhi ang tanan, ang maayo ug ang dautan, ang balaan ug ang dili putli, ang himaya sa Dios ug ang gahum sa kangitngit,” ang anghel namahayag, “aron ikaw masayud sukad karon sa duha ka gahum ug ayaw gayud pagpaimpluwensya o pagpadaug nianang usa nga dautan.”

Gisugo niya si Joseph sa pagpaputli sa iyang kasingkasing ug lig-unon ang iyang hunahuna aron pagdawat sa rekord. “Kon ugaling kining sagradong mga butang makuha kinahanglan ipaagi lamang kini sa pag-ampo ug pagkamatinud-anon sa pagsunod sa Ginoo,” mipasabut si Moroni. “Wala kini gibutang dinhi aron makatigum lang og bahandi ug katigayunan alang sa himaya sa kalibutan. Kini gisilyuhan pinaagi sa pag-ampo nga inubanan og pagtuo.”²²

Nangutana si Joseph kon kanus-a siya makabaton sa mga palid.

“Sa ika-bayente dos nga adlaw sa sunod Septyembre,” miingon si Moroni, “kon imong madala ang tukma nga tawo.”

“Kinsa man ang tukma nga tawo?” Nangutana si Joseph.

“Ang imong kinamagulangang igsoon.”²³

Sukad sa bata pa siya, nasayud na si Joseph nga makasalig siya sa iyang kinamagulangang igsoon. Si Alvin bayente singko anyos na karon ug nakaangkon na unta sa iyang kaugalingong umahan kon gusto niya. Apan gipili niyang mopuyo sa umahan sa pamilya aron matabangan ang iyang ginikanan nga mahiluna ug masigurado na sa ilang yuta samtang nagkatigulang sila. Seryuso siya ug kugihan, ug gimahal ug gidayeg kaayo siya ni Joseph.²⁴

Tingali mibati si Moroni nga si Joseph nagkinahanglan sa kaalam ug kusog sa iyang igsoon aron mahimong matang sa tawo nga masaligan sa Ginoo sa mga palid.

Pag-uli niya sa balay nianang gabhiuna, si Joseph gikapoy. Apan gitapok-an dayon siya sa iyang pamilya pagsulod niya sa pultahan, naghinam-hinam nga masayud unsay iyang nakit-an sa bungtod. Misugod si Joseph sa pagsulti kanila mahitungod sa mga palid, apan mipakgang si Alvin pagkabantay niya nga gikapoy pag-ayo si Joseph.

“Mangatulog na ta,” miingon siya, “ug sayo ta mangmata ugma ug motrabaho.” Dako sila og panahon ugma aron maminaw sa tibuok istorya ni Joseph. “Kon sayong andamon ni Mama ang atong panihapon,” miingon siya, “taas-taas ang atong panahon sa gabii ug manglingkod tang tanan ug maminaw nimo nga moistorya.”²⁵

Pagkasunod gabii niana, misaysay si Joseph sa unsay nahitabo didto sa bungtod, ug mituo si Alvin kaniya. Isip kinamagulangang anak nga lalaki sa pamilya, gibati ni Alvin kanunay nga responsable sa pisikal nga kaayohan sa iyang nagkatigulang na nga mga ginikanan. Gani siya ug ang iyang mga igsoong lalaki misugod na sa pagtukod og mas dakong balay alang sa pamilya aron mas komportable sila.

Karon daw si Joseph ang nag-atiman sa ilang espirituhanong kaayohan. Sunod-sunod ang gabii nga interesadong naminaw ang pamilya sa iyang istorya kabahin sa mga palid ug sa mga tawo nga misulat niini. Nahimong mas suod ang pamilya, ug ang ilang panimalay malinawon ug malipayon. Ang matag usa mibati nga adunay nindot nga mahitabo.²⁶

Dayon usa ka buntag sa tinglarag, wala pay duha ka bulan sukad sa pagbisita ni Moroni, si Alvin miuli nga gisakitan pag-ayo sa iyang tiyan. Nagtiko-ko sa kasakit, mihangyo siya sa iyang amahan nga mangayo og tabang. Pag-abut gayud sa doktor, iyang gipatumar si Alvin og pution nga tambal, apan nakapasamot lang hinoon kini.

Naghigda ra si Alvin sulod sa pila ka adlaw, naglimbag-limbag sa kasakit. Nasayud nga mamatay na tingali siya, iyang gitawag si Joseph. “Buhata ang tanan nimong mahimo aron makuha ang mga rekord,” miingon si Alvin. “Pagmatinud-anon sa pagdawat og instruksyon ug sunda ang matag sugo nga ihatag kanimo.”²⁷

Namatay siya wala madugay niana, ug ang kasubo milukop sa tibuok balay. Atol sa lubong, usa ka tigsangyaw daw mipasabut nga maimpyerno si Alvin ug gigamit ang pagkamatay ni Alvin isip pagpasidaan sa uban kon unsay mahitabo sa mga tawo gawas kon ang Dios mopataliwala sa pagluwas kanila. Nasuko pag-ayo si Joseph Sr. Ang iyang anak buotan nga batan-ong lalaki, ug dili siya makatuo nga silutan siya sa Dios.²⁸

Sa pagkawala ni Alvin, ang panag-istorya bahin sa mga palid naundang. Maunungon kaayo siya nga tigsuporta sa balaang tawag ni Joseph nga ang bisan unsang paghisgot niini makapahinumdom sa iyang kamatayon. Dili makaagwanta ang pamilya niini.

Gimingaw kaayo si Joseph ni Alvin ug naglisud gayud sa pagdawat sa iyang kamatayon. Naglaum unta siya nga mosalig sa iyang kinamagulangang igsoon sa pagtabang kaniya nga makuha ang rekord. Karon gibati niya nga biniyaan.²⁹

statue of Moroni — Usa ka estatuwa ni Moroni nagbarug ibabaw sa Bungtod sa Cumorah aron sa paghandum sa dapit diin unang nakita ni Joseph Smith ang mga palid sa Basahon ni Mormon niadtong Septyembre 22, 1823, ug nakuha kini human sa eksaktong upat ka tuig.

Pag-abut na gayud sa adlaw nga mobalik na ngadto sa bungtod, nag-inusarang miadto si Joseph. Wala si Alvin, dili siya sigurado kon ang Ginoo mosalig kaniya sa mga palid. Apan naghunahuna siya nga iyang masunod ang matag sugo nga ihatag sa Ginoo niya, sumala sa gitambag sa iyang igsoon. Ang instruksyon ni Moroni sa pagkuha sa mga palid klaro. “Kinahanglan imo kining kuhaon ug modiretso dayon sa imong balay nga dili na maglangay,” ang anghel miingon, “ug ikandado kini.”³⁰

Didto sa bungtod, giligwat ni Joseph ang bato, gikab-ot ang kahon, ug gikuha ang mga palid. Adunay misantop dayon sa iyang hunahuna: ang ubang mga butang sa kahon bililhon ug kinahanglang tagoan sa dili pa siya mopauli. Iyang gibutang ang mga palid ug mibalik aron pagtabon sa kahon. Apan sa dihang gibalikan niya ang mga palid, wala na kini. Nakuyawan, miluhod siya ug nangamuyo aron masayud kon hain na kini.

Mipakita si Moroni ug misulti kang Joseph nga napakyas na usab siya sa pagsunod sa mga direksyon. Dili lang nga wala niya gisiguro ang pagbutang sa mga palid, iyang gipasagdan usab kini nga mawala sa iyang panan-aw. Sa kaandam nga mohimo sa buhat sa Ginoo ang bantan-on nga manalagna, dili pa siya makahimo sa pagpanalipod sa karaang rekord.

Nasagmuyo si Joseph sa iyang kaugalingon, apan si Moroni misugo niya sa pagbalik alang sa mga palid sa sunod tuig. Gitudloan usab siya bahin sa plano sa Ginoo alang sa gingharian sa Dios ug ang talagsaong buhat nga pagasugdan na.

Pagbiya sa anghel, si Joseph naguol gihapon kaayo nga mikanaog sa bungtod, nabalaka kon unsay hunahunaon sa iyang pamilya nga mipauli siya nga walay dala.³¹ Sa dihang misulod na siya sa balay, naghulat sila kaniya. Nangutana dayon ang iyang amahan kon naa ba niya ang mga palid.

“Wala,” miingon siya. “Wala nako kini makuha.”

“Nakit-an ba nimo kini?”

“Nakakita ko pero dili nako kini makuha.”

“Nakuha na unta to nako,” miingon si Joseph Sr. “kon ako pa ang naa sa imong lugar.”

“Wala ka masayud sa imong gisulti,” miingon si Joseph. “Dili nako to makuha, kay wala ko tuguti sa anghel sa Ginoo.”³²