2021
Founga ke Tokoniʻi ha Taha ʻOku Fekumi ki ha Tali ki he Ngaahi Fehuʻi ʻo e Ongoongoleleí
Tīsema 2021


Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí

Founga ke Tokoniʻi ha Taha ʻOku Fekumi ki ha Tali ki he Ngaahi Fehuʻi ʻo e Ongoongoleleí

Ko e fekumi ki ha ngaahi talí ʻoku fakataautaha, ka ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke ke fakahoko tokotaha.

ʻĪmisi
photo of two men walking on a tree-covered path

ʻOku ʻi ai e fehuʻi ʻa e tokotaha kotoa pē. Ko e ngaahi fehuʻí ko ha konga ia ʻo e founga ʻoku mahino ai kiate kitautolu ʻa e māmani ʻoku tau ʻi aí. ʻOku poupouʻi kitautolu ʻe he ʻOtuá ke tau fai ha ngaahi fehuʻi pea fekumi ki he talí (vakai, Mātiu 7:7). Ko ha konga mahuʻinga e foungá ni ki he fonongaʻanga ʻo e moʻuí ke ako pea hoko ʻo hangē ange ko Iá (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 93:36). Te tau fehangahangai kotoa mo ha ngaahi fehuʻi te ne poleʻi kitautolu, ko ha konga ʻo e tupulaki ko iá. ʻI he taimi ʻoku hoko ai ʻení, ʻe lava ʻo tokoni ke poupouʻi ʻa e niʻihi kehé.

Naʻe vahevahe ʻe ha mēmipa ʻo e Siasí ʻi Tekisisi, USA, ʻa e aʻusia ko ʻení:

“ʻI he houalotu Fineʻofá ʻi ha ʻaho ʻe taha, naʻe vahevahe ai ʻe ha fefine ne teʻeki ke u mamata ai kimuʻa ʻi he lotú, ʻa ʻene ongoʻi hangē naʻe mālualoi mo kehe ʻa e houʻeiki fafine ʻi he Fineʻofá. Hili e fakatahá, naʻe vave ʻaupito ʻene ʻalú ʻo ʻikai ke u lava ʻo maʻu ia.

“Hili e lotú, naʻá ku ʻalu ki hono ʻapí. Naʻá ku fakafeʻiloaki au peá u talaange naʻá ku houngaʻia ʻi heʻene ngaahi fakamatala ʻi he Fineʻofá mo fie fanongo lahi ange ki heʻene ngaahi hohaʻá. Naʻá ne talanoa, peá u fakafanongo. Naʻá ku fakahā ange ʻeku ʻofa kiate ia mo hono fāmilí peá u kole ange pe ʻe lava ke u toe ʻaʻahi ange ki ai.

“Ne u pehē ke u hoko ko ʻene faiako ʻaʻahí. ʻI he fakalau ʻa e taimí, ʻi he mahino lelei ange kiate au ʻa e ngaahi meʻa naʻá ne hohaʻa ki aí, naʻe kamata leva ke ma talanoa fekauʻaki mo ʻene ngaahi fehuʻi fakatokāteliné. Naʻe kamata ke haʻu ʻene fānaú ki he lotú. Naʻe kamata leva ke ne haʻu mo kinautolu. ʻOku ou tanganeʻia ʻi heʻene loto-toʻá mo e vilitakí. Kuó ne hoko ko e taha ʻo hoku ngaahi kaungāmeʻa mamaé.”

Ko ha ngaahi fokotuʻu ʻeni ʻe fā ki he founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi ha taha ʻoku fefaʻuhi mo ʻene ngaahi fehuʻí.

Ngaahi Fakakaukau ki he Ngāue Fakaetauhi kiate Kinautolu ʻoku ʻi ai Haʻanau Ngaahi Fehuʻí

1. Fakamuʻomuʻa ʻa e ʻofá ʻi ha toe meʻa. Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻe fefaʻuhi mo ha fehuʻi pe kuó ne maʻu ha aofangatuku kehe mei he meʻa ʻoku tau maʻú, ʻoku nau kei fie maʻu pē ʻa e ʻofá (vakai, Luke 10:25–37).

ʻE tafoki ʻa kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá ki ha taha ʻoku nau falala ki ai. ʻE lava ʻe he ʻofa ki he niʻihi kehé ʻo fakatupulaki ha ngaahi vā fetuʻutaki mahuʻingamālie ʻo fokotuʻu kitautolu ʻi ha tuʻunga ke tau ngāue fakaetauhi ai ʻi he taimi ʻoku nau fie maʻu ai kitautolú. ʻOkú ne fakaava foki ʻa e matapaá ki ha taha ʻoku fie foki mai kae mahalo ʻoku ongoʻi taʻefiemālie ke foki mai (vakai, Luke 15:11–24).

(Ki ha ngaahi fakakaukau ki hono fakamālohia ʻo e ngaahi vā fetuʻutakí, lau ʻa e “Ko Hono Fakatupulaki ʻo ha Vā Fetuʻutaki ʻOku Mahuʻingamālié,” Liahona,ʻAokosi 2018, 6–9).

2. Fakafanongo ʻi he loto fakatōkilalo mo e manavaʻofa. ʻOku tau fakangatangata pē ʻetau malava ke tokoniʻi e niʻihi kehé ʻi heʻenau ngaahi fehuʻí kapau te tau fakavave ʻo pehē ʻoku mahino kiate kitautolu kae ʻikai ke tau fakafanongo ʻi he faʻa kātaki ke mahino. ʻOku lahi ha ngaahi ʻuhinga ʻoku faingataʻaʻia ai ha taha. ʻOku maʻu ʻe ha niʻihi ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tokāteliné. ʻOku maʻu ʻe ha niʻihi ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e tuʻutuʻuní pe hisitōliá. ʻOku fifili pē ha niʻihi pe ʻoku nau feʻunga nai ke kau ki he Siasí.

ʻE tokoni ʻa e fakafanongo ʻi he loto fakatōkilaló mo hono ʻeke ʻo e ngaahi fehuʻí ke mahino kiate kitautolu ʻa e faingataʻa ʻo honau tūkungá koeʻuhí ke tau lava ʻo fakahoko ha ngaahi tali lelei ange, pea ʻe lava ke tokoni ia ke nau fakakaukau tauʻatāina ki heʻetau ngaahi talí ʻo kapau ʻoku nau ongoʻi kuo tau fakafanongo moʻoni kiate kinautolu.

(Ke ako ke fakafanongo lelei angé, lau ʻa e, “Meʻa ʻe Nima ʻOku Fai ʻe he Kau Fakafanongo Leleí,” Liahona, Sune 2018, 6–9.)

3. Vilitaki ʻi he tui pea ʻiloʻi ʻe fie maʻu ha taimi. ʻOku tātātaha ke fakaleleiʻi e ngaahi fehuʻi ʻoku nau ʻahiʻahiʻi moʻoni kitautolú ʻi ha ʻaho pē ʻe taha. Ko ia ʻoku ʻikai totonu ke tau toe fakamālohiʻi kitautolu pe ko kinautolu ʻoku tau fie maʻu ke tokoniʻí ʻaki haʻatau ongoʻi ʻoku fie maʻu ke tau “fakaleleiʻi ia” ʻi he taimi pē ʻoku tau ʻilo ʻetau loto hohaʻá.

Kapau ʻoku tau fie tokoni moʻoni, ʻoku mahuʻinga ke tau mateuteu ke fononga ʻi ha hala lōloa mo kinautolu ke nau ʻiloʻi ko e taimi te nau aʻu ai ki he ngataʻanga ʻo e hala ko iá, neongo pe ko e hā e ikuʻangá, te tau kei ʻi ai pē (vakai, Hepelū 12:12–13).

4. Poupouʻi kinautolu ʻi heʻenau fonongá. ʻOku fie maʻu ke nau ʻiloʻi ʻoku tau falala kiate kinautolu mo tui ʻe tali ʻe he ʻOtuá ʻenau ngaahi lotú ʻi heʻenau fekumi ki Heʻene fakahinohinó. Ka ko hono aofangatukú, ko e fononga ʻeni ʻa kinautolu. Te tau lava ʻo ʻofa mo poupouʻi kinautolu, ka ko e founga ʻo e tupulaki ʻi he falala ki he ʻOtuá mo tafoki kiate Ia ke maʻu ha talí, ko ha meʻa ia kuo pau ke tau takitaha aʻusia mo ʻikai lava ke tau fakahoko maʻa ha tokotaha kehe (vakai, Molomona 9:27).

Paaki