2021
Ngaahi Lēsoni ʻe Tolu mei Hono Ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá
Tīsema 2021


Ngaahi Lēsoni ʻe Tolu mei Hono Ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá

Te tau lava ʻo ako fekauʻaki mo e vā fetuʻutaki ʻo e ʻEikí mo kitautolú ʻi heʻetau ako ki he founga ʻo ʻEne ngāue mo e Kāingalotu ʻo e Siasí ʻi he kuohilí.

ʻĪmisi
illustration of Joseph Smith praying

Taupotu ki ʻolunga mo toʻomataʻú: tā fakatātaaʻi ʻe Joshua Dennis; toʻomataʻú: Mamafa Fakalilifu ʻo e Peesi ʻe 116, tā fakatātaaʻi ʻe Kwani Povi Winder

Kuo fakatupu ʻe heʻeku ako e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá he taʻu ní ke u fakakaukau ki he ngaahi founga lahi ʻoku ou ʻiloʻi ai ʻa e ʻOtuá. ʻOku ou faʻa ongoʻi ʻEne feʻao mo aú. ʻOku ou faʻa ʻohovale maʻu pē ʻi heʻeku ongoʻi ʻEne ofi maí ʻi he taimi ʻoku ou nofo ai ʻi natulá. Pea ʻoku ou lava ʻo fakamatala ki ha ngaahi taimi naʻe folofola mahino mai ai e ʻEikí kiate au ʻi he Laumālié.

Ko e konga mahuʻinga ʻe taha ʻo ʻeku feinga ke ʻiloʻi ʻa e ʻOtuá, ʻoku kau ai ʻa e toe vakai ki he kuohilí. Hangē ko ʻení, ʻoku faʻa malava ke ʻuhingamālie hoku ngaahi faingataʻaʻiá hili ha ngaahi taimi. ʻOku toe ʻaonga foki kiate au ʻeku ako ki he moʻui ʻa e niʻihi kehe kuo nau feinga ke ʻiloʻi ʻa e ʻOtuá. ʻOku tokoniʻi au ʻe heʻenau ngaahi aʻusiá ke u faʻa kātaki ange ʻi heʻeku ngaahi feingá pea ʻiloʻi mo falala ki heʻeku ngaahi ueʻi fakalaumālié. Ko hono fakanounoú, ʻoku nau tokoni ke mahino lelei ange kiate au ʻa e founga ʻoku fengāueʻaki ai ʻa e ʻEikí mo ʻEne fānaú.

Mahalo ko e ʻuhinga ʻeni naʻe fekauʻi ai ʻe he ʻEikí e Kāingalotú ʻi he fakataha ne kamata ai e Siasí, “Vakai, ʻe tauhi ha lekooti ʻiate kimoutolu” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 21:1). Ko e lekooti fakahisitōlia naʻe fakatolonga ʻe he fuofua kāingalotu ʻo e Siasí, ko ha maʻuʻanga tokoni lelei ia ki hono ako e founga ʻo e ngāue ʻa e ʻOtuá mo kitautolú. Kuó u ʻiloʻi ʻoku mātuʻaki ʻaonga ke ako e ngaahi fakahā ʻi he puipuituʻa fakahisitōliá, ʻo fakaʻaongaʻi e ngaahi maʻuʻanga tokoni ʻi he konga Ki Hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí mo e Hisitōlia ʻo e Siasí ʻi he Gospel Library.

Ko ha ngaahi lēsoni fakafekauʻaki ʻeni ʻe tolu kuó u ako mei hono ako ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá pea mo e kamataʻanga ʻo e hisitōlia ʻo e Siasí he taʻu ní.

Ngaahi Fehuʻi Pea Toki Fakahā

Naʻe meimei ʻomi kotoa e ngaahi fakahā ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ko ha tali ki ha ngaahi fehuʻi. Ko e foʻi fakahā pē ʻe taha naʻe hangē ha fekau fakalangi taʻeʻamanaekiná (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 27). Naʻe ueʻi e ngaahi fehuʻi naʻe iku ki he ngaahi fakahā ko ʻení ʻe he ako folofolá, ngaahi ʻahiʻahi faingataʻa tahá, pe ngaahi fakakaukau fakafonua ʻo e ʻahó.1 Naʻa nau fakahaaʻi ʻa e tuí, fieʻiló, veiveiuá, mo e manavasiʻi ʻa e Kāingalotu he kuonga muʻá.

Ko eTokāteline mo e Ngaahi Fuakava 42 ko ha tali ia ki ha ngaahi fehuʻi pau ʻe nima fekauʻaki mo e founga ʻoku totonu ke tānaki fakataha mo fepoupouʻaki ai ʻa e Kāingalotú.2 ʻOku mahuʻinga e ngaahi tali ʻa e ʻEikí, ʻo ʻikai ngata pē ki honau kanotohí kae pehē foki ki he meʻa ʻoku nau talamai fekauʻaki mo e founga ngāue ʻa e fakahaá. Naʻe teuteuʻi e Kāingalotú ʻe honau ngaahi tūkungá mo e fakalaulaulotó. Ne nau faʻu ha ngaahi fehuʻi, fakataufolofola ki he ʻOtuá, pea nau mahuʻingaʻia moʻoni ʻi Heʻene ngaahi talí.

Fakakaukau ki he founga ʻokú ke tali ʻaki e fakamatala ʻoku ʻoatu taʻeʻuhinga, ʻo hangē ko ha tuʻuaki ʻinitaneti taʻe ʻamanekina ki ha ngaahi sū. Mahalo te ke saiʻia ai, ka ʻe ngalingali te ke tukunoaʻi ia. Ka neongo ia, ko e taimi te ke fie maʻu ai ha sū peá ke fekumi ki ha sū ʻe feʻunga mo hoʻo ngaahi fie maʻú mo ho vaʻé, te ke mātuʻaki tokanga leva ki he meʻa ʻokú ke maʻú mo fakahoko ha fili. ʻOkutatau pē ʻeni mo ʻetau fekumi fakalaumālié.

ʻOku Fakaʻapaʻapaʻi ʻe he ʻEikí ʻEtau Tauʻatāiná

ʻOku mahuʻinga ʻetau ngaahi filí, ʻo ʻikai ki heʻetau tupulakí pē ka ki he tūkunga foki ʻo e ngāue ʻa e ʻEikí ʻi he māmaní. Ko Ia ʻa e tangata tāmeʻaleá, pea ko kitautolu ʻa e kau mēmipa ʻo e ʻōkesitulaá. ʻOku tokoni hotau ngaahi talēnití, puipuituʻá, mo e ngaahi tuʻutuʻuní ki he fakaʻofoʻofa ʻo e hivá. Naʻe tuʻu ʻa Ketilani, ʻOhaiō, ʻo ʻiloa ʻi he Kamataʻanga ʻo e Siasí koeʻuhí naʻe fili e kau fuofua faifekaú ke nau tuʻu ai ʻo ʻaʻahi ki honau ngaahi kaungāmeʻá ʻi heʻenau fononga ki he misiona naʻe ui kinautolu ki aí. Naʻe mahuʻinga ʻenau fakafehokotakí mo ʻenau fili fakalaumālie ke ʻaʻahi ki Ketilaní ki hono Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí.

Pea ʻoku fakaʻatā ʻe he ʻEikí ʻa kitautolu kotoa, ʻo kau ai ʻa Siosefa Sāmita, ke hoko ha ngaahi fehalaaki. Ko ʻEne fānau kitautolu, pea hangē ko ha mātuʻa fakapotopoto, ʻokú Ne tanumaki ʻetau tupulakí pea ʻokú Ne finangalo ke tau ako ʻo fakafou ʻi he meʻa kuo tau aʻusiá.

Naʻe fakaʻatā ʻe he ʻEikí ʻa Siosefa Sāmita ke ʻoange e ʻuluaki peesi ʻe 116 kuo liliu ʻo e Tohi ʻa Molomoná kia Māteni Hālisi neongo naʻe ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻe mole. Naʻe fakamamahi ʻa e aʻusia ko ʻení kia Siosefa, ka naʻá ne ako ke hoko ko ha tauhi tokanga ange. Naʻá ne maʻu ha fakamolemole pea “toe ui [ia] ki he ngāué” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 3:10).

ʻĪmisi
photo of mother and young daughter praying

ʻOku tanumaki ʻe he ʻEikí ʻetau tupulakí pea ʻokú Ne finangalo ke tau ako ʻo fakafou ʻi he meʻa kuo tau aʻusiá.

Ko e Siʻi ʻi Heni pea Siʻi ʻi Hena

Naʻe ʻikai ʻoange ʻe he ʻEikí kia Siosefa Sāmita ha tohi tuʻutuʻuni kakato ʻo e ngaahi fakahinohino ʻi he Vaoʻakau Tapú. ʻOku ʻasi ʻi he ngaahi fakahaá ha fepōtalanoaʻaki hokohoko ʻi he vahaʻa ʻo e ʻEikí mo e Palōfitá. Naʻe ʻoange ʻe he ngaahi fakahaá he ngaahi taimi ʻe niʻihi ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e taʻengatá. Naʻe faʻa feʻunga pē ia ki he ngaahi fie maʻu ʻo e ʻahó, pea naʻe toe foki ʻa Siosefa kimui ange mo ha toe ngaahi fehuʻi kehe.

Naʻe fekauʻi ʻe he ngaahi fuofua fakahaá ʻa e Kāingalotú ke nau tānaki mo langa ha kolo ko Saione ʻi Mīsuli. ʻI he taimi ne tuli ai e Kāingalotú mei he feituʻú, naʻe fakahinohinoʻi ʻe he ʻEikí ʻa Siosefa Sāmita ke nau feinga ke toe maʻu honau kelekelé, ʻo ʻuluaki feinga ki he ʻApitanga ʻo Saioné pea mo e toengá ʻaki ʻenau kole tokoni ki he puleʻangá. Naʻe toki ʻilo ʻe Siosefa kimui ange naʻe lahi ange ʻa Saione ʻi he kolo ʻe tahá. ʻE lava ke hoko atu ʻa e tānakí ʻi ha ngaahi feituʻu kehe ʻi hono fokotuʻu ʻe he Kāingalotú ha ngaahi siteiki mo langa ha ngaahi temipale.3

ʻOku liliu lahi e ngaahi tūkunga moʻui ʻa e Kāingalotú ʻi he ʻalu atu ʻa e taimí. Ko ha tāpuaki ia ke hokohoko atu hono maʻu e fakahaá ke tokoni ke tau lavaʻi ai e ngaahi fie maʻu hotau māmani feliliuʻakí! ʻOku tuʻuloa e ngaahi tefitoʻi tokāteline ʻo e ongoongoleleí, ka ʻoku kei fehangahangai pē e Fakafoki Mai ʻo e Ongoongoleleí mo e faingataʻa ʻo e feliliuakí.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Hangē ko ʻení, naʻe ʻomi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 76 ʻi he fakalaulauloto ʻa Siosefa Sāmita ki he Sione 5:29; ʻoku ʻi he vahe 122 e ngaahi folofola fakafiemālie ʻa e ʻEikí ki he Palōfita ko Siosefá lolotonga ʻene ʻi he Fale Fakapōpula Lipetií; pea naʻe hoko mai ʻa e vahe 87 ʻi he fakalaulauloto ʻa Siosefa ki he fekeʻikeʻi ʻi he vahaʻa ʻo Kalolaina Saute mo e puleʻanga ʻo ʻAmeliká ʻi he mafai fakapuleʻanga ke fakamālohiʻi ʻa e tuté.

  2. Vakai, Steven C. Harper, “The Law,” ʻi he Revelations in Context: The Stories behind the Sections of the Doctrine and Covenants (2016), 93–98.

  3. Vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 52; 103; 123; Joseph Smith, “Discourse, 8 April 1844, as Reported by Wilford Woodruff,” josephsmithpapers.org.

Paaki