Na iKatini: Dolava na Katuba ni Lomalagi
E dau dolavi na katuba ni lomalagi ena vuqa na sala. Vakararavi ki na gauna ni Turaga; na veivakalougatataki e dau yaco ga mai.
Niu tiko voli mai na Ceva kei Amerika wale ga qo, a wasea vei au o Baraca Roger Parra mai Venezuela na veika oqo:
“Ena 2019 a kuretaki o Venezuela ena leqa eso ka vakavuna na boko ni livaliva me lima na siga.
“A tubu na veilecayaki kei na basulawa ena veigaunisala, ka vuqa na tamata yalobibi a sega ni veirauti na kedra kakana.
“Eso era a tekivu butakoca na bisinisi eso ni kakana, ka vakarusa na veika taucoko ena nodra sala.
“Ni’u itaukei ni dua na ivavi ni madrai lailai, au a lomaleqataka vakalevu na neitou bisinisi. Vakamatavuvale, keitou a mani nanuma me keitou solia kece yani na kakana ena neitou vale ni vavavi vei ira na vakaleqai tu.
“Ena loma ni dua na bogi butobuto sara a yaco na vakacaca e veivanua kecega. Au a kauwaitaka duadua ga na nodratou taqomaki na watiqu kei na luvequ lomani.
“Ena mataka caca au a gole ki na neitou vale ni vavavi. Ka ni rarawa, na bisinisi ni kaakna voleka kece era vakacacani vei ira na dauvakacaca, ia au kurabui, na noqu vale ni buli keke e taucoko tu ga. A sega ni dua na ka e a vakarusai. Au vakavinavinakataka na Tamaqu Vakalomalagi ena yalomalumalumu.
“Ni’u yaco yani ki vale, au a tukuna vei iratou na noqu matavuvale na veivakalougatataki kei na veitaqomaki ni Kalou.
“Era marau vakalevu.
“Na luvequ tagane qase duadua, o Rogelio, se qai yabaki 12, a kaya, ‘I Ta! Au kila na vuna a taqomaki kina na nodatou sitoa. O iko kei Na drau dau sauma tu ga na nomudrau ikatini.’”
A tinia o Baraca Parra: “A yaco mai ki na noqu vakasama na vosa nei Malakai. ‘Ia au na vunauca na dauvakacaca ena vukumudou, me kakua ni vakacacana na vua ni nomudou qele [Malakai 3:11]. Keitou a tekiduru ka vakavinavinakataka na Tamada Vakalomalagi ena vuku ni Nona cakamana.”1
Vakatovolei Au Mada
Na veika taucoko e tu vei keda kei na veika taucoko eda sa yacova sa mai vua na Kalou. Me vaka ni da sa tisaipeli i Karisito, eda sa lomasoli me da wasea vei ira era tu wavoliti keda.
Ena veika taucoko sa solia vei keda na Turaga, sa kerei keda o Koya me da solia lesu Vua kei na Nona matanitu e vuravura e 10 na pasede ni noda tubu. Sa yalataka vei keda o Koya nida yalodina tiko ena noda ikatini, o Koya ena “dolava na katuba ni lomalagi, ka sovaraka na ka ni veivakalougatataki, me na sautu dina sara.”2 Sa yalataka vei keda o Koya ni na taqomaki keda mai na ca.3 Era sa dina sara na vei iyalayala oqo,4 sa vakaraitaka na Turaga, “vakatovolei au mada kina,”5 e dua na malanivosa e sega ni kune ena dua tale na vanua ena ivolanikalou.
E dau dolavi na katuba ni lomalagi ena vuqa na sala. Eso era vakayago, ia e levu era vakayalo. Eso era matailalai ka rawarawa na kena vakawaleni. Vakararavi ki na gauna ni Turaga; na veivakalougatataki e dau yaco ga mai.
Eda rarawa vata kei ira era sasagataka tiko na veika e gadrevi ena bula oqo. A solia na Lotu e $54 na milioni na dola ni Amerika ena dua na gauna wale ga qo me vakarautaka na veivuke vei ira na gone kei na tina era malumalumu tu e vuravura raraba.6 Kei na isolisoli mai na nomuni lolo vakavula, o ira na noda bisopi vinaka era vukei ira rawa kina na udolu ena veimacawa era gadreva tu me ra vakani, vakaisulu, ka vakarurugi. Na iwali tudei duadua ga ni dravudravua ni vuravura oqo sa ikoya na kosipeli i Jisu Karisito.7
E ka ni Vakabauta
A veivakasalataki o Paula na iApositolo ni vuku ni tamata e kila ga na veika ni tamata ia e dredre me kila na veika ni Kalou.8 O vuravura e raica na ikatini me vakaibalebaletaki vakailavo, ia na lawa tabu ni ikatini e bibi sara ki na noda vakabauta. Na noda dau dina ena noda ikatini esa dua na sala eda vakaraitaka kina na noda lomasoli me da vakaliuca na Turaga ena noda bula, ka toka e cake mai na noda kauwai vakai keda kei na veika eda dau taleitaka. Au yalataka vei kemuni nio vakabata na Turaga, ena muria mai na veivakalougataki mai lomalagi.
A kaya o Jisu me da solia “vei Sisa na ka sa nei Sisa; vei koya talega na Kalou na ka sa nona na Kalou.”19 A kerei ira na Nifaiti na iVakabula Vakaturicaketale me ra vola ena nodra itukutuku na Nona yalayala ka kunei ena Malakai.10 Ena noda gauna oqo, a vakadeitaka tale na Turaga na lawa vakalou ni ikatini, ka kaya: “Sa itekivu oqo ni nodra solia na ikatini ni ka era taukena ko ira na noqu tamata. Me ra na qai solia ga e na veiyabaki na ikatini ni ka era taukena ko ira era sa solia oti na vo ni nodra iyau; ia oqo me sa na lawa tudei vei ira me sega ni mudu.”11
A dusimaka vakamatata na Turaga na ivakarau me saumi kina na ikatini, ka kaya, “Dou kauta kece mai nai sigana ki na lololo,”12 ka kena ibalebale me da kauta mai na ikatini ki na Nona matanitu vakalesui mai, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai.13 A dusimaka o Koya ni vakayagataki ni ikatini tabu oqo me na vakasamataki ena masumasu mai na dua na matabose ni Mataveiliutaki Taumada, na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua, na Matabisopi Vakatulewa, “kei na domoqu koi au vei ira, sa kaya na Turaga.”14
Na iLavo Tabu ni Turaga
Na ilavo tabu oqo e sega ni nodra na iliuliu ni Lotu. Era nona na Turaga. Era kila vakavinaka tu na Nona italai na ituvaki tabu ni nodra veiqaravi.
A tukuna o Peresitedi Gordon B. Hinckley na veika a sotava oqo ena gauna a se gone kina: “Niu a se gonetagane au a tarogi tamaqu me baleta na vakayagataki ni ilavo ni Lotu. A vakananuma vei au o koya ni sa noqu itavi soli va-Kalou me’u sauma na noqu ikatini kei na isolisoli Niu vakayacora vakakina, [a kaya o tamaqu,] na ka au sa solia sa sega tale ni qai noqu. E sa nona na Turaga o koya ka’u sa vakatabuya kina.” A vakuria o tamana: “Na veika era vakayagataka kina na vakatulewa ena Lotu e sega ni gadrevi mo kauwai kina o [iko, Gordon]. Era na saumitaro vua na Turaga, o koya na gadreva e dua na itukutuku vakailavo mai na ligadra.”15
Eda vakila vakatitobu na bibi ni noda “saumi taro vua na Turaga.”
Na nomuni isolisoli Yalodina ni Katini kei na iSolisoli ni Lolo
Mai na ikatini kei na isolisoli eso o sa vakatabuya ena vukuna na Turaga, ena yabaki sa oti a vakayagataki kina e sivia e dua na bilioni na dola ni Amerika me vakalougatataki ira era vakaleqai tu.16
Ena noda itavi bibi me da kauta na kosipeli vakalesuimai ki vuravura raraba, era sa tu kina qo e sivia ni 71,000 na daukaulotu ka ra veiqaravi tiko ena 414 na tabana ni kaulotu.17 Ena vuku ni nomu ikatini kei na isolisoli, era sa rawa ni veiqaravi kina na daukaulotu, se vakacava tu na nodra ituvaki vakailavo vakamatavuvale.
Sa ra tara tiko na valetabu e vuravura raraba ena iwiliwili e sega ni vakatauvatani rawa. Ena gauna oqo, e 177 na valetabu era sa vakayagataki tiko, e 59 era se tara tiko se vakavoui tiko, ka 79 tale era se tuvanaki ka vakarautaki tiko.18 Na nomu ikatini sa vakatara tiko me ra tu na veivakalougatataki ni valetabu ena veivanua e rawa duadua ga ni raica taumada na Turaga.
E sivia ni 30,000 na ivavakoso era sokalou ena udolu na valenilotu kei na veivale tale eso ena 195 na veimatanitu kei na veivanua.19 Ena vuku ni nomu ikatini yalodina, sa tauyavutaki kina na Lotu ena veivanua vakayawa o na sega beka ni sikova kei ira na Yalododonu yalodina o na sega beka ni na kilai ira.
Ena gauna oqo sa dau tokona tiko na Lotu e lima na isoqosoqo ni vuli torocake.20 E qaravi kina e sivia ni 145,000 na gonevuli. E dua na drau ka tini na udolu na kalasi era vakavulici tiko ena veimacawa ena noda semineri kei na inisitute.21
Na veivakalougatataki oqo kei na vuqa tale era basika mai vakauasivi mai vei ira na gone kei na qase ni vei ituvaki vakailavo kecega ka ra sauma vakadodonu tiko na ikatini.
Na kaukauwa vakayalo ni lawa vakalou ni ikatini e sega ni vakarautaki ena levu ni ilavo e soli, ni o ira ruarua na vutuniyau kei ira na dravudravua era sa vakaroti mai vua na Turaga me ra solia e 10 na pasede ni kedra isau.22 Na kaukauwa e lako mai ena noda vakararavi vua na Turaga.23
Na ikuri ni sautu ni Turaga ka vakadewataki mai na nomu ikatini sa vaqaqacotaka na iyau maroroi ni Lotu, ka vakarautaka na madigi me tosoi cake kina na cakacaka ni Turaga ka sivia yani na veika eda se bera ni bau sotava. Sa kila tu na Turaga na veika kecega, ia ena kena gauna, eda na raica ni na vakayacori na Nona inaki tabu.24
Na Veivakalougatataki e Lako mai ena Vuqa na Sala
Na veivakalougatataki ni ikatini e dau yaco mai ena vuqa na sala. Ena 1998, au a tomani Elder Henry B. Eyring ena gauna oya ki na dua na soqoni levu ni Lotu ena iwasewase o Utah ka sa kilai tu oqo me o Silicon Slopes, e dua na itikotiko ni veiveisau levu ena tekinolaji. Oqo a dua na gauna ni tubu cake ni bula sautu, ka vakasalataki ira na Yalododonu o Elder Eyring me ra kakua ni vakatauvatana na veika sa tu vei ira ki vei ira tale eso ka oti me ra qai vinakata vakalevu cake sara. Au na dau nanuma tu ga na nona yalayala, ni gauna era sauma kina ena yalodina e dua na ikatini, ena vakalailaitaki na nodra gadreva me levu cake na nodra iyau vakayago. Ena loma ni rua na yabaki, a kasura na veibisinisi ni tekinolaji. E vuqa era a vakayalia na nodra cakacaka, ka ra sotava na dredre na veikabani ena gauna oya ni veiveisau vakailavo. O ira era vakamuria na ivakasala i Elder Eyring era vakalougatataki
Na nona yalayala a vakananuma vei au e dua tale na ka au a sotava. Au a sotavi Charlotte Hlimi yabaki 12 volekati Carcassonne, Faranise, ena 1990 ni’u veiqaravi voli vakaperesitedi ni kaulotu. O ratou na Hlimis a dua na matavuvale yalodina ratou vakaitikotiko ena vale saumikei na walu na gone. A toka e lalaga na kedrau iyaloyalo na iVakabula kei na parofita. Ena veivakatarogi me baleta na nona veivakalougatataki vakapeteriaki, au a tarogi Charlotte kevaka e dau saumi ikatini dina tiko. A sauma mai, “Io, Peresitedi Andersen. Sa vakavulici au o tinaqu ni dau yaco mai na veivakalougatataki vakayago ka vakayalo ni da sauma na noda ikatini. A vakavulica vei au o tinaqu ni kevaka eda dau sauma na noda ikatini, eda na sega ni tiko lala. Ia Peresitedi Andersen, keitou sega ni tiko lala.”
Ena nona solia vei au na veivakadonui me’u wasea na nona italanoa, o Charlotte, sa 45 oqo ka sa vauci ena valetabu, a kaya: “Na noqu ivakadinadina ni ikatini ena gauna o ya a ka dina sara, ka sa qai kaukauwa cake sara ena gauna oqo. Au sa vakavinavinakataka vakalevu sara na ivakaro oqo. Niu bulataka e tomani tikoga mai vakayauyau na noqu vakalougatataki.”25
Dua na siga eda na vakacavara yadua na noda ilakolako e vuravura. Ena ruasagavulu-ka-lima na yabaki sa oti, ni vo toka ga e vica na siga me mate na vugoqu, o Martha Williams, ena kenisa, a ciqoma o koya e dua na jeke lailai ena meli. E sega ni bera nona kerei watiqu, o Kathy, me kauta mai na nona ivola ni jeke me sauma na nona ikatini. Ni sa malumalumu sara o tinana ka dredre kina me volavola, a kerea o Kathy kevaka e rawa ni vola vua na jeke. A sauma mai o tinana, “Sega, Kathy. Au vinakata me’u cakava ga vakataki au.” Qai kuria vakamalua, “Au vinakata me’u dodonu tu ena mata ni Turaga.” E dua na iotioti ni ka a cakava o Kathy vei tinana o ya me solia na nona waqanivola ni ikatini vua na nona bisopi.
Na Cakacaka Bibi ni Kalou
Kemuni na taciqu kei na ganequ, Na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai sa “kau tani mai ena kena tabogo tu,”26 ka kauta mai na veivakalougatataki vakasakiti e vuravura raraba. Era na tiko o ira era na uqeti keda ki liu kei ira era sega ni vakakina. Au sa vakasamataka na vosa nei Kamelieli na vuku, o koya, ni a rogoca na nodrau cakamana na iApositolo o Pita kei Joni, a vakasalataka na matabose mai Jerusalemi:
“Dou laivi [rau] ga: ia kevaka e ka mai na tamata na cakacaka oqo, ena vakarusai ga:
“Ia kevaka e ka mai vua na Kalou, dou sa sega ni vakarusa rawa; de dou na kunei beka ni dou sa veivala kei na Kalou.”27
O iko kei au sa tiki ni cakacaka bibi ni Kalou e vuravura. Ena sega ni vakarusai ia ena toso tikoga yani ki vuravura raraba, ka vakarautaka tiko na sala me baleta na lesu mai ni iVakabula. A kaya o Peresitedi Russell M. Nelson: “Ena veisiga muri mai, eda na raica na vei ivakaraitaki cecere duadua ni kaukauwa ni iVakabula ka se bera ni raica vakadua o vuravura. Ena maliwa ni gauna oqo kei na Nona lesutale mai, ena vakatikora o Koya vei ira na yalodina na ivotavota e tawa wili rawa, na veivakalougatataki, kei na cakamana vei ira na yalodina.”29
Oqo na noqu ivakadinadina. Sai Jisu na Karisito. Oqo na Nona cakacaka tabu. Ena lako tale mai o Koya. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.