2023
Uasivita na Tamata Qaqa
Noveba 2023


10:8

Uasivita na Tamata Qaqa

E sega walega ni noda qaqa o Jisu Karisito; o Koya na noda Turaga ka noda Tui, na iVakabula ka Dauveivueti ni kawatamata.

Mai na 1856 kina 1860, era a dreta voli e udolu vakaudolu na ivuvu ni Yalododonu na nodra iyaya ena qiqidreti ena sivia ni 1,000 na maile ena ilakolako ki na Bucabuca ni Salt Lake. Ena duanadrau onosagavulu kavitu na yabaki sa oti ena macawa oqo, ena ika 4 ni Okotova, 1856, a kurabui o Peresitedi Brigham Young ni qai kila ni rua na kabani ni qiqidreti, ka rau liutaka o Edward Martin kei James Willie, se drau vakadrau na maile na kedra yawa mai Salt Lake, ka sa toro totolo sara mai na vulaibatabata.1 Ena siga sara ka tarava a tu kina e matadra na Yalododonu o Peresitedi Young ka tukuna: “E vuqa sara na tacida kei na ganeda era tu ena bucabuca kei na qiqidreti, ka dodonu me ra kau mai ki ke. Ni lako ka kauti ira mai na tamata oqori ka ra sa tiko voli ena bucabuca.”2

Ni oti ga e rua na siga, sa biubiu na imatai ni ilala ni veivueti me ra vaqarai na ivuvu qiqidreti.

A vakamacalataka e dua na lewe ni kabani nei Willie na nodra ituvaki leqa ni se bera ni yaco yani na timi ni veivueti levu. A wasea vaqo, “Ena gauna sara ga sa vaka mai kina ni sa na yali na ka kece, ka vaka me sa lailai sara na ka e vo me keimami bula kina, e vaka ga na tibiniliva ena lomalagi savasava, sa sauma na neimami masu na Kalou. E dua na ilala ni veivueti, era kauta mai na kakana kei na iyaya , era sa basika mai. Sa dua na ka na neimami vakavinavinaka vua na Kalou ena neimami sa vueti.”3

O ira na dauveivueti qo era sa tamata qaqa sara vei ira na ivuvu, era solia nodra bula ena draki kaukauwa oya me ra kauti ira mai na lewevuqa ki vale. E dua na tamata qaqa oqori o Ephraim Hanks.

Ena loma ni vula o Okotova, ka sega tiko ni kila na nodra leqa na qiqidreti. A lesu tiko i vale i Salt Lake o Hanks, ena bogi a vakayadrati koya e dua na domo ka kaya, “O ira na lewe ni qiqidreti era sa sotava tiko na leqa, o gadrevi o iko; e rawa beka nio lako mo lai vukei ira mai?”

Ni voqa voli ena nona vakasama na domo oya, a vakatotolo lesu yani ki Salt Lake. Ni rogoca na kaci nei Peresitedi Heber C. Kimball me so tale era bole mai, a biubiu ena siga ka tarava o Hanks, lako duadua ga, me laki veivueti. Na totolo nona toso, a siviti ira eso tale na dauveivueti, ni yacova yani na kabani nei Martin, e nanuma lesu o Hanks: “Na veika e sotava na mataqu ena gauna au curuma yani kina nodra keba ena sega ni taqusi rawa mai na noqu vakanananu [ka] rauta vinaka me na lauta na yalo kaukauwa duadua.”4

E lako voli o Eprraim mai na dua na vale laca kina dua tale nona vakalougataki ira na tauvimate. A talanoataka, “ena vica vata na gauna, ni keimami masulaki ira na tauvimate, ka vakasava na mate ena yaca ni Turaga o Jisu Karisito, era vakila sara ga na tauvimate, voleka ni gauna vata ga era sa bula cake mai.”5 Epraim Hanks e dua na tamata guiguilecavi dredre vei ira na painia.

Tautauvata ga ena veivueti oya, na veika e yaco e tara na neimami bula kei na veika sa yaco oti e baleta na veika e yaco ena vuku ni vakatulewa ka yaco me nodra rawaka na tagane kei na yalewa — daunicakacakaniliga, sainisi, iliuliu ni bisinisi, kei na daunipolitiki. O ira na tamata vakasakiti oqo era dau vakatokai me “ tamata qaqa,” ka dau caka na ivakananumi ni nodra rawaka.

Niu se gonetagane lailai, era dau noqu tamata qaqa taumada na dauqito. Na noqu vakanananu taumada, na noqu dau sokumuni kadi ni tavipolo ka tu kina na kedra iyaloyalo kei na iwiliwili ni kai era rawata na Dautavipolo Kilai. Na “vakatamata qaqa” ena gauna ni gone e rawa ni ka ni lasa ka vagonegonea me vaka nodra vakaisulu me vakataki ira na nodra tamata qaqa ena gauna ni Halloween. E dina nida dau qoroya ka dokai ira e vuqa na turaga kei na marama ena nodra taledi kei na cau, na itagede era “dokai,” kina kevaka e rui sivia, e rawa ni tautauvata kei ira na Isireli ena nodra qarava na matakau koula ena vanua dravuisiga mai Sainai.

Nida sa uabula, na veika ni lasa vagonegonea ena gauna ni gone e rawa ni yaco me itatarabe ni sa vakavuna na noda “veidokai” vei ira na daunipolitiki, buloqu, dauveivakayarayarataki, dauqito, se dauvakatagi me da “raibaleta na maka”6 ka sega ni raica na veika dina e yaga.

Vei ira na luvei Isireli, na bolebole e sega ni koula era kauta voli mai ena ilakolako ki na vanua yalataki, ia na ka era vakatara me yaco me vakakina na koula e dua na matakau, ka qai yaco mera qarava, ka vagoleya tani nodra rai mai vei Jiova, o koya a tawasea na Wasa Damudamu ka sereki ira mai na veivakabobulataki. Na nodra vakanamata ena bulumakau a vakaimawe ena nodra qarava na Kalou dina.7

Na tamata qaqa—ena gauna oqo kei na veigauna kecega—sai Jisu Karisito, na veika kecega, se tamata cava ga, e vagolei keda tani mai na Nona ivakavuvuli, ka kunei ena ivolanikalou kei na nodra vosa na parofita bula, e rawa ni vakaimawe ca ena noda itosotoso ena salatu ni veiyalayalati. Ni se bera sara na buli ni vuravura oqo, eda rai vei Jisu Karisito ni sa matata na ituvatuva a tuva na Tamada mai Lomalagi, ka okati kina na noda madigi meda tubu ka yaco me vakataki Koya, e qai saqati.

E sega walega ni iliuliu o Jisu Karisito ena kena taqomaki na ituvatuva nei Tamada, ia e Nona sara talega ko Koya na itavi bibi duadua ena kena cakacakataki. A talairawarawa vei Tamana ka soli Koya “me kedra ivoli na tamata kecega,”8 me sauma e dua na dinau eda a vakayacora o keda yadua ena noda ivalavala ca ka sega ni rawa ni da sauma vakataki keda ga.

E vakavuvulitaka o Peresitedi Dallin H. Oaks, “Sa cakava oti o Jisu Karisito na veika kece sara e gadrevi ena noda ilakolako ni bula oqo ki na icavacava sa tuvai tu ena Nona ituvatuva na Tamada Vakalomalagi.”9

Ena Were mai Kecisemani, ni tu e matana e dua na itavi vakaiyanaqa, a sega ni soreva mai na Nona itavi, a kaya ena yaloqaqa na iVakabula, “Me kakua ni yaco na noqu lewa, me yaco ga na nomuni lewa,” ka gole yani me colata na mosi kei na tauvimate, kei na nodra rarawa ni ivalavala ca o ira kece era na mai bula.10 Ena dua na ivalavala uasivi sara ni talairawarawa kei na yalodina, a vakacavara ko Jisu Karisito na ivalavala vakalou ni yaloqaqa vei ira na veika buli kecega, ka kena ituvuka na Nona Tucake tale lagilagi.

Ena koniferedi raraba se qai oti walega, a vakananuma vei keda o Peresitedi Russell M. Nelson: “Se cava ga na taro se leqa e tu vei iko, na kena isau ena kunei ga ena bula kei na ivakavuvuli nei Jisu Karisito. Vulica vakalevu na Nona Veisorovaki, Nona loloma, loloma soliwale, ivunau, kei na Nona kosipeli vakalesui mai ni veivakabulai kei na tubu. Mo gole Vua! Muri Koya !”11 Kua na vakuria, “Digitaki Koya.”

Ena noda vuravura veilecayaki, e rawa nida temaki meda gole vei ira na tamata qaqa ena noda veitikotiko ena noda sasaga me vakaibalebale se matata na bula ni vaka me veilecayaki mai se veivakadrukai. Eda volia na isulu era sauma na kena caka, eda tokona na politiki era vunautaka, eda muria na veivakatutu era wasea ena tabana vakaitukutuku raraba. Ena sega beka ni dua na leqa ke dua ga na igole vakawawa, ia e dodonu me da qaqarauni me kakua ni yaco na veivakacaucautaki oya me noda bulumakau koula. Na digitaki ni tamata qaqa donu e tawamudu na kena revurevu.

Ni yaco yani na neitou matavuvale i Spain me tekivu na veiqaravi vakailiuliu ni kaulotu, keirau kunea e dua na vosacavuti nei Elder Neal A. Maxwell e tautauvata kei na tamata qaqa eda digitaka me da muria. E tukuna vaqo o koya, “Kevaka o se sega ni digitaka taumada na matanitu ni Kalou, ena ivakataotioti ena sega ni dua na kena duidui na ka o digitaka me kena isosomi.”12 Taciqu kei na ganequ, eda sa digitaka na digitaki Jisu Karisito, na Tui ni tui, eda digitaka na matanitu ni Kalou. Na digidigi cava tale e tautauvata kei na noda digitaka na kaukauwa vakatamata, se na bulumakau koula, e muri ena drotaki keda.

Ena ivola i Taniela ena Veiyalayalati Makawa, eda wilika kina na kedratou italanoa o Setareki, Mesake kei Apeteniko, eratou kila vinaka na tamata qaqa me ratou digitaka ka sega ni dua vei ira na kalou nei Tui Nepukanesa. E ratou vakadeitaka ena yalodei:

“Na neitou Kalou, o koya keitou sa qarava sa rawata me vakabulai keitou mai na lovo ni bukawaqa.

“Ia ke sega, moni kila, oi kemuni na tui, ni keitou sa bese ni qarava na nomuni kalou.”13

Me vaka e vakavuvulitaka na iApositolo o Paula, “me vaka ni ra sa lewe vuqa na Kalou,”14 meu kuria e vuqa na tamata qaqa eda sa sureti me da cuva kina, me da qarava, ka da mareqeta. Ia me vaka ga eratou kila na itokani e tolu nei Taniela, e dua ga sa vakadeitaki ni na gumatua—baleta ni sa gumatua oti ka na dau ia tikoga.

Vei keda ena noda ilakolako lesu kina iserau ni Kalou, kina noda vanua yalataki, e sega ni vunileqa na daunipolitiki, na daunivakatagi, na dauqito, se na dau volavola ia, na noda digia meda vakatara me gole kina na noda rai kei na vakanamata, vakaisosomitaka na noda iVakabula ka Dauveivueti.

Eda digitaki Koya, o Jisu Karisito, ena noda digitaka me da vakarokorokotaka na Nona siga se da tiko e vale se da tiko vakagade. Eda digitaki Koya ena noda digitaka Nona vosa ena ivolanikalou kei na nodra vosa na parofita bula. Eda digi Koya nida digia meda taura na ivolatara ni valetabu ka bula kilikili nida vakayagataka. Eda digitaki Koya ena noda dautataro ka cata na dau veisaqasaqa, “vakabibi ni duidui na noda vakasama.”15

E sega na iliuliu me sa vakaraitaka na yaloqaqa levu cake, sega na tamata me yalovinaka vakalevu cake, sega na vuniwai me sa walia e levu cake na tauvimate, ka sega na daudroini me dau bulika vakalevu cake mai vei Jisu Karisito.

Ena vuravura ni tamata qaqa, ka tu kina na ivakananumi kei na vale ni yaya makawa ka kedra inaki mera kilai kina na tagane kei na yalewa ena bula oqo, e dua uasivi cake vei ira kece. Au vakadinadinataka ni o Jisu Karisito e sega walega ni noda qaqa, o Koya na noda Turaga ka noda Tui, na iVakabula ka Dauveivueti ni kawatamata. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.

iDusidusi

  1. Veika e vulici me baleti Willie and Martin kabani ni qiqi wili kina LeRoy R. Hafen and Ann W. Hafen, Handcarts to Zion: The Story of a Unique Western Migration, 1856–1860 (1960); Rebecca Cornwall and Leonard J. Arrington, Rescue of the 1856 Handcart Companies (1981); Howard K. and Cory W. Bangerter, Tragedy and Triumph: Your Guide to the Rescue of the 1856 Willie and Martin Handcart Companies, 2nd ed. (2006); and Andrew D. Olsen, The Price We Paid: The Extraordinary Story of the Willie and Martin Handcart Pioneers (2006).

  2. Brigham Young, “Remarks,” Deseret News,, 15 ni Okot., 1856, 252.

  3. John Oborn, “Brief History of the Life of John Oborn, Pioneer of 1856,” 2, in John Oborn reminiscences and diary, circa 1862–1901, Church History Library, Salt Lake City.

  4. Ephraim K. Hanks’s narrative as published in Andrew Jenson, “Church Emigration,” Contributor, Mar. 1893, 202–3.

  5. Hanks, in Jenson, “Church Emigration,” 204.

  6. Jekope 4:14

  7. Raica na Lako Yani 32.

  8. 1 Timoci 2:6; raica talega na Maciu 20:28

  9. Dallin H. Oaks, “Na Cava sa Cakava na Noda iVakabula ena Vukuda?,” Liaona, Me 2021, 75

  10. Raica na Luke 22:39–44

  11. Russell M. Nelson, “Na iSaunitaro ga ko Jisu Karisito,” Liaona, Me 2023, 127.

  12. Attributed to 18th-century English clergyman William Law; quoted in Neal A. Maxwell, “Response to a Call,” Ensign, May 1974, 112.

  13. Raica na Taniela 3:13–18

  14. 1 Korinica 8:5

  15. Russell M. Nelson, “E Gadrevi na Dautataro,” Liaona, Me 2023, 98.