Akonaki ʻa e Kau Palesitení
Vahe 11: Ko Hono Fakaʻapaʻapaʻi e Ngaahi Kī ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí Ne Toe Fakafoki Mai ʻia Siosefa Sāmitá


Vahe 11

Ko Hono Fakaʻapaʻapaʻi e Ngaahi Kī ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí Naʻe Fakafoki Mai ʻia Siosefa Sāmitá

“Tuku muʻa ke u tala—mahino mo fakamamafaʻi atu he taimí ni—ʻoku tau maʻu ʻa e lakanga fakataulaʻeiki māʻoniʻoní pea ʻoku ʻi heni ʻa e ngaahi kī e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻOku maʻu pē kinautolu ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní.”

Mei he Moʻui ʻa Siosefa Filitingi Sāmitá

Naʻe fakahā ʻe Palesiteni Siosefa Filitingi Sāmita: “Kuó u maʻu ha ʻilo haohaoa ki he misiona fakalangi ʻo e Palōfita ko Siosefa Sāmitá. ʻOku ʻikai ha toe veiveiua ʻi hoku ʻatamaí naʻe fokotuʻu ia ʻe he ʻEikí mo ʻoange ki ai e fakahā, fekau, naʻe fakaava ʻa e ngaahi langí kiate ia, pea ui ia ke tuʻu ko e taki ʻo e kuonga fakakosipeli nāunauʻiá ni.”1 Naʻe fālute fakataha ʻe Palesiteni Sāmita ʻa e “ʻilo haohaoa” ko ʻení mo ha fakaʻapaʻapa moʻoni ki he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeiki naʻe fakafoki mai ʻi he Palōfita ko Siosefá. Naʻá ne fakaʻapaʻapaʻi mo poupouʻi maʻu pē kinautolu naʻa nau maʻu ʻa e ngaahi kií, pea naʻá ne faleʻi ʻa e kāingalotu kotoa ʻo e Siasí ke nau maʻu ʻa e faʻahinga fakaʻapaʻapa tatau, Naʻá ne pehē, “Ko e tangata kotoa pē kuo fili totonu ke taki ʻi ha faʻahinga fatongia ʻi he Siasí ʻoku totonu ke fakaʻapaʻapaʻi ʻi hono uiuiʻí.”2

ʻI ha taimi ʻe taha ʻi he kei hoko ʻa Siosefa Filitingi Sāmita ko e ʻAposetoló, naʻe fealēleaʻaki lōloa ai ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻi ha fehuʻi faingataʻa. Ne ʻosi fakahā ʻe ʻEletā Sāmita ha fakakaukau mālohi fekauʻaki mo e palopalemá. ʻI ha ʻaho ʻe taha, naʻe haʻu ai ʻa Palesiteni Hiipa J. Kalānite, ʻa ia naʻe hoko he taimi ko iá ko e Palesiteni ʻo e Siasí, ki he ʻōfisi ʻo ʻEletā Sāmitá. Naʻe fakamatala ange ʻe Palesiteni Kalānite kuó ne ongoʻi, ʻi he hili haʻane fakakaukauʻi ʻi he faʻa-lotu e palopalemá, ke ne fokotuʻu ha meʻa naʻe kehe ia mei he fakakaukau ʻa ʻEletā Sāmitá. Naʻe fakahā he taimi pē ko iá ʻe ʻEletā Sāmita ʻene poupouʻi e tuʻutuʻuni ʻa Palesiteni Kalānité. Naʻá ne toki pehē ki mui ange, “Fekauʻaki pea mo e anga ʻo ʻeku fakakaukaú, ko e taimi ʻoku pehē ai ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí kuo fakahā ange ʻe he ʻEikí ki ai pe ueʻi fakalaumālie ia ke fai ha meʻa, te u poupouʻi kakato ia ʻi he ngāue ko iá.”3

Naʻe fai ʻe Siosefa Filitingi Sāmita ʻa e faʻahinga poupou ko iá ki he kotoa hono kau taki lakanga fakataulaʻeikí, kae ʻikai ko e Palesiteni pē ʻo e Siasí. Hangē ko ʻení, naʻe ui ʻa Neiteni ʻElitoni Tena (Nathan Eldon Tanner) ke hoko ko ha mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá ʻi ʻOkatopa 1962. ʻOsi mei ai ha taʻu ʻe taha, kuo ui ia ko e Tokoni ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí, ʻo ne ʻi ha tuʻunga ai ke pule kia Palesiteni Sāmita, ʻa ia naʻe hoko ko e Palesiteni ʻo e Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá. Naʻe fakahaaʻi kimui ʻe Palesiteni Tena ʻene fakahoungaʻi e poupou ʻa Palesiteni Sāmitá ʻo pehē: “Ko e taimi naʻe ui ai au ki he Kau Palesitenisī ʻUluakí, neongo ko e mēmipa fuoloa taha ia ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá pea ne ʻosi ʻi ai ʻo laka hake ʻi he taʻu ʻe nimangofulú, naʻá ne fakahaaʻi ha fakaʻapaʻapa lahi kiate au ʻi he tuʻunga ko iá pea poupouʻi mo falala kakato kiate au.”4

Naʻe toe fakaʻapaʻapaʻi foki ʻe Palesiteni Sāmita mo e kau taki lakanga fakataulaʻeiki ʻi hono uōtí. Naʻá ne pehē ʻi he taimi naʻe kei hoko ai ko e mēmipa ʻo e Kōlomu ʻo e Toko Hongofulu Mā Ua ʻo e Kau ʻAposetoló: “ʻOku ʻikai ke ʻi ai haʻaku totonu … ke papitaiso ha taha ʻo ʻeku fānaú ʻo ʻikai tomuʻa ʻalu ki he pīsope ʻi he uooti ʻoku ou nofo aí ʻo maʻu ʻene fakangofuá, koeʻuhí he ko ia ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ki he uooti ko ia ʻoku ou mēmipa aí. Kuo teʻeki ai ke u papitaiso ha taha ʻo ʻeku fānaú … kae ʻoua kuó u ʻalu ki he pīsopé ʻo maʻu ʻene fakangofua ke u fakahoko ʻa e ouaú mo hilifakinima ʻo fakamaʻu kinautolu ko e kau mēmipa ʻo e Siasí.”5

Ngaahi Akonaki ʻa Siosefa Filitingi Sāmitá

1

Ko e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko e mālohi mo e mafai ia ke tataki e ngāue ʻa e ʻEikí he māmaní.

ʻOku ʻi ai ha faikehekehe ʻi he maʻu ha tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí pea mo hono maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku totonu ke mahino ʻaupito ʻeni kiate kitautolu. …

… Neongo ʻoku maʻu ʻe he tangata ʻoku fakanofo ki ha faʻahinga tuʻunga ʻa e lakanga fakataulaʻeikí, ka ʻoku ʻi ai ha ngaahi mafai makehe, pe mafai fakataki, ʻoku foaki kiate kinautolu ʻoku ui ke nau pulé. ʻOku ui ʻa e ngaahi mafai ko ʻení ko e ngaahi kī.6

Ko e ngaahi kī ʻo e [Lakanga Fakataulaʻeikí] ko e totonu ia ʻo e kau palesitenisií; ko e mālohi mo e mafai kinautolu ke puleʻi mo tataki e ngaahi ngāue kotoa ʻa e ʻEikí ʻi he founga ke ngāue ai ʻa e taha kotoa pē ʻi he lakanga fakataulaʻeikí.7

Ko e taimi ʻoku fakamafaiʻi ai ʻa e tangatá ʻe ha taha ʻokú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ko ʻení, ʻoku toki fakalao leva ʻenau ngaahi ngāué. Ko e meʻa ʻoku nau fakahokó ʻoku silaʻi ia mo tali ʻi he Siasí ʻi māmani pea ʻi he langí fakatouʻosi.8

2

Kuo ʻosi fekauʻi mai ʻe he ʻEikí ha kau talafekau mei Hono ʻaó ke fakafoki mai ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

ʻOku tau tui, kuo ʻosi hanga ʻe he ʻEikí ʻi hono poto taʻe-fakangatangatá, ʻi he hili ʻo ha pōʻuli lōloa ʻo e fakapoʻulí, taʻe-tuí, mo e mavahe mei he ngaahi moʻoni maʻa mo haohaoa ʻo e Tui Faka-Kalisitiané, ʻo toe fakafoki mai ki māmani ʻa e kakato ʻo e ongoongolelei taʻengatá.

ʻOku tau ʻilo ko Siosefa Sāmitá ko ha palōfita; naʻe hā ʻa e Tamaí mo e ʻAló kiate ia ʻi he faʻahitaʻu failau ʻo e 1820 ke kamata ʻa e kuonga fakakosipeli fakaʻosi ko ʻení; naʻá ne liliu ʻa e Tohi ʻa Molomoná ʻaki ʻa e meʻafoaki mo e mālohi ʻo e ʻOtuá; naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi kií mo e mafaí mei he kau ʻāngelo naʻe fekauʻi mai ki he taumuʻa tonu ko ʻení; pea naʻe fakahā ʻe he ʻEikí kiate ia ʻa e ngaahi tokāteline ʻo e fakamoʻuí.9

ʻOku ʻikai ke tali ʻe he ʻEikí ha faʻahinga ouau pe mōihū, neongo naʻe fai ia pe fakahoko ʻi hono huafá, tukukehe kapau ʻoku fakatatau ia mo hono finangaló pe fakahoko ʻe ha taha ʻoku ʻiloʻi ko ʻene tamaioʻeiki kuo ʻosi fakamafaiʻi. Ko e ʻuhinga ia naʻá ne fekauʻi mai ai mei hono ʻaó ha kau talafekau māʻoniʻoni kia Siosefa Sāmita mo ha niʻihi kehé, ke fakafoki mai ʻa e meʻa naʻe ʻave mei māmaní, ʻa e kakato ʻo e ongoongoleleí, pea mo e kakato mo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.10

Naʻe pau ke fakafoki mai ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. Naʻe ʻikai feʻunga pē ʻa e haʻu ʻa Sione Papitaiso mo e ngaahi kī ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné, pea mo Pita, Sēmisi, pea mo Sione mo e ngaahi kī ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí, ʻa ia ko hono mālohí naʻe fokotuʻu ʻaki e Siasí, ka naʻe pau ke fakaava ʻa e ngaahi langí pea fakafoki mai mo e ngaahi kī naʻe maʻu ʻe he kau palōfita kotoa pē naʻa nau taki ʻa e ngaahi kuonga fakakosipelí talu mei he ngaahi ʻaho ʻo ʻĀtamá ʻo aʻu mai ki he ngaahi ʻaho ʻo Pita, Sēmisi, mo Sioné. Naʻe ō mai ʻa e kau palōfitá ni ʻi honau taimi totonú ʻo takitaha foaki ʻa e mafai naʻá ne maʻú.11

ʻĪmisi
Study sketch with grid for Melchizedek Priesthood restoration. Peter, James and John are ordaining a kneeling sandy haired Joseph while Oliver, dressed in brown kneels at the side.

ʻI he taimi naʻe foaki ai ʻe Pita, Sēmisi, mo Sione ʻa e Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisētekí kia Siosefa Sāmita mo ʻŌliva Kautelé, naʻa nau toe foaki ai mo e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Naʻe pau ke ʻomai ʻa e ngaahi kī ʻo e ngaahi kuonga fakakosipelí kotoa kae lava ke fakahoko ʻa e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá mo e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻEikí ʻi hono fakahoko hono fakafoki kakato mai ʻo e ngaahi meʻa kotoa peé. Ko ia, naʻe pau ai ke haʻu ʻa e tamai ʻa e fāmili ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá, ʻa e fuofua tangata ʻi he māmaní, ʻa ʻĀtama, pea naʻe haʻu mo hono mālohí. Naʻe haʻu ʻa Mōsese, pea mo ha niʻihi kehe. Naʻe ō mai kinautolu kotoa pē naʻa nau maʻu ha ngaahi kī ʻo foaki honau ngaahi mafaí. …ʻOku ʻikai ke tau maʻu ʻa e ngaahi ʻaho ʻo e taimi naʻe fakahā ai ha niʻihi ʻo e ngaahi mafai ko ʻení, ka naʻe pehē ʻe he Palōfita ko Siosefa Sāmitá ʻi heʻene faitohi ki he Kāingalotu ʻi Nāvuú fekauʻaki mo hono fakamoʻui ʻo e kakai pekiá, ʻo hangē ko ʻetau maʻu ia kuo ʻosi lekooti ʻi he vahe 128 ʻo e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá [veesi 17–21], naʻe ō mai kotoa ʻa e kau palōfita ko ʻení mo ʻenau ngaahi kií ʻi he kuonga fakakosipeli ko ia ʻoku tau moʻui aí.12

Naʻe fekau ʻe he ʻEikí ki Hono Kakai Māʻoniʻoní, ʻi he hili hono fokotuʻu ʻo e Siasí, ke nau langa ha fale ki Hono huafá. Naʻe ʻikai ha memeʻi ʻilo ʻe he Kau Māʻoniʻoní hono mahuʻingá, pea naʻe ʻikai ke nau kamata leva hono langa e fale ko iá, ko ia naʻe valokiʻi kinautolu ʻe he ʻEikí [vakai, T&F 95:1–4]. Naʻa nau ō ʻi he hili hono valokiʻí ʻo langa ʻaki honau iví pea ʻi heʻenau masivá ʻa e Temipale Ketilaní. Naʻe langa iá ki he hā? Ko ha nofoʻanga māʻoniʻoni ʻe lava ke hāʻele mai ki ai ʻa Sīsū Kalaisi, ko ha potu te ne lava ʻo fekauʻi mai ki ai ʻEne kau tamaioʻeikí, ʻa e kau palōfitá, fakataha mo e ngaahi kī ʻo e mafaí. … ʻOku tau ʻilo ko ha toko tolu ʻo e kau palōfita maʻongoʻonga ʻo e kuonga muʻá naʻa nau maʻu e ngaahi kī mahuʻingá, naʻa nau ō mai he ʻaho 3 ʻo ʻEpeleli ʻo e taʻu 1836.

ʻUluakí, naʻe haʻu ʻa Mōsese [vakai, T&F 110:11]. Naʻá ne ʻoange kia Siosefa Sāmita mo ʻŌliva Kautele ʻa e ngaahi kī ʻo hono tānaki ʻo ʻIsilelí. … Naʻá ne tānaki ʻa ʻIsileli, pea neongo naʻe ʻikai faingamālie ke ne tuku ke nau maʻu ʻa e fonuá, ka naʻe ʻi hono nimá ʻa e ngaahi kī ki he tānakí. Naʻe haʻu kia Pita, Sēmisi, mo Sione ʻi he moʻunga ʻo e liliú ʻo foaki kiate kinautolu ʻa e ngaahi kī tatau ki hono tānaki ʻo ʻIsileli ʻi he kuonga naʻa nau moʻui aí. Naʻe fekauʻi mai ia ki he Palōfita ko Siosefa Sāmitá mo ʻŌliva Kautele ke foaki ʻa e ngaahi kī ʻo e tānaki ʻo ʻIsilelí ʻi he kuonga fakakosipeli ʻo e kakato ʻo e ngaahi kuongá. …

Naʻe haʻu ʻa ʻIlaiase ʻi he hili hono foaki ʻe Mōsese ʻene ngaahi kií ʻo ne ʻomi ʻa e ongoongolelei ʻo e kuonga fakakosipeli naʻe moʻui ai ʻa ʻĒpalahamé [vakai, T&F 110:12]. Ko e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo e kuonga fakakosipeli ko iá, ʻa e ngaahi tāpuaki naʻe foaki kia ʻĒpalahamé, ʻa e ngaahi talaʻofa naʻe fai ki hono hakó, naʻe pau ke fakafoki kotoa mai, pea naʻe haʻu ai ʻa ʻIlaiase, ʻa ia naʻá ne maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e kuonga fakakosipeli ko iá.

Naʻe haʻu mo ʻIlaisiā, ko e fakamuimui taha ʻo e kau palōfita naʻa nau maʻu ʻa e ngaahi kī e mālohi ʻo e silá ʻi ʻIsileli he kuonga muʻá, ʻo foaki ʻa e mālohi ko iá, ʻa e mālohi ʻo e silá [vakai, T&F 110:13–16]. Kuo puputuʻu ha kāingalotu ʻe niʻihi ʻo e Siasí ʻi heʻenau pehē naʻe haʻu ʻa ʻIlaisiā mo e ngaahi kī ʻo e papitaiso maʻá e pekiá pe ʻo e fakamoʻui ʻo e kau pekiá. ʻOku māʻolunga ange ʻa e ngaahi kī ʻa ʻIlaisiaá ai. Ko e ngaahi kī ia ʻo e silá, pea ʻoku fekauʻaki ʻa e ngaahi kī ko ia ʻo e silá mo e kakai moʻuí pea fakakau mai mo e kakai pekia ʻoku fie fakatomalá.13

Naʻe foaki ʻe ʻIlaisiā ko e palōfitá … kiate kinaua [Siosefa Sāmita mo ʻŌliva Kautele] ʻa e mālohi ʻo e silá, ʻa e mālohi ke fakaʻaongaʻi e lakanga fakataulaʻeikí ke nonoʻo ʻi māmani pea mo silaʻi ʻi he langí.14

ʻOku hanga ʻe he mālohi ʻo e silá ʻo fakamahino hono fakangofua ʻo e ouau kotoa pē ʻoku fakahoko ʻi he Siasí pea tautautefito ki he ngaahi ouau ʻoku fakahoko ʻi he ngaahi temipale ʻo e ʻEikí.15

ʻĪmisi
Elijah in the air above Joseph Smith and Oliver Cowdery

Naʻe hā ʻa ʻIlaisiā ʻi he Temipale Ketilaní ʻo foaki kia Siosefa Sāmita mo ʻŌliva Kautele ʻa e ngaahi kī ʻo e silá.

Ngaahi tokoua mo e tuofāfine, ko ha kuonga fakakosipeli nāunauʻia ʻeni. ʻOku kaunga ki ai ʻa e toenga ʻo e ngaahi kuonga fakakosipelí kotoa. ʻOku hoko ʻa e ngaahi mafai, mo e ngaahi mālohi kotoa ko e konga ʻo e kuonga fakakosipeli ʻoku tau moʻui aí. ʻOku tau monūʻia ke maʻu e ngaahi tāpuaki ko ʻení tuʻunga heʻetau faivelengá. 16

Tuku muʻa ke u tala—mahino mo fakamamafaʻi atu he taimí ni—ʻoku tau maʻu ʻa e lakanga fakataulaʻeiki māʻoniʻoní pea ʻoku ʻi heni ʻa e ngaahi kī e puleʻanga ʻo e ʻOtuá. ʻOku maʻu kinautolu ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní pē taha.17

3

ʻOku maʻu ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e ngaahi kií ki he Siasí kotoa.

Naʻe foaki ʻe he Palōfita [ko Siosefa Sāmitá] ki he Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá —ʻa ia ʻoku hoko ko e kōlomu hono ua ʻi he Siasí— ʻi ha taimi nounou ki muʻa pea fai hono fakapōngí, ʻa e ngaahi kī mo e ngaahi ouau kotoa pea mo e lakanga fakataulaʻeiki naʻe fie maʻu ke nau maʻu, ka nau lava ʻo hoko atu e ngāue maʻongoʻonga mo nāunauʻia ko ʻeni ʻo e fakamoʻui fakakātoá. 18

Ko e lakanga fakataulaʻeiki mo e ngaahi kī ko ʻení … naʻe foaki ia ki he tangata takitaha ne ʻosi vaheʻi ko e mēmipa ʻo e Fakataha Alēlea ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá. Ka koeʻuhí ko e totonu kinautolu ki he tuʻunga fakapalesitenisií, ʻe toki lava pē ʻo fakaʻaongaʻi kakato ia ʻe he ʻaposetolo fuoloa taha ʻa e ʻOtuá ʻi māmani, ʻa ia ko e palesiteni ʻo e Siasí. 19

ʻOku maʻu ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e ngaahi kií ki he Siasí kotoa. … ʻOku kātoi ʻiate ia ʻa e mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí. ʻOkú ne maʻu ʻa e ngaahi kī ki he faʻahinga meʻa kotoa pē, fekauʻaki mo e kuonga fakakosipeli ʻo e Kakato ʻo e Ngaahi Kuongá. Ko e ngaahi kī kotoa ʻo e ngaahi kuonga fakakosipeli ki muʻá naʻe ʻosi fakahaá, ʻoku ʻiate ia ia. 20

4

ʻOku totonu ke tau fakaʻapaʻapaʻi kinautolu kuo ʻosi foaki ki ai ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e ngaahi kī ʻo e mafaí.

ʻOku ʻa e [Palesiteni ʻo e Siasí] ʻa e totonu ke foaki ha mafai mo toʻo ha mafai ʻo fakatatau mo ʻene ʻiloʻi ʻoku tāú pea mo ʻene maʻu e ngaahi fakahā fakalaumālie ke fai iá.21

Manatuʻi ko e toko taha pē ʻi he funga ʻo e māmaní ʻokú ne maʻu e mālohi ʻo e sila e lakanga fakataulaʻeikí, pea te ne lava ke foaki ʻa e mālohi ko iá ki ha niʻihi kehe, ke nau lava ʻo ngāue pea mo nau lava ʻo silaʻi ʻi māmani pea ʻe ʻaonga, mo hoko, kapau ʻokú ne fakangofua ia; kapau te ne toʻo ia, he ʻikai ha tangata te ne lava ke ngāueʻaki ʻa e mālohi ko iá. 22

He ʻikai ke lava ha taha ʻo ngāue pe foaki ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e temipalé taʻe maʻu mei he Palesiteni ʻo e Siasí ʻa e mafai ke fakahoko ia. He ʻikai lava ha taha ʻo ngāue ʻi ha faʻahinga tuʻunga he Siasí ni taʻe maʻu ʻa e mafai ke kau fakataha mo ia ʻi he ngāue ko iá, he ʻoku maʻu ia ʻi he mālohi mo e ngaahi kī ʻoku maʻu ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí. … Kapau ʻoku totonu ke ne pehē ʻi he mafai ʻo e ngaahi kī ko ʻení ʻoku totonu ke toʻo ha ngaahi faingamālie mei he kakaí, pea ta he ʻikai ha taha te ne maʻu ha mafai ke ngāue ke foaki ʻa e ngaahi faingamālie tonu ko iá. Ka feinga ha taha ke fai ia, he ʻikai tali ʻa e ngāue ko iá, pea kuo pau ke taliui ʻa e taha ʻokú ne feinga ke fakahokó, ʻi he ʻao e fakamāuʻanga ʻo e ʻOtuá, kapau naʻe ʻikai ke nau fai ia ʻi he ʻao ʻo e Siasí, pea ʻilo ʻoku nau maumau-fono. …

… Ko e taimi ʻoku ʻaʻahi ai ʻa e kau ʻaposetoló pe kau taki kehé ki he ngaahi siteiki ʻo Saioné pea naʻe fokotuʻu ke nau fakatonutonu ha faʻahinga meʻa ne fai ha tokanga ki ai he feituʻu ko iá, ʻoku nau fakahoko ia ʻi he mafai ʻo e fekau, pe mafai, naʻe foaki kiate kinautolu ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí. ʻOku fakaʻaongaʻi ʻa e tefitoʻimoʻoni tatau ko ʻení ʻi ha tuʻunga māʻulalo ange ʻi he ngaahi siteikí mo e ngaahi uōtí.23

Ko e tangata kotoa pē ʻoku fili fakalelei ke taki ʻi ha faʻahinga fatongia he Siasí ʻoku totonu ke fakaʻapaʻapaʻi hono uiuiʻí. Ko e taimi ʻoku fakanofo ai ha tangata ki he tuʻunga ʻo ha pīsope, ʻoku foaki kiate ia ʻa e ngaahi kī ʻo e lakanga fakapalesitenisī ki he uooti ʻoku nofo aí pea ʻoku totonu ke fakaʻapaʻapaʻi ʻi hono uiuiʻí ʻe he mēmipa kotoa pē ʻo e uōtí, tatau ai pē pe ko e hā ha fatongia ʻoku maʻu ʻe ha taha. Ko e meʻa tatau pē ki he palesiteni ʻo e siteikí, palesiteni ʻo ha kōlomu, pe ko e hā pē ha fatongia. Koeʻuhí ke fakamahinoʻi hono ʻuhinga ʻo e meʻa ko ʻení, ʻoku akoʻi kitautolu ʻoku ʻikai maʻu ʻe ha tamai ha mafai ke fakahoko ha papitaiso, taʻe tomuʻa maʻu ha fakangofua mei heʻene pīsopé. Ko e taimi ʻoku maʻu ai e fakangofuá, ʻoku fakamafaiʻi ai ʻa e tamaí ke ne fakahoko e ouau ko iá ki heʻene tamasiʻí. Kapau ʻe tuʻu ha tamai ke fakahoko ha papitaiso, pe ke fakanofo hano foha ʻiate ia pē, kae ʻikai tomuʻa maʻu ha fakangofua mei he ʻōfisa pule ʻi he uōtí pe siteikí, ʻe tatau ai pē, pe ko hai ʻokú ne maʻu ʻa e mafaí, ʻoku maumau-fono. ʻOku hoko tatau pē ʻeni ki ha ʻaposetolo pe ki ha kaumātuʻa ʻi ha uooti. Naʻa mo e Palesiteni ʻo e Siasí he ʻikai teitei fakakaukau ke ne fai ha faʻahinga meʻa peheni taʻe tomuʻa fakaʻapaʻapaʻi ʻa e pīsope ʻo hono uōtí pe palesiteni ʻo hono siteikí pea mo e mafai naʻe ʻosi foaki ki he pīsopé pe palesiteni ʻo e siteikí.24

5

ʻE hanga ʻe he lototaha ʻa kinautolu ʻoku nau maʻu e ngaahi kī ʻo e puleʻangá ʻo tataki maʻu pē kitautolu ki he feituʻu ʻoku finangalo e ʻEikí ke tau ʻi aí.

Te u pehē ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻe taha ʻoku totonu ke mātuʻaki mahino ʻaupito ʻi hotau ʻatamaí. He ʻikai teitei taki-halaʻi ʻa e Kāingalotú ʻe he Palesiteni ʻo e Siasí, pe Kau Palesitenisī ʻUluakí, pe ʻe he lototaha ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Toko Hongofulu Mā Uá, pe ʻoatu ha faleʻi ki māmani ʻoku fehangahangai mo e fakakaukau pea mo e finangalo ʻo e ʻEikí.

Mahalo naʻa hē atu ha taha mei he moʻoní, pe ʻi ai haʻane ngaahi fakakaukau, pe fai ha faleʻi ʻoku ʻikai fenāpasi mo e taumuʻa ʻa e ʻEikí. Ka ko e lototaha ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e lototaha ʻa kinautolu kehe ʻoku nau maʻu ʻa e ngaahi kī ʻo e puleʻangá te ne tataki maʻu pē ʻa e Kāingalotú pea mo māmani ʻi he ngaahi hala ʻoku finangalo ʻa e ʻEikí ke nau ʻi aí. …

ʻOku ou fakamoʻoni kapau te tau falala ki he Kau Palesitenisī ʻUluakí mo muimui heʻenau faleʻí mo ʻenau fakahinohinó, he ʻikai ha mālohi ʻi māmani te ne lava ke taʻofi pe liliu hotau ikuʻanga ko e siasí, pea te tau maʻu fakafoʻituitui ʻa e nongá ʻi he moʻuí ni mo hoko ko e kau maʻu ʻo e nāunau taʻengatá ʻi he maama ka haʻú [vakai, T&F 59:23].25

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Ako mo Akoʻí

Ngaahi fehuʻi

  • Ko e hā ha ngaahi founga te tau lava ai ʻo muimui he sīpinga ʻa Palesiteni Sāmitá ʻi heʻetau poupouʻi kinautolu ʻoku nau maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí? (Vakai, “Mei he Moʻui ʻa Siosefa Filitingi Sāmitá.”)

  • ʻOku tokoni fēfē ʻa e konga 1 ke mahino kiate koe hono faikehekehe ʻo e maʻu ha tuʻunga ʻi he lakanga fakataulaʻeikí mo hono maʻu e ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeikí? Ko e hā ʻokú ke pehē ai ko ha faikehekehe mahuʻinga ʻení?

  • Ko e hā ha ngaahi founga kuo tāpuekina ai koe tuʻunga ʻi he ngaahi kī ʻo e lakanga fakataulaʻeiki kuo fakafoki mai ki māmaní? (Vakai, konga 2.)

  • ʻOkú ke pehē ʻoku fakamālohia fēfē ʻa e Siasí ʻe he faʻunga naʻe fakamatalaʻi ʻi he konga 3 mo e 4? ʻOku founga fēfē hono fakamālohia ʻo e kāingalotu fakatāutaha ʻo e Siasí?

  • Ko e hā hoʻo ongo ʻi he taimi ʻokú ke fakakaukau ai ki he ngaahi lea ʻa Palesiteni Sāmita fekauʻaki mo e uouangataha ʻi he Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá? Ko e fē ha taimi ne ke maʻu ai ha fakahinohino ʻo fou mai heʻenau “loto taha”? (Vakai, konga 5.)

Ngaahi Potu Folofola Fekauʻakí

Mātiu 16:13–19; Ngāue 3:21; T&F 21:4–6; 27:5–13; 65:2; 128:8–21; 132:7

Tokoni Fakafaiako

“ʻE ʻi ai foki mo ha taimi … he ʻikai ke ke ʻiloʻi ai ha tali ki ha fehuʻi. Kapau ʻe hoko ʻeni, peá ke pehē ange pē ʻoku ʻikai ke ke ʻiloʻi. Te ke lava ʻo fakahā ange te ke feinga ke maʻu e talí. Pe te ke lava ʻo fakaafeʻi e kalasí ke nau kumi e talí, ʻo ʻoange kia[te] kinautolu ha taimi ʻi ha lēsoni kehe ke nau fakamatalaʻi ai e meʻa kuo nau ʻiló” (ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó [1999], 71).

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1951, 58.

  2. Answers to Gospel Questions, comp. Joseph Fielding Smith Jr., 5 vols. (1957–66), 2:40.

  3. ʻI he Francis M. Gibbons, Joseph Fielding Smith: Gospel Scholar, Prophet of God (1992), 342.

  4. N. Eldon Tanner, “A Man without Guile,” Ensign, ʻAokosi 1972, 33.

  5. “Principles of the Gospel: The New and Everlasting Covenant,” Deseret News, Mē 6, 1939, Konga ʻa e Siasí, 5; vakai foki, Doctrines of Salvation, ed. Bruce R. McConkie, 3 vols. (1954–56), 3:136–37.

  6. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1967, 98.

  7. “Eternal Keys and the Right to Preside,” Ensign, Siulai 1972, 87.

  8. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1967, 99.

  9. “Out of the Darkness,” Ensign, Sune 1971, 4.

  10. “The Coming of Elijah,” Ensign, Sānuali 1972, 5.

  11. “The Keys of the Priesthood Restored,” Makasini Tohi Hohoko mo Fakahisitolia ʻo ʻIutaá, Siulai 1936, 98–99.

  12. “The Keys of the Priesthood Restored,” 101.

  13. “The Keys of the Priesthood Restored,” 99–100.

  14. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1970, 58.

  15. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1948, 135; vakai foki, Doctrines of Salvation, 3:129.

  16. “The Keys of the Priesthood Restored,” 101.

  17. “Eternal Keys and the Right to Preside,” 87–88.

  18. Doctrines of Salvation,)3:154

  19. “Eternal Keys and the Right to Preside,” 87.

  20. “Priesthood—Restoration of Keys,” Deseret News, Sepitema 16, 1933; Konga ʻa e Siasí, 4; vakai foki, Doctrines of Salvation, 3:135.

  21. “The Keys of the Priesthood Restored,” 101; vakai foki, Doctrines of Salvation, 3:135.

  22. Elijah the Prophet and His Mission mo e Salvation Universal (1957), 50; vakai foki, Doctrines of Salvation, 3:136.

  23. ʻI he Conference Report, ʻEpeleli 1967, 98–99.

  24. Answers to Gospel Questions,2:40–41.

  25. “Eternal Keys and the Right to Preside,” 88.

Paaki