Ang Papa ni Danilo
Sa unsang paagi nga ang iyang papa nakabalewala sa ilang dili maayo nga mga pulong?
Nagdali si Danilo sa pag-agi sa hawanan sa eskwelahan. Sa unahan niya, ang iyang papa naghabwa sa basurahan. Nanghinaot si Danilo nga ang iyang papa dili makakita kaniya. Iyang giduko ang iyang ulo, naningkamot sa pagsagol diha sa uban pang mga estudyante. Mibati siya og kaulaw nga ang iyang papa mao ang custodian sa eskwelahan.
“Maayong buntag, anak,” miingon ang iyang papa samtang miagi si Danilo.
Gipaspasan pa ni Danilo sa paglakaw, nagpakaaron ingnon nga wala makadungog. Apan ang uban nga mga batang lalaki nakabantay na.
“Oy, Danilo,” mitawag ang usa ka batang lalaki. “Tuara imong papa, ang tigsilhig sa eskwelahan! Basin nagkinahanglan siya sa imong tabang.”
“Ayaw pag-ingon ana ngadto ni Danilo,” laing batang lalaki ang mipasiaw. Si “Mr. Santos dunay lain pang mahimo gawas sa pagpanilhig. Tan-awa, makahabwa usab siya sa basurahan!”
Ang tanang batang lalaki nangatawa.
Si Danilo dili na hapit makapaabot nga moadto na sa highschool sa sunod tuig. Tingali ang pagpanungog mahunong na. Mipasiplat siya sa iyang abaga. Ang iyang papa mitrabaho uban sa usa ka pahiyom sa iyang nawong. Sa unsang paagi nga ang iyang papa nakabalewala sa ilang dili maayo nga mga pulong?
Midagan si Danilo padulong sa auditorium. Ang eskwelahan adunay usa ka panagpundok aron sa pagpahibalo sa magtutudlo sa tuig [teacher of the year]. Ang iyang suod nga higala, si Nathaniel ug si Frances, mitagana og usa ka lingkoranan alang kaniya.
“Kinsa sa imong hunahuna ang gipili sa mga magtutudlo?” Nangutana si Nathaniel.
“Nanghinaot ko nga si Ginang Ocampo,” miingon si Frances.
“Maayo gyod siya kaayo,” miingon si Nathaniel. “Apan ganahan ko ni Mr. Torres labaw sa tanan. Kinsa ang gusto nimo nga modaog, Danilo?”
Naghunahuna si Danilo sa iyang mga magtutudlo. “Ganahan ko sa tanan nakong mga magtutudlo. Lisod ang magpili lang og usa.”
Ang prinsipal mibarog. Ang panagpundok nagsugod na!
“Panahon na aron ipahibalo ang magtutudlo sa tuig,” miingon ang prinsipal. “Kining tuiga, kita adunay daghang maanindot nga mga magtutudlo. Apan sa kataposan, ang atong napili medyo lahi.” Iyang gipataas ang plake. “Ang atong magtutudlo sa tuig mao si Mr. Santos, ang atong custodian sa eskwelahan!”
Si Danilo dili makatuo niini! Ang iyang papa, ang magtutudlo sa tuig? Apan dili man gani siya usa ka magtutudlo!
Ang papa ni Danilo milakaw sa atubangan sa lawak. Ang tanan mipakpak ug miabiba alang kaniya. Ang prinsipal milamano sa iyang kamot. Dayon miingon siya, “Ang pipila kaninyo tingali wala naghunahuna nga si Mr. Santos usa ka magtutudlo. Apan siya nagtudlo kanato sa matag adlaw pinaagi sa iyang ehemplo. Matag buntag, siya moabot sa eskwelahan sa dili pa mangabot ang tanan. Human sa klase, siya kanunay ang maulahi sa pagbiya. Ang bisan unsang trabaho dungganon kon kamo motrabaho nga magkugi ug malipayon. Kini ang gitudlo ni Angelo Santos ngari kanato. Kana ang hinungdan nga si Angelo Santos mao ang magtutudlo sa tuig.”
Si Danilo naghunahuna sa iyang papa nga naghabwa sa basurahan. Nasayod siya kon unsa ka kugi ang iyang papa nga mitrabaho. Ug siya wala motugot nga ang isulti sa uban makahasol kaniya. Tingali makatabang siya ni Danilo nga makat-on unsaon sa pagbuhat niana.
Human sa panagpundok, mibarog si Danilo. “Una nalang mo nga wala ko,” misulti siya sa iyang mga higala.
Miadto si Danilo sa atubangan sa auditorium. Ang mga tawo nagbarog nga gipalibotan ang iyang papa, milamano sa iyang kamot ug mitapik sa iyang abaga. Matag usa kanila mipasalamat kaniya sa iyang ehemplo. Mihulat si Danilo sa kataposan sa luyo sa daghang tawo hangtod ang tanan mibiya.
Ang iyang papa mitan-aw sa iyang plake ug mipahiyom.
“Kinsay magdahom nga mahimo kini?” nangutana ang iyang amahan. “Ako, custodian sa eskwelahan.”
“Mapagarbuhon ako kanimo, Pa.” Midagan si Danilo ug migakos sa iyang amahan. Iyang amahan. Ang magtutudlo sa tuig.
Mga paghulagway pinaagi ni Jimmy Holder