Ngaahi Tokoni Fakatekinolosiá

Fai ʻe Noelle Barrus

pictures of kids playing outside and on a phone screen

• Tokanga taha ki he meʻa ʻoku leleí. Te tau lava ʻo fakaʻaongaʻi e tekinolosiá ʻi ha ngaahi founga lelei lahi—hangē ko e ako ha taukei foʻou pe talanoa mo e ngaahi kaungāmeʻá. Fokotuʻu ha taumuʻa pea fakaʻaongaʻi e tekinolosiá ke tokoni ki hono aʻusia e taumuʻa ko iá.

• ʻI ai ha taumuʻa. Kole ki ha taha ʻo e mātuʻá kimuʻa peá ke toki hū ki he tablet, komipiutá, pe telefoní, pea fakapapauʻi ʻoku ʻi ai haʻo ʻuhinga. Kapau ʻoku ʻikai, fakakaukau ki ha meʻa kehe ke fai.

• Fokotuʻu ha taimi fakangatangata. Kimuʻa peá ke fakaʻaongaʻi ha faʻahinga mītiá, fakapapauʻi kimuʻa e fuoloa te ke fakaʻaongaʻi ai iá.

• Fakaʻaongaʻi tokanga e tekinolosiá. ʻOku finangalo e Tamai Hēvaní ke fakafonu hotau ʻatamaí ʻaki e ngaahi meʻa leleí. Fehuʻi pē kiate koe, “ʻOku tokoni nai ʻeni ke u fakahoko mo ongoʻi fiefia?” Kapau ʻoku ʻikai, tāmateʻi ia.

• Fakamuʻomuʻa ʻa e kakaí. ʻI he taimi ʻokú ke feohi ai mo e kakai kehé, foaki kakato ange hoʻo tokangá. ʻOua te ke fakaʻaongaʻi hoʻo telefoní pe tekinolosia kehé ʻi he taimi ʻoku talanoa atu ai ha taha kiate koé.

Ko e hā ha ngaahi meʻa kehe te ke lava ʻo fakahoko ke ke fiefia ai?

• Kumi ha taha ke vaʻinga mo ia.

• Lau ha tohi pe tā ha fakatātā.

• Tā ha meʻalea pe ako ha pōtoʻi ngāue foʻou.

• Vakaiʻi ha feituʻu ofi ki ho ʻapí, hangē ko ha ngoue, mīsiume, pe paʻake.

Tā fakatātā ʻa Mitch Miller