2021
Ngaahi Meʻa Faingofua ʻe 7 ʻoku Fakatau ki he Moʻui Fiefiá
Siulai 2021


“Ngaahi Meʻa Faingofua ʻe 7 ʻoku Fakatau ki he Moʻui Fiefiá,” Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú, Siulai 2021, 8–11.

Ngaahi Meʻa Faingofua ʻe 7 ʻoku Fakatau ki he Moʻui Fiefiá

Ko e ngaahi sitepu faingofua ʻokú ke fai he ʻaho takitaha ʻe iku ai ki he moʻui fiefiá.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tā valivali

Ngaahi tā fakatātā ʻa Katy Dockrill

Naʻe lea mai hoku fohá, “Sio ki hē! Naʻá ku ngaohi eni maʻau!” lolotonga ʻene puke hake hono fakatātaá ʻi muʻa ʻi hoku matá. Naʻe tau e laʻipepá ʻi hoku ihú, pea naʻe ʻata nenefu ʻa e ngaahi lanú. Naʻe ʻikai malava ke u sio lelei ki ha meʻa.

ʻI heʻeku toʻo mamaʻo e fakatātaá, naʻe ʻata lelei mai ʻa e ngaahi lanu ne nenefú.

Naʻá ne fehuʻi mai, “Ko e hā haʻo fakakaukau ki ai?”

Naʻe valivali ʻe hoku fohá ʻi ha ngaahi houa, ʻa e meʻa naʻá ne pehē ko ha fakatātā moʻoni ia ʻo kimaua—tuku kehe pē ʻa hoku ʻulú he ʻoku ʻikai lanu engeenga.

Naʻá ne toe pehē mai, “Naʻe ʻikai lahi ʻeku lanu melomeló.” “Kaekehe, ʻoku fakafiefia ange e lanu engeengá.”

ʻI heʻeku vakai fakalelei hifo ki heʻene ngāué, ne u fakatokangaʻi ʻa e fakaʻofoʻofa hono tā ʻe hoku fohá ʻa e fakatātā ko ʻení. Naʻe ʻikai ke u lava ʻo lau e lahi ʻo e fetōhoaki e mataʻipolosi ʻa e tokotaha tā valivalí. Naʻe fuʻu lahi. Pea naʻá ne moʻoni, naʻá ku hā fiefia ʻaupito—kau ai hoku ʻulu lanu engeengá.

Fakakaukau ki ha tā valivali kuó ke mamata ai. Te ke fakatokangaʻi ʻoku ʻikai ha fetohoaki ha mataʻipolosi tā valivali ʻe taha pē ʻe tupunga ai ʻene fakaʻofoʻofá. Ko hono moʻoní, ʻi he taimi te ke vakai ai ki ha mataʻi polosi tā valivali ʻe taha ʻiate ia pē, ʻoku ʻikai ke fuʻu fakaʻofoʻofa fēfē. Ka neongo ia, ʻi he taimi te ke fakatahaʻi kotoa ai kinautolú, ʻoku hā mai leva ha fakatātā fakaʻofoʻofa moʻoni.1

ʻOku hangē ʻa e fekumi ki he fiefiá ʻi he moʻuí, ko e tā valivalí. ʻOku ʻi ai ha fanga kiʻi meʻa iiki pe ngaahi ʻekitivitī fakaʻaho, te tau lava ʻo fakahoko ke ngaohi ai ha moʻui ʻoku fonu fiefiá. ʻI hono ngāue ʻaki ia ʻiate kinautolu pē pe fakahoko tuʻo tahá, he ʻikai ngali makehe ʻa e ngaahi meʻá ni. Ka ʻi heʻetau toutou fakatahaʻi fakaʻaho pe fakauike kinautolú, te nau lava ʻo ngaohi ha moʻui ʻoku fiefia lahi ʻaupito.

Ko ha ngaahi meʻa iiki ʻeni ʻe fitu pe ngaahi ʻekitivitī te ke lava ʻo fakatupulaki ke fakafiefia ange hoʻo moʻuí.

Meʻa fika 1: Feohi mo ha niʻihi Langaki moʻui.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku sio ki ʻolunga

ʻOku makatuʻunga lahi ʻa e fiefiá ʻi he kakai ʻokú ke feohi mo iá. ʻOku ʻikai ʻuhinga ʻeni ia he ʻikai te ke lava ai ʻo kaungāmeʻa mo e niʻihi ʻoku nau loto-mamahi ʻi ha ngaahi taimi ʻe niʻihi. Ko hono moʻoní, te tau aʻusia kotoa ʻa e loto-mamahí ʻi he taimi ki he taimi.

Kae fakapapauʻi ʻokú ke feohi mo e kakai ʻoku nau langaki hake mo ueʻi fakalaumālie koé. ʻE lava ʻe he ngaahi kaungāmeʻa lelei ʻoku nau tokoniʻi koe ke ke moʻui ʻaki ʻa e ngaahi tuʻunga ʻulungaanga ʻa e ʻEikí, ʻo fakahoko ha meʻa makehe lahi ki hoʻo fiefiá. Pea feinga ke hoko ko ha kaungāmeʻa ʻoku langaki moʻui ki he niʻihi kehé. Te ke lava foki ʻo fakahoko ha meʻa makehe lahi ʻi he moʻui ʻa e niʻihi kehé.

Meʻa fika 2: Fakaʻaongaʻi ʻa e mūsiká ke fakalahi ʻaki hoʻo fiefiá.

ʻĪmisi
ngaahi nota mūsiká

ʻOku ʻi ai ha mālohi makehe ʻo e mūsiká ʻi hoʻo fakakaukaú. Te ne liliu moʻoni ʻa e anga hoʻo fakakaukaú. ʻE tokoni ʻa e mūsika leleí ke ke ongoʻi sai, fiefia, mo ueʻi ki he leleí. Faʻu ha lisi ʻo e ʻū hiva ʻoku fakafiefia, fakalotolahi, mo fekauʻaki mo e tuí, ʻa ia ʻokú ke faʻa fanongo ki aí.

Meʻa fika 3: Hū ki tuʻa.

ʻĪmisi
ʻulu ʻakau

ʻOku tokoni ʻaupito ʻa e fiefia ʻi he ngaahi fakatupu ʻa e ʻOtuá, ki hotau ngaahi laumālié mo e sinó. ʻOku matuʻaki mahuʻinga ki hoʻo fiefiá ke mavahe maʻu pē mei he televīsoné, komipiutá, mo e ngaahi screen ʻo e telefoní ke hū ai ki tuʻa ʻo fiefia ʻi he ulo mai e laʻaá, ngaahi ʻakaú, mo e fanga monumanu ʻi ho ʻātakaí. ʻAlu ʻo luelue mo hoʻo fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá, vaʻinga ʻi tuʻa, laukonga mo ako ʻi tuʻa. Te ke ofo ʻi he ongoʻi lelei te ke maʻu ʻi hoʻo fai iá.

Meʻa fika 4: Maʻu ha mohe feʻunga.

ʻĪmisi
moheʻanga

Naʻe folofola ʻa e ʻEikí, ʻoku mahuʻinga ʻa e mohé ki he moʻui lelei hoʻo ʻatamaí mo e sinó (vakai Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:124). ʻOku fie maʻu ʻe hoʻo ʻatamaí ke mālōlō kae ngāue lelei ʻo hangē ko e fie maʻu ko ia ʻe he maka ʻo ha telefoni ke fakafonú. Hangē ko hoʻo fokotuʻu ha taimi ke ʻā hake ai ʻi he pongipongí, fakapapauʻi ʻokú ke fokotuʻu foki ha taimi ke ke mālōlō ai ki ho moheʻangá (taʻe kau ai hoʻo telefoní!).

Meʻa fika 5: Fai ha fakatalatalanoa mahuʻingamālie ʻiate koe pē.

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku lea

ʻE fakafiefia ʻa hono ngāue ʻaki ʻo e pōpoaki telefoní mo e mītia fakasōsialé ke talanoa ai ki ho ngaahi kaungāmeʻá mo e fāmilí. Ka ʻoku fai ʻe he talanoa fakataautaha ʻiate koe peé ha meʻa makehe ki ho fakakaukaú mo e laumālié, ʻa ia he ʻikai lava ia ʻe he fetuʻutaki fakaʻilekitulōniká. Fakapapauʻi ʻokú ke feohi mo hoʻo fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá. Tuku ha kiʻi taimi ke fakafanongo mo talanoa ai mo kinautolu ʻoku mou feohí.

Meʻa fika 6: Fakamālohisino maʻu pē pea feinga ke maʻu ha meʻatokoni ʻoku moʻui leleí.

ʻĪmisi
meʻakaí

ʻE ngāue ʻa e ʻatamaí ʻo fakatatau pē ki he meʻa ʻokú ke foaki ange ki aí. Ko e meʻatokoni ʻoku lahi hono faʻú pea lahi ai mo e suká (ʻoku faʻa ʻiloa he taimi ʻe niʻihi ko e meʻakai vevé) mahalo ʻe ifo ki he kaí ka ʻokú ne faʻa ngaohi ho fakakaukaú mo e sinó ke ongoʻi tāvaivaia. Ko hono saí, ko e lahi ange hoʻo kai ʻa e fuaʻiʻakaú, vesitapoló, mo e kēlení, ʻe siʻi leva hoʻo uʻa ki he meʻakai vevé. Kuo foaki mai ʻe he ʻEikí ha sino pē ʻe taha maʻatautolu, ko ia ai, ʻoku fie maʻu ke tau tauhi lelei ia!

Meʻa fika 7: Lotu pea Fakalaulauloto.

ʻĪmisi
talavou ʻoku fakakaukau

Kuo faʻa akonaki mai ʻa e ʻEikí mo ʻEne kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló, ke tuku ha kiʻi taimi ke lotu mo fakalongolongo ai. ʻOku tokoni lelei ʻa e lotú mo e fakakaukaulotó ki he ngaahi tafaʻaki ʻo e ʻatamaí ʻa ia ʻokú ke aʻusia ai ʻa e fiefiá. Kapau te ke faʻa tuku ha kiʻi taimi ke fakalaulauloto mo lotu ai, ʻe tupulaki hoʻo fiefiá ʻi he taimi kotoa pē. Hili ha vahaʻa taimi lōloa, te ke fakatokangaʻi ha faikehekehe lahi ʻi hoʻo ongoʻi nonga mo loto-falalá.

ʻOkú ke Fekumi nai ki ha Ngaahi Fakakaukau Lahi Ange?

Ko e ngaahi meʻa iiki ko ʻeni ʻe fitú ko ha niʻihi pē ia ʻo e ngaahi sitepu fakaʻaho te tau lava ʻo fakahoko ke fakafonu hotau ngaahi sinó mo e lotó ʻaki ʻa e fiefiá. Ki ha ngaahi fakakaukau lahi ange, vakai ki he tohitufa Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ke ʻiloʻi ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kuo ne ngaohi koe pe koe niʻihi kehé ke nau fiefia ʻi he kuohilí. Ko e hā ʻokú ke ongoʻi ke fakahoko ke lahi ange ai hoʻo ngāue ʻaki e ngaahi meʻa ko iá ʻi hoʻo moʻui fakaʻahó?

Manatuʻi maʻu pē ko e maʻuʻanga māʻolunga taha ʻo e fiefiá, ko hotau Fakamoʻui ko Sīsū Kalaisí. Neongo pe ko e hā e ngaahi tūkunga ʻokú ke ʻi aí, ʻokú Ne mateuteu ke tāpuekina mo tokoniʻi koe ʻi hoʻo ngaahi faingataʻaʻiá. Te Ne tokoniʻi koe ke ke maʻu ʻa e fiefia ʻokú ke ʻamanaki atu ki aí.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Naʻe akoʻi mai ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá, “Ka ʻe hangē ko e fengāueʻaki ʻa e ngaahi fetōhoaki ʻa e mataʻipolosi vali lanu [kehekehé ʻiate kinautolú] ke nau ʻomai ha fakatātā laulōtahá, ʻe pehē tofu pē ʻa e ngaahi ola fungani fakalaumālie ʻe maʻu mei heʻetau fai maʻu pē ʻa e fanga kiʻi meʻa ʻoku hā ngali siʻisiʻí.” (konifelenisi lahi ʻo ʻOkatopa, 2009 [Ensign pe Liahona, Nōvema 2009, 19–20]).

Paaki