“Pād ilo Aō Iakwe”
Iakwe an Anij ej indeeo im enaaj niknik n̄an indeeo, ak ta meļeļe in n̄an kōj kajjojo ej pedped ioon ekōjkan ad uwaak n̄an An iakwe.
Baibōļ ej jiron̄ kōj bwe “Anij yokwe.”1 E ej m̧ōņōkjān eweppān an iakwe, im eļap ad pedped ioon m̧ool eo bwe An iakwe ejjab m̧ūjkōk im eļap. Āinwōt an Būreejtōn Thomas S. Monson ekar kwaļo̧k: Iakwe an Anij ej ād ijeņ n̄an kom̧ men̄e kom̧ jab aikuj iakwe. Ej pād ijeņ ii en otemjej.”2
Elōn̄ wāween ko n̄an kōmeļeļeik im ekōnono kōn iakwe eo ekwojarjar. Juon iaan naan ko emakijkij ad ron̄ rainin ej bwe iakwe an Anij “ejjab kalijōkļo̧k.” Ilo juon jekjek em̧ool, kōmeļeļe eo ejjeļo̧k kalijōkļok ejjab waļo̧k jabdewōt jikin ilo jeje ko rekwojarjar. Ijello̧kin, An iakwe ej kōmeļeļeik ilo jeje ko rekwojarjar āinwōt “iakwe eo eļap im em̧m̧an,”3 “yokwe e weeppān,”4 “iakwe em̧ool in pinmuur,”5 im “yokwe indeeo.”6 Naan kein rem̧m̧an kōnke naan eo ejjab kalijōkļo̧k emaron̄ kwaļo̧k ļōmņak ko rebōd kōn iakwe kwojarjar eo, āinwōt, Anij ej bōk men otemjej im ejjab ekajet kōj, kōnke An iakwe ejjab kalijōkļo̧k, ak aolep rej lo̧mo̧o̧r ilo aelōn̄ in kiin̄ an Anij ilan̄ kōnke An iakwe ejjab kalijōkļo̧k. Iakwe an Anij ej indeeo im enaaj niknik n̄an indeeo, ak ta meļeļe in n̄an kōj kajjojo ej pedped ioon ekōjkan ad uwaak n̄an An iakwe.
Jisōs eaar ba:
“Āinwōt Jema ear yokwe Eō, barāinwōt Iar yokwe kom̧: kom̧win pād wōt ilo Aō yokwe.
“Eļan̄n̄e kom̧ij kōjparok kein ko Aō, kom̧ naaj pād ilo Aō yokwe; im barāinwōt Iar kōjparok kein ko an Jema, im Ij pād ilo An yokwe.”7
N̄an “wōnm̧aanļo̧k ilo” ak “pād wōt ilo” iakwe an Rilo̧mo̧o̧r eo ej meļeļe in bōk An jouj im weppān kake.8 N̄an bōk An jouj, aikuj wōr ad tōmak ilo Jisōs Kraist im kōjparok kien ko An, ekoba ukweļo̧k jān jerawiwi ko ad, peptaij n̄an jeorļo̧k jerwaiai ko, bōk Jetōb Kwojarjar, im wōnm̧aanļo̧k wōt ilo iaļ in pokake.9
Anij enaaj iien otemjej iakwe kōj, bōtaab Ejjab maron̄ lo̧mo̧o̧ren kōj ilo jerawiwi ko ad.10 Kememej naan ko an Amulek n̄a Zeezrom bwe Rilo̧mo̧o̧r eo eban lo̧mo̧o̧ren armej ro An lo their sins but from jerawiwi ko aer,11 unin ej ba bwe kōn jerawiwi jejjab erreo im “ejjeļo̧k juon men ettoon emaron̄ joļōte aelōn̄ in lan̄”12 ak pād im̧aan mejān Anij. “Im [Kraist] ewōr an kajoor leļo̧k n̄an e jān Jemān n̄an lo̧mo̧o̧ren [armej ro An] jān jero̧wiwi ko aer kōnke ukeļo̧k; kōņ menin eaar jilkintok enjeļ ro An n̄an kwaļo̧k naan ko rem̧m̧an kōn jekjek ko an ukeļo̧k, eo ej bōktok kajoor in Ripinmuur eo, n̄an lo̧mo̧o̧r eo an armej ro.”13
Jān Bok in Mormon jej katak bwe jibadbd an en̄taan an Kraist—waļoktok eo eļap tata kōn An iakwe—eaar “n̄an bōktok būruōn tūriam̧o, eo ej anjo̧ ioon kien, im ej bōktok wāween ko n̄an armej bwe ren maron̄ tōmak n̄an ukweļo̧k.
“Im āindein tūriam̧o ermaron̄ kōttōprak akweļap ko an kien eo, im atbo̧kwōji ilo pein kōjparok, ak eo ej kwaļo̧k ejjeļo̧k tōmak n̄an ukeļo̧k ej jedmatmat n̄an aolepān kien eo ej akweļap ko an ekajet; kōn meninn̄an wōt eo ewōr an tōmak n̄an ukeļo̧k ekar itok karōk in lo̧mo̧o̧r in eļap im ejjeļo̧k jem̧ļo̧kin.”14
Innām, ukweļo̧k, ej An menin letok n̄an kōj, ņa wōņāān ilo juon wōņāān eo ekanooj aorōk.
Jet renaaj iakwelel bwe Anij ej kōjeram̧m̧an jabdewōt ilo ejjeļo̧k oktak—jokkun wōt, n̄an waanjon̄ak, ennaan eo an Jisōs ilo Kwaļo̧k eo ilo Toļ eo: ““[Anij] ej kotak aļ ioon ro renan im ioon ro rem̧m̧an, im kowōt ioon ro rewānōk imioon ro rejjab wānok.”15 Ilo m̧ool, Anij kotlo̧k wōt ioon aolep ro Nejin aolep kōjeram̧m̧an ko Emaron̄ in—aolep kōjeram̧m̧an kome iakwe im kien im jim̧we im tūriam̧o renaaj kōtļo̧k. Im Ej jiron̄ kōj n̄an tenkwadik āinwōt
“A lo Ij ba n̄an kom̧, kom̧in iakwe ro rikōjdāte kom̧, jouj n̄an ro rej kanejnej e kom̧, im jar kōn ro rej ikkure kake kom̧ im matōrtōre kom̧;
“Bwe kom̧in maron̄ erom ro nejin Jemāmi eo ej pād ilan̄.”16
Mekarta, kōjeram̧m̧an ko reļļap tata an Anij rej itok pedped ioon pokake. Būreejtōn Russell M . Nelson ekar kōmeļeļeik: Kōro̧ro in wōj eo an Anij iakwe—ekoba mour indeeo—ekoba kōjeram̧m̧an ko me jej aikuj karbōb n̄an, ejjab kōjeram̧m̧an ko kōtmene kaki n̄an būk men̄e jab erreo. Rijerawiwi rejjab maron̄ kiel An kilaan n̄an jokkun wōt juon n̄an ko aer im Ej kōjeram̧m̧an er ilo jerawiwi [lale Alma 11:37]. Eļan̄n̄e rej ikdeelel n̄an lem̧ōņōņō ilo aolep kōjeram̧m̧an me Ej litok, rej aikuj ukwļo̧k.”17
Eļap ļo̧k jān kōm̧m̧an bwe armej riukwļo̧k en jeļo̧k an bōd im jab lipijinjin kōn kallim̧ur eo an “kotak kom̧ ilo raan eo āliktata,”18 18 ewōr juon ļamļam ekanooj aorōk an pād ilo iakwe an Anij. Pād ilo An iakwe enaaj kōmaron̄ kōj n̄an kile likio in kōjatdikdik eo ad, n̄an erom em̧o̧ol āinwōt E.19 Āinwōt an Būreejtōn Dieter F. Uchtdorf kar ba: Tūriam̧o̧ eo an Anij ejjab wōt kōjepļaaktok n̄an kōj jikin eo m̧okta em̧m̧an. … Jibadbad eo an eutiejļo̧k: E ekōņaan bwe ļaddik im leddik ro nejin ren erom āinwōt E.”20
N̄an pād ilo iakwe an Anij ilo jekjek in ej meļeļe in n̄an kōmaatļo̧k n̄an An kilaan. Ej meļeļe in n̄an bōk An kajjim̧we n̄e aikuj, “bwe Irooj ej kajeik eo Ej yokwe e.”21 Ej meļeļe in iakwe im jerbal n̄an doon āinwōt an Jisōs kar iakwe im jerbal n̄an kōj.22 Ej meļeļe in n̄an katak “n̄an pokake kien eo an aelōn̄ selestial” bwe jān maron̄ “mour ilo aiboojoj in selestial.”23 Im kōn menin, n̄an An maron̄ kōm̧m̧an bwe jān ta eo jemaron̄ erom, Jemedwōj Ilan̄ ej akweļap ippād n̄an badikdik “n̄an karreelel ko an Jetōb Kwojarjar, im [utūk] ļo̧k armej eo ilo lukkuun biktokin im [erom] juon rikwōjarjar kōn pinmuur eo an Kraist Irooj, im [erom] āinwōt juon ajri edik, ettā, ineem̧m̧an, ettā bōro, kem̧m̧aanwa, obrak kōn iakwe, m̧ōņōņō in ajeļo̧k e n̄an aolep men ko Irooj ej lo ekkar n̄an kaddoik ņa ioon, em̧ool āinwōt juon ajri ej ajeļo̧k e n̄an jemān.”24
Elder Dallin H. Oaks eaar ba: “Ekajet eo Āliktata ejjab baj juon etale in juon totaļ in aolepān jerbal ko rem̧m̧an im nana—ta eo jaar kōm̧m̧ane. Ej juon tōprak in jerbaļ ko im ļōmņak ko ad āliktata—ta eo jaar erom.”25
Bwebwenato eo an Helen Keller ej juon būrabōļ ej kwaļo̧k ekōjkan an iakwe kwojarjar eo maron̄ ukōt juon armej em̧ōņōņō in oktak. Helen eaar ļotak ilo jikin kweilo̧k an Alabama ilo United States ilo 1880 eo. Ke eaar 19 wōt an allōn̄ rūtton, liin eaar ioon juon nan̄inmej epen kōm̧adm̧ōde me eaar kom̧m̧an bwe en jim̧or jaron̄ron̄ im pilo. Liin eaar kanooj meletlet im kar inepata ke liin eaar kajieon̄ meļeļe im arrome ipeļaakin N̄e Helen eaar en̄jake em̧akūtkūt in tien ro uwaan baam̧ļe im kile bwe rej kōjerbal lon̄ier n̄an kōnono, “liin eaar erom lukkuun in illu kōnke liin eaar jab maron̄ koba ļo̧k ilo kom̧m̧ao eo.”26 Ilo tōre eo Helen eaar jiljino, aikuj eo an liin n̄an ekōnono im an inepata kar kanooj kakijeekek jon̄an an illu eaar waļo̧k aolep raan, jet iien awa otemjej.”27
Jinen im jemen Helen raar kōjerbal juon rūkaki n̄an leddik eo nejier, juon kōrā kar etan Anne Sullivan. Emeļeļe āinwōt Jisōs Kraist juon eo emeļeļe nan̄inmej ko ad,28 Anne Sullivan eaar en̄taan kōn nan̄inmej in jipikpik ko an make reļļap im apan̄ ko im kar meļeļe nan̄inmej ko an Helen. Ke eaar ļalem iiō dettan, Anne eaar bōk juon nan̄inmej me eaar kōm̧m̧an metak n̄an cornea eo im kōm̧m̧an bw en pilo. Ke Anne ekar ralitōk jinen eaar mej, jemen eaar kōjerwawaik e im ļaddik eo jatin, Jammie; im kar jilkinļo̧k erro n̄an juon “im̧ōn riatajinemjen,” ijo jekjek ko raar kanooj nana jon̄an Jammie eaar mej ālkin jilu wōt allōn̄. Jān kijejeto eo an ekūn̄e, Anne eaar deļōn̄e Perkins School eo n̄an Ripilo im nana erre, ijo liin eaar kanooj wejepedik. Juon iien m̧wijm̧ij eaar kōkm̧anm̧an an erre jon̄an eaar maron̄ riit jeje. Ke jemen Helen eaar kūr ļo̧k Perkins School eo n̄an pukōt juon n̄an erom rūkaki n̄an leddik eo nejin, kar kālet Anne Sullivan.29
Eaar jab juon en̄jake eo ilo jinoin ekar em̧m̧an. Helen kar“den̄ļo̧ke, apinji im bwijlo̧ke rūkaki eo an im būko̧ke juon iaan n̄ii ko n̄iin [Anna] āliktata kar bōk eddo in kōn jokwe ippān [Helen] ilo juon im̧ōn kōppād ilo meļan eo an Keller ro. Kōn kijenmej im dim ilo jokkuun wōt juon, liin āliktata kar bōk būruwōn im lōke an ajri eo.”30 Ainļo̧k wōt, ilo ad itok n̄an lōke ijello̧kin jum̧ae ad Rūkaki kwojarjar, Emaron̄ jerbal ippād n̄an kōmeram ļo̧k im ļōn̄aj kōj n̄an juon jekjek ekāāl.31
N̄an jipan̄ Helen katak naan ko, Anne ekōn jipeeļe etan men ko jeļā kaki kōn addi in pein ilo lowaan pein Helen. [Helen] eaar lem̧ōņōņō kōn menin ‘ikkure in addi,’ bōtaab eaar jab meļeļe m̧ae iien eo em̧m̧an tata ippān ke [Anna] eaar jipeeļe ‘d-ā-ā-n’ ke eaar ettein̄ dān ilo pein [Helen]. Tok ālik [Helen] eaar je:
“‘Ejjab to iaar jidik kōn jidik jino en̄jake juon men eaar āinwōt iaar meļo̧kļo̧ke … im ilo juon jekjek jeļā kōn kajin eaar waļo̧k tok n̄an eō. Innām iaar jeļā bwe “d-ā-ā-n” kar meļeļe in juon men em̧m̧an me eaar itok n̄an peiū. Naan eo eļap meļeļe in eaar ļujir aō, letok meram, kōjatdikdik, lan̄lōn̄, kanemkwōj! … Aolep men ewōr etaer, im kajjojo āt ekwaļo̧k juon ļōmņak ekāāl Ke kōm kar jepļaak n̄an m̧weo[,] aolep men … iaar jibwe raar āinwōt obrak kōn mour’”32
Ke Helen Keller eaar rūttoļo̧k n̄an rūtto, kar jeļā kajien kōn iakwe eo an n̄an kajin, kapeel eo an āinwōt rijeje, im piktok in āinwōt juon rikōnono ilo̧bwilej.
Ilo juon pija ej kwaļo̧k mour eo an Helen Keller, jinen im jemen rej pijaik ilo bun̄ bōro kōn jerbal eo an Anne Sullivan ālkin an kar kaenōm̧m̧an leddik eo nejier eauwa jon̄an Helen eaar jijet ilo kōjota, em̧m̧an an m̧ōn̄ā, im lim nabkōn eo an ālkin iien m̧ōn̄ā. Bōtaab Anne eaar jeļā Helen eaar maron̄ kōm̧m̧an eļap ļo̧k im bwe liin eaar ļap ijōko kuņaan n̄an kōm̧m̧ane.33 Em̧ool barāinwōt, emaron̄ bwe ad m̧ōņōņō kōn ta eo jaar kadede ļo̧k ilo mour ko ad im bwe jej ta eo jej, ilo an Rilo̧mo̧o̧r eo ad meļeļe kōn juon kōjatdikdik eaiboojoj me jej kile wōt “ilo glass im e tab.”34 Kajjojo iaad emaron̄ en̄jake m̧ōņōņō eļap kōn kōjatdikdik kwojarjar eo eddōk ļo̧k ilo kōj ainļo̧k wōt lan̄lōn̄ eo Helen Keller eaar en̄jake ke naan ko raar itok n̄an mour eo an, leļo̧k meram n̄an jetōb eo an im kanemkwōj e. Kajjojo iaad emaron̄ iakwe im jerbal n̄an Anij im rie n̄an kōjeram̧m̧an armej ro m̧ōttad. “A āinwōt emōj jeje, men ko mej ear jab loi, im lo̧jilin̄ ear jab ron̄jake, im re jan̄in deļo̧n̄ ilo buruon armej, men ko jabdewōt Anij e ar kapojak n̄an ro rej yokwe E.”35
Jān ļōmņak kōn wōņāān iakwe eo aorōk an Anij. Jisōs eaar kwaļo̧k bwe n̄an en̄taan kōn jerawiwi ko ad im lo̧mo̧o̧ren kōj jān mej, jim̧o̧r kanniōk im jetōb, An en̄taan eaar kōm̧m̧an bwe E make, “em̧ool Anij, eo Eļaptata jān aolep, n̄an wūdiddid kōnke metak eo, im n̄an bōtōktōk ilo aolepān Ānbwinnū, im n̄an en̄taan jim̧or ilo ānbwin im jetōb—[E] ekar kōņaan bwe In maron̄ kar jab idaak kab eo emeo̧ im jenlik.”36 An metak ilo Gethsemane im ilo ioon debwel eo kar ļap tata jāņ jabdewōt men mour in emaron̄ ineeke.37 Mekarta, kōnke kōn An iakwe n̄an Jemen im n̄an kōj, Eaar niknik, im āinwōt juon men aorōk, E emaron̄ letok n̄an kōj jim̧o̧r mour jab wabanban im mour indeeo.
Ej kōkaļļe eo eaorōk me “bōtōktōk [kar itok] jān aolepān ānbwinnin”38 ke Jisōs eaar en̄taan ilo Gethsemane, jikin ejouj in olive. N̄an kōm̧m̧an pineep ilo tōre eo an Rilo̧mo̧o̧r, olive ko raar m̧oktata noi kōn kōdāpil juon dekā eļāp ioer. Tōprak eo “emālij” kar likūt ilo iiep ko remeo̧eo̧ im em̧m̧an me kar ejouji ioon doon. Eddo eo aer eaar kwaļo̧k pineep eo m̧oktata im emelu tata. Innān kar bar kaddoik ļo̧k kōn likūt juon piim ak aļaļ eļāp ioon ejouj in iiep ko kwaļo̧k elōn̄ ļo̧k pineep. Āliktata, n̄an bōk ipilpil ko āliktata, piim eo kar kaddoik kōn dekā ko ilo jabōn n̄an kōm̧m̧an an kanooj eddo, lukkuun keeņe.39 39 Im aaet, pineep eo ej kōļar būrōrō āinwōt būtōktōk ilo an jino to̧o̧r.
IIj ļōmņak bwebwenato eo an Mattu kōn Rilo̧m̧o̧o̧r eo ke Eaar deļo̧n̄e Gethsemane ilo bon̄ōn eo eaorōk tata—me Eaar “jino An būrom̧ōj im ļap An eddo būruon. …
“Im Ej ilo̧k jidik im pedowane, im jar im ba, O Jema, eļan̄n̄e e maron̄e en ilo̧k kab in jān Eō; a en jab ankil Aō, a ankil Am̧.”40
Innām, ke ij pijaik ļo̧k an ļāp ļo̧k en̄taan eo em̧ool kanooj ļap, Eaar akweļap kein karuo kōn deor im, āliktata, bōlen ilo iien eo ekōmettak tata ilo en̄taan eo An, alen jilu. . Eaar dibuk metak eo m̧ae iien jim̧we eo eaar po lel n̄an pilillil eo āliktata.41 Menin Eaar kōm̧m̧ane n̄an lo̧mo̧o̧ren kwe im n̄a.
Juon menin letok aorōkrōk ej iakwe kwojarjar eo! Obrak kōn iakwe eo, Jisōs ej kajjitōk, “Kom̧in jab ke kiiō ro̧o̧l tok n̄an Eō, im ukeļo̧k jān jero̧wiwi ko ami, im oktak, bwe In maron̄ kōmour kom̧?”42 An iakwe em̧m̧an ej kam̧ool, “Lo, pein tūriam̧o eo Aō ej erļo̧kwaj n̄an kom̧, im jabdewōt eo enaaj itok … Inaaj bōk; im em̧ōņōņō ro rej itok n̄an Eō.”43
Kwojjamin ke iakwe E eo ekar iakwe eok m̧oktata?44 Innām kōjparok kien ko An.45 Kwojjamin ke erom juon m̧ōttan Eo eaar likūt An mour kōn ro m̧ōttan?46 Innām kōjparok kein ko An.47 Kwojjamin ke pād ilo An iakwe im bōk aolep men ko rem̧m̧an ej liwaj n̄an eok? Innām kōjparok kein ko An.48 Ij jar bwe ilo jenaaj lukkuun pād ilo An iakwe, ilo etan Jisōs Kraist, amen.