Chan ru naq tintaw xyaalal?
Naq naqasik’ xtzolb’al lix evangelio li Jesukristo chi anchal qach’ool, chi kaw qach’ool, ut chi maak’a’ li b’alaq’, ut naqak’ut a’an chiqib’il qib’, naru tixjal xch’ooleb’ jalan.
Ex raarookil was wiitz’in, k’a’jo’ li sahil ch’oolej naq wanko wi’chik sa’ komonil arin sa’ li jolomil ch’utub’aj-ib’ choq’ re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, chi b’eresinb’ilo xb’aan li qaprofeet, li Awa’b’ej Russell M. Nelson. Ninch’olob’ xyaalal naq tooruuq chirab’inkil xyaab’ xkux laj Kolol qe, li Jesukristo, rik’in xk’utumeb’ li te’tijoq, li te’b’ichanq, ut li te’aatinaq choq’ re li qakutankil anajwan sa’ li ch’utub’aj-ib’ a’in.
Jo’ tz’iib’anb’il sa’ li hu Hechos, laj Felipe kixk’ut li evangelio chiru jun li winq aj Etiopia li nak’anjelak jo’ aj ilol re chixjunil lix b’ihomal li ixqi rey sa’ Etiopia.1 Naq yoo chi sutq’iik chirix naq xloq’onink sa’ Jerusalen, xril lix hu laj Isaias. Chi eek’asinb’il xb’aan li Musiq’ej, laj Felipe xchal chixk’atq ut kixpatz’ re, “Ma nakataw ru li yookat chirilb’al?
“Ut [li winq] kixye, chan ru naq tintaw xyaalal wi maa’ani taach’olob’anq chiwu? …
“Toja’ naq laj Felipe ki’ok chi aatinak, kixtikib’ rik’in li jun raqal a’an sa’ li loq’laj hu, ut kixjultika li Jesus chiru.”2
Lix patz’om li winq aj Etiopia a’in nokoxtenq’a chixk’oxlankil li qachoxahil taqlankil re taqasik’ xtzolb’al ut xk’utb’al lix evangelio li Jesukristo chiqib’il qib’.3 Relik chi yaal, sa’ xtzolb’al ut xk’utb’al li evangelio, wan naq chanchano li winq aj Etiopia—naqaj ru xtenq’ankil jun musiq’anb’il aj k’utunel tiik xpaab’aal; ut wan naq chanchano laj Felipe—tento taqatzoleb’ ut taqakawob’resiheb’ li qas qiitz’in sa’ xjalajikeb’ xch’ool.
Li qajom sa’ xtzolb’al ut xk’utb’al lix evangelio li Jesukristo, a’an naq taqakawresi li qapaab’aal chirix li Dios ut lix na’leb’ choq’ re lix sahil li qach’ool, ut chirix li Jesukristo ut lix mayej re xtojb’al rix li qamaak, ut naq taqajal li qach’ool chi junajwa. Xkawresinkil li qapab’aal ut li qach’ool chi jo’ka’in tooxtenq’a sa’ qasumwank rik’in li Dios, ut tooxtenq’a ajwi’ chixtaaqenkil li Jesus ut chixjaltesinkil qana’leb’ chi tz’aqal. Relik chi yaal, tooxjaltesi jo’ ak’ yo’ob’tesihom, jo’ kixye li apostol aj Pablo reheb’ laj Korinto.4 Li jaltesink a’in tixchaab’ilob’resi li qayu’am ut tooxtenq’a chirilb’al li k’a’aq re ru jo’ sa’ li junelik q’e kutan. Ma ink’a’ tab’i’ a’an tz’aqal li kixk’ul li winq aj Etiopia chirix naq kitzolok chirix li Kolonel ut kijale’ xch’ool choq’ re lix evangelio? Li loq’laj hu naxye naq a’an “kixchap wi’chik xb’e chi sa sa’ xch’ool.”5
Moko ak’ ta li chaq’rab re xtzolb’al ut xk’utb’al li evangelio chiqib’il qib’; wanjenaq chi k’iilasutinb’il chalen chaq xtiklajik.6 Najter chaq, naq laj Moises ut lix tenamit wankeb’ sa’ li helhookil ch’och’ re Mohab, li Qaawa’ kixmusiq’a xna’leb’ laj Moises re naq tixtij lix tenamit chirixeb’ lix teneb’ankil naq te’xtzol li kuub’anb’il aatin ut li sumwank li ak ke’xk’ul chaq rik’in li Qaawa’, ut naq te’xk’ut chiruheb’ li ralal xk’ajol,7 xb’aan naq naab’al reheb’ ink’a’ ke’wan naq xjache’ ru li Kaqi Palaw malaj naq xchal li k’utb’esink sa’ li Tzuul Sinai.
Chan laj Moises re lix tenamit:
“Anajwan, at Israel, ab’i li aatin ut eb’ li chaq’rab’ tink’ut cheru. Chek’anjela ruheb’, re naq wanq eeyu’am ut tex’ok chireechaninkil li ch’och’ tixk’e eere li Qaawa’, xDioseb’ lee na’ lee yuwa’. …
“… K’utumaq chiruheb’ lee ralal eek’ajol ut chiruheb’ lee rimam.”8
Toja’ naq laj Moises kixye, “Paab’ lix chaq’rab’ ut lix taqlahom li yookin chixyeeb’al aawe anajwan, re naq sahaq aach’ool laa’at ut eb’ laa walal aak’ajol, ut taanajto’q roq laa yu’am sa’ li ch’och’ tixk’e aawe chi junajwa li Qaawa’ laa Dios.”9
Eb’ lix profeet li Dios junelik neke’xye naq tento taqak’iresi li qajunkab’al sa’ “lix ch’olanihom ut lix tijom li Qaawa’ ”10 ut sa’ “li saqen ut li yaal.”11 Li Awa’b’ej Nelson xye, “Sa’ li kutankil a’in re naab’al li ko’b’etaak yumb’eetak ut li pronografia, wan xloq’laj k’anjel li na’b’ej yuwa’b’ej naq te’xk’ut chiruheb’ li ralal xk’ajal naq aajel ru li Dios [ut li Jesukristo] sa’ lix yu’ameb’.”12
Ex was wiitz’in, lix tijom li qaraarookil profeet naxjultika wi’chik naq tento taqasik’ xtzolb’al lix evangelio li Jesukristo ut xk’utb’al chiru li qajunkab’al naq wan jun li Choxahil Yuwa’b’ej li nokoxra, ut ak xkawresi jun li na’leb’ choq’ re lix sahileb’ xch’ool li ralal xk’ajol; ut naq li Jesukristo, li Ralal, a’an laj Tojol rix li ruchich’och’; ut naq li kolb’a-ib’ nachal sa’ xpaab’ankil lix k’ab’a’.13 Tento te’wanq li qayu’am chi xaqxookeb’ sa’ xb’een li pek re laj Tojol qix, li Jesukristo, re tenq’anb’ilaqo sa’ junjunqal ut sa’ junkab’al chixtz’iib’ankil li musiq’ejil na’leb’ sa’ qach’ool, li tooxtenq’a chi kuyuk sa’ li qapaab’aal.14
Maare jultik eere naq wiib’eb’ lix tzolom laj Jwan aj Kub’sihom Ha’ ke’xtaaqe li Jesukristo chirix naq ke’rab’i laj Jwan chixyeeb’al naq li Jesus, a’an lix Karneer li Dios, li Mesias. Eb’ li chaab’il winq a’in ke’xk’ulub’a lix b’oqom li Jesus, “kimqex ut toxeeril,”15 ut ke’kana rik’in chiru li kutan a’an. Ke’xtaw naq li Jesus a’an li Mesias, li Ralal li Dios, ut ke’xtaaqe chiru xnajtil lix yu’ameb’.
Chi jo’kan ajwi’, naq naqak’ul qab’oqb’al rik’in li Kolonel naq “toochalq ut toxqil,” tento tookanaaq rik’in li Jesus rik’in saho’k sa’eb’ li loq’laj hu rajlal, rik’in xtzolb’al lix k’utum, ut xyalb’al qaq’e chixb’eresinkil qayu’am jo’ chanru li Jesus. Ka’ajwi’ chi jo’kan taqanaw ru li Jesukristo ut lix yaab’ xkux, ut taqanaw naq wi toochalq rik’in ut taqapaab’, ink’a’ chik tootz’okaaq chi moko taachaqiq li qe.16 Tooruuq chixtz’ilb’al rix li yaal rajlal, jo’ ke’xk’ul li wiib’ chi tzolom li ke’hilan rik’in li Jesus sa’ li kutan a’an.
Ex was wiitz’in, ink’a’ nak’ulman a’in yal chi jo’kan. Xk’eeb’al qib’ chi toche’k xb’aan xwankilal li Dios naraj naq taqayal qaq’e; naraj naq taqab’oq li Dios, ut naq taqatzol chan ru xk’eeb’al lix evangelio li Jesukristo sa’ xyi li qayu’am. Wi taqab’aanu, laa’in ninye eere naq lix wankil li Santil Musiq’ej tixk’e li yaal sa’ li qach’ool ut li qak’a’uxl, ut tixch’olob’ naq yaal,17 ut chi jo’kan tixk’ut chixjunil li k’a’aq re ru.18
Lix patz’om li winq aj Etiopia, “Chan ru naq tintaw xyaalal wi maa’ani taach’olob’anq chiwu?” wan xyaalalil choq’ qe sa’ qataqlankil chixtzolb’al li evangelio ut chixyu’aminkil. Sa’ resil li winq aj Etiopia, a’an kixb’aanu li na’leb’ li kixtzol rik’in laj Felipe. Kixtz’aama xk’ulb’al li kub’iha’. Kixnaw naq li Jesukristo, a’an li Ralal li Dios.19
Ex was wiitz’in, tento naq li qab’aanuhom tixk’utb’esi li k’a’ru naqatzol ut naqak’ut. Tento taqak’utb’esi li qapaab’ahom sa’ li qayu’am. Laj k’utunel li jwal chaab’il, a’an li nak’utuk rik’in xb’aanuhom. Xk’utb’al li k’a’ru naqayu’ami chi yaal a’an naru taareek’asi xch’ooleb’ li ani naqatzol. Wi taqaj naq li kristiaan, ma li qajunkab’al malaj ink’a’, te’xchapeb’ li loq’laj hu ut li raatineb’ li yo’yookil profeet ut apostol re li qakutan chi saheb’ xch’ool, tento toohe’ril laa’o chi saho’k rik’in. Jo’kan ajwi’, wi taqaj naq te’xnaw naq li Awa’b’ej Russel M. Nelson wan choq’ li profeet, aj ilonel, ut aj k’utb’esinel sa’ qakutankil, tento toohe’ril chixxaqab’ankil xwankil, ut tento te’ril naq naqataaqe lix musiq’anb’il k’utum. Jun yehom jwal nawb’il ru sa’ America a’an, “Li qab’aanuhom na’aatinak chi jwal kaw wi’chik chiru li qaatin.”
Maare wankex li yookex chixpatz’b’al sa’ li hoonal a’in, “Elder Soares, ak yookin chixb’aanunkil chixjunil li na’leb’ a’in, sa’ junjunqal jo’ ajwi’ sa’ junkab’al, a’b’anan, wankeb’ li wamiiw ut eb’ li ninra li ak xe’najto’ chaq rik’in li Qaawa’. K’a’ru tento tinb’aanu?” Choq’ eere laa’ex li yoo chi raho’k lee ch’ool ut maare yoo ajwi’ chi yote’k, chenawaq naq li ani nekera ink’a’ sachenaqeb’ chi junajwa, xb’aan naq li Qaawa’ naxnaw b’ar wankeb’ ut yoo chirilb’aleb’. K’ehomaq reetal, a’aneb’ li ralal xk’ajol ajwi’ a’an!
Ch’a’aj xnawb’al chi tz’aqal k’a’ut naq wankeb’ li xe’raj xk’amb’al jalan chik li b’e. Ka’ajwi’ naru taqaraheb’ ut taqak’uleb’, tootijoq choq’ re li rosob’tesinkil, ut taqasik’ lix tenq’ li Qaawa’ re taqanaw k’a’ru taqab’aanu ut k’a’ru taqaye. Chexsaho’q rik’ineb’ sa’ li chaab’ilal neke’xk’ul; chexwanq jo’ ramiiw ut cheril li chaab’il sa’ raam. Maajo’q’e raj taqakanab’eb’; taqak’uula b’an li qakomonil rik’ineb’. Maajo’q’e chetz’eqeb’ malaj chek’oxla li li k’a’ru ink’a’ yaal chirixeb’. Yal cheraheb’! Li jaljookil ru aatin chirix li alalb’ej sachenaq naxk’ut chiqu naq chirix naq neke’xtaw rib’ wi’chik, kok’ aj sa’ te’raj te’q’ajq sa’ rochochnal. Wi na’ux a’an rik’ineb’ li nekera, cheb’aanu li toq’ob’ank-u, chex-alinaq chixk’ulb’aleb’, cheq’aluheb’, ut chetz’ub’ li ruheb’, jo’ kixb’aanu lix yuwa’ li alalb’ej sachenaq.20
Sa’ chixjunil a’in, toj teeb’eresi lee yu’am sa’ tiikilal, teeb’aanu li k’a’ru nekepaab’, ut texnach’o’q rik’in laj Kolol qe, li Jesukristo. A’an naxnaw ut naxtaw ru li xnimal li qarahilal, ut a’an taarosob’tesi lee k’anjel ut lix yalb’al eeq’e choq’ reheb’ li nekera; wi ink’a’ sa’ li yu’am a’in, toj b’an sa’ li chal re. Chijultiko’q junelik eere, ex was wiit’in, naq li yo’onink wan xna’aj sa’ lix na’leb’ li evangelio.
Chiru k’iila chihab’ sa’ lin k’anjel sa’ li Iglees, laa’in wilom naab’aleb’ li komon li xe’roksi li na’leb’ a’in sa’ xyu’am rajlal. Jo’kan xb’aanu jun li na’b’ej li maak’a’ xsum, “xMaria” tinye re. Li xMaria kixk’ul jun rahil jachok-ib’ sa’ lix sumlajik. Sa’ li kutan a’an, li xMaria kixnaw naq eb’ li b’e jwal aajeleb’ ru li tixsik’ ru choq’ re xjunkab’al, a’anaqeb’ li re li musiq’ej. Ma toj tixb’aanu li tijok, xtzolb’al li loq’laj hu, li kuyuk sa’, ut li wulak sa’ li iglees ut li santil ochoch?
Li xMaria ak napaab’an chalen chalen, ut naq yoo chi jache’k ru lix b’e, kixye naq taakanaaq sa’ li k’a’ru ak naxnaw naq yaal. Kixtaw xmetz’ew sa’ “Li Junkab’al: Jun Jek’inb’il Aatin choq’ re li Ruchich’och’,” li naxye naq eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej wan jun li teneb’anb’il loq’ sa’ xb’eeneb’, naq te’xk’iresiheb’ lix kok’al rik’in rahok ut tiikilal” ut naq te’xk’ut chiruheb’ naq junelik te’ab’inq chiruheb’ lix taqlahom li Dios.21 Rajlal naxsik’ xsumenkil rik’in li Qaawa’ ut naxwotz li na’leb’ rik’ineb’ lix kok’al yalaq jo’q’e naq wankeb’ sa’ junkab’al. Kok’ aj sa’ neke’aatinak chirix li evangelio, ut neke’xwotz lix nawom ut li k’a’ru neke’xk’ul.
Us ta ke’nume’ sa’ rahilal, eb’ lix kok’al ke’ok chixraab’al lix evangelio li Kristo ut ke’raj xwotzb’al rik’ineb’ jalan. Oxib’eb’ ak xe’q’aj sa’ xk’anjel jo’ misioneer, ut li iitz’inb’ej yoo anajwan chixb’aanunkil xmision sa’ Sur America. Li asb’ej, li ninnaw ru chi us, jun lix ko’ li ak sumsu ut kaw xpaab’aal, kixye, “Maajo’q’e xweek’a naq lin na’ xooxk’iresi sa’ xjunes, xb’aan naq li Qaawa’ junelik wan sa’ qochochnal. Naq lin na’ xch’olob’ chiqu xyaalal li Qaawa’, timil timil chiqajunilo xoo’ok chixsikb’al a’an rik’in li qapatz’om. K’a’jo’ ninb’antioxi naq lin na’ xwaklesi li evangelio qik’in.”
Ex was wiitz’in, li chaab’il na’b’ej a’in kixyiib’ rochochnal jo’ jun xtzoleb’aal li musiq’ejil na’leb’. Jo’ chanru lix patz’om li winq aj Etiopia, li xMaria kixpatz’ k’iila sut, “Chan ru naq eb’ lin kok’al te’xtaw xyaalal wi maajun na’b’ej taach’olob’anq chiruheb’?”
Ex was wiitz’in sa’ li evangelio, ninch’olob’ xyaalal naq wi naqak’ut lix evangelio li Jesukristo chi anchal qach’ool, chi kaw qach’ool, chi maak’a’ li b’alaq’, ut chi eek’asinb’ilo xb’aan li Musiq’ej, li na’leb’ li naqak’ut naru tixjal xch’ooleb’ jalan, ut tixmusiq’aheb’ chi xyu’aminkil lix na’leb’ li Dios.
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesukristo, a’an laj Kolol re li ruchich’och’. A’an laj Tojol-ix, ut yo’yo a’an. Ninnaw naq a’an naxb’eresi lix Iglees rik’ineb’ lix profeet, laj ilonel, ut laj k’utb’esinel. Ninch’olob’ ajwi’ xyaalal naq yo’yo li Dios, ut naq nokoxra. A’an naraj naq toosutq’iiq rik’in—chiqajunilo. A’an narab’iheb’ li qatij. Ninch’olob’ xyaalaleb’ li yaal a’in, sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.