K’ehomaq reetal lix Karneer li Dios

Xb’aan li Elder Jeffrey R. Holland

Re lix Molameb’ li Kab’laju chi Apostol

Li ak’ xhoonalil li qach’utam naxk’utb’esi li loq’laj wa’ak chi us jo’ tz’aqal xyi li santil loq’onink li naqab’aanu rajlal xamaan.

Us xinwan toj reetal naq xwil xya’aleb’ ru li saaj li wankeb’ sa’ li ch’uut aj b’ichanel a’in. Ninqeb’ wi’chik xwankil xya’aleb’ ru a’an chiru yalaq esil tinruuq chixwotzb’al.

Naq x’ilok chaq sa’ li ha’, toj chirixeb’ li molam li neke’raj li kub’iha’, laj Jwan aj Kub’sihom Ha’ kiril chaq li rech alal, li Jesus aj Nazaret, naq yoo chi k’ulunk rik’in, re naq tixpatz’ ajwi’ li kub’iha’. Rik’in oxloq’ink, a’ut chi ab’inb’il xb’aan li wankeb’ aran, laj Jwan kixye li aatin li toj nareek’asi qach’ool wiib’ mil chihab’ chirix: “K’ehomaq reetal lix Karneer li Dios.”¹

Wan xyaalalil naq laj Jwan, li ak nawb’il chalen najter naq taachalq chiru li Jesus, ink’a’ kixye re li Jesus “Jehovah” malaj “Kolonel” chi moko “aj Tojol-ix”—us ta a’aneb’ ajwi’ xk’ab’a’. Laj Jwan kiroksi b’an li na’leb’ jwal na’no ru sa’ xpaab’aal lix tenamit sa’ li kutankil a’an. Kixye b’an li na’leb’ chirix jun li karneer li mayejanb’il re xtojb’al rix lix maak, lix rahilal, ut lix ch’a’ajkilal jun li ruchich’och’ t’anenaq, ut re ajwi’ li kristiaan li t’anenaqeb’ chi sa’.

Waatinahaq junpaataq chirix li najter tenamit a’an ut lix paab’ahomeb’.

Chirix naq ke’isiik sa’ li Awimq Eden, laj Adan ut li xEva ke’ril naq jwal ra li toj te’xk’ul. Naq ke’xte rokeb’aal li yu’am a’in choq’ qe, ke’xtz’ap rokeb’aal li junelik yu’am choq’ reheb’. Xmaak jun li q’etok li ke’xb’aanu chi nawb’il choq’ qe laa’o, ke’ril naq ak te’xk’ul li kamk sa’ tz’ejwalejil ut li isiik sa’ musiq’ejil, li naraj naxye li jache’k rik’in li Dios chi junelik.² K’a’ raj ru te’xb’aanu? Ma taaruuq te’elq sa’ li ch’a’ajkilal a’in? Ink’a’ naqanaw jarub’eb’ li na’leb’ toj ke’naq sa’ xch’ooleb’ chirix naq ke’tzole’ sa’ awimq, a’b’an naqanaw naq kiwan sa’ xch’ooleb’ naq tento te’xmayeja chiru li Dios jun li karneer, li maak’a’ xmajelal, ut li xb’een teelom yo’lajenaq.³

Moqon, xchal jun li anjel chixch’olob’ankil naq li mayej a’in nareetali li mayej li toj taab’aanumanq choq’ reheb’ xb’aan laj Kolol re li ruchich’och’, li toj taachalq. “A’an a’in jun reetalil li mayej re li Junaj Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej,” chan li anjel. “Jo’kan naq … taajal aak’a’uxl ut taapatz’ xk’ab’a’ li Dios sa’ lix k’ab’a’ li K’ajolb’ej chi junelik q’e kutan.”⁴ Wanq chan ru naq te’elq ut te’wakliiq.

Najter chaq sa’ choxa, li Dios kixye re laj Adan ut li xEva (ut qe laa’o ajwi’) naq li tenq’ taachalq rik’in li Xb’een Alalb’ej Yo’lajenaq chiru li Yuwa’b’ej, li maak’a’ xmajelal, lix Karneer li Dios li “kamsinb’il chalen chaq sa’ xk’ojlajik li ruchich’och’,”⁵ jo’ kixye li apostol aj Jwan chirix. Rik’in xmayejankileb’ lix ch’ina karneer a’an, laj Adan ut li riyajil te’xk’ut naq lix kolb’aleb’ li raam naraj li mayej aj tojol-ix re li Jesus li Yulb’il.⁶ Moqon, li muheb’aal t’ikr sa’ chaqi ch’och’ taawanq choq’ xna’aj li mayejak a’in, ut chirix a’an, li santil ochoch li kixyiib’ laj Salomon.

A’b’anan, jo’ jun reetalil li jalb’a-k’a’uxlej ut li paab’aal, li mayej a’in re jun li karneer ink’a’ xk’anjelak chi us, jo’ naqil sa’ k’iila raqal sa’ li Najter Chaq’rab’. Wan naq li jalb’a k’a’uxlej li xb’aanuman raj rochb’een li mayej moko xkuyuk ta chiru li ch’ina hoonal naq yoo chi chaqik li kik’ sa’ xb’een li pek. Relik chi yaal, ink’a’ ajwi’ kixram ru li kamsink sa’ junkab’al, naq laj Kain kixkamsi li riitz’in laj Abel sa’ jun pleet chirix chan ru taab’aanumanq li mayej.⁷

Naq yoo chi uxmank li ch’a’jkilal a’in chiru k’iila mil chihab’, taqanaw chi us k’a’ut naq eb’ li anjel ke’b’ichan sa’ sahil ch’oolejil naq li Jesus kiyo’la—tz’aqal li Mesias li yeeb’il resil chalen chalen. Chirix lix k’anjel sa’ li ruchich’och’, li karneer re li Paswa li maak’a’ xmajelal kixkawresiheb’ lix tzolom choq’ re lix kamik rik’in xk’utb’al chiruheb’ li k’anjel re li loq’laj wa’ak, jo’ chanru ajwi’ li k’anjel li xb’aanuman chirix li Awimq Eden. Toj taawanq jun li mayej, ut toj taawanq chi q’axtesinb’il, a’b’an taawanq reetalil lix kamik li Kristo chi jwal nim wi’chik chiru lix kik’el jun li karneer. Reheb’ laj Nefita, chirix lix waklijik chi yo’yo, li Kolonel kixye chirix a’in:

“Ut moko teeqʼaxtesi ta chik chiwu li hoybʼil kikʼ. …

“… Teeqʼaxtesi choqʼ mayej we jun yotʼbʼil chʼoolej ut jun tuulanil musiqʼej. … Ut ani nachal wik’in chi yot’b’il xch’ool ut tuulan xmusiq’, a’an tinkub’si xha’ rik’in xam ut rik’in li Santil Musiq’ej. …

“… Jo’kan ut, jalomaq eek’a’uxl, … ut chexkole’q.⁸

Ex was wiitz’in, rik’in li ak’ k’anjel sa’ qayanq re xwaklesinkil xtzolb’al li evangelio sa’ qochochnal, aajel ru naq taqanaw naq toj taqlanb’ilo (jo’ tz’iib’anb’il sa’ loq’laj hu) naq tooxik “sa’ rochochil li tijok ut taqaq’axtesi li loq’laj k’anjel chiru lin santil kutan.”⁹ Rik’in li ak’ jalok a’in, yamyo wi’chik li qak’a’uxl re tooruuq chixk’oxlankil li qamayej chiru li Dios sa’ li qasumwank—jun li yotʼbʼil chʼoolej ut jun li tuulanil musiqʼej, a’aneb’ tz’aqal reetalil lix kamik li Jesus. Tento taqak’e reetal sa’ qach’ool naq li Kristo kikam xb’aan xrahilal jun li yotb’il ch’oolej ut xb’aan xtuulanil lix musiq’ li kixk’ul xb’aan riiqankil lix rahilal chixjunileb’ li winq ut li ixq.

Rik’in naq laa’o aj k’ehol re li rahilal a’an, tento taqab’aanu li oxloq’ink. Jo’kan naq b’oqb’ilo chi chalk chi moko b’ayb’o ta, sa’ oxloq’ink ut chi k’eeb’il li qat’ikr choq’ re jun li loq’laj k’anjel. Wan naq nasachman xyaalalil lix chaab’il t’ikr li domingo, a’b’an re roxloq’inkil li ani aj-ik’in nokowulak, tento raj taqak’ojob’ wi’chik xyaalalil li chaab’il t’ikr b’ar wi’ naru xb’aanunkil.

A’b’an jun xliceens chi b’ayk junelik taak’eemanq sa’ rahok reheb’ li na’b’ej li neke’ok rik’in xkok’al, xch’ina kap, ut k’iila panyal, us ta ink’a’ raj xe’chal. Jo’kan ajwi’, te’wanq ani chik li te’xtaw lix b’ooyx sa’ sulul naq nasaqew li hilob’aal kutan. A’b’anan, reheb’ a’an naqaye naq yal jo’q’ehaq naru taqakuy li b’ayk, a’ut wi ta li b’ooyx wan sa’ sulul rajlal domingo, taqaye aawe naq us raj xk’ayinkil li b’ooyx, malaj risinkil li sulul.

Ut jo’kan ajwi’, naqatz’aama jo’ apostol naq taqakub’si li choqink chiru xtuqtuukilal li qach’utleb’aal. Sa naqil li aatinak rik’ineb’ li qas qiitz’in, ut us a’an—wan choq’ jun xsahilal li wan sa’ iglees—a’b’an ink’a’ raj taab’aanumanq sa’ li salon osob’tesinb’il choq’ re li loq’onink. Ninxuwa naq maare li ani moko komoneb’ ta neke’xutaanak xb’aan li choqink li neke’ril sa’ jun li na’ajej li wan raj choq’ re li tijok, li xnawom ch’oolej, li musiq’anb’il k’oxlak, ut li tuqtuukilal. Maare li choxa ajwi’ naxutaanak b’ayaq.

Tenq’anb’ilaq li musiq’ej sa’ li qach’utam wi ta eb’ laj jolominel ak chunchuukeb’ naq maji’ natikla li ch’utam, ut yookeb’ chirab’inkil li b’ich sa’ li wajb’, ut chixk’utb’al chiruheb’ li komon chan raj ru naq te’wanq. Wi ta wan li ch’ina choqink sa’ xyanqeb’ laj jolominel, taqanaw raj k’a’ut naq wan ajwi’ sa’ xyanqeb’ li komon. Nokosaho’k xb’aaneb’ li obispil li yookeb’ chirisinkileb’ li anuncio li ink’a’ neke’xk’am rib’ rik’in li musiq’ej re loq’onink. Laa’in ink’a’ naru tinwil sa’ lin k’a’uxl jun aj tij jo’ laj Sakarias—sa’ li najter santil ochoch re li Dios, li ok re chi tz’aqonk sa’ li jun ajwi’ chi rokik jo’ aj tij sa’ chixjunil lix yu’am—ink’a’ naru tink’oxla naq a’an tixxaqab’ rib’ chiru li artal re xyeeb’al qe resil naq li komon te’xb’aanu jun li kok’ sahil ch’oolejil sa’ waqib’ xaaman chaq.

Ex was wiitz’in, k’ojob’anb’il li jun hoonal a’in xb’aan li Qaawa’, ut a’an li hoonal jwal loq’ sa’ li xamaan. Jo’ taqlahom, naqach’utub’ qib’ choq’ re li k’anjel li nak’ulman sa’ chixjunil li iglees. Naxjultika li ani kixtz’aama naq taanume’q li k’ahil sek’ li ok re chiruk’b’al, a’b’an toj kixb’aanu xb’aan naq kixnaw naq choq’ qe laa’o tento naq ink’a’ taanume’q. Tooxtenq’a wi taajultiko’q qe naq wan jun reetalil li sek’ a’an li timil timil yoo chi numsimank chiqu sa’ tz’aqal li hoonal a’an sa’ ruq’ jun aj tenq’anel li junlaju malaj kab’laju xchihab’ xyu’am.

Naq nachal li loq’laj hoonal re xq’axtesinkil li qamayej chiru li Qaawa’, wan qamaak ut li qamajelal laa’o li tento taqatuqub’; xb’aan a’in naq wanko aran. A’b’an maare taqab’aanu a’an chi jwal us wi’chik wi naqak’e reetaleb’ li yotb’il ch’oolej ut tuulanil musiq’ej li ch’utch’uukeb’ chiqasutam. Moko najt ta chaq wankeb’ li ani maare xe’yaab’ak—chi ilb’il malaj chi muqmu—naq yoo li b’ichank ut naq yoo chi yehe’k li tij xb’aaneb’ laj tij. Ma naru taqaq’axtesi li qach’ina kaxlan wa choq’ re xk’ojob’ankil xch’ool—ma taqab’aanu choq’ reheb’ a’an? malaj choq’ re li komon li ink’a’ xk’ulun sa’ li ch’utam, ut ink’a’ taachalq wi’chik wi ink’a’ taqab’aanu junaq xtenq’ankil laa’o? malaj reheb’ li qas qiitz’in li moko komoneb’ ta sa’ li Iglees, a’b’an toj qas qiitz’ineb’ a’an. Maak’a’ roso’jik li rahilal sa’ li ruchich’och’ a’in, chi sa’ li Iglees ut chirix, jo’kan naq tat-iloq yalaq ta b’ar ut taataw li ani anchal ink’a’ naru xkuyb’al xrahilal, ut li ink’a’ na’oso’ li yote’k sa’ xch’ool. Naru naq “junelik taajultiko’q qe”¹⁰ li Jesus rik’in xjunajinkil qib’ rik’in li Xnimal ru aj B’anonel sa’ lix k’anjel re xwaklesinkileb’ li ani aal li riiq, ut xk’ojob’ankil xch’ool li ani jwal ra xch’ool.

Ex was wiitz’in, naq naqajunaji qib’ sa’ chixjunil li ruchich’och’ rajlal xamaan sa’ xk’utb’esinkil xloq’al li mayej aj tojol-ix re li Ralal Jun Chirib’il chiru li Dios, chiqak’am chiru li artal “xrahil qach’ool” “xb’aan li kixnumsi.” Ut naq took’oxlanq, tootijoq, ut toowanq sa’ sumwank, chiqak’am sa’ li hoonal a’an xkomon “chik li qakuyum, … ut tuulanil sa’ qach’a’ajkilal.”¹¹ Nintz’aama naq taqak’ul li kuyuk ut li k’iraak, li santilal ut li yo’onink, sa’ xk’ab’a’ li ani kixjachi ru xb’eenil li wa re kuyuk maak ut kixhoy xb’een li viin re kolb’a-ib’, a’an ajwi’ li Jesukristo, li chaq’al ru aj uxtaan, lix santil Karner li Dios, amen.