Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo

Xb’aan laj Tad R. Callister

Toje’ xraqe’ xk’anjel jo’ Jolomil Awa’b’ej re li Dominkil Tzoleb’aal

Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel moko ka’ajwi’ ta maak’a’ roso’jik, a’ b’an ajwi’ naq wan choq’ re li junjunq.

Sa’ li hoonal a’in re li chihab’, nasaho’ qach’ool ut naqatz’il rix sa’ qach’ool lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel. A’an a’in li tzol’leb’ k’a’jo’ xchaq’al ru, li mas nak’utb’esin na’leb’ ut li mas nim xwankil sa’ li ruchich’och’ a’in malaj sa’ chixjunil li k’a’ru wan ink’a’ nawb’il ru. A’an li nak’ehok oyb’enihom ut ajom sa’eb’ li qayu’am.

K’a’ru lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo chi jo’kan? A’an jun siir chi choxahil k’a’aq re ru ke’tikla sa’ li Awimq Getsemani, ke’nume’ chiru li krus, ut ke’raqe’ naq li Kolonel kiwakli chaq chi yo’yo sa’ li muqleb’aal. Chixjunil a’an kib’aanuman rik’in jun rahom choq’ qe moko naqataw ta ru laa’o. Choq’ re a’in ki’ajman ru jun li kristiaan maak’a’ xmaak, li wan xwankil sa’ xb’een chixjunil—sa’ ajwi’ xb’een li kamk; li wan xkawil xch’ool re xkuyb’al xrahil chixjunileb’ li qamaak ut qayajel; ut chi tz’aqal yaal, li taakub’eeq rub’el chixjunil.¹ A’an lix k’anjel li Jesukristo—a’an naraj naxye lix tojb’al rix li maak.

Ut k’a’ru li rajom? Xyiib’ankil qab’e re naq tooq’ajq sa’ xnaq’ ru li Dios, wulak chi us jo’ a’an, ut xtawb’al xtz’aqalil li sahil ch’oolejil. Kiru chiru a’in toj reetal naq kixq’ax ru kaahib’ li ramleb’:

Li kamk sa’ tib’elej
Li kamk sa’ musiq’ej xb’aan laj Adan ut xb’aaneb’ li qamaak
Eb’ li qach’a’ajkilal ut eb’ li qayajel
Eb’ lix q’unil qametz’ew ut li k’a’ru ink’a’ tz’aqal re ru qik’in

A’b’an, chan ru naq kiru xb’aanunkil a’an chi ink’a’ kixmux ru li chaq’rab’ re li tiikilal?

Jalam-uuch

Li kutuk-ib’ sa’ iq’

K’oxlahomaq junpaataq jun li winq wan chaq sa’ jun so’sol ch’iich’ naxk’oxla xkutb’al chaq rib’ sa’ iq’ ut sa’ junpaat, naxkut ajwi’ chaq rib’ a’an. Chirix naq xkut chaq rib’, naxk’e reetal naq moko us ta li xb’aanu. Naraj wulak taq’a chi maak’a’ tixk’ul, a’b’an wan jun li ch’a’ajkilal— tento taat’ane’q chi kaw. Nareek’asiheb’ lix tel sa’ junpaat, naroyb’eni naq taaruuq chi purik, a’b’an ink’a’ naru. Naq yoo chaq chi t’ane’k, naxhupub’ rib’ re purik a’b’an li iq’ kaw ut maak’a’ xkuyum. Naxyal na’leb’ank chirix lix t’anik taq’a: “Moko us ta xinb’aanu. Moko tinb’aanu ta chik a’in.” A’b’an maa’ani na’ab’in reheb’ lix tz’aam. Lix t’anik taq’a moko naxnaw ta chirix li toq’ob’ank-u, ut maak’a’ naraj re ani. Sa’ junpaat, nareek’a naq wan k’a’ru naxk’am sa’ xxaal rix. Li ramiiw sa’ li so’sol ch’iich, naq kixk’e reetal naq ok re xkutb’al chaq rib’, kixk’e sa’ xxaal rix jun t’ikr re t’ane’k sa’ xyaalal naq maji’ naxk’ut rib’. Naxsik’ xteeb’al li t’ikr re t’ane’k sa’ xyaalal ut natehe’. Na’el xxiw, nakub’e chi timil timil toj chiru li ch’och’ chi maak’a’ xk’ul. Naru naqapatz’, “Ma xmuxe’ ru li chaq’rab’ re t’ane’k taq’a, malaj xk’anjelak li t’ikr chi sa’ li chaq’rab’ a’an re naq xt’ane’ sa’ xyaalal?

Jalam-uuch

Kub’eek sa’ xyaalal rik’n li t’ikr re t’ane’k

Naq nokomaakob’, chanchano chik li winq li moko us ta xb’aanu naq kixkut chaq rib’ toj sa’ jun li so’sol ch’iich’. A’ yaal k’a’ru li naqab’aanu qajunes, toot’ane’q chi kaw toj taq’a. Chapchooko rik’in li chaq’rab’ re tiikilal, li juntaq’eet rik’in li chaq’rab’ re t’ane’k taq’a, jwal kaw ru ut moko nakuyuk ta maak. Ka’ajwi’ naru nokokole’ xb’aan naq li Kolonel, rik’in lix tojb’al rix li maak, rik’in uxtaan naxk’e qe chanchan jun li t’ikr re t’ane’k sa’ xyaalal. Wi wan qapaab’aal chirix li Jesukristo ut naqajal qak’a’uxl (naraj naxye naq, wi naqab’aanu li qak’anjel ut naqate li t’ikr re t’ane’k sa’ xyaalal), jo’kan ut lix wankilal li Kolonel re kolok na’ok xb’aanunkil xk’anjel choq’ qe, ut tooruuq chi t’ane’k sa’ musiq’ej chi moko ra ta.

A’banan, a’in naru chi uxmank xb’aan naq li Kolonel kixq’axeb’ ru li kaahib’ chi ch’a’ajkilal li neke’ru raj chi ramok re lix chaab’ilob’resinkil qib’ sa’ musiq’ej.

1. Li kamk. A’an kixq’ax ru li kamk rik’in xnimal ru xwaklijik chi yo’yo. Li apostol aj Pablo kixk’ut, “Jo’ naq chixjunileb’ neke’kam sa’ xk’ab’a’ laj Adan, jo’kan ajwi’ naq chixjunileb’ te’wanq wi’ chik xyu’am sa’ xk’ab’a’ li Kristo.”²

2. Li maak. Li Kolonel kixq’ax ru li maak ut li xutaan choq’ re chixjunileb’ li neke’xjal xk’a’uxl. Lix wankil re saqob’resink jwal nim ut cham jo’ kixyeechi’i laj Isaias, “Us ta kaqeb’ lee maak kama’ li kik’ ut li kaqi b’on, a’b’an saq chik te’kanaaq jo’ li tuuxil isb’ ut li ratz’amke.”³

Junjunqeb’ sut, innawomeb’ ru chaab’il komon re li iglees li ink’a’ neke’ru chixkuyb’aleb’ xmaak xjuneseb’ rib’, ut chi moko nawb’il ta a’b’an chi ink’a’ us, neke’xram lix wankil li Kolonel aj tojol-ix. Chi ink’a’ ajb’il, neke’xram ru lix tojb’al rix li maak maak’a’ roso’jik, ut ink’a’ naru xtenq’ankileb’ rik’ineb’ lix maak malaj xq’unaleb’ xmetz’ew. A’b’an a’an jun xtojb’al rix li maak maak’a’ roso’jik xb’aan naq naxram ut naxsut rix chixjunil li maak ut chixjunil li xq’unil metz’ew, jo’ ajwi’ li majewaak malaj rahilal yoob’anb’il xb’aaneb’ jalaneb’ chik kristiaan.

Laj Truman G. Madsen kixye li na’leb’ a’in nak’ojob’an ch’oolej:

“Wi junaq eere t’anenaqex sa’ li b’alaq’ naq numenaq eeb’anuhom … naq wan xmay junaq li maak li naramok eere chi wulak jo’ chanru xek’oxla—jo’kan ut, ab’ihomaqin:

“Ninch’olob’ xyaalal naq moko naru ta tatsub’e’q toj taq’a b’ar wi’ lix saqen ut lix seeb’al li Jesukristo ink’a’ ta raj taawulaq. Ninch’olob’ xyaalal naq wi ta yal jun tz’uqul li ajom re xjalb’al qak’a’uxl ut q’ajk rik’in, a’an wanq aran. A’an moko ka’ajwi’ ta xkub’e b’ar wi’ nakatkub’e laa’at; a’an xkub’e toj rub’el a’an, re naq taawanq sa’ chixjunil li k’a’aq re ru ut rik’in chixjunil li k’a’aq re ru, li saqen re li yaal.” [Tzol’leb’ ut Sumwank 88:6.]”⁴

Jun xyaalal naq tz’aqal aajel ru naq taqataw ru lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel ut li maak’a’ roso’jikil xchaab’ilal a’an naq wi naqataw ru chi us, naniman li qajom re xkuyb’al qamaak qajunes qib’ ut xkuyb’aleb’ xmaak ajwi’ li qas qiitz’in.

Us ta ak naqapaab’ lix wankil li Kristo aj saqob’resinel, li patz’om nachal junelik: “Chan ru tinnaw naq kuyb’il lin maak?” Wi naqeek’a li Musiq’ej, a’an laj yehol nawom choq’ qe chirix naq xe’kuye’ li qamaak, malaj li saqob’resiik yoo chi uxmank. Li Awa’b’ej Henry B. Eyring kixk’ut, “Wi eereek’ahom lix wankil li Santil Musiq’ej, naru teek’ul a’an choq’ reetalil naq lix tojb’al rix li maak yoo chi k’anjelak sa’ lee yu’am.”⁵

Jalam-uuch

Jun li b’e maab’ar naxik

Junjunqeb’ li kristiaan neke’xpatz’, “Wi ak kuyb’il chik inmaak, k’a’ut naq toj naweek’a injitb’al?” Maare sa’ li ruxtaan li Dios, lix jultikankil li maak a’an nak’anjelak choq’ eetalil, jo’ jun “eetalil re xiwxiw” sa’ musiq’ej, li maare chiru junaq hoonal tixye resil qe naq wanko chiruheb’ li aaleek: “Matb’eek chiru li b’e a’an. Ak nakanaw li rahilal naru naxk’e aawe.” Chi jo’kan naq nak’anjelak aawe re xkolb’al aawix, moko re ta aatojb’a-maak.

Ma naru, chi jo’kan, xjultikankileb’ li qamaak ut toj chi jo’kan, reek’ankil naq ach’ab’anb’ilo chiru li qajitb’al?

Laj Alma kijultiko’ re lix maak, toj naab’al chihab’ chik chirix naq ak kixjal xk’a’uxl. Mas wi’chik naq kixtz’aama ruxtaan li Jesus, kixye, “Ut anajwan, k’e reetal, naq kink’oxla a’in, ink’a’ chik kijultiko’ we inrahil; relik chi yaal, moko tawasinb’ilin ta chik xb’aan xjultikankil inmaak.”⁶

Chan ru naq kiru chixk’oxlankileb’ lix maak chi ink’a’ kireek’a lix rahil chi moko lix jitb’al? Xb’aan naq wi naqajal qak’a’uxl, “nokoyo’la rik’in li Dios.”⁷ Jo’ neke’xye li loq’laj hu, noko’ok choq’ “ak’il yo’ob’tesihom”⁸ rik’in li Kristo. Jo’kan ut, naru naqaye chi tz’aqal re ru qaatin, “Moko laa’in ta chik li winq, malaj li ixq, li xb’aanu chaq li maak a’an junxil. Xinjala ut ak’ kristiaanin chik.”

3. Eb’ li qach’a’ajkilal ut eb’ li qayajel. Laj Alma kixye ajwi’ profeetil aatin chirix naq li Kristo “tixnumsi li rahilal ut ch’a’ajkilal ut xyalb’al rix, li jar paay wan.” K’a’ut? “Re naq lix sa’ xch’ool nujenaqaq chi uxtaan … re taaruuq tixnaw sa’ li tz’ejwalej chan ru xk’eeb’al xtenq’ankileb’ lix tenamit jo’ chanru xmajelal lix kawilaleb’.”⁹

Ut chan ru naru xb’aanunkil a’an? Wan naq, a’an naxsachb’esi li ch’a’ajkilal, wan naq, nokoxkawob’resi re naq tooruuq chixnumsinkil, ut wan chik naq, naxte li qilob’aal sa’ li k’a’ru nawan chi junelik re xtawb’al ru chi us aniho laa’o. Chirix naq kixnumsi rahilal chiru wiib’ po sa’ li tz’alam Liberty, laj Jose Smith kixtz’aama, “At Dios, b’ar wankat laa’at?”¹⁰ Sa’ xna’aj xk’eeb’al xk’ojob’ankil xch’ool sa’ junpaat, li Dios kixsume, “At walal, tuqtuukilal chiwanq sa’ aawaam; laa ch’a’ajkilal ut laa tawasinkil yal chiru jun ch’ina k’amok taawanq; ut chirix a’an, wi nakakuy chi us, li Dios tixtaqsi aaloq’al chi taqe’q.”¹¹

Jo’kan ut naq laj Jose kixtaw ru, naq li k’ahil hoonal a’an yal ka’a’jwi a’an jun ch’ina tz’uq sa’ li k’a’ru junelik nakana. Naq kitehe’ li rilob’aal, laj Jose kixtz’iib’a jun li hu choq’ reheb’ laj santil paab’anel naq toj wan chaq sa’ li tz’alam, “Ex was wiitz’in q’axal raarookex inb’aan, chi sa qach’ool chiqab’aanu chixjunil li k’a’aq re ru li naru chiqu; toja’ ut naq tooruuq chi xaqliik, chi anchal xkawilal qach’ool, re taqil lix kolb’a-ib’ li Dios.”¹² Sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel naru noko’o chi ilok sa’ li k’a’ru junelik nakana li tixk’ut chiqu xyaalalil lix yalb’al qix ut tixk’e qayo’onihom chi ach’ab’aak.

4. Eb’ lix q’unil qametz’ew ut li k’a’ru ink’a’ tz’aqal re ru qik’in. Sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak, wan rik’in li Kolonel li wankilal re ach’ab’aak, nawb’il ru jo’q’ehaq jo’ usilal,¹³ li naru nokohe’xtenq’a chixq’axb’aleb’ ru lix q’unil qametz’ew ut li k’a’ru ink’a’ tz’aqal re ru qik’in, rik’in qatenq’ankil sa’ li b’e re wulak jo’ a’an.

Laj Moroni kixk’ut: “Relik chi yaal, chalqex rik’in li Kristo, ut chitz’aqloq eere eeru rik’in, … re naq rik’in li rusilal taaruuq texwanq chi tz’aqal eere eeru rik’in li Kristo.”¹⁴ Chanchan naq wan wiib’ li b’e malaj k’anjeleb’aal b’ar wi’ naru naqataweb’ li wankilal a’an re ach’ab’aak li naru nokohe’xchaab’ilob’resi—jo’ ajwi’, xtz’aqob’resinkil qe qu.

Xb’een, eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re kolb’a-ib’. Eb’ li loq’laj hu neke’xye qe, “Sa’ li k’ojob’anb’il k’anjel re a’an, nak’utman li wankilal re choxahilal.”¹⁵ Wan naq, naqak’oxlaheb’ li k’ojob’anb’il k’anjel jo’ jun tusulal li tento taqab’aanu—naraj naxye, naq aajeleb’ ru choq’ re li taqenaqil loq’al; a’b’an chi yaal naq, li junjunq a’an neke’xk’e qak’ulub’ sa’ junjunq choxahil wankilal li nokohe’xtenq’a chiwulak chi us jo’ li Kristo. Jo’ jun eetalil:

Naq nakub’e qaha’ ut naqak’ul li maatan re li Santil Musiq’ej, nasaqob’resiik qu—ut chi jo’kan nokowulak b’ayaq chik chi santo’k jo’ li Dios.
Jo’kan ajwi’, rik’in li Santil Musiq’ej, li qak’a’uxleb’aal naru nakutanob’resiik ut li qaam naru naq’una, toj reetal naq nokoru chi k’oxlak ut chi eek’ank jo’ a’an.
Ut naq nokotz’ape’ sa’ junajil jo’ sum aatin, naqeechani qak’ulub’ sa’eb’ “li k’ojarib’aal, li awa’b’ejihom, li taqlanelil ut li wankilal”¹⁶ jo’ xmaatan li Dios choq’ qe.

Li xkab’ li b’e b’ar wi’ naru naqataw li wankilal re ach’ab’aak a’an rik’ineb’ li maatan re li Musiq’ej. Sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo, k’ulub’ejo re xk’ulb’al li maatan re li Santil Musiq’ej rochb’eeneb’ li musiq’ejil maatan neke’chal rik’in a’an. Eb’ li maatan a’an, a’aneb’ choxahil chaab’ilal; jo’kan naq, rajlal naq naqak’ul junaq maatan re li Musiq’ej, nokowulak b’ayaq chik jo’ li Dios. Ch’olch’o tz’aqal naq lix yaalal naq sa’eb’ li loq’laj hu neke’ch’olob’aman chiqu naab’al sut naq te’qasik’ li maatan a’an.¹⁷

Li Awa’b’ej George Q. Cannon kixk’ut: “Maajun winq tento raj tixye, “Ink’a’ naru ninjal a’in; ak we chi jo’kan.” Moko k’ulub’ej ta a’an, xb’aan naq li Dios xyeechi’ihom ... xk’eeb’aleb’ qe li maatan li te’isinq reheb’ [lix q’unal qametz’ew]. … Wi wan junaq qe moko tz’aqal ta re ru, tento sa’ xb’een tijok re naq tixk’ul li maatan li taak’amoq re chi tz’aqlo’k re ru.”¹⁸

Chi k’osb’il ru, lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel naxk’e yu’am sa’ xna’aj li kamk, “ruuchil li cha tinhoy li sununkil b’an”¹⁹ k’iraak sa’ xna’aj li rahilal, ut tz’aqalil e u sa’ xna’aj li q’unil metz’ew. A’an li choxahil b’an choq’ reheb’ li ch’a’ajkilal ut li yalok q’e sa’ li ruchich’och’ a’in.

Sa’ xraqikil xamaan sa’ li yu’am a’in, li Kolonel kixye, “Sa’ li ruchich’och’ teek’ul li rahilal: a’b’anan kawaq eech’ool; Laa’in xinq’ax ru xwankil li ruchich’och’.”²⁰ Sa’ xk’ab’a’ naq li Kolonel kixtoj rix li maak, maak’a’ junaq li metz’ew, chi k’a’ruhaq na’uxman malaj kristiaan—chi moko maak, chi moko kamk, chi moko jachok-ib’— li naru nokoxram chixtawb’al li taqenaqil loq’al, wi naqapaab’eb’ lix taqlahom li Dios. Rik’in li nawom a’in, tooruuq chi xik chi uub’ej rik’in taqenaqil ch’oolej ut rik’in tz’aqal xnawb’al naq li Dios wan qik’in sa’ li choxahil k’anjel a’in.

Ninch’olob’ xyalal naq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel moko ka’ajwi’ ta maak’a’ roso’jik, a’b’an ajwi’ naq wan choq’ re li junjunq—moko k’a’ajwi’ ta naru nokoxk’am sa’ xka’yab’aal li Dios, tixk’e aj b’an wi’ qak’ulub’ chi wulak jo’ a’an—ut a’an tz’aqal lix nimal ru rajom lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.