Indi Bala Kita Magpadayon sa Amo Kadako nga Kawsa?
Dapat naton panumdumon pirme ang bili nga ginbayran ni Joseph kag Hyrum Smith, upod sang madamo nga iban pa nga matinuohon nga mga lalaki, babayi, kag mga kabataan, agud ipasad ang Simbahan.
Madamo gid nga salamat, Pangulo, sa matahum nga pagbukas. Mga kauturan, 215 ka tuig ang nagligad, isa ka lapsag nga lalaki ang natawo kanday Joseph kag Lucy Mack Smith sa Vermont sa rehiyon nga ginatawag nga New England sa naaminhan-nasidlangan sang Estados Unidos.
Sanday Joseph kag Lucy Mack nagatuo kay Jesucristo, nagtuon sang balaan nga mga kasulatan, nagpangamuyo sing sinsero, kag nagpangabuhi nga may pagtuo sa Dios.
Ginhingadlan nila ang ila lapsag nga lalaki nga Joseph Smith Jr.
Sa pamilyang Smith, si Brigham Young nagsiling: “Ang Ginuo nakahibalo sa iya [Joseph Smith], kag sa iya amay, kag sa amay sang iya amay, kag sa ila mga katigulangan pabalik kay Abraham, kag halin kay Abraham pakadto sa baha, halin sa baha pakadto kay Enoc kag halin kay Enoc pakadto kay Adan. Iya ginbantayan ina nga pamilya kag inang dugo nga nagapanalaytay gikan sa kaliwatan tubtob sa pagkatawo sina nga tawo. Si [Joseph Smith] pinili na nga daan sa wala’y katapusan.”1
Pinalangga sang iya pamilya, si Joseph Jr. labi nga malapit sa iya magulang nga lalaki nga si Hyrum, nga halos anum katuig ang edad sang matawo si Joseph.
Sang nagligad nga Oktubre, nagpungko ako sa bato sa atubang sang pugon sa magamay nga puluy-an sang mga Smith sa Sharon, Vermont, sa diin natawo si Joseph. Akon nabatyagan ang pagpalangga ni Hyrum sa iya manghod nga si Joseph kag ginhunahuna nga iya ginauyatan ang iya manghod sa iya mga butkon kag ginatudloan sia maglakat.
Sanday Tatay kag Nanay Smith nakaagi man sang personal nga mga kabudlayan, nga nagtulod sa ila nga magsaylo sang ila pamilya sing madamo nga beses tubtob nga sang ulihi nga ginbayaan ang New England kag maisog nga nagdesisyon nga masaylo palayo sa weste, sa estado sang New York.
Tungod kay ang pamilya nagaisa, ila nalampuwasan ining mga hangkat kag ululupod nga gin-atubang ang mabudlay nga buluhaton sang pagsugod liwat halin sa puno sa may isa ka gatos ka areas (0.4 km2) nga duta nga kakahuyan sa Manchester, malapit sa Palmyra, New York.
Ambot kon narealisar sang madamo sa aton ang pisikal kag emosyunal nga mga hangkat sang sulit-sulit nga pagsugod sa puno nga ginpangatubang sang pamilyang Smith—pagpanghawan, pagpananom sang mga kaprutasan kag kaumhan, pagpatindog sang gamay nga balay nga himo sa kahoy kag iban pa nga mga istraktura sa panguma, pagtrabaho bilang mga inadlawan nga trabahador, kag paghimo sang mga produkto nga ibaligya sa banwa.
Sa tion nga nag-abot ang pamilya sa nakatundan sang New York, ang lugar nagabaga-baga ang interes sa relihiyon—nga ginkilala bilang Ikaduhang Dako nga Pagmarasmas.
Sa sining tion sang debate kag kagamo sang relihiyoso nga mga sekta, si Joseph Smith nakaeksperiyensya sang isa ka makahalangyag nga panan-awon, nga ginakilala sa karon nga ang Una nga Panan-awon. Ginbugayan kita nga makaangkon sang apat ka panaysayon kon sa diin ako magabase.2
Si Joseph nagsulat: “Sa sining tion sang dako nga [relihiyoso nga] di-pagkahamtang ang akon hunahuna napukaw sa seryoso nga pagpanumdum kag dako nga indi pagkahim-os; apang bisan nga ang akon mga balatyagon madalom kag sa masami nagakatandog, nagdistansya gihapon ako sa sining mga sekta, bisan pa nga nakatambong ako sa pila sang ila mga miting suno sa itugot sang kahigayunan. … [Apang] tuman gid ang kagamo kag pag-ilinaway sa tunga sang nagkalainlain nga mga sekta, nga imposible para sa isa ka tawo nga pareho ka bataon sa akon, kag wala sing may hinalung-ong sa mga tawo kag mga butang sa kalibutan, nga makalab-ot sa isa ka pagpamat-od kon sin-o ang husto kag sin-o ang sala.”3
Si Joseph nagdangop sa Biblia sa pagpangita sang mga sabat sa iya mga pamangkot kag ginbasa ang Santiago 1:5: “Kon may yara sa inyo nga nakulangan sing kaalam, papangayoa sia sa Dios, nga nagahatag sing maalwan sa tanan nga tawo kag wala nagabasol; kay hatagan sia sini.”4
Iya ginsulat: “Wala pa gid sing bisan ano nga dinalan sa balaan nga kasulatan nga nagtandog sing may mas dako nga gahum sa tagipusuon sang tawo sangsa ginhimo sini subong sa akon. Daw sa nagdulot ini sing may tuman kadako nga pwersa sa tagsa ka balatyagon sang akon tagipusuon. Ginbinagbinag ko ini sing liwat-liwat.”5
Narealisar ni Joseph nga ang Biblia wala nagaunod sang tanan nga mga sabat sa mga pamangkot parte sa kabuhi; sa baylo, ini nagatudlo sa mga lalaki kag babaye kon paano sila makakita sang mga sabat sa ila mga pamangkot sa pagpakigsugilanon direkta sa Dios paagi sa pangamuyo.
Gindugang niya: “Gani, suno sa sining akon determinasyon nga magpangayo sa Dios, nagkadto ako sa kakahuyan agud magtilaw. Aga sadto sang matahum, masanag nga adlaw, sa pagsugod sang tigpalamulak sang tuig mil otso sientos kag beynte.”6
Pagkatapos sadto, si Joseph nagsiling nga “sang [ang haligi sang] kasanag nagsilak sa akon [kag] nakakita ako sang duha ka mga Persona, nga ang kasanag kag himaya imposible nga ilaragway, nga nagatindog sa ibabaw nakon sa kahawaan. Ang isa sa ila naghambal sa akon, nga ginatawag ang akon ngalan kag nagsiling, nga nagatudlo sa isa—[Joseph,] Ini ang Akon Hinigugma nga Anak. Pamatii Sia!”7
Dayon ang Manluluwas nagsiling: “Joseph, anak ko, ang imo mga sala napatawad na. Maglakat ka, lakat sa akon mga palatukuran, kag magbantay sang akon mga sugo. Yari karon, Ako ang Ginuo sang himaya. Ginlansang ako sa krus para sa kalibutan, agud tanan sila nga nagapati sa akon ngalan makaangkon sang wala’y katapusan nga kabuhi.”8
Dugang ni Joseph, “Gani, wala madugayi nga naulian ako agud nga makahambal, ginpamangkot ko ang mga Persona nga nagatindog sa ibabaw nayon nakon sa kasanag, kon diin sa tanan nga mga sekta ang husto.”9
Iya ginsaysay: “Ila ako ginhambalan nga ang tanan nga relihiyoso nga grupo nagapati sa indi-husto nga mga doktrina kag wala sang isa sa ila ang ginakilala sang Dios bilang Iya simbahan kag ginharian Kag … subong man [ako] [naka]baton sang promisa nga ang kabug-osan sang ebanghelyo igapahayag sa pila ka adlaw sa akon.”10
Ginmitlang man ni Joseph, “Nakakita ako sang madamo nga mga anghel sa sini nga panan-awon.”11
Pagkatapos sining mahimayaon nga panan-awon, ginsulat si Joseph: “Ang akon kalag napuno sang gugma, kag sa madamo nga inadlaw magakasadaya sing lubos nga kalipay. … Ang Ginuo kaupod nakon.”12
Naggwa sia sa Sagrado nga Kakahuyan agud sugdan ang iya pagpanghanda nga mangin propeta sang Dios.
Sugod man nga natun-an ni Joseph kon ano ang naekperiyensyahan sang dumaan nga mga propeta—pagsikway, oposisyon, kag pagpanghingabot. Ginhinumdum ni Joseph ang pagpaambit sang iya nakita kag nabatian sa isa sa mga ministro nga nangin aktibo sa isa ka relihiyoso nga aktibidades:
“Nakibot gid ako sa iya reaksyon; ginkabig niya ang akon ginsugid indi lang nga pasapayan, kundi sing may tuman nga pagpasipala, nga nagasiling nga iya ato sang yawa, nga wala na sang amo nga mga butang pareho sang mga panan-awon ukon mga rebelasyon sa sining mga adlaw; nga tanan sinang mga butang natapos na upod sa mga apostoles, kag nga wala na gid sing bisan ano pa sang mga ini.
“Apang, gilayon ko nga nasapwan, nga ang akon pagsugid sang hitabo nagpukaw sang dako nga kaugot batok sa akon sa tunga sang mga manugwali sang relihiyon, kag nangin kabangdanan sang sobra nga paghingabot, nga padayon nga nagdugang; … kag kinaandan ini sa tanan nga mga sekta—nga tanan nagtingob sa paghingabot sa akon.”13
Tatlo ka tuig ang nagligad, sang 1823, ang kalangitan nagbukas liwat bilang bahin sang nagapadayon nga Pagpanumbalik sang ebanghelyo ni Jesucristo sa ulihing mga adlaw. Ginmuno ni Joseph nga isa ka anghel nga ginhingadlan kay Moroni ang nagpakita sa iya kag nagsiling “nga ang Dios may buluhaton nga ipahimo sa akon … [kag nga] may libro nga natago, nga nasulat sa bulawan nga mga lamina” nga nagalakip sang “kabug-osan sang wala’y katubtuban nga Ebanghelyo … suno sa ginpahayag sang Manluluwas sa dumaan nga mga pumuluyo, [sang ka-Amerikahan].”14
Sang ulihi nakuha ni Joseph, ginlubad, kag ginbantala ang dumaan nga rekord, nga ginakilala karon nga Libro ni Mormon.
Ang iya utod nga si Hyrum, nga nangin iya dalayon nga tagsakdag, labi na pagkatapos sang iya masakit, kag delikado nga operasyon sa paa sang 1813, amo ang isa sa mga saksi sang mga lamina nga bulawan. Isa man sia sa anum nga mga miyembro sang Simbahan ni Jesucristo sang gin-organisar ini sang 1830.
Sa ila mga kabuhi, sanday Joseph kag Hyrum magkaupod nga nakigbato sa mga sa mga nagapanggamo kag pangpanghingabot. Halimbawa, nag-antos sila sa pinakalaw-ay nga mga sitwasyon sa Prisohan sang Liberty sa Missouri sang lima ka bulan sang mayami nga tig-tulugnaw sang 1838–39.
Sang Abril 1839, ginsulatan ni Joseph ang iya asawa nga si Emma nga ginalaragway ang ila sitwasyon sa Prisohan sang Liberty: “Sa banta ko mga lima na ka bulan kag anum ka adlaw subong sugod nga ara ako sa idalom sang nagakulusmuron nga bantay, gab-i kag adlaw, kag sa sulod sang mga pader, mga rehas, kag nagaigot nga mga pwertahan nga salsalon, sang masubo, madulom, mahigko nga prisohan. … Isaylo na kami halin diri nga [lugar] bisan paano, kag malipayon kami sina. Bahala na kon ano ang matabo sa amon, wala na sing mabutangan sa amon nga mas malaw-ay pa sangsa sini. … Wala gid kami sang ginlangutan sa Liberty sa Clay County, Missouri. Tubtob sa katubtuban namon nga dumdumon ining lugar.”15
Sa atubang sang pagpanghingabot, si Hyrum nagpakita sang pagtuo sa mga promisa sang Ginuo, lakip na ang garantiya nga makapalagyo sa iya mga kaaway kon pilion niya. Sa bendisyon nga nabaton ni Hyrum sang 1835 sa idalom sang mga kamot ni Joseph Smith, ang Ginuo nagpromisa sa iya: “Makaangkon ka sang gahum nga makapalagyo sa mga kamot sang imo mga kaaway. Ang imo kabuhi padayon nga pagahingabuton, apang makapalagyo ka. Kon makapalipay sa imo, kag luyag mo, makaangkon ka sing gahum nga boluntaryo nga itugyan ang imo kabuhi agud himayaon ang Dios.”16
Sang Hunyo 1844, si Hyrum ginpapili kon gusto niya mabuhi ukon ihalad ang iya kabuhi agud himayaon ang Dios kag “selyohan niya ang iya testimonya sang iya dugo”—nga tupad kaupod sang iya pinalangga nga utod nga si Joseph.17
Isa ka semana antes ang ila makamamatay nga biyahe pakadto sa Carthage, kon sa diin sila hungod nga ginpatay nga wala sing kaluoy sang mga armado nga grupo sang mga matalaw nga nagpintura sang ila mga nawong agud indi sila makilal-an, si Joseph nagsulat nga, “Ginlaygayan ko ang akon utod nga si Hyrum nga dal-on niya ang iya pamilya sa masunod nga barko kag magkadto sa Cincinnati.”
Nagakatandog gihapon ako kon akon madumduman ang sabat ni Hyrum: “Joseph, Indi ko ikaw mabiyaan.’’18
Gani sanday Joseph kag Hyrum nagkadto sa Carthage, kon sa diin sila nangin mga martir para sa kawsa kag ngalan ni Cristo.
Ang opisyal nga anunsyon parte sa pagkamartir nagpahayag sang masunod: “Si Joseph Smith, ang Propeta kag ang Manugpanan-aw sang Ginuo, … nagpaluntad sang Libro ni Mormon, nga iya ginlubad paagi sa hiyas kag gahum sang Dios, kag nangin paagi sa pagbantala sini sa duha ka kontinente; nagpadala sang kabug-osan sang wala’y katubtuban nga ebanghelyo, nga kaundan sini, sa apat ka pamusod sang duta; nagpahayag sang mga rebelasyon kag ang mga kasugoan nga nagalakip sa sining libro sang Doktrina kag mga Kasugtanan, kag madamo nga iban pa nga dokumento kag mga instruksyon nga may kaalam para sa kaayuhan sang mga anak sang katawhan; nagtipon sang madamo nga linibo ka mga Santos sa Ulihing mga Adlaw, nagpahamtang ang isa ka dako nga siyudad, kag nagbilin sang dungog kag ngalan nga indi sarang gub-on. … Kag pareho sang kalabanan sang mga pinili sang Ginuo sang una nga panahon, ginselyohan [ni Joseph] ang iya misyon kag ang iya mga binuhatan sang iya kaugalingon nga dugo; kag amo man ang iya utod nga si Hyrum. Sa kabuhi nag-isa, kag sa kamatayon wala sila nahamulag!”19
Pagkatapos sang pagpakamartir, ang mga bangkay nanday Joseph kag Hyrum ginbalik sa Nauvoo, ginhugasan, kag gin-ilisan agud nga makita sang pamilya Smith ang ila mga pinalangga. Ginsulat sang ila mahal nga iloy: “Madugay ko na nga ginhanda ang akon lawas, ginpukaw ang tanan nga kusog sang akon kalag, kag nagpanawag sa Dios agud pabakuron ako; apang sa pagsulod ko sa kuwarto, kag makita ang ginpamatay ko nga mga anak nga nagahamyang sa akon atubang, kag mabatian ang mga paghinibi kag pagnguyngoy sang akon pamilya, [kag] ang mga pagsiyagit … gikan sa mga bibig sang ila mga asawa, mga kabataan, kag mga kauturan, sobra gid ato kaayo. Nalusod ako nga nagasinggit sa Ginuo sa kasakit sang akon kalag, ‘Dios ko! Dios ko! Ngaa nga gintalikdan mo ang pamilya nga ini!?’”20
Sa sina nga panahon sang kasubo kag kalisud, ginhinumdum niya sila nga nagasiling, “Nay, indi ka maghibi para sa amon; nadaug namon ang kalibutan sa gugma.”21
Matuod gid nga ila nadaug ang kalibutan. Si Joseph kag Hyrum Smith, kaangay sa matinuohon nga mga Santos nga ginlaragway sa libro sang Bugna, “naggwa sa dakong kangitngitan, ginbunakan nila ang ila mga panapton nga malaba, kag ginpaputi sila sa dugo sang Cordero [kag] … sa atubangan sang trono sang Dios, kag ginaalagad nila sia sa adlaw kag gab-i sa iya templo: kag sia nga nagalingkod sa trono magapahandong sa ila sa iya pagtambong.
“Indi na sila paggutumon, ukon pag-uhawon pa; ang adlaw indi na magsilak sa ila, ukon ang bisan ano pa nga kasingkal sang init.
“Kay ang Cordero nga yara sa tunga sang trono mangin ila manugpahalab, kag magatuytoy sa ila sa mga tuburan sang tubig nga nagahatag sing kabuhi: kag ang Dios magapahid sang tagsa ka luha sa ila mga mata.”22
Sa aton pagsaulog sining malipayon nga okasyon, ang ika-200 nga anibersaryo sang Unang Panan-awon, dapat naton pime panumdumon ang bili nga ginbayran nanday Joseph kay Hyrum Smith, upod ang madamo kaayo nga matinuohon nga mga lalaki, mga babayi, kag mga kabataan, sa pagpasad sang Simbahan agud ako kag ikaw makabaton sang madamo nga mga bugay kag sang tanan sining ginpahayag nga mga kamatuoran sa aton karon panahon. Ang ila pagkamatinuohon indi dapat malimtan!
Masami ako nagapamensar kon ngaa nga sanday Joseph kag Hyrum kag ila mga pamilya kinahanglan mag-antos sing sobra. Mahimo nga nakilala nila ang Dios sa ila mga pag-antos sa mga paagi nga wala kuntani matabo kon wala ang ini. Paagi sini,, ginbinagbinag nila ang Getsemani kag ang krus sang Manluluwas. Si Pablo nagsiling, “Kay sa inyo natugot ini nga tungod kay Cristo, kamo indi lamang magtuo sa iya kundi man mag-antos tungod sa iya.”23
Antes sang iya kamatayon sang 1844, si Joseph nagsulat sing nagapaisog nga sulat sa mga Santos. Isa ini ka panawagan sa paggiho, nga nagapadayon sa Simbahan sa karon:
“Mga kauturan nga lalaki [kag mga babayi], indi bala kita magpadayon sa amo kadako nga kawsa? Mag-abante kag indi mag-atras. Kaisog, mga kauturan nga lalaki [kag babayi]; kag abante, abante sa kadalag-an! …
“… Gani, maghatag kita sa Ginuo, bilang isa ka simbahan kag isa ka katawhan, kag bilang mga Santos sa Ulihing mga Adlaw, sang halad sang pagkamatarong.”24
Samtang nagapamati kita sa Espiritu sa tion sining selebrasyon sang ika-200 nga anibersaryo sining katapusan sang semana, binagbinaga kon ano nga halad sang pagkamatarong ang inyo ihatag sa Ginuo sa palaabuton nga inadlaw. Mangin maisog—ipaambit ini sa tawo nga imo ginasaligan, kag labi sa tanan, palihog hatagi sing panahon nga himuon ini!
Nakahibalo ako nga ang Manluluwas nalipay kon magahatag kita sa Iya sang halad nga halin sa aton mga tagipusuon sa pagkamatarong, pareho nga Sia nalipay sa matinuohon nga halad sadtong dalayawon nga mag-utod nga sanday Joseph kag Hyrum Smith, kag sang iban pa nga matinuohon nga mga Santos. Sa sini maligdong ako nga nagapamatuod sa sagrado kag balaan nga ngalan sang aton Ginuong Jesucristo, amen.