Η διαρκής συμπόνια του Σωτήρος
Η έκφραση συμπόνιας για τους άλλους είναι η ουσία του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού.
Μία από τις πιο εντυπωσιακές αρχές που δίδαξε ο Σωτήρας κατά την επίγεια διακονία Του ήταν πώς να φερόμαστε στους άλλους με συμπόνια. Ας σκεφτούμε αυτή την αρχή και την πρακτική εφαρμογή της εξετάζοντας την αφήγηση της επίσκεψης του Ιησού στο σπίτι του Σίμωνα του Φαρισαίου.
Το Ευαγγέλιο του Λουκά αναφέρει ότι μια συγκεκριμένη γυναίκα, που εθεωρείτο αμαρτωλή, μπήκε στο σπίτι του Σίμωνα ενώ ο Ιησούς ήταν εκεί. Με βαθιά μεταμέλεια, η γυναίκα πλησίασε τον Ιησού, έπλυνε τα πόδια Του με τα δάκρυά της, τα σκούπισε με τα μαλλιά της και μετά τα φίλησε και τα έχρισε με μύρο1. Ο υπερήφανος οικοδεσπότης, που θεωρούσε τον εαυτό του ηθικά ανώτερο από τη γυναίκα, σκέφτηκε από μέσα του με κατάκριση και αλαζονεία: «Αυτός, αν ήταν προφήτης, θα γνώριζε ποια και τι λογής είναι η γυναίκα που τον αγγίζει, επειδή είναι αμαρτωλή»2.
Η στάση του Φαρισαίου που πίστευε ότι ήταν ηθικά ανώτερος από την γυναίκα, τον οδήγησε να κρίνει λανθασμένα τόσο τον Ιησού όσο και τη γυναίκα. Αλλά ως Παντογνώστης, ο Σωτήρας γνώριζε τη σκέψη του Σίμωνα και με μεγάλη σοφία, αμφισβήτησε την περιφρονητική συμπεριφορά του, όπως επίσης και τον νουθέτησε για την έλλειψη ευγένειας, όταν δέχθηκε στο σπίτι του έναν ξεχωριστό καλεσμένο, όπως ο Σωτήρας. Στην πραγματικότητα, η άμεση επίπληξη του Ιησού προς τον Φαρισαίο αποτελεί μαρτυρία ότι ο Ιησούς είχε πράγματι το χάρισμα της προφητείας και ότι αυτή η γυναίκα, με την ταπεινή και μεταμελημένη καρδιά, είχε μετανοήσει και συγχωρεθεί από τις αμαρτίες της3.
Όπως και πολλά άλλα γεγονότα κατά τη διάρκεια της επίγειας διακονίας του Ιησού, αυτή η αφήγηση δεικνύει για άλλη μία φορά ότι ο Σωτήρας ενεργούσε με συμπόνια προς όλους όσους έρχονταν προς Εκείνον –χωρίς διάκριση– και ιδιαίτερα προς εκείνους που χρειάζονταν περισσότερο τη βοήθειά Του. Η μεταμέλεια και η ευλαβική αγάπη που έδειξε στον Ιησού η γυναίκα ήταν απόδειξη της ειλικρινούς μετανοίας της και της επιθυμίας της να λάβει άφεση για τις αμαρτίες της. Ωστόσο, το σύμπλεγμα ανωτερότητας του Σίμωνα, σε συνδυασμό με την σκληρή καρδιά του4, τον εμπόδισαν να δείξει συμπόνια για εκείνη τη μεταμελημένη ψυχή, και φέρθηκε ακόμη και στον Σωτήρα του κόσμου με αδιαφορία και ασέβεια. Η στάση του απεκάλυψε ότι ο τρόπος ζωής του δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια αυστηρή και κούφια τήρηση των κανόνων και των εξωτερικών εκδηλώσεων των πεποιθήσεών του, μέσω αυτοπροώθησης και ψευδοαγιότητας5.
Η συμπονετική και εξατομικευμένη τέλεση διακονίας του Ιησού σε αυτήν την αφήγηση καταδεικνύει έναν τέλειο τρόπο με τον οποίο πρέπει να επικοινωνούμε με τους πλησίον μας. Οι γραφές περιέχουν αμέτρητα παραδείγματα που δείχνουν πώς ο Σωτήρας, υποκινούμενος από τη βαθιά και διαρκή συμπόνια Του, επικοινωνούσε με τους ανθρώπους της εποχής Του και βοηθούσε εκείνους που υπέφεραν και όσους «ήσαν βασανισμέν[οι] και σκορπισμέν[οι] σαν πρόβατα που δεν είχαν ποιμένα»6. Άπλωνε το χέρι του Του με έλεος προς εκείνους που χρειάζονταν ανακούφιση από τα βάρη τους, τόσο σωματικά όσο και πνευματικά7.
Η συμπονετική συμπεριφορά του Ιησού έχει τις ρίζες της στην χριστιανική αγάπη8, δηλαδή στην αγνή και τέλεια αγάπη Του, που είναι η ουσία της εξιλεωτικής θυσίας Του. Η συμπόνια είναι θεμελιώδες χαρακτηριστικό εκείνων που αγωνίζονται για αγιοποίηση και αυτή η θεία αρετή συνδυάζεται με άλλα χριστιανικά χαρακτηριστικά, όπως είναι να πενθούμε μαζί με εκείνους που πενθούν και να έχουμε ενσυναίσθηση, ευσπλαχνία και καλοσύνη9. Η έκφραση συμπόνιας προς τους άλλους είναι, στην πραγματικότητα, η ουσία του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού και μια χαρακτηριστική απόδειξη της πνευματικής και συναισθηματικής μας εγγύτητας προς τον Σωτήρα. Επιπλέον, δείχνει το επίπεδο επιρροής που Εκείνος έχει στον τρόπο ζωής μας και καταδεικνύει το μέγεθος των δυνατοτήτων του πνεύματός μας.
Είναι σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι οι συμπονετικές πράξεις του Ιησού δεν ήταν περιστασιακές ή υποχρεωτικές εκδηλώσεις, βασισμένες σε μια λίστα εργασιών που έπρεπε να ολοκληρωθούν, αλλά ήταν καθημερινές εκφράσεις της αληθινής ύπαρξης της αγνής αγάπης Του για τον Θεό και τα τέκνα Του, και της διαρκούς επιθυμίας Του να τα βοηθήσει.
Ο Ιησούς μπορούσε να προσδιορίσει τις ανάγκες των ανθρώπων ακόμη και από απόσταση. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη, για παράδειγμα, ότι αφού θεράπευσε τον υπηρέτη ενός εκατόνταρχου10, αμέσως μετά ο Ιησούς ταξίδεψε από την Καπερναούμ στην πόλη που ονομαζόταν Ναάν. Εκεί ο Ιησούς έκανε ένα από τα πιο τρυφερά θαύματα της επίγειας διακονίας Του, όταν διέταξε έναν νεκρό νέο άνδρα, τον μοναχογιό μιας χήρας, να σηκωθεί και να ζήσει. Ο Ιησούς ένιωσε όχι μόνο τον αφόρητο πόνο εκείνης της φτωχής μητέρας, αλλά και τις δύσκολες συνθήκες της ζωής της και αισθάνθηκε ειλικρινή συμπόνια για αυτήν11.
Ακριβώς όπως η αμαρτωλή γυναίκα και η χήρα στη Ναάν, πολλοί άνθρωποι στον κύκλο επιρροής μας αναζητούν παρηγοριά, προσοχή, συμμετοχή και όποια βοήθεια μπορούμε να τους προσφέρουμε. Όλοι μπορούμε να γίνουμε όργανα στα χέρια του Κυρίου και να ενεργούμε με συμπόνια προς όσους έχουν ανάγκη, όπως ακριβώς έκανε ο Ιησούς.
Ξέρω ένα κοριτσάκι που γεννήθηκε με πολύ σοβαρή χειλεοσχιστία (σχισμένα χείλη) και υπερωιοσχιστία (σχισμή στον ουρανίσκο). Έπρεπε να κάνει την πρώτη από μια σειρά πολλών χειρουργικών επεμβάσεων, τη δεύτερη ημέρα της ζωής της. Υποκινούμενοι από πραγματική συμπόνια για όσους βιώνουν την ίδια δοκιμασία, αυτό το κορίτσι και οι γονείς της προσπαθούν να δώσουν υποστήριξη, κατανόηση και συναισθηματική βοήθεια σε άλλους, οι οποίοι αντιμετωπίζουν αυτήν τη δύσκολη κατάσταση. Μου έγραψαν και ανέφεραν: «Μέσα από τη δοκιμασία της κόρης μας, είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε υπέροχους ανθρώπους που χρειάζονταν παρηγοριά, υποστήριξη και ενθάρρυνση. Πριν από λίγο καιρό, η κόρη μας, που είναι 11 ετών τώρα, μίλησε με τους γονείς ενός μωρού που βίωναν την ίδια δοκιμασία. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνομιλίας, η κόρη μας έβγαλε στιγμιαία τη μάσκα που φορούσε λόγω της πανδημίας, ώστε οι γονείς να δουν ότι υπάρχει ελπίδα, παρόλο που το μωρό έχει ακόμα πολύ δρόμο να διαβεί στα επόμενα χρόνια για να διορθωθεί το πρόβλημα. Αισθανόμαστε πολύ ευγνώμονες για την ευκαιρία να προσφέρουμε την συμπαράστασή μας σε αυτούς που υποφέρουν, όπως κάνει ο Σωτήρας σε εμάς. Νιώθουμε ότι απαλύνεται ο δικός μας πόνος κάθε φορά που ανακουφίζουμε τον πόνο κάποιου άλλου».
Αγαπητοί μου φίλοι, όσο προσπαθούμε ενσυνείδητα να ενσωματώσουμε περισσότερη συμπόνια στον τρόπο ζωής μας, σύμφωνα με το παράδειγμα του Σωτήρα, θα γίνουμε πιο ευαίσθητοι στις ανάγκες των ανθρώπων. Με τέτοια αυξημένη ευαισθησία, τα συναισθήματα γνήσιου ενδιαφέροντος και αγάπης θα διαχέονται σε κάθε μας πράξη. Ο Κύριος θα αναγνωρίσει τις προσπάθειές μας και σίγουρα θα ευλογηθούμε με ευκαιρίες, ώστε να γίνουμε όργανα στα χέρια Του για να μαλακώσουν καρδιές και να λάβουν ανακούφιση εκείνοι των οποίων τα «χέρια κρέμονται κάτω»12.
Η νουθεσία του Ιησού προς τον Σίμωνα τον Φαρισαίο, κατέστησε επίσης σαφές ότι δεν πρέπει ποτέ να κρίνουμε αυστηρά και σκληρά τους πλησίον μας, γιατί όλοι χρειαζόμαστε κατανόηση και έλεος για τις ατέλειές μας από τον στοργικό Επουράνιο Πατέρα μας. Μήπως δεν ήταν αυτό ακριβώς που δίδαξε ο Σωτήρας σε μια άλλη περίσταση, όταν είπε: «Και γιατί βλέπεις το ξυλαράκι που είναι στο μάτι τού αδελφού σου, ενώ το δοκάρι που είναι μέσα στο δικό σου μάτι δεν το παρατηρείς;»13
Πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν ότι δεν είναι εύκολο να κατανοήσουμε όλες τις περιστάσεις που συμβάλλουν στη στάση ή την αντίδραση κάποιου. Αυτά που φαίνονται στην επιφάνεια μπορεί να είναι απατηλά και συχνά δεν αντιπροσωπεύουν έναν ακριβή τρόπο μέτρησης της συμπεριφοράς κάποιου. Σε αντίθεση με εσάς και εμένα, ο Χριστός είναι σε θέση να δει καθαρά όλες τις όψεις μιας δεδομένης κατάστασης14. Ακόμη και όταν γνωρίζει όλες τις αδυναμίες μας, ο Σωτήρας δεν βιάζεται να μας καταδικάσει, αλλά συνεχίζει να συνεργάζεται μαζί μας με συμπόνια, σταδιακά, βοηθώντας μας να αφαιρέσουμε το δοκάρι από το δικό μας μάτι. Ο Ιησούς πάντοτε βλέπει την καρδιά και όχι την επιφάνεια15. Ο Ίδιος διακήρυξε: «Μη κρίνετε επιφανειακά, αλλά τη δίκαιη κρίση να κρίνετε»16.
Τώρα, σκεφτείτε τη σοφή συμβουλή του Σωτήρα προς τους δώδεκα Νεφίτες μαθητές σχετικά με αυτό το ερώτημα:
«Και να γνωρίζετε ότι θα είστε κριτές αυτού του λαού, σύμφωνα με την κρίση που θα σας δώσω, η οποία θα είναι δίκαιη. Επομένως, τι είδους άνθρωποι οφείλετε να είστε; Αληθινά σας λέω, ακριβώς όπως είμαι εγώ»17.
«Θέλω λοιπόν να είστε τέλειοι, ακριβώς όπως είμαι εγώ ή όπως είναι τέλειος ο Πατέρας σας που είναι στους ουρανούς»18.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κύριος κρίνει εκείνους που αναλαμβάνουν να κρίνουν άδικα τις υποτιθέμενες αδυναμίες των άλλων. Προκειμένου να πληρούμε τις προϋποθέσεις ώστε να κρίνουμε δίκαια, πρέπει να προσπαθούμε να γίνουμε σαν τον Σωτήρα και να κοιτάζουμε τις ατέλειες των ατόμων με συμπόνια, δηλαδή μέσα από τα δικά Του μάτια. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο για να φθάσουμε στην τελειότητα, ίσως θα ήταν καλύτερα αν καθόμασταν στα πόδια του Ιησού και παρακαλούσαμε για έλεος για τις δικές μας ατέλειες, όπως έκανε η μεταμελημένη γυναίκα στο σπίτι του Φαρισαίου, αντί να δαπανούμε τόσο χρόνο και τόση ενέργεια εστιάζοντας στις υποκειμενικές ατέλειες των άλλων.
Αγαπητοί μου φίλοι, καταθέτω μαρτυρία ότι καθώς προσπαθούμε να ενσωματώσουμε το συμπονετικό παράδειγμα του Σωτήρος στη ζωή μας, η ικανότητά μας να επαινούμε τις αρετές των πλησίον μας θα αυξηθεί και η φυσική μας τάση να κρίνουμε τις ατέλειές τους θα μειωθεί. Η σχέση μας με τον Θεό θα αναπτυχθεί και σίγουρα η ζωή μας θα γίνει πιο γλυκιά, τα συναισθήματά μας πιο τρυφερά, και θα βρούμε μια ατελείωτη πηγή ευτυχίας. Θα μείνουμε γνωστοί ως ειρηνοποιοί19, των οποίων τα λόγια είναι τόσο ήπια σαν την πάχνη ενός ανοιξιάτικου πρωινού.
Προσεύχομαι να αποκτήσουμε περισσότερη μακροθυμία και κατανόηση απέναντι στους άλλους, και το έλεος του Κυρίου, με τέλεια πραότητα, να καταπραΰνει την ανυπομονησία μας απέναντι στις ατέλειές τους. Αυτή είναι η πρόσκληση του Σωτήρος προς εμάς. Καταθέτω μαρτυρία ότι Εκείνος ζει. Είναι το τέλειο πρότυπο της ευσπλαχνικής και υπομονετικής ιδιότητας του μαθητού. Δίδω τη μαρτυρία μου για αυτές τις αλήθειες στο άγιο όνομα του Σωτήρα Ιησού Χριστού, αμήν.