Ko te Whakahono i ngā Whakahaunga Nui e Rua
Pērā anō e hāngai ana tā tātou āheinga ki te whai atu i a Ihu Karaiti ki tō tātou kaha ki te whakatīnana i ngā whakahaunga tuatahi me te tuarua i runga i te tino tauritetanga.
Whakatūwheratanga
I a māua ko Lesa e haere atu ana puta noa i te ao i runga i te karangatanga, nō māua te maringanui ki te tūtakitaki i a koutou i roto i ngā whakaminenga nui me ngā mea iti. Mā tā koutou ū kaha ki te mahi a te Ariki e rewa ai koutou, ā, ka tū hei whakaaturanga mō te rongopai a Ihu Karaiti. I tā māua hokinga ki te kāinga ka huri ngā whakaaro mehemea kua taurite tā māua i hoatu ai ki tā koutou i homai ai ki a māua.
Ina hāereere ana ki wāhi kē, kāore e tino whai taima ana ki te tirotiro. Heoi anō, ina taea, ka aro atu au ki tētahi mea āhuareka. He nui taku aro ki te ngā mahi hoahoa whare me te whakahoahoa, ā, ka tino aro motuhake atu ki ngā arawhiti. He mea mīharo ki ahau ngā arawhiti iriiri. Ahakoa mēnā he Arawhiti Āniwaniwa i Tokyo, te Arawhiti o Tsing Ma i Hong Kong, te Arawhiti Tower i London, me ērā atu mea kua kitea nei e au, tē taea te karo i taku mīharo ki ngā āhuatanga whakamīharo kua hangaia ake nei i roto i ēnei tū hangahanga. Ki te kore he arawhiti, kua kore e taea te haere ki ngā wāhi maha. (I mua i taku kōkiritanga, e mahara ana, nā, whai muri iho i taku whakarite i tēnei karere, kua haipū ake tētahi aituā arawhiti nui i Baltimore. E tangi ana ki ngā mate, ā, e rere ana ngā mihi ki ngā whānau i pāngia ai ki taua aituā.)
He Arawhiti Iriiri Mīharo
Inātata nei, ka haere atu au ki California mō tētahi karangatanga hui whānui, i reira whakawhiti atu anō au i te arawhiti Golden Gate, e whakaarohia whānuitia ana koia te hanganga metarahi mīharo o te ao. Ka tuituia i reira te ātaahua, tōna mahinga, me tōna hanganga metarahi whakamīharo. He arawhiti iriiri pērā i ngā mea i mua, he pourewa tauteka ōna, e tautokona ana e ngā pea nunui. Ko ngā pourewa nunui whakamīharo rawa e rua e tū teitei ana i runga i te moana ngā mea tuatahi i hangaia ake ai. Mā ēnā mea e rua te taumahatanga o ngā aho matua me ngā aho iriiri e ahu whakarunga ana e pīkau, nā ēnā te rori i raro e hikihiki ai. Ko tana āheinga tūkaha mīharo, te kaha o te pourewa, koia ko te mātanga i roto i te hanganga o te arawhiti.
Te Takiwā o te Arawhiti Golden Gate
Ka kitea i roto i ngā whakaahua tōmua o te hanganga ake o te arawhiti nei tēnei tikanga metarahi. Ka tautokona ngā wāhanga katoa o te arawhiti ki te pīkau i te taumahatanga mai i ngā pourewa nunui e rua, kua hono ngā mea e rua rā tētahi ki tētahi.
Ngā whakaahua
I te otinga iho, he mea kaha rawa, ā, he mea ātaahua te titiro atu ki ngā pourewa e rua heke iho ki ngā pea kua whakatūria ake i roto i tētahi tūāpapa kohatu.
Kei te tono au i a koutou ki te titiro atu ki tēnei arawhiti i tēnei rā, me ōna pourewa tiketike e rua i runga i te tūāpapa kaha mā roto i tētahi tirohanga rongopai.
I te hinātore o te minitatanga a Ihu Karaiti, i te waenganui i te wāhanga e kīa nei ko te Wiki Tapu, i uia te Kaiwhakaora e tētahi Parihī, he rōia anō ia i mōhio nei ia tē taea te whakautu: “E te Māhita, He aha rawa te whakahaunga nui i roto i te ture?“ Ka whiwhi te rōia, “e whakawai ana i a ia“ ā, e kimi ana i tētahi whakautu rōia, i runga i te wairua tinihanga, tētahi whakautu pono, tētahi whakautu tapu rawa i a Ihu Karaiti.
“Ka kī atu a Ihu ki a ia, Me aroha koe ki te Ariki tō Atua ki tō ngākau katoa, me tō wairua katoa, me tō hinengaro katoa.
Koinei te whakahaunga nui tuatahi.“ Kia aro atu ki te kōrero mō te arawhiti, te pourewa tuatahi!
“Ā, e rite ana te tuarua ki a tērā, Me aroha koe ki tō kiritata anō nei ko koe.“ Koinei te pourewa tuarua!
“Kei te iriiri i runga i ēnei whakahaunga e rua te ture me ngā poropiti katoa.“ Arā, ko ērā atu wāhanga o te arawhiti!
Tērā pea me huri atu te mātai ki ia o ēnei whakahaunga nui e rua, i huraina ai, ā, i tākina i roto i te whakautu a Ihu Karaiti. I a tātou e pērā ana, tukua te āhua o te arawhiti iriiri kua titia ai i tō hinengaro.
Arohaina te Atua
Te tuatahi, ki te aroha ki te Ariki i runga i tō ngākau, wairua me tō hinengaro katoa.
I tēnei whakautu, ka whakawhāitihia e Ihu karaiti te wairua o te Ture kua whakatīnanahia i roto i nga akoranga tapu o te Kawenata Tawhito. Me aro tōmua ki tō ngākau—ki tō āhuatanga tūturu kia aroha ai ki te Ariki. Kātahi ka uia koe e te Ariki he aha te mea e arohaina nuitia ki tō wairua katoa—ki tō katoa—hei te mutunga, ki te aroha ki tō hinengaro katoa—ki tō atamai me ō whakaaro. Kāore he rohenga ō te aroha mō te Atua. He mea mutunga kore, ā, he mea mau tonu.
Mōku ake, ka uaua, ā, ka mataku te whakamahinga o te whakahaunga nui tuatahi i ētahi wā. I a au e whakaari ana ki ngā kupu a Ihu ki Āna apataki, ka ngāwari ake tēnei whakahaunga: “Ki te aroha koutou ki ahau, puritia aku whakahaunga.“ Ka taea e au te pēnei. Ka aroha au ki te Matua i te Rangi rāua ko Ihu Karaiti, mā konei huri ki te inoi, te rangahau karaipiture, me te koropiko temepara. Ka aroha tātou ki te Matua rāua ko te Tama mā tā tātou tuku whakatekau, mā te mau tonu ki te Hāpati hei rā tapu, mā te pūmau ki ngā tikanga tapu o te tīnana, mā te ngohengohenga hoki.
Ka mehua te aroha ki te Ariki i runga i ngā mahi iti o te ia rā, ia rā, ngā hōkai nuku i runga i te huarahi kawenata: ko te whakamahi a te hunga taiohi i ngā pae ipurangi ki te whakakaha ake kaua ko te turaki iho; te wehenga atu i te pāti, te kiriata, te mahi rānei i reira werohia ai ō tikanga; e whakaatu atu ana i tō whaiwhakaaro ki ngā mea tapu.
Me aro ki tēnei tauira. Koia te Rātapu nohopuku i a māua ko Vance e pātōtō ana ki te kuaha o tētahi whare iti. Kua waia haere māua me ērā atu rīkona i te kōrama ki ngā kupu “Kuhu mai ki roto,“ e hāmamatia ai i runga i te mita Tiamani e kaha ana kia rangona ai ki tua i te kuaha. Ko Tuahine Mueller tētahi o ngā manene pouaru tokomaha i roto i tō mātou wāri. He uaua māna te haere mai ki te kuaha, i te mea kua kāpō ia. I a māua e kuhu atu ana ki roto i te kāinga āhua pōuri, ka mihi mai ia me ana pātai: He aha ō kōrua ingoa? Kei te pēhea kōrua? E aroha ana rānei kōrua ki te Ariki? I whakautu māua, ā, ka kōrero atu i tā māua haere mai ki te tiki i ana tāpaenga nohopuku. I tēnei pakeke rangatahi noa, he māmā te kite atu ehara nei ia i te kuia whairawa, ā, he mana nui tana whakautu whakapono: “Nāku tētahi kapa i waiho atu ki runga i te paparahua i te ata nei. He nui taku whakawhetai ki te tāpae atu i taku tāpaenga nohopuku. Māu rānei e kuhu ai ki roto ki tētahi kopaki kātahi ka whakakīa taku rihīti tāpaenga-nohopuku?“ I hikina ake tō māua whakapono e tōna aroha ki te Ariki ia te wā i haere atu ai māua ki reira.
I whakaaria mai nei e Kīngi Peniamine ngā hua mīharo ki te hunga e whai atu ai i te whakahaunga nui tuatahi. “Kei te hiahia ahau kia aro atu koutou ki te āhuatanga hūmārie me te āhuatanga koa o te huga e whaiwhai nei i ngā whakahaunga. … Kua manaakitia rātou i runga i ngā mea katoa, te taha tīnana mai, te taha wairua mai; ā, ki te ū pono tonu rātou ka whakawhiwhia ki roto i te rangi … i tētahi āhuatanga harikoa mutunga kore.“
Ka puta te harikoa mutunga kore i te aroha ki te Ariki!
Arohaina Tō Kiritata
Kātahi ka kī ake a Ihu, “Ā, e rite ana te tuarua ki tērā, Me aroha koe ki tō kiritata anō nei ko koe.“ Koinei te pourewa tuarua o te arawhiti.
I konei a Ihu e hangaia ai te arawhiti mō tō tātou titiro whakaterangi, ki tō tātou titiro whakatewhenua, ki te aroha ki ō tātou huānga. He mea piritahi aua mea e rua. Kāore e ranea ana te aroha o te Ariki ki te kore tātou e aro atu ki ō tātou kiritata. E hāngai ana tēnei aroha whakawaho ki ngā tamariki katoa a te Atua ahakoa he tāne, he wahine rānei, ahakoa ō rawa, ahakoa tō iwi, ahakoa e aroha ana ki te tāne, ki te wahine rānei, ahakoa tō pūtea, tō pakeke, tō whakapapa rānei. Kei te rapu tātou i te hunga e mamae ana, ā, e marū ana, e takahia ana, nā te mea “he taurite te katoa ki te Atua.“ Kei te “atawhaitia te hunga ngoikore, ka hīkina ake ngā ringa e werewere iho ana, ā, ka whakakahangia te hunga turī wiriwiri.“
I ohorere a Teina Evans i te wā i rongo ia i tā te Wairua e mea ana kia tū tana waka me te pātōtō ki te kuaha o tētahi whānau kāore e mōhiotia ana. I te tūwheratanga ake a tētahi pouaru 10 āna tamariki, i te kuaha, ka tino kite ia i ngā taumahatanga nui i runga i a rātou. He māmā te tuatahi, arā, he peita mō tō rātou kāinga kātahi ka minitatia ngā hiahia ki te taha tīnana me te taha wairua o te whānau mō ngā tau maha.
Whai muri iho ka tuhi tēnei whaea e pā ana ki tēnei hoa ngākau nui: “Kua pau tō oranga i runga i te torotoro atu ki ngā mea iti iho o mātou. Kua nui taku hiahia ki te rongo atu i ngā kōrero a te Ariki ki a koe i a Ia e tuku ana i tāna mihi mō ngā mea pai kua mahia e koe i te taha pūtea me te taha wairua, mō ngā tāngata e mōhiotia noatia e kōrua. Tēnā koe mōu mātou i manaaki i runga i ngā āhuatanga maha, … mō ngā mihingare i tukuna mai e koe. … He rite tonu taku whakaaro mehemea nā te Ariki pū koe i tīpako, mehemea rānei ko koe te mea i whakarongo.“
Me mahi i ngā mahi atawhai a te Karaiti me ngā mahi whakarato kia aroha ai koe ki tō kiritata. Ka tukuna rānei e koe ō nawe, ka murua rānei ngā hē o ō hoariri, ka pōhiritia, ā, ka minitatia ō kiritata, ā, ka āwhinatia rānei te hunga kaumātua? Ka whakahihikongia ō kōrua ngākau i a koe e hanga ake i tō pourewa aroha mō tō kiritata.
Nā Tumuaki Russell M. Nelson i ako: ”Ko tō tātou hari, arā, ko te āwhina i ētahi atu—ko te atawhai rawa i ētahi atu pērā i tō aroha, nui ake rānei i tō aroha ki a koe anō. I ngā wā pū anō kāore e ngāwari ana, ā, ina kumea ai tātou i tō haumarutanga. Mā te whakatīnana i te whakahaunga nui tuarua te kī kia meinga hei apataki pono o Ihu Karaiti.”
He Hono Whanaungatanga
Ko tā Ihu anō, ”Kei te iriiri i runga i ēnei whakahaunga e rua te ture me ngā poropiti katoa.” He nui te tohutohu i tēnei. He nui te whanaungatanga i waenganui i te aroha ki te Ariki me te aroha tētahi ki tētahi. Me taurite ngā pourewa e rua i te taha ki te kaha, me te taha ki te pīkau i te taumahatanga o ngā aho iriiri, te rori me ngā waka e whakawhiti ana i te arawhiti kia taea ai e te Arawhiti Golden Gate tana mahi. Me i kore tēnei tauritetanga, ka raru te arawhiti, ā, ka whati rā anō. Me mahi tahi ngā pourewa i runga i te tika kia taea e tētahi arawhiti iriiri te tutuki i tāna i hangaia ai. Pērā anō e hāngai ana tā tātou āheinga ki te whai atu i a Ihu Karaiti ki tō tātou kaha ki te whakatīnana i ngā whakahaunga tuatahi me te tuarua i runga i te tino tauritetanga.
Engari kei te kitea ake nā te tupu haeretanga o ngā tautohetohenga i te ao, nā, kāore tātou e kite atu, ā, ka wareware rānei i a tātou tēnei mea. Kua aro pūmau atu ētahi ki te pupuri i ngā whakahaunga, nā konā, ka tere riri ki te hunga e kitea ana e rātou anō nei he mea iti iho tō rātou tika. Ka uaua ki ētahi ki te aroha atu ki te hunga e kōwhiria anake te whai atu i ō rātou ake huarahi i tua atu i te kawenata, i tawhiti atu rānei i tētahi mahinga whakapono.
Hei tauaro, kei reira anō te hunga e whakanuia ana e rātou te hiranga o te aroha ki ngā tāngata katoa engari kāore e whakaaro ana ki te mea kei raro katoa tātou i te tirohanga whakawā o te Atua. Kei reira ētahi e tino whakaparahako ana i te whakaaro he mea tūturu te pono katoa, te tika rānei me te hē, ā, ko te mea tūturu anake, arā, ko tā tātou tuku me tā tātou whakaae ki ngā kōwhiringa o ētahi atu. Nā tētahi o ēnei rerekētanga e meatia ai kia whati iho tō arawhiti ā-wairua, ā, kia taka iho ki raro.
Nā Tumuaki Dallin H. Oaks tēnei i whakamārama i tana kī ake: ”Kua whakahaua tātou kia aroha ki ngā tāngata katoa, nā te mea kei te whakaako mai tā Ihu pakitairite mō te Hamaria pai, nā, he kiritata ngā tāngata katoa ki a tātou. Engari me kaua tātou e kotiti i te nui o te aroha ki tēnei whakahaunga tuarua kei wareware ki te tuatahi, arā, ki te aroha ki te Atua ki ō tātou ngākau, wairua me ō tātou hinengaro katoa.”
Whakakapinga
Ko te pātai ki a tātou, koia, me pēhea tātou e hanga ake i ō tātou ake arawhiti o te whakapono me te ū—e whakatūria ana ngā pourewa tiketike o te aroha ki te Atua me te aroha ki ō tātou kiritata? Nā, me tīmata noa tātou. Tērā pea ka rite te āhua o ā tātou mahi ki tētahi mahere i runga pepa ukui, he mahere rautaki tōmua rānei o te arawhiti e hiahia ana ki te waihanga. Tērā pea he rārangi mō ngā whāinga ki te rapu māramatanga e pā ana ki te rongopai a te Ariki, ki te oati rānei kia iti iho tāu whakawā whakahihi i ētahi atu. Kāore tētahi i te rangatahi rawa, i te kaumātua rawa rānei kia tīmata.
Ka haere te wā, ka haere te wā, ka meinga ngā whakaaro rehurehu hei mea whakaniko i runga i te inoi me te whakamahere whakaaro nui. Ka toka ngā mahi hou. Ka meinga ngā kape tuatahi hei mahere tūturu. Ka hangaia e tātou ō tātou arawhiti ā-wairua i runga i te ngākau me te hinengaro ū kaha ki te Matua i te Rangi me Tana Tama Kotahi Anake, e ū kaha ana anō hoki ki ō tātou teina me ō tātou tuāhine e mahi tahi ai, e tākaro tahi ai, e ora tahi ai me rātou.
Hei ngā rā e kainamu mai nei, ina whakawhiti atu koe i tētahi arawhiti iriiri, ina kite rānei i tētahi whakaahua, me ōna pourewa tiketike, e tono ana au i a koutou kia mahara ki ēnei whakahaunga nui e rua, kua whakamāramahia nei e Ihu Karaiti i roto i te Kawenta Hou. Kia whakahihikongia koutou e ngā tohutohu a te Ariki. Kia hīkina ake ō tātou ngākau me ō tātou hinengaro kia aro whakarunga, kia aroha ki te Ariki, ā, kia whakatahuritia whakararo, kia aroha ki ō tātou kiritata.
Kia whakakahangia rā e tēnei ō tātou whakapono i a Ihu Karaiti me Tana Whakamārietanga, i runga i te ingoa o Ihu Karaiti, āmine.