Ngā Temepara, Ngā Whare o te Ariki e Kapia ana te Whenua
I a koutou e haere tika mai ana, e haere inoi mai ana ki Tōna whare tapu, ka whakamaua koutou ki Tōna mana.
E aroha ana rānei koutou ki ngā kupu ātaahua kātahi anō tātou ka waiata? “Māku koe e whakakaha, āwhina, ā, e mea kia tū ai koe,, … e tautokona e taku tika, ringa kaha rawa.“ Kei te whakakaha te Hunga tapu i Ana Hunga Tapu nō ngā reanga katoa i a rātou e haere mai ana ki Tana whare tapu. Mai i Kinshasa ki Zollikofen ki Fukuoka ki Oakland, kua waipuketia ō tātou rumakanga e te hunga taiohi, i runga i tō rātou ake hiahia. I ngā wā o mua, he makawe hina ō te nuinga o ngā kaimahi tikanga tapu—engari kāore e pērā ana ināianei. Kei tēnā kokona, kei tēnā kokona ngā mihingare kua karangatia, ngā mihingare mahi, me te hunga kua hoki mai i ā rātou mīhana. Huri noa i te ao kei reira tētahi āhuatanga e tupu ana, e kukume ana i a tātou ki te Ariki.
Tata pau te tau kotahi ki muri, ka kī ake tētahi hoa tata, 95 te pakeke, e noho ana ki te tairāwhiti o Amerika, kua whakaakona e ngā mihingare mō ngā tau 70 tau, nā, ka kī ia ki tana tamāhine, “Kei te hia haere tahi me koe ki te temepara.“
Ka whakahoki tana tamāhine, “Tēnā, e māmā, me rumaki koe i te tuatahi.“
“Ka pai,“ tana whakahoki, “tēnā, kei te hiahia au kia rumakina.“ Ka rumakina ia. I ngā rangi ruarua whai muri iho, i reira ia e noho ana i te rumakanga o te temepara. Ā, nuku atu i te marama kotahi ki muri, i kuhu atu ia ki roto i ngā temepara mō tōna ake hoatutanga tapu me tōna hīritanga. “Kei te whakawhānui haere te mātauranga me te mana o te Atua; kei te haehaea haere te ārai i runga i te whenua.“
Kua uia te pātai he aha te Ariki tohutohu ai i Tana poropiti kia kapia ināianei te whenua ki Ōna whare tapu, Ōna temepara? Me aha Ia, i tēnei wā pū anō, e tuku atu ai i ngā rawa ki Tana iwi mā roto i ā rātou whakatekau tapu, e hangaia ake ai ngā whare rau o te Ariki?
I tēnei ata, i whakaatu mai a Tumuaki Dallin H. Oaks i tētahi whakaahuatanga ātaahua mō ngā temepara e hangaia ake ana huri noa i te ao. Inātata nei haere ai māua ko Kathy ki Philippines. Me huri ō whakaaro ki tēnei merekara: I whakatapua te Temepara o Manila i te tau 1984. Ka nui atu i te 26 tau i mua i te whakaotinga o te temepara tuarua i te pā o Cebu i te tau 2010. Ināianei, 14 tau ki muri mai, 11 ngā temepara e hangaia ana, e whakamaheretia ana, e whakaritea ana rānei mō te whakatapunga. Mai i te raki ki te tonga: Laoag, Tuguegarao, Santiago, Urdaneta, Alabang, Naga, Tacloban City, Iloilo, Bacolod, Cagayan de Oro, and Davao. Ka pau te hau ina kite atu i ngā mahinga whakamīharo a te Atua!
Kei Amerika, ā, huri noa i te ao, kei te whakatata mai nei ngā whare o te Ariki ki a tātou. He aha e pēnei ai i ēnei rā?
Ngā Rā Whakamutunga
I whakatūpato te Ariki, nā hei ngā rā whakamutunga, ka nui te auē i roto i ngā iwi, ka meinga te iwi hei mea “e aroha ana ki a rātou anō,“ “[ka] raruraru ngā mea katoa,“ ka nui te pōkaikaha, ā, “[ka] hē ngā ngākau o te tangata.“ Kua tino kite tātou i ngā ngākau o te hunga tāne me te hunga wāhine e hē ana: ngā whakawai o te ao, te whakakotititanga o ngā reo whakapoapoa, te aro kore ki te taro o te wairua, te ngenge i ngā taumaha o te apatakitanga. Tērā pea kua pōuri koe i tō kite atu i tētahi hoa tata, nāna i kōrero i tētahi wā mō tana whakapono ki a Ihu Karaiti, nāna hoki i whakaatu mō te Pukapuka a Moromona, ā, i te ū anō ki te hanga ake i te kīngitanga o te Atua, ināianei kua hūnuku, kua whakarērea e ia tōna whakapono ki ngā tahataha o te Hāhi Ko tāku ki a koutou kia kaua e pōuri! Pai katoa! E taea ana ngā mea katoa i roto i te Atua.
I te mea kei roto i te ao tēnei pōrarurarutanga me tēnei whakapono kore kua poropititia ake nei, i whakaaria mai nei e te Ariki ka puta tētahi iwi tika, he iwi e tū ana i ngā wāhi tapu, ā, e kore hoki e whakanukua atu i tō rātou tūranga. I kōrero ia mō tētahi iwi kawenata e tū atu ana ki ngā pere o te hoariri, e whakapakari ana i tō rātou whakapono, e whakaaro Tikitiki o Rangi ana, ā, e whakawhirinaki katoa ana ki te Kaiwhakaora, a Ihu Karaiti.
He aha te Ariki e whakatata mai ai i ngā temepara ki a tātou i tēnei wā? Nā te mea, kei roto i te pōraruraru me ngā whakawainga o te ao, Nāna nei i whakaari kia hiki, kia whakakaha, ā, kia manaakitia Ana Hunga Tapu tika, ā, kei te whakatutukihia Ana whakaari!
Ngā whakaari mai i te Temepara o Kirtland
Me pēhea ēnei whare tapu e whakakaha, e whakaaio, ā, e tiaki i a tātou? Ka kitea te whakautu i roto i ngā inoitanga a te Poropiti a Hōhepa Mete i roto i te whakatapunga o te Temepara o Kirtland. Kei roto i tēnei temepara waiatahia tuatahitia ai te Hunga Tapu, “Ka waiata tātou, ka hāmama tātou me ngā tauā o te rangi.“ I puta te Kaiwhakaora Ake anō, ā, i hoki mai ngā poropiti onamata, e whakataungia ana ngā kī o te pirihitanga ki te rongopai kua whakahokia mai nei.
I taua wā tapu i roto i te Temepara o Kirtland, i inoi ake te poropiti kia whakamaua te Hunga Tapu i roto i te whare tapu o te Ariki ki te mana o te Atua, kia tau iho te ingoa o Ihu Karaiti ki runga i a rātou, kia whaimana ai Ana anahera ki runga ki a rātou, ā, kia tupu ake rātou i te Ariki me te whakawhiwhi ki tētahi raneatanga o te Wairua Tapu. Ka whakatutukihia ēnei tuohutanga kaha i roto i ō tātou oranga i a tātou e koropiko katoa ana i roto i te whare o te Ariki.
Kua Whakamaua ki te Mana
I roto i Tōna whare, ka tino homai ki a tātou te mana o te rangi. Ka whakaūngia, ka whakakahangia tō tātou whakapono ki a Ihu Karaiti me tō tātou aroha ki a Ia. Ka whakakahangia tātou i roto i te wairua e pā ana ki tō tātou tuakiri tūturu me ngā pūtake o te oranga. I a tātou e ū pono ana, ka manaakitia tātou, ā, ka tiakina i ngā whakawainga me ngā whakakotititanga. Ka rongo tātou i te aroha o te Kaiwhakaora i a Ia e hiki ake ana i a tātou i ō tātou uauatanga me ō tātou wero, i ō tātou pōuritanga me ō tātou mamaetanga o te ngākau. Kua whakamaua tātou ki te mana o te Atua.
Tōna Ingoa i runga i a Tātou
I roto i Tana whare tapu, ka tangohia katoatia e tātou Tōna ingoa ki runga i a tātou. Ina rumakina tātou ki roto i te Hāhi o Ihu Karaiti, ka whakapuaki tātou i tō tātou whakapono ki a Ia me tō tātou hiahia ki te pupuri i Ana whakahaunga. I roto i te temepara, ka whakakaha, ā, ka whakatau mārie i ō tātou kawenata ki te whai atu i a Ia mō āke tonu atu.
He mīharo te hunga taiohi o te Hāhi. I roto i tētahi ao uaua, ka tangohia ake ki runga ki a rātou te ingoa o te Karaiti. I Heber City, Utah, i whakatūria tētahi hui tūmatawhānui hei whakawhiti kōrero mō ngā āhuatanga o tētahi temepara i whakamaheretia ai tana hanganga. I tae atu te hunga taiohi toru rau ki te tuku tautoko mō taua temepara. I kōrero atu tētahi tangata māia ki ngā rangatira kāwanatanga i tētahi hui, nāna i whakamārama, “E manako ana ahau kia mārenatia ki roto ki tēnei temepara. [Ka āwhina te temepara] i ahau kia urutapu tonu ai.“ Nā tētahi atu i whakamārama ko te temepara te tohu o te māramatanga me te tūmanako. E whakaatu ana te hunga taiohi, wahine mai, tāne mai, i te Hāhi huri noa i te ao, i tō rātou hiahia ki te pupuri ki te ingoa o Ihu Karaiti.
Kei ō Tātou Taha ngā Anahera
I te Temepara o Kirtland, i inoi te Poropiti a Hōhepa Mete kia “whaimana ai ngā anahera ki runga i te [Hunga Tapu].“ Koinei tāku e whakapono kaha nei, nā, mā te ū tonu ki te mahi i ngā tikanga tapu o te temepara mō ō tātou tūpuna e tau mai ai tētahi whakaūnga tūturu, nā, e hono tonu ana te oranga kei tua atu i te ārai.
Ahakoa he tapu rawa ngā āhuatanga e pā ai ki a tātou i te whare o te Ariki kia kōrero whānui atu ki te tangata, ka taea ētahi te tuku. Kua whā tekau tau ki muri, i a māua ko Kathy e noho ana i Florida, ka haere māua ki te temepara i Atlanta, Georgia. I te pō o te Wenerei, Mei 9, 1984, i tā māua whakaoti i tētahi nohotanga i te temepara, ka haere mai tētahi kaimahi tikanga tapu ki ahau kātahi ka uia mai mehemea kua whai wā au ki te mahi i tētahi tikanga tapu whakatakatū. He rerekē te ingoa o te tangata i tū nei au hei kairīwhi mōna. Ko Eleazer Cercy tōna ingoa.
I te rangi whai muri iho, kua kī rawa te temepara i te mahi a te Hunga Tapu. I ahau e whakarite ana ki te whakamahi i taku hoatutanga tapu tuarua o te rā, i homai te ingoa o te tangata e tū ai au hei kairīwhi mōna. He ohorere, he rite tonu te ingoa ki te ingoa i riro mai ai ki ahau ināpō, ko Eleazer Cercy. I rongo au i te Wairua o te Ariki i te whakaotinga ake o te hoatutanga tapu. I taua ahiahi anō, i ahau e hīkoi ana i roto i te temepara, i kite a Kathy i tētahi hoa whānau, he mea kaumātua ia, arā, ko Tuahine Dolly Fernandez, e noho ana ia ināianei i Atlanta. Karekau ōna whanau tāne i tōna taha, ka tonoa mai au e ia mehemea e wātea ana ki te āwhina i te hīritanga o tōna matua ki ngā mātua o tōna matua. He hōnore nui mōku.
I ahau e tūturi ana ki te pito whakamutunga o te ahurewa mō tēnei tikanga tapu rawa, ka rongo anō au i te ingoa kua whaowhaoa nei ki tōku hinengaro, ko tōna matua, Eleazer Cercy. E tino whakapono ana ahau hei muri i tēnei oranga, ka tūtaki, ā, ka awhi au i tētahi tangata e mōhiotia ana i tēnei oranga ko Eleazer Cercy.
Ko te nuinga o ngā āhuatanga e pā ai ki a tātou i roto i te whare o te Ariki i te mea puta i te rangimārie hari me te whakakitenga ngū, he nui ake tēnei i te āhuatanga whakamīharo nui. Engari kia mōhio mai: nō ngā naahera te mana i runga i a tātou!
Te Raneatanga o Te Wairua Tapu
Ka homai te takoha o te Wairua Tapu ki a tātou i a tātou e whakaūngia ana hei mema o te hāhi. Hei ia wiki i a tātou e kai tika ana i te taro me te wai hei whakamaharatanga ki tō tātou Kaiwhakaora, kua whakaaria mai nei ka piri mai Tōna Wairua ki a tātou i ngā wā katoa. I a tātou e haere mai ana i runga i te ngākau kōingo ki te whare o te Ariki, te wāhi tapu rawa i runga i te whenua, ka tupu ake tātou i te Ariki, ā, ka “whiwhi ki tētahi raneatanga [nui ake] o te Wairua Tapu.“ Mā roto i te mana o te Wairua Tapu, kua kī tātou i te rangimārie me te koa me te manako tē taea te whakakupu. Ka whiwhi kaha tātou kia ū tonu hei apataki Māna ahakoa ngā wā e kitea ai tātou i a tātou anō i waho atu i ngā wāhi tapu.
Nā Tumuaki Russell M. Nelson i whakapuaki: “Ka meatia e tō tātou Kaiwhakaora, e tō tātou Kaihoko a Ihu Karaiti, i ētahi o Ana merekara nunui rawa i waenganui i tēnei wā me te wā e haere mai anō ai Ia. Ka kite tātou i ngā tohu whakamīharo e mōhio ai kei te whakahaerehia tēnei Hāhi e te Atua te Matua rāua ko Tana Tama, a Ihu Karaiti, i runga i te rangatiratanga me te korōria.“ He tohu whakamīharo, ā, he mahi nunui te whakakapinga o te whenua ki ngā whare o te Ariki.
E ōku hoa aroha, mehemea e taea ana e tātou engari kāore anō kia nui ake tā tātou haere ki te temepara, tukua tātou kia nui ake tā tātou mahi i roto i te whare o te Ariki. Tukua tātou kia inoi ake mō ngā temepara kua whakapuakina ake nei puta noa i te ao—kia taea te hoko whenua, kia whakaaengia e ngā kāwanatanga, kia kite ngā kaimahi pukenga nui i te whakanuinga o ō rātou takoha, ā, e tōia mai ai e ngā whakatapunga tapu te tūtohinga o te rangi me te toronga ihotanga o ngā anahera.
Ngā Whakaari
Ko te temepara te whare tūturu o te Ariki. Kei te whakaari au ki a koutou, ina haere mai koutou ki Tana whare tapu i runga i te tika, ka whakamaua koutou ki Tōna mana, kei runga Tōna ingoa i a koutou, ā, ka tupu ake koutou i te manaakitanga o te Wairua Tapu.
I whakaaria mai nei e te Ariki, ”Ko ngā wairua katoa e whakarere nei i ōna hara me te haere mai ki ahau, me te karanga ake ki tōku ingoa, me te pupuri i aku whakahaunga, koia e kitea ai tōku kanohi me te mōhio anō kei te ora ahau.” He maha ngā huarahi kia kitea ai te kanohi o te Karaiti, ā, kāore he wāhi i tua atu i Tōna whare tapu.
I tēnei wā o te pōkaikaha me te raruraru, kei te whakaatu atu au, nā, Nōna ngā temepara katoa, ā, mā konā e tiaki ai i a tātou, e whakarite ai i a tātou mō te rā korōria, ina hoki mai a Ihu Karaiti rātou ko Ana anahera tapu, i runga i te rangatiratanga, te mana me te korōria nui. I runga i te ingoa o Ihu Karaiti, āmine.